B0LdP1L0t
Banned
ADDİSON HASTALIĞI:BÖBREKÜSTÜ BEZİ YETERSİZLİĞİ
TEMEL BİLGİLER
TANIMLAMA
Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir
Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur.
Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır.
Yaş: Her yaşta görülebilir
Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır
BELİRTİ VE BULGULAR
Kuvvetsizlik
Yorgunluk
Kilo kaybı
Tansiyon düşmesi
Deride koyulaşma
Zayıflama
Kusma
İshal
Soğuğa toleransın azalması
NEDENLERİ
Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği
Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi
Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis)
Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi
Böbrek üstü bezi içine kanama
Hemokromatozis hastalığı
Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması.
Böbrek üstü bezi tümörleri
Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)
AİDS
RİSK FAKTÖRLERİ
Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır
Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası
TANI
LABORATUAR
Düşük serum sodyumu (130 mEq/ L'den az)
Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_'den fazla)
BUN yükselir
Kortizol düşer, renin yükselir
ACTH seviyesi yükselir
Orta derecede nötropeni
ÖZEL TESTLER
Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.
GÖRÜNTÜLEME
Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.
Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.
Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi
TEDAVİ
Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır
Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.
GENEL ÖNLEMLER
. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir
AKTİVİTE
Tolore edebildiği kadar
DİYET
Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.
TERCİH EDİLEN İLAÇLAR
Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.
Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır.
Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır
ÖNLEM / KAÇINMA
Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.
BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ
Uygun tedavide sonuçlar iyidir
Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir
KAYNAKLAR
Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987
Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988
Yazarı Dr. E. Lightner
TEMEL BİLGİLER
TANIMLAMA
Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir
Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur.
Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır.
Yaş: Her yaşta görülebilir
Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır
BELİRTİ VE BULGULAR
Kuvvetsizlik
Yorgunluk
Kilo kaybı
Tansiyon düşmesi
Deride koyulaşma
Zayıflama
Kusma
İshal
Soğuğa toleransın azalması
NEDENLERİ
Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği
Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi
Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis)
Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi
Böbrek üstü bezi içine kanama
Hemokromatozis hastalığı
Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması.
Böbrek üstü bezi tümörleri
Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)
AİDS
RİSK FAKTÖRLERİ
Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır
Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası
TANI
LABORATUAR
Düşük serum sodyumu (130 mEq/ L'den az)
Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_'den fazla)
BUN yükselir
Kortizol düşer, renin yükselir
ACTH seviyesi yükselir
Orta derecede nötropeni
ÖZEL TESTLER
Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.
GÖRÜNTÜLEME
Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.
Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.
Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi
TEDAVİ
Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır
Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.
GENEL ÖNLEMLER
. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir
AKTİVİTE
Tolore edebildiği kadar
DİYET
Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.
TERCİH EDİLEN İLAÇLAR
Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.
Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır.
Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır
ÖNLEM / KAÇINMA
Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.
BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ
Uygun tedavide sonuçlar iyidir
Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir
KAYNAKLAR
Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987
Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988
Yazarı Dr. E. Lightner