` nazLı ..
Bayan Üye
Keçiören Eğitim Araştırma Hastanesi Çocuk Sağlığı Hastalıkları Uzmanı Dr. Fahrettin Erdoğan, “yeni doğan sarılığının”, bebeklerin kanındaki bilrubin maddesinin artması nedeniyle oluşan bir hastalık olduğunu belirtti. Bu seviye fazla artmadan bebek, ebeveynler tarafından hemen doktora götürülmeli ve anne bebeğe bol bol süt vermelidir. Bu süre genelde her 5 dakikada bir olmalıdır.
Bu sarılık sadece yeni doğan bebeklerde görülen bir sarılıktır; ve Türkiye’de yeni doğan her 10 bebekten 6’sının bu hastalığa yakalandığı araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir ki bu da ebeveynlerin daha dikkatli olması anlamına gelmektedir. Zira bilrubin seviyesinin aşırı derecede artması sonucunda bu durum bebeğin beyninde kalıcı bir hasara davetiye çıkarabilir.
Hastalığın, her zaman tehlikeli sınırlara yükselmediğini belirten Erdoğan, bilirubin denilen bu maddenin, “önce göz akında sonra da ciltte birikmesiyle” göz ve cildin sarımsı bir renk alarak kendini belli ettiğini söyledi.
Zihinsel özür bırakabilir
Bebeklerde görülen fizyolojik sarılık ile “ yeni doğan” sarılığının karıştırılmaması gerekir. “fizyolojik sarılık” normal zamanında doğan bebeklerde bir haftayı, erken doğan bebeklerde iki haftayı geçmez ve bebek için tehlikeli olmayan bir hastalıktır. Yeni doğan sarılığı ise tehlikesi olan ve ancak kandaki bilirubin düzeylerine bakılarak kesin bir şekilde ayırt edilebilen bir hastalıktır. Bu amaçla ebeveynlerin bilirubin ölçümünü yapan merkezlere gitmesini öneriyoruz.
Yeni doğanlarda, kanda bulunan bilirubin maddesi fazla yapılır ve vücuttan atılımı ise yavaştır, bu da kanda yüksek oranda birikmeye neden olur.
“ Kan grubu uyuşmazlığı, kandaki mikroorganizmalara bağlı enfeksiyon gelişmesi, anne sütünün yeterli verilmemesi gibi çeşitli sebeplerin de etkisiyle ‘bilirubin’ maddesi kanda çok aşırı düzeylere çıkabilir ve bebek için tehlikeli olabilir. Bu gibi durumlarda ‘bilirubin’ maddesi beyine oturabilir ve beyinde kalıcı hasar yapabilir, zihinsel özür bırakabilir.”
Yeni doğan sarılığı, birden çok sebebi olabilen ve mikropla ilişkisi olmayan, yalnızca yeni doğana özgü bir durumdur. Mikrobik sarılık ise tüm yaş gruplarında görülebilen karaciğer iltihaplanmasına bağlı bir durum. Bu nedenle, yeni doğan sarılığının, erişkinlerde ve çocuklarda görülen, mikrobik ve karaciğeri tutan virüslerle oluşan “iltihabi mikrobik sarılıkla” da karıştırılmaması gerekir.
Yeni doğanların yüzde 60’ında görülüyor
Yeni doğan sarılığının görülme sıklığı çoktur. İstatistik bakımdan verecek olursak Türkiye’de yeni doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 60’ında yani her 10 bebeğin 6’sında yeni doğan sarılığı görülmektedir.
Uzmanlar yeni doğan sarılığının geçici olduğunu, ama yüksek derecede bilirubin düzeylerine erişen bebeklerin beyinlerinde kalıcı zihinsel bozukluklara sebep olacağını belirtirken ebeveynlerin de bebekleri üzerinde dikkatli gözlem yapmaları gerektiğini bildirdiler.
Yeni doğan sarılığında başta göz akında görülen sarımsı leke bebeğin yüzüne oradan da gövdeye, ayaklar ve ellere yayılmaktadır. Bu belirtileri bebeğinizde görüyorsanız bebeğinizi en erken vakitte uzman bir doktorun kontrolüne götürmenizi tavsiye ediyoruz.
Zira bebekte sarı renk ne derece belirginse hastalık da o derece ilerlemiş anlamına gelmektedir. Bunu anlamanın en kolay yolu bebeğinizin gözüne ve de yüzüne bakmanızdır. Bebeğinizi doktora götürdükten sonra kan testleri neticesinde sarılığın seviyesi belirlenmiş olur. Eğer bebekte bu belirtiler ilk 24 saat içinde görülmüşse, doktor tarafından mutlaka değerlendirilmelidir, çünkü bu patolojik hastalık belirtisidir.
