ashli
Bayan Üye
Turunçgillerin ülkemizdeki başlıca zararlıları ve bunlarla mücadele yöntemleri şöylece özetlenebilir
a) Limon Sıçanı
Limon sıçanları ülkemizin turunçgil yetiştirilen bölgelerinde ve özellikle Ege bölgesinde bütün turunçgil tür ve çeşitlerinde önemli ekonomik zararlara neden olurlar Limon sıçan larının kuyruğu vücudundan daha uzundur Vücut uzunluğu 15-20 santimetre, kuyruk uzunluğu ise 19-22 santimetre kadardır Sert tüylerinin rengi kızıl kahverengi, karnı ise kirli beyaz veya limon rengindedir Vücut ağırlıkları ortalama 150 gramdır Genellikle geceleri beslenirler
Limon sıçanları meyve ağaçlarının gövde ve dallarını kemirir, kabuklarını soyarlar ve bu dalların kurumalarına neden olurlar Daha sonra meyve döneminde ağaçlardaki limon, portakal, mandarin ve turunçların kabuklarım kemirir ve etli kısımlarını tamamen yerler Ayrıca depolarda bulunan narenciye ürünlerine de aynı şekilde zarar verirler
Limon sıçanlarına karşı çeşitli tipte kapanlar kullanılarak mücadele yapılabilir Ancak en etkili yöntem zehirli yemlerle yapılan mücadeledir Bu amaçla 100 kg buğday 25 litre su ile nemlendirilir, üzerine 25 kg eritilmiş vazelin yağı döküldükten sonra 25 kg çinko fosfür ilave edilerek iyice karıştırılır Böylece hazırlanan zehirli yem, güvenli bir yerde, beton veya kağıt zemin üzerinde kurutulur Zararlıların bulunduğu yerlere küçük kümeler halinde bırakılır
b) Örümcekler (Akarlar)
Bunların en önemlisi Kırmızı Örümcek olup, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde bulunmaktadır Çok küçük, oval, kırmızı renkte bir zararlıdır Vücudu üzerinde ufak kabarcıklar bulunur, bunlardan uzun kıllar çıkar
Kırmızı örümceğin limonu tercih ettiği söylenirse de, tüm turunçgillerde zararlıdır Yapraklarla, meyve ve genç sürgünlerde beslenirler Beslendikleri yerlerde şekil ve renk bozukluklarına neden olurlar Çok miktarda örümceğin bulunduğu yapraklar gümüşi renkten kahverengine kadar değişen çeşitli renkler alırlar Meyveler grimsi san renge dünüşürler Yaprak ve erken meyve dökümüne neden olurlar Ağaçta kalan meyveler de cılız kalırlar Sürgün faaliyeti zayıflar
Örümceklerle mücadelede ilaç kullanılırken çok dikkatli olmak gerekir Bugün ülkemizde biyolojik savaş en etkili biçimde turunçgil zararlılarına karşı uygulanmakta, parazitlerden ve yararlı böceklerden en üst düzeyde, yine turunçgil bahçelerinde faydalanılmaktadır Bu nedenlerle rasgele yapılacak ilaçlamalar, mevcut "Yararlı - Zararlı" böcek dengesini bozacağından, ileride ortaya daha büyük sorunlar çıkabilir Bu nedenle ilaç kullanımından önce uzmanlara danışılması yararlı olur
c) Kabuklu Bitler ve Koşniller
Bu böcekler turunçgillere önemli zararlar verirler En önemli türleri şunlardır:
Turunçgil Kırmızı Kabuklu Biti
Turunçgil yetiştirilen bölgelerimizde çok yaygın ve önemli bir zararlıdır Kırmızı bir kabuk altında yaşar ve kolayca tanınabilir Çoğunlukla yapraklar ve meyveler üzerinde bulunurlar
Yaprakların ve meyvelerin, sararmasına, kurumasına ve dökümüne neden olurlar Savaş yapılmazsa ince dallar ve sürgünlerde de kurumalar görülür Genel olarak ağaç zayıflar ve ürün azalır Ayrıca ürünlerin pazar değerleri de geniş ölçüde düşer
Turunç Virgül Kabuklu Biti
Dişinin kabuğu, midye kabuğu şeklinde uzunca, oval 2 - 3 milimetre kadardır Virgül şeklinde görülen kabuğa ağacın hemen her yerinde rastlanır Rengi koyu kahverengidir
Yumuşak Vücutlu Koşnil
San veya açık kahverenkli, oval ve yassı bir böcektir Boyu 3 - 4 milimetredir Gruplar halinde yapraklarda ve dallarda bulunur
Beslendiği yerlerde renk değişmelerine neden olurlar Ballı madde çıkarırlar, yaprak ve meyveleri kirletirler
Yıldız Koşnili
Kirli beyaz veya kırmızımtrak kahverenginde, 3 - 4 milimetre uzunluğunda ve 2-3 milimetre genişliğindedir Vücudundaki çıkıntılar nedeni ile Yıldız Koşnili adı verilmiştir Üzeri mum salgısı ile örtülüdür
Bitki dal ve yapraklarını emerek zayıf düşürürler Ayrıca ballı madde salgılayarak, yaprak ve meyveleri kirletirler
İncir Mumlu Koşnili
incirlerin önemli bir zararlısı plan bu koşnil turunçgillerde de zararlıdır
Küre şeklinde 4 - 5 milimetre uzunlukta, 3 - 4 milimetre eninde ve 2 - 3 milimetre yükseklikte kirli beyaz, grimsi pembe renklidir Böcek ezilince kırmızı renkli bir sıvı çıkar, bu nedenle kanlı balsıra adı da verilir
Bitkinin zayıflamasına ve ballı madde de salgılayarak yaprak ve meyvelerin kirlenmesine neden olur
Turunçgil Unlu Biti
Oval, 3 - 5 milimetre uzunlukta turuncu, san veya açık kahverengi, üzeri un gibi beyaz salgı maddeleri kaplı bir böcektir
Turunçgil Unlu' biti, meyve yaprak ve dallarda beyaz kümeler halinde beslenir Böceğin yoğun olduğu bahçelerde meyve dökümleri görülür Meyveler cılız kalırlar Yaprak ve meyvelerde lekeler görülür Ayrıca ballı madde salgılarlar Bu ballı maddeler üzerinde bazı mantarların gelişmesi sonucu gerek yapraklar ve gerekse meyvelerde is şeklinde kararmalar görülür
Ülkemizde turunçgillerde zararlı olan kabuklu bit ve koşnillerin pek çoğuna karşı biyolojik mücadele başarılı bir şekilde uygulanmaktadır Bu zararlılara karşı ilaçlı mücadelede dikkatli olmak, çok zorunlu olmadıkça ilaç kullanmamak ve böylece bahçelerdeki yararlı böcekleri korumak gerekmektedir
Kabuklu bit ve koşnillerin pek çoğuna karşı bugün başarılı bir şekilde petrol yağlan (Beyaz yağlar) ile mücadele yapılmaktadır Bu yağlar faydalı böceklere de fazla zarar vermediklerinden, her zaman tercih edilmelidir
98 litre suya 2 litre Beyaz yağ kanştınlarak ilaç hazırlanır Hazırlanan ilaç iyice kanştınldıktan sonra, bekletilmeden kullanılmalıdır İlaçlama mutlaka günün serin saatlerinde yapılmalı, sıcaklık gölgede 32 dereceyi geçince ilaçlamaya son verilmelidir Aksi takdirde ağaçlarda ilaç yanıkları görülür Bahçede kükürtlü ilaç kullanılmışsa beyaz yağların kullanılabilmesi için en az 30 gün geçmesi gereklidir, ilaçlamadan önce özellikle yaz aylarında ağaçların sulanması icap etmektedir Bu yapılmazsa ağaçlarda ilaç yanıkları görülebilir
ilaçlamaya ağacın iç kısmından başlanmalı, tüm dal ve yaprakların iyice ıslanmasına dikkat edilmelidir Ağacın her tarafının ilaçla ıslanmasına özellikle özen gösterilmelidir Hacın etkisi açısından, ilaçlama zamanının tayini önem taşımaktadır Böceklerin yeni döl meydana getirdiği zaman ilacın etkisi yüksek olmaktadır
d) Akdeniz Meyve Sineği
Turunçgillerin önemli bir zararlısıdır Tüm Akdeniz ülkelerinde bulunmaktadır Turunçgillerden başka elma, armut, ayva, şeftali, kaysı ve Trabzon hurmasında da zarar yapmaktadır Meyvelerin çürümesine ye sararmasına neden olurlar
Akdeniz meyve sineği 5 milimetre uzunluğunda küçük bir sinektir Bu sineğin kurtlan (larvaları) 6-8 milimetre uzunluğunda, bacaksız ve beyaz renklidir
Yumurtadan çıkan kurtlar meyve etinde beslenirler Olgunlaşan kurtlar meyveyi terkederek toprağa geçerler Bu zararlıların erginlerine karşı, mücadele, henüz yumurtlamadan önce yapılmalıdır
Son yıllarda bu zararlılara karşı, özellikle büyük ve kapama bahçelerinde, cezbedici (çekici) maddeler kullanılarak sıra veya dal ilaçlaması yöntemi uygulanmaktadır Böylece hem daha az ilaç kullanılmakta ve hem de ilaçların yararlı böcekler üzerine etkileri azaltılmaktadır
ilaçlamaya meyveler sararmaya yüz tuttuğu zaman başlanır ve hasada 20 gün kalıncaya kadar devam edilir Normal bir ağaca 150 gr ilaç kullanılır
c) kara Turunçgil Yaprak Biti
Turunçgiller üzerinde görülen değişik türden yaprak bitkilerinin en önemlisidir kara ve kızıl - kahverenginde ve 2 milimetre boyundadır Çoğalma gücü çok yüksektir İlkbahar ve Sonbaharda daha çok görülür Ege ve Akdeniz Bölgelerinde yaygın olarak bulunur
Yaprak biti, yaprakları emer, onların sararmalarına, kurumalarına ve kıvrılmalarına neden olur Ayrıca çıkardığı ballı maddeler üzerinde bazı mantarların gelişmesi ile de, yaprak larda kirlenme ve kararmalar görülür Fakat en korkulan zararı, bazı virüs hastalıklarını taşıması ve bu-laştırmasıdır
kara Turunçgil yaprak biti 30 derece sıcaklığın üzerinde gelişemediği için, yaz ayla rında Akdeniz Bölgesinde zararlı değildir Ancak ilkbaharda zarar yapabilir Akdeniz bölgemizde bu zararlının doğal düşmanı olan pek çok yararlı böcek bulunmaktadır Özellikle bazı gelin böcekleri çok etkilidir Bu nedenle zorunlu kalınmadıkça kesinlikle ilaçlama yapılmamalı ve bu zararlı, doğal düşmanları ile baskı altında tutulmaya çalışılma lıdır ilaçlamaya çok zorunlu
durumlarda başvurulabilir, Sadece zararlının bulunduğu ağaç ve dalların ilaçlanması bir dereceye kadar faydalı böcekleri koruyabilirAyrıca faydalı böceklere daha az zararlı ilaçlının seçilmesine de özen gösterilmelidir
a) Limon Sıçanı
Limon sıçanları ülkemizin turunçgil yetiştirilen bölgelerinde ve özellikle Ege bölgesinde bütün turunçgil tür ve çeşitlerinde önemli ekonomik zararlara neden olurlar Limon sıçan larının kuyruğu vücudundan daha uzundur Vücut uzunluğu 15-20 santimetre, kuyruk uzunluğu ise 19-22 santimetre kadardır Sert tüylerinin rengi kızıl kahverengi, karnı ise kirli beyaz veya limon rengindedir Vücut ağırlıkları ortalama 150 gramdır Genellikle geceleri beslenirler
Limon sıçanları meyve ağaçlarının gövde ve dallarını kemirir, kabuklarını soyarlar ve bu dalların kurumalarına neden olurlar Daha sonra meyve döneminde ağaçlardaki limon, portakal, mandarin ve turunçların kabuklarım kemirir ve etli kısımlarını tamamen yerler Ayrıca depolarda bulunan narenciye ürünlerine de aynı şekilde zarar verirler
Limon sıçanlarına karşı çeşitli tipte kapanlar kullanılarak mücadele yapılabilir Ancak en etkili yöntem zehirli yemlerle yapılan mücadeledir Bu amaçla 100 kg buğday 25 litre su ile nemlendirilir, üzerine 25 kg eritilmiş vazelin yağı döküldükten sonra 25 kg çinko fosfür ilave edilerek iyice karıştırılır Böylece hazırlanan zehirli yem, güvenli bir yerde, beton veya kağıt zemin üzerinde kurutulur Zararlıların bulunduğu yerlere küçük kümeler halinde bırakılır
b) Örümcekler (Akarlar)
Bunların en önemlisi Kırmızı Örümcek olup, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde bulunmaktadır Çok küçük, oval, kırmızı renkte bir zararlıdır Vücudu üzerinde ufak kabarcıklar bulunur, bunlardan uzun kıllar çıkar
Kırmızı örümceğin limonu tercih ettiği söylenirse de, tüm turunçgillerde zararlıdır Yapraklarla, meyve ve genç sürgünlerde beslenirler Beslendikleri yerlerde şekil ve renk bozukluklarına neden olurlar Çok miktarda örümceğin bulunduğu yapraklar gümüşi renkten kahverengine kadar değişen çeşitli renkler alırlar Meyveler grimsi san renge dünüşürler Yaprak ve erken meyve dökümüne neden olurlar Ağaçta kalan meyveler de cılız kalırlar Sürgün faaliyeti zayıflar
Örümceklerle mücadelede ilaç kullanılırken çok dikkatli olmak gerekir Bugün ülkemizde biyolojik savaş en etkili biçimde turunçgil zararlılarına karşı uygulanmakta, parazitlerden ve yararlı böceklerden en üst düzeyde, yine turunçgil bahçelerinde faydalanılmaktadır Bu nedenlerle rasgele yapılacak ilaçlamalar, mevcut "Yararlı - Zararlı" böcek dengesini bozacağından, ileride ortaya daha büyük sorunlar çıkabilir Bu nedenle ilaç kullanımından önce uzmanlara danışılması yararlı olur
c) Kabuklu Bitler ve Koşniller
Bu böcekler turunçgillere önemli zararlar verirler En önemli türleri şunlardır:
Turunçgil Kırmızı Kabuklu Biti
Turunçgil yetiştirilen bölgelerimizde çok yaygın ve önemli bir zararlıdır Kırmızı bir kabuk altında yaşar ve kolayca tanınabilir Çoğunlukla yapraklar ve meyveler üzerinde bulunurlar
Yaprakların ve meyvelerin, sararmasına, kurumasına ve dökümüne neden olurlar Savaş yapılmazsa ince dallar ve sürgünlerde de kurumalar görülür Genel olarak ağaç zayıflar ve ürün azalır Ayrıca ürünlerin pazar değerleri de geniş ölçüde düşer
Turunç Virgül Kabuklu Biti
Dişinin kabuğu, midye kabuğu şeklinde uzunca, oval 2 - 3 milimetre kadardır Virgül şeklinde görülen kabuğa ağacın hemen her yerinde rastlanır Rengi koyu kahverengidir
Yumuşak Vücutlu Koşnil
San veya açık kahverenkli, oval ve yassı bir böcektir Boyu 3 - 4 milimetredir Gruplar halinde yapraklarda ve dallarda bulunur
Beslendiği yerlerde renk değişmelerine neden olurlar Ballı madde çıkarırlar, yaprak ve meyveleri kirletirler
Yıldız Koşnili
Kirli beyaz veya kırmızımtrak kahverenginde, 3 - 4 milimetre uzunluğunda ve 2-3 milimetre genişliğindedir Vücudundaki çıkıntılar nedeni ile Yıldız Koşnili adı verilmiştir Üzeri mum salgısı ile örtülüdür
Bitki dal ve yapraklarını emerek zayıf düşürürler Ayrıca ballı madde salgılayarak, yaprak ve meyveleri kirletirler
İncir Mumlu Koşnili
incirlerin önemli bir zararlısı plan bu koşnil turunçgillerde de zararlıdır
Küre şeklinde 4 - 5 milimetre uzunlukta, 3 - 4 milimetre eninde ve 2 - 3 milimetre yükseklikte kirli beyaz, grimsi pembe renklidir Böcek ezilince kırmızı renkli bir sıvı çıkar, bu nedenle kanlı balsıra adı da verilir
Bitkinin zayıflamasına ve ballı madde de salgılayarak yaprak ve meyvelerin kirlenmesine neden olur
Turunçgil Unlu Biti
Oval, 3 - 5 milimetre uzunlukta turuncu, san veya açık kahverengi, üzeri un gibi beyaz salgı maddeleri kaplı bir böcektir
Turunçgil Unlu' biti, meyve yaprak ve dallarda beyaz kümeler halinde beslenir Böceğin yoğun olduğu bahçelerde meyve dökümleri görülür Meyveler cılız kalırlar Yaprak ve meyvelerde lekeler görülür Ayrıca ballı madde salgılarlar Bu ballı maddeler üzerinde bazı mantarların gelişmesi sonucu gerek yapraklar ve gerekse meyvelerde is şeklinde kararmalar görülür
Ülkemizde turunçgillerde zararlı olan kabuklu bit ve koşnillerin pek çoğuna karşı biyolojik mücadele başarılı bir şekilde uygulanmaktadır Bu zararlılara karşı ilaçlı mücadelede dikkatli olmak, çok zorunlu olmadıkça ilaç kullanmamak ve böylece bahçelerdeki yararlı böcekleri korumak gerekmektedir
Kabuklu bit ve koşnillerin pek çoğuna karşı bugün başarılı bir şekilde petrol yağlan (Beyaz yağlar) ile mücadele yapılmaktadır Bu yağlar faydalı böceklere de fazla zarar vermediklerinden, her zaman tercih edilmelidir
98 litre suya 2 litre Beyaz yağ kanştınlarak ilaç hazırlanır Hazırlanan ilaç iyice kanştınldıktan sonra, bekletilmeden kullanılmalıdır İlaçlama mutlaka günün serin saatlerinde yapılmalı, sıcaklık gölgede 32 dereceyi geçince ilaçlamaya son verilmelidir Aksi takdirde ağaçlarda ilaç yanıkları görülür Bahçede kükürtlü ilaç kullanılmışsa beyaz yağların kullanılabilmesi için en az 30 gün geçmesi gereklidir, ilaçlamadan önce özellikle yaz aylarında ağaçların sulanması icap etmektedir Bu yapılmazsa ağaçlarda ilaç yanıkları görülebilir
ilaçlamaya ağacın iç kısmından başlanmalı, tüm dal ve yaprakların iyice ıslanmasına dikkat edilmelidir Ağacın her tarafının ilaçla ıslanmasına özellikle özen gösterilmelidir Hacın etkisi açısından, ilaçlama zamanının tayini önem taşımaktadır Böceklerin yeni döl meydana getirdiği zaman ilacın etkisi yüksek olmaktadır
d) Akdeniz Meyve Sineği
Turunçgillerin önemli bir zararlısıdır Tüm Akdeniz ülkelerinde bulunmaktadır Turunçgillerden başka elma, armut, ayva, şeftali, kaysı ve Trabzon hurmasında da zarar yapmaktadır Meyvelerin çürümesine ye sararmasına neden olurlar
Akdeniz meyve sineği 5 milimetre uzunluğunda küçük bir sinektir Bu sineğin kurtlan (larvaları) 6-8 milimetre uzunluğunda, bacaksız ve beyaz renklidir
Yumurtadan çıkan kurtlar meyve etinde beslenirler Olgunlaşan kurtlar meyveyi terkederek toprağa geçerler Bu zararlıların erginlerine karşı, mücadele, henüz yumurtlamadan önce yapılmalıdır
Son yıllarda bu zararlılara karşı, özellikle büyük ve kapama bahçelerinde, cezbedici (çekici) maddeler kullanılarak sıra veya dal ilaçlaması yöntemi uygulanmaktadır Böylece hem daha az ilaç kullanılmakta ve hem de ilaçların yararlı böcekler üzerine etkileri azaltılmaktadır
ilaçlamaya meyveler sararmaya yüz tuttuğu zaman başlanır ve hasada 20 gün kalıncaya kadar devam edilir Normal bir ağaca 150 gr ilaç kullanılır
c) kara Turunçgil Yaprak Biti
Turunçgiller üzerinde görülen değişik türden yaprak bitkilerinin en önemlisidir kara ve kızıl - kahverenginde ve 2 milimetre boyundadır Çoğalma gücü çok yüksektir İlkbahar ve Sonbaharda daha çok görülür Ege ve Akdeniz Bölgelerinde yaygın olarak bulunur
Yaprak biti, yaprakları emer, onların sararmalarına, kurumalarına ve kıvrılmalarına neden olur Ayrıca çıkardığı ballı maddeler üzerinde bazı mantarların gelişmesi ile de, yaprak larda kirlenme ve kararmalar görülür Fakat en korkulan zararı, bazı virüs hastalıklarını taşıması ve bu-laştırmasıdır
kara Turunçgil yaprak biti 30 derece sıcaklığın üzerinde gelişemediği için, yaz ayla rında Akdeniz Bölgesinde zararlı değildir Ancak ilkbaharda zarar yapabilir Akdeniz bölgemizde bu zararlının doğal düşmanı olan pek çok yararlı böcek bulunmaktadır Özellikle bazı gelin böcekleri çok etkilidir Bu nedenle zorunlu kalınmadıkça kesinlikle ilaçlama yapılmamalı ve bu zararlı, doğal düşmanları ile baskı altında tutulmaya çalışılma lıdır ilaçlamaya çok zorunlu
durumlarda başvurulabilir, Sadece zararlının bulunduğu ağaç ve dalların ilaçlanması bir dereceye kadar faydalı böcekleri koruyabilirAyrıca faydalı böceklere daha az zararlı ilaçlının seçilmesine de özen gösterilmelidir