Hanbeli mezhebi veya Hanbelilik, bir İslam dini fıkıh (İslam hukuku) mezhebi. Hnabeli mezhebine bağlı olan kişiye Hanbeli denir.
İmam-ı Hanbeli (Ahmed bin Hanbel)'in kendi usulüne göre şer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Hanbeli Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Hanbeli denir. Hanbelilik olarak da anılır. Şafii mezhebi dört büyük fıkıh mezhebinden birisidir.
Hanbeli mezhebi'nde Kur'an ve Hadis kaynağı önde gelir. Kitap ve sünnet te nass yoksa, muhalifi bulunmayan sahabe sözü ile amel edilir. Muhalefet varsa, kur'an ve sünnete en yakını tercih edilir. Daha kuvvetli bir delil yoksa, mürsel haber, kıyas'a tercih edilir. Kıyasa en son başvurulur. Hanbeli mezhebi nakil ve rivayete ağırlık veren bir ekoldür. Arap memleketlerinde çok yayılmamıştır.
Ahmed bin Hanbel, islam devletinin sınırlarının genişlemesi ve artık islami kuralların saf haliyle yeterli olmamasından dolayı gerekli yerlerde aklın kullanımını savunan Mutezililere karşı çıkmıştır. Ahmed bin Hanbel'e göre "Kur'an'da yazılanlar ya da hadisler dışında hiçbir şey yoktur." Her konunun çözümü için gerekli olan şeyler bu ikisinde vardır.Ahmed bin Hanbel'in Halife Me'mun'un adamları tarafından sorguya çekildiğinde yalnız Kur'an'dan ayetler ve hadisler okuyarak cevap verdiği, onlardan anlam çıkarmaları redettiği, kendisine deliller gösterilmek istendiğinde sustuğu, böylece bunu dini itikad bakımından bir "bid'at" telakki ederek karşı koyduğu bilinmektedir.
İmam Hanbel'in ölümünden sonra ağırlığı azalan mezhep, Abdülkadir Geylani'nin bu mezhepte ibadet yapmasıyla tekrar canlanmıştır.
Hanbeli fikhinin Ozelligi: 1-Ahmed b.Hanbel' in fetvalari,hadislere,haberlere,selef-i salihinin uygulamalarina ve rivayetlerine dayanmaktadir. 2-Gerceklesmis olaylar hakkinda fetva vermekten kacinirdi.Ancak gerceklesmis olaylar hakkkinda hukum verirdi.Zira ona gore rey;e ve fetvatya ancak zaruret halinde basvurulabilir. 3-Naslarda ve ya eserlerde hukum bulunmazsa 'maslahata' dayanarak fetva verirdi.
İmam-ı Hanbeli (Ahmed bin Hanbel)'in kendi usulüne göre şer'i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Hanbeli Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Hanbeli denir. Hanbelilik olarak da anılır. Şafii mezhebi dört büyük fıkıh mezhebinden birisidir.
Hanbeli mezhebi'nde Kur'an ve Hadis kaynağı önde gelir. Kitap ve sünnet te nass yoksa, muhalifi bulunmayan sahabe sözü ile amel edilir. Muhalefet varsa, kur'an ve sünnete en yakını tercih edilir. Daha kuvvetli bir delil yoksa, mürsel haber, kıyas'a tercih edilir. Kıyasa en son başvurulur. Hanbeli mezhebi nakil ve rivayete ağırlık veren bir ekoldür. Arap memleketlerinde çok yayılmamıştır.
Ahmed bin Hanbel, islam devletinin sınırlarının genişlemesi ve artık islami kuralların saf haliyle yeterli olmamasından dolayı gerekli yerlerde aklın kullanımını savunan Mutezililere karşı çıkmıştır. Ahmed bin Hanbel'e göre "Kur'an'da yazılanlar ya da hadisler dışında hiçbir şey yoktur." Her konunun çözümü için gerekli olan şeyler bu ikisinde vardır.Ahmed bin Hanbel'in Halife Me'mun'un adamları tarafından sorguya çekildiğinde yalnız Kur'an'dan ayetler ve hadisler okuyarak cevap verdiği, onlardan anlam çıkarmaları redettiği, kendisine deliller gösterilmek istendiğinde sustuğu, böylece bunu dini itikad bakımından bir "bid'at" telakki ederek karşı koyduğu bilinmektedir.
İmam Hanbel'in ölümünden sonra ağırlığı azalan mezhep, Abdülkadir Geylani'nin bu mezhepte ibadet yapmasıyla tekrar canlanmıştır.
Hanbeli fikhinin Ozelligi: 1-Ahmed b.Hanbel' in fetvalari,hadislere,haberlere,selef-i salihinin uygulamalarina ve rivayetlerine dayanmaktadir. 2-Gerceklesmis olaylar hakkinda fetva vermekten kacinirdi.Ancak gerceklesmis olaylar hakkkinda hukum verirdi.Zira ona gore rey;e ve fetvatya ancak zaruret halinde basvurulabilir. 3-Naslarda ve ya eserlerde hukum bulunmazsa 'maslahata' dayanarak fetva verirdi.