Uzmanlar, sarılığın, vaktinde doğan bebeklerde ilk 3-4 gün içinde, erken doğan bebeklerde ise 5-6 gün içinde en yüksek seviyesine ulaştığının üzerinde durarak, erken taburcu olan bebeklerin 3 günlük olduğunda mutlaka hastaneye getirilerek kontrol edilmesi gerektiğini kaydetti.
İlaç tedavisi henüz yok
Yeni doğan sarılığında henüz deneme aşamasında olanlar hariç belli bir ilaç tedavisi yok.
“Yeni doğan sarılığının mevcut 2 tip tedavisi var. Birinci tedavi şekli; eğer sarılık belli sınırlar içindeyse bebeğe öncelikle ‘Fototerapi’ denilen ışık tedavisi uygulanır. Bu tedavi şeklinde bebek, gözleri korunarak belli dalga boyundaki ışık altına konulur. Bunu yapmadaki amaç, kanda biriken ve cilde gelen bilirubin maddesinin yıkımını sağlamaktır. Bu tedavinin süresi, hastalığın durumuna göre değişir ve bebek ortalama 3-4 gün kadar hastanede yatar. Bilirubin düzeyinin, ışık tedavisi sınırlarını aşması durumunda 2. tedavi yöntemi olan kan değişim tedavisi yapılır. Bu yöntemde bebeğin göbeğine yerleştirilen bir kateter yardımıyla, bebeğin kanı değiştirilerek kan bilirubin düzeyi düşürülür.”
Bu tedavi yöntemlerinde bebeğin en kısa süre zarfında anne sütü alması ve sık sık emzirilmesi de oldukça önemlidir.
Sıcak hava bilirubin miktarını artırıyor
Sıcak hava, bilirubin maddesini artırıcı etki yapar. Çünkü bebek terlemeyle birlikte sıvı kaybına uğrar ve bu da kandaki bilirubin ve tuz miktarının artmasına sebep olur.
İlk günler sarı giydirmeyin
Bebeklerin doğduğunda üstüne sarı tülbent örtülmesi ve ilk günler sarı renkte kıyafetler giydirilmesi ile sarılığın tedavi olacağı yönündeki inanışların tamamen hurafe ve yanlıştır. Ayrıca bebeğinizi böyle giydirirseniz, bebeğinizin sarardığının fark etmeniz de güçleşebilir. Bu sebepten ötürü bebeğinizi ilk haftalarda kesinlikle sarı giydirmemenizi tavsiye ediyoruz.
Bu sarılık sadece yeni doğan bebeklerde görülen bir sarılıktır; ve Türkiye’de yeni doğan her 10 bebekten 6’sının bu hastalığa yakalandığı araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir ki bu da ebeveynlerin daha dikkatli olması anlamına gelmektedir. Zira bilrubin seviyesinin aşırı derecede artması sonucunda bu durum bebeğin beyninde kalıcı bir hasara davetiye çıkarabilir.
Hastalığın, her zaman tehlikeli sınırlara yükselmediğini belirten Erdoğan, bilirubin denilen bu maddenin, “önce göz akında sonra da ciltte birikmesiyle” göz ve cildin sarımsı bir renk alarak kendini belli ettiğini söyledi.
Zihinsel özür bırakabilir
Bebeklerde görülen fizyolojik sarılık ile “ yeni doğan” sarılığının karıştırılmaması gerekir. “fizyolojik sarılık” normal zamanında doğan bebeklerde bir haftayı, erken doğan bebeklerde iki haftayı geçmez ve bebek için tehlikeli olmayan bir hastalıktır. Yeni doğan sarılığı ise tehlikesi olan ve ancak kandaki bilirubin düzeylerine bakılarak kesin bir şekilde ayırt edilebilen bir hastalıktır. Bu amaçla ebeveynlerin bilirubin ölçümünü yapan merkezlere gitmesini öneriyoruz.
Yeni doğanlarda, kanda bulunan bilirubin maddesi fazla yapılır ve vücuttan atılımı ise yavaştır, bu da kanda yüksek oranda birikmeye neden olur.
“ Kan grubu uyuşmazlığı, kandaki mikroorganizmalara bağlı enfeksiyon gelişmesi, anne sütünün yeterli verilmemesi gibi çeşitli sebeplerin de etkisiyle ‘bilirubin’ maddesi kanda çok aşırı düzeylere çıkabilir ve bebek için tehlikeli olabilir. Bu gibi durumlarda ‘bilirubin’ maddesi beyine oturabilir ve beyinde kalıcı hasar yapabilir, zihinsel özür bırakabilir.”
Yeni doğan sarılığı, birden çok sebebi olabilen ve mikropla ilişkisi olmayan, yalnızca yeni doğana özgü bir durumdur. Mikrobik sarılık ise tüm yaş gruplarında görülebilen karaciğer iltihaplanmasına bağlı bir durum. Bu nedenle, yeni doğan sarılığının, erişkinlerde ve çocuklarda görülen, mikrobik ve karaciğeri tutan virüslerle oluşan “iltihabi mikrobik sarılıkla” da karıştırılmaması gerekir.
Yeni doğanların yüzde 60’ında görülüyor
Yeni doğan sarılığının görülme sıklığı çoktur. İstatistik bakımdan verecek olursak Türkiye’de yeni doğan bebeklerin yaklaşık yüzde 60’ında yani her 10 bebeğin 6’sında yeni doğan sarılığı görülmektedir.
Uzmanlar yeni doğan sarılığının geçici olduğunu, ama yüksek derecede bilirubin düzeylerine erişen bebeklerin beyinlerinde kalıcı zihinsel bozukluklara sebep olacağını belirtirken ebeveynlerin de bebekleri üzerinde dikkatli gözlem yapmaları gerektiğini bildirdiler.
Yeni doğan sarılığında başta göz akında görülen sarımsı leke bebeğin yüzüne oradan da gövdeye, ayaklar ve ellere yayılmaktadır. Bu belirtileri bebeğinizde görüyorsanız bebeğinizi en erken vakitte uzman bir doktorun kontrolüne götürmenizi tavsiye ediyoruz.
Zira bebekte sarı renk ne derece belirginse hastalık da o derece ilerlemiş anlamına gelmektedir. Bunu anlamanın en kolay yolu bebeğinizin gözüne ve de yüzüne bakmanızdır. Bebeğinizi doktora götürdükten sonra kan testleri neticesinde sarılığın seviyesi belirlenmiş olur. Eğer bebekte bu belirtiler ilk 24 saat içinde görülmüşse, doktor tarafından mutlaka değerlendirilmelidir, çünkü bu patolojik hastalık belirtisidir.
Uzmanlar, sarılığın, vaktinde doğan bebeklerde ilk 3-4 gün içinde, erken doğan bebeklerde ise 5-6 gün içinde en yüksek seviyesine ulaştığının üzerinde durarak, erken taburcu olan bebeklerin 3 günlük olduğunda mutlaka hastaneye getirilerek kontrol edilmesi gerektiğini kaydetti.
İlaç tedavisi henüz yok
Yeni doğan sarılığında henüz deneme aşamasında olanlar hariç belli bir ilaç tedavisi yok.
“Yeni doğan sarılığının mevcut 2 tip tedavisi var. Birinci tedavi şekli; eğer sarılık belli sınırlar içindeyse bebeğe öncelikle ‘Fototerapi’ denilen ışık tedavisi uygulanır. Bu tedavi şeklinde bebek, gözleri korunarak belli dalga boyundaki ışık altına konulur. Bunu yapmadaki amaç, kanda biriken ve cilde gelen bilirubin maddesinin yıkımını sağlamaktır. Bu tedavinin süresi, hastalığın durumuna göre değişir ve bebek ortalama 3-4 gün kadar hastanede yatar. Bilirubin düzeyinin, ışık tedavisi sınırlarını aşması durumunda 2. tedavi yöntemi olan kan değişim tedavisi yapılır. Bu yöntemde bebeğin göbeğine yerleştirilen bir kateter yardımıyla, bebeğin kanı değiştirilerek kan bilirubin düzeyi düşürülür.”
Bu tedavi yöntemlerinde bebeğin en kısa süre zarfında anne sütü alması ve sık sık emzirilmesi de oldukça önemlidir.
Sıcak hava bilirubin miktarını artırıyor
Sıcak hava, bilirubin maddesini artırıcı etki yapar. Çünkü bebek terlemeyle birlikte sıvı kaybına uğrar ve bu da kandaki bilirubin ve tuz miktarının artmasına sebep olur.
İlk günler sarı giydirmeyin
Bebeklerin doğduğunda üstüne sarı tülbent örtülmesi ve ilk günler sarı renkte kıyafetler giydirilmesi ile sarılığın tedavi olacağı yönündeki inanışların tamamen hurafe ve yanlıştır. Ayrıca bebeğinizi böyle giydirirseniz, bebeğinizin sarardığının fark etmeniz de güçleşebilir. Bu sebepten ötürü bebeğinizi ilk haftalarda kesinlikle sarı giydirmemenizi tavsiye ediyoruz.