Çekim merkezi etrâfında
bir cismin çizdiği döner hat. Yörüngenin bir başka adı da mahrektir. Yörünge bir atom çekirdeği
etrâfında bu atoma âit elektronların hareketlerini târif etmede kullanılabileceği gibi, güneş sistemine âit
gezegenlerin güneş etrâfında dönme hattı olarak da bilinir. Dünyânın kendi etrâfında ve güneş
etrâfında döndüğünü ilk söyleyen İslâm âlimleridir. Mîlâdi 1000 yıllarında astronomi âlimleri
gezegenlerin yörüngeleri hakkında büyük inceleme ve açıklamalar yapmışlardır (Bkz. Astronomi).
1609 senesinde ise Kepler, batı âlemine, Dünyânın güneş etrâfında elips biçiminde bir yörünge
üzerinde döndüğünü neden sonra kabul ettirebilmiştir. Atomlara âit elektronların çekirdek etrâfında
muhtelif cins ve özelliklerde yörüngelerde döndüğünü Rutherford ve Bohr teori hâline getirerek îzâh
etmişlerdir.
Yörünge bir merkeze göre dâire olabileceği gibi, merkezi kayık dâire veya elips de olabilir. Elips
yörüngede iki odak noktası ile farklı çap vardır. Elipsteki bu iki farklı çapa elipsin büyük ve küçük
ekseni denir. Elipsin büyük eksen orta noktasından odak noktasına mesâfesinin, büyük eksen yarısına
oranı elipsin egzantrisitesi olarak târif edilir. Egzantrisitesi sıfır olan elips bir dâiredir. Egzantrisite 0 ile
1 arasında büyüdükçe elips yörünge basıklaşır. Egzantrisitesi bir olan elipse parabol denir.
Bir gök cisminin etrâfında dönen diğer bir gök cismi bir elips çiziyor ve sâbit gök cismi elipsin bir
odağında yer alıyorsa elipsin odak noktasına en yakın noktasına perihelion; en uzak noktasına da
aphelion denir. Dönen gök cisminin yörünge hızı perihelionda en büyük değerine ulaşır. Yörünge bir
düzlem içinde yer alır. Dönen her gök cisminin bir yörünge düzlemi vardır. Dünyânın yörünge
düzlemine ekliptik düzlemi denir. Diğer gezegenlerin yörünge düzlemlerinin uzaydaki konumu ekliptik
düzlemiyle yaptığı açı ile târif edilir.
Uzay cisimlerinin bir merkez etrâfında yörünge hattında hareket edebilmeleri için büyük bir enerjiye
ihtiyaçları vardır. Atom çekirdeği etrafında çeşitli kuantum seviyelerindeki elektronların da
yörüngelerinde dönüşleri bir enerji iledir. Bu çok büyük görünmez enerjinin bu cisimlere ne zaman, ne
şekilde, nasıl verildiği, Allahü teâlânın kudretine işâret eden sırlardan bir sırdır. İnsanlığın bu günkü fen
bilgisi, henüz bunu anlayabilecek seviyede değildir.
bir cismin çizdiği döner hat. Yörüngenin bir başka adı da mahrektir. Yörünge bir atom çekirdeği
etrâfında bu atoma âit elektronların hareketlerini târif etmede kullanılabileceği gibi, güneş sistemine âit
gezegenlerin güneş etrâfında dönme hattı olarak da bilinir. Dünyânın kendi etrâfında ve güneş
etrâfında döndüğünü ilk söyleyen İslâm âlimleridir. Mîlâdi 1000 yıllarında astronomi âlimleri
gezegenlerin yörüngeleri hakkında büyük inceleme ve açıklamalar yapmışlardır (Bkz. Astronomi).
1609 senesinde ise Kepler, batı âlemine, Dünyânın güneş etrâfında elips biçiminde bir yörünge
üzerinde döndüğünü neden sonra kabul ettirebilmiştir. Atomlara âit elektronların çekirdek etrâfında
muhtelif cins ve özelliklerde yörüngelerde döndüğünü Rutherford ve Bohr teori hâline getirerek îzâh
etmişlerdir.
Yörünge bir merkeze göre dâire olabileceği gibi, merkezi kayık dâire veya elips de olabilir. Elips
yörüngede iki odak noktası ile farklı çap vardır. Elipsteki bu iki farklı çapa elipsin büyük ve küçük
ekseni denir. Elipsin büyük eksen orta noktasından odak noktasına mesâfesinin, büyük eksen yarısına
oranı elipsin egzantrisitesi olarak târif edilir. Egzantrisitesi sıfır olan elips bir dâiredir. Egzantrisite 0 ile
1 arasında büyüdükçe elips yörünge basıklaşır. Egzantrisitesi bir olan elipse parabol denir.
Bir gök cisminin etrâfında dönen diğer bir gök cismi bir elips çiziyor ve sâbit gök cismi elipsin bir
odağında yer alıyorsa elipsin odak noktasına en yakın noktasına perihelion; en uzak noktasına da
aphelion denir. Dönen gök cisminin yörünge hızı perihelionda en büyük değerine ulaşır. Yörünge bir
düzlem içinde yer alır. Dönen her gök cisminin bir yörünge düzlemi vardır. Dünyânın yörünge
düzlemine ekliptik düzlemi denir. Diğer gezegenlerin yörünge düzlemlerinin uzaydaki konumu ekliptik
düzlemiyle yaptığı açı ile târif edilir.
Uzay cisimlerinin bir merkez etrâfında yörünge hattında hareket edebilmeleri için büyük bir enerjiye
ihtiyaçları vardır. Atom çekirdeği etrafında çeşitli kuantum seviyelerindeki elektronların da
yörüngelerinde dönüşleri bir enerji iledir. Bu çok büyük görünmez enerjinin bu cisimlere ne zaman, ne
şekilde, nasıl verildiği, Allahü teâlânın kudretine işâret eden sırlardan bir sırdır. İnsanlığın bu günkü fen
bilgisi, henüz bunu anlayabilecek seviyede değildir.