Gözde'
Bayan Üye
Aktüel Arkeoloji Dergisi Anadolu’nun en önemli mozaikleri olan Edessa Mozaikleri’nin yağmalanma ve yurt dışına kaçırılmalarının hikayesini anlatarak, eserlerin geri getirilmesi için bir kampanya başlattı.
Aktüel Arkeoloji Dergisi tarafından başlatılan Kampanya, Dallas Müzesi’ne kaçak yollarla götürülen eserlerin iadesine yönelik önemli bir girişim. Dergi tarafından hazırlanan bir eserlerin aidesinin talep edildiği İngilizce hazırlanmış dilekçe, derginin web sitesi aktuelarkeoloji.com.tr adresinden kopyalanarak Dallas Müzesi yöneticilerine gönderilmesi şeklinde yürütülüyor. Anadolu Uygarlıklarına ait olan eserlerin kendi topraklarında olmasını gerektiğini düşünen yerli yabancı herkesin katıldığı kampanyaya ilgi her gecen gün artarak devam ediyor. Bu şekilde Aktüel Arkeoloji Dergisi herkesi kampanyaya davet ediyor.
Bugünkü Şanlıurfa’nin Hellenistik Dönem’de Seleukos yönetimi sırasında aldığı ve uzun süre kullandığı isim olan Edessa, Geç Roma bağımsız olarak bir krallığa dönüşür. Edessa’da Krallık Dönemi hanedanlığı, şehrin kendi özgünlüğü içinde bir yaşayış tarzının önünü açar. Bu yöresellik sanatta da kendini gösterir. Özellikle mozaik sanatı da bu çerçevede Edessa’da farklı bir şekilde, özgün bir anlayışla ortaya konur. Edessa mozaikleri dönemin teknik özellikleri çerçevesinde şehrin mozaik ustaları tarafından yerel bir dille yorumlanmıştır. Edessa şehrine özgü, Estrangelo Süryanice denen Aramice’nin farklı bir diyalektiği ile yazılmış yazıt örneklerinin yer aldığı mozaikler, yerel kültür öğelerinin ve aile ilişkilerinin anlatıldığı eserler olarak bir başka benzerleri yoktur.
Hemen hemen hepsi mezarlarda ele gecen bu mozaikler, şehrin kuzey, batı ve güneyinde yer alan nekropol alanlarında yer alır. Bugün Edessa’nın mezarlık alanları büyük oranda evlerin altında kalmasına rağmen kimi noktalarda bu mezarlara ait örnekleri görmek mümkündür. Mezarlar doğal kayalara oyularak oluşturulmuştur. İçlerinde arkosolium denen nişlere ölüler konmakta ve zemin mozaik ile kaplanmaktadır.
Edessa Mozaiklerinin yeni dönem hikayeleri ise 1950 yıllarda yeniden keşfedilmesi ile başlıyor. Keşfedildikten sonra bilim dünyasına sunulan mozaikler büyük bir hızla yağmalanıyor ve dünyanın her yerine dağılıyor. Bir kısım mozaikler İstanbul’da kaçakçılar tarafından satılmak üzereyken el konuluyor ve Aya İrini Müzesinde korunmaya alınıyor. Fakat eserler bir türlü gerçek yerlerine Urfa’ya dönmüyor.
bkz: Edessa Mozaiklerinin Hikayesi
Son düzenleme: