Aritmetik ve geometrik diziler, seriler, çeşitleri, özellikleri

sensiz olmaz

Kayıtlı Üye
A. ARİTMETİK VE GEOMETRİK DİZİLER

1. ARİTMETİK DİZİ

A. Tanım
Ardışık iki terimin arasındaki fark, aynı sabit bir sayı olan dizilere aritmetik dizi denir.

Diğer bir ifadeyle
image001.gif
için, an+1 – an = d olacak şekilde bir d
image002.gif
R varsa (an) dizisine aritmetik dizi, d sayısına da ortak fark denir.


Örnek

(an) = (n+10)/5 dizisinin aritmetik dizi olduğunu gösteriniz. Ortak farkını bulunuz.

an+1 – an = (n+1+10)/5 – (n+10)/5 = 1/5 olduğuna göre (an), ortak farkı d = 1/5 olan bir aritmetik dizidir.


B. Genel Terim

Aritmetik dizinin ilk terimi a1 ve ortak farkı
image003.gif

olan bir aritmetik dizidir.
image005.jpg

Demek ki, aritmetik dizinin genel terimi: an = a1 + (n – 1)d dir.

Örnek
İlk terimi 8 ve ortak farkı 2 olan aritmetik dizinin genel terimi nedir?
image007.jpg



C. Aritmetik Dizinin Özellikleri

Aritmetik dizide ap ve ak biliniyorsa, ortak fark:
image009.jpg


Örnek

39. terimi 19 ve 45. terimi 22 olan aritmetik dizinin ortak farkı kaçtır?
image011.jpg

a ve b gibi iki sayı arasına n tane terim yerleştirilerek oluşturulan aritmetik dizinin ortak farkı:
image013.jpg


Örnek

- 8 ve 28 sayıları arasına 8 tane terim yerleştirilerek oluşturulan aritmetik dizinin ortak farkı kaçtır?

a = -8, b = 28 ve n = 8 olduğuna göre, d = (b – a)/(n+1) = [28 – (-8)]/(8+1) = 36/9 = 4

Aritmetik dizinin ilk terimi n teriminin (bilgi yelpazesi.net) toplamı Sn ile gösterilirse,
image015.jpg

Bir aritmetik dizide, her terim kendisinden eşit uzaklıkta iki terimin kendisinden eşit uzaklıktaki iki terimin aritmetik ortalamasına eşittir. Diğer bir ifadeyle k<p iken,
image017.jpg


Örnek

19. terimi 42 ve 33. terimi 88 olan aritmetik dizinin 26. terimi kaçtır?

image019.jpg



2. GEOMETRİK DİZİ

A. Tanım

Ardışık iki terimin oranı aynı sabit bir sayı olan dizilere geometrik dizi denir. Diğer bir ifadeyle
image021.jpg

olacak şekilde bir r
image002.gif
R varsa (an) dizisine geometrik dizi, r sayısına ortak

çarpan veya ortak oran denir.
Örnek
(an) = (2n+5) dizisinin geometrik dizi olduğunu gösteriniz. Dizinin ortak çarpanını bulunuz.

image023.jpg

olduğuna göre (an), ortak çarpanı r = 2 olan geometrik bir dizidir.

B. Genel Terim

Dizinin ilk terimi a1 ve ortak çarpanı r olsun. Bu durumda,
image025.jpg

Demek ki, geometrik dizinin genel terimi:
image027.jpg


Örnek

İlk terimi 14 ve ortak çarpanı ½ olan geometrik dizinin genel terimi nedir?
image029.jpg


C. Geometrik Dizinin Özellikleri

Geometrik dizide ap ve ak biliniyorsa, ortak çarpan:
image030.gif

eşitliğinde bulunur.

Örnek

2. terimi 3/5 ve 5. terimi 75 olan geometrik dizinin ortak çarpanı nedir?
image032.jpg


Geometrik dizinin ilk n teriminin toplamı Sn ile gösterilirse
image034.jpg

olur.

Örnek

İlk terimi 6 ve ilk 3 teriminin toplamı 42 olan geometrik dizinin 3. terimi nedir?
image036.jpg


Bir geometrik dizide, her terim kendisinden eşit uzaklıktaki iki terimin geometrik ortalamasına eşittir. Diğer bir ifadeyle k < p iken,
image038.jpg


Örnek

3. terimi 3 ve 5. terimi 6 olan geometrik dizinin 7. terimi nedir?
image039.gif


Sonuç:

Sabit dizi, ortak farkı 0 olan aritmetik bir dizidir. Sabit dizi, ortak çarpanı 1 olan geometrik bir dizidir. Sabit dizi, ortak çarpanı 1 olan (bilgi yelpazesi.net) geometrik bir dizidir. Yani, sabit dizi hem aritmetik hem de geometrik dizidir.

Örnek:

Bir geometrik dizinin ilk terimi x, ortak çarpanı 6, n. terimi y’dir. Bu dizinin, ilk n teriminin toplamının x ve y’ye bağlı ifadesi aşağıdakilerden hangisidir?

image041.jpg



3. SERİLER

A. Tanım

- (an) reel terimli bir dizi olsun.
image043.jpg

sonsuz toplamına seri denir.

- an’e serinin genel terimi denir.

- Serinin ilk n teriminin topl******* oluşan
image045.jpg

toplamına serinin n. kısmi toplamı denir.

- (
image047.jpg
dizisine
kısmi toplamlar dizisi denir.


-
a) (Sn) dizisi yakınsak ise
image048.gif
serisi de yakınsaktır ve serinin toplamı

image050.jpg
dir.

b) (Sn) dizisi ıraksak ise
image048.gif
seriside ıraksaktır.


-
image048.gif
serisi yakınsak ise lim an = 0’dır. Bu ifadenin tersi doğru değildir.Yani, lim an = 0 iken
image048.gif
serisi yakınsak olmayabilir.


-
image052.jpg
serisi ıraksaktır.


Örnek
image053.gif
serisi veriliyor. Serinin ıraksak olduğunu gösteriniz.

image055.jpg

olduğuna göre seri ıraksaktır.



B. ARİTMETİK VE GEOMETRİK SERİLER

1. Aritmetik Seriler

(an) dizisi bir aritmetik dizi ise
image048.gif
serisine aritmetik seri denir.


Aritmetik serinin kısmi toplamı
image057.jpg

Aritmetik seri ıraksaktır.

Örnek

image048.gif
(n – 10)/20 serisi veriliyor. Serinin, aritmetik seri olduğunu gösteriniz. Serinin kısmi toplamını bulunuz. Serinin ıraksak olduğunu gösteriniz.


image059.jpg

olduğuna göre (Sn) kısmi toplamlar dizisi ıraksaktır. (Sn) kısmi toplamlar dizisi ıraksak olduğu için sorulan seri ıraksaktır.

2. Geometrik Seriler
(an) dizisi bir geometrik dizi ise
image048.gif
serisine geometrik seri denir. Geometrik serinin kısmi toplamı

image061.jpg


a) |r| < 1 ise seri yakınsaktır ve serinin toplamı:
image063.jpg


b)
image064.gif
ise seri ıraksaktır.


Örnek

image065.gif
serisi veriliyor.

Serinin, geometrik seri olduğunu gösteriniz, serinin kısmi toplamını bulunuz, serinin yakınsak olduğunu gösteriniz, serinin (bilgi yelpazesi.net) toplamını bulunuz.
image067.jpg

olduğu için seri geometrik seridir.

a1 = 1 ve r = 1/3 olduğuna göre,
image069.jpg


r = 1/3 olduğuna göre |r| = |1/3| = 1/3 < 1 dir. Bunu için seri yakınsaktır.

Seri yakınsak olduğuna göre toplamı
image071.jpg
 
takipçi satın al
instagram takipçi hilesi
takipçi satın al
tiktok takipçi hilesi
vozol
Geri
Üst