ashli
Bayan Üye
Patlamış mısırın hikayesi beş bin yıl evveline, Amerika kıtasına kadaruzanıyor.
Amerika yerlileri gıda için kullanılacak mısır ile içi daha sulu olan patlayabilir mısırların arasındaki farkı biliyorlardı.
Kolomb kıtaya ayak bastığında yerlilerin mısır kültürünü gördü, ama asıl ilgi
1510'lu yıllarda Güney Amerika'da terör estiren Hernanda Cortes'in Aztek'lerin
dini ayinlerde ipe dizilmiş patlamış mısırları yediklerini görmesi ile başladı.
Üstelik yerliler mısırı bir çeşit şişe geçirerek, tekrar tekrar ısıtarak veya kızgın
kuma gömerek değişik şekillerde patlatarak yiyorlardı.
Amerika kıtasının keşfinden sonra Avrupa'ya getirilen ürünlerin içinde en
ünlüleri patlamış mısır ve tütündü. Birincisine çok fazla yağ ve tuz ilave
etmezseniz, kesinlikle ikincisinden daha sağlıklıdır. Ancak tüm mısır taneleri
patlamaz. Patlayan mısırın gizemini yaratan iki faktör vardır: Mısır tanesinin
içinin çok güzel bir ısı geçiş özelliği ve müthiş bir mekanik mukavemete, yani
sağlamlığa sahip kabuğu.
Mısıra dikkatli bakıldığında, etrafında kalın ve su geçirmez bir kabuk olduğu
görülür. Bunun altında iki tabaka daha vardır. Tanenin bu iç kısımlarındaki
moleküllerin sıralanış biçimi, normal mısır tanelerine göre daha düzenlidir. Bu
sayede ısı normal tanelere oranla neredeyse iki misli hızla içine yayılabilir.
Kalın kabuk ısıtıldığında, tanenin içi de süratle ısınır ve içindeki su, basınçlı bir
su buharı oluşturur. Isınma süresince gittikçe artan bu basınç, sonunda kalın
kabuğun adeta infilak ederek yırtılmasına yol açar. Tane ilk boyutundan
yaklaşık 30 misli büyür, içi dışına gelir, yani tanenin içindeki yumuşak kısım
dışarı çıkarak yenilebilir kısmı oluşturur. Bu özelliği tabiatta başka hiçbir şeyde
göremezsiniz. Belki biraz ekmeğin oluşumunu buna benzetebiliriz.
Bir mısır tanesinin ideal bir şekilde patlayabilmesi için, içinde en az yüzde 14
oranında su olması gerekir. Bunun altındaki oranlarda yine patlar ama kısmen
açılır, istenen sonuç alınamaz. Mısırın içersindeki su oranını artırmak için,
kapalı bir ortamda üzerine su serpiştirilmesi ve beklemeye bırakılmasının
faydalı olacağı söylenir ama bu işlem mısırın içindeki su oranını en fazla yüzde l
arttırır. Bir mısırı iğneyle delerseniz, bir fırında veya güneş altında bekletirseniz,
150 derecenin altında ısıtırsanız, yukarıda bahsedilen suyun buharlaşması,
basınç ve infilakın hiçbiri gerçekleşmez.
Amerika yerlileri gıda için kullanılacak mısır ile içi daha sulu olan patlayabilir mısırların arasındaki farkı biliyorlardı.
Kolomb kıtaya ayak bastığında yerlilerin mısır kültürünü gördü, ama asıl ilgi
1510'lu yıllarda Güney Amerika'da terör estiren Hernanda Cortes'in Aztek'lerin
dini ayinlerde ipe dizilmiş patlamış mısırları yediklerini görmesi ile başladı.
Üstelik yerliler mısırı bir çeşit şişe geçirerek, tekrar tekrar ısıtarak veya kızgın
kuma gömerek değişik şekillerde patlatarak yiyorlardı.
Amerika kıtasının keşfinden sonra Avrupa'ya getirilen ürünlerin içinde en
ünlüleri patlamış mısır ve tütündü. Birincisine çok fazla yağ ve tuz ilave
etmezseniz, kesinlikle ikincisinden daha sağlıklıdır. Ancak tüm mısır taneleri
patlamaz. Patlayan mısırın gizemini yaratan iki faktör vardır: Mısır tanesinin
içinin çok güzel bir ısı geçiş özelliği ve müthiş bir mekanik mukavemete, yani
sağlamlığa sahip kabuğu.
Mısıra dikkatli bakıldığında, etrafında kalın ve su geçirmez bir kabuk olduğu
görülür. Bunun altında iki tabaka daha vardır. Tanenin bu iç kısımlarındaki
moleküllerin sıralanış biçimi, normal mısır tanelerine göre daha düzenlidir. Bu
sayede ısı normal tanelere oranla neredeyse iki misli hızla içine yayılabilir.
Kalın kabuk ısıtıldığında, tanenin içi de süratle ısınır ve içindeki su, basınçlı bir
su buharı oluşturur. Isınma süresince gittikçe artan bu basınç, sonunda kalın
kabuğun adeta infilak ederek yırtılmasına yol açar. Tane ilk boyutundan
yaklaşık 30 misli büyür, içi dışına gelir, yani tanenin içindeki yumuşak kısım
dışarı çıkarak yenilebilir kısmı oluşturur. Bu özelliği tabiatta başka hiçbir şeyde
göremezsiniz. Belki biraz ekmeğin oluşumunu buna benzetebiliriz.
Bir mısır tanesinin ideal bir şekilde patlayabilmesi için, içinde en az yüzde 14
oranında su olması gerekir. Bunun altındaki oranlarda yine patlar ama kısmen
açılır, istenen sonuç alınamaz. Mısırın içersindeki su oranını artırmak için,
kapalı bir ortamda üzerine su serpiştirilmesi ve beklemeye bırakılmasının
faydalı olacağı söylenir ama bu işlem mısırın içindeki su oranını en fazla yüzde l
arttırır. Bir mısırı iğneyle delerseniz, bir fırında veya güneş altında bekletirseniz,
150 derecenin altında ısıtırsanız, yukarıda bahsedilen suyun buharlaşması,
basınç ve infilakın hiçbiri gerçekleşmez.
