endLesS
Webmaster
1900-1919)
2. Mesrutiyet (23 Temmuz 1908)
Rumeli ordusunun 10 Temmuz 1908'de ayaklanmasi ve Istanbul'a dogru harekete geçeceginin ögrenilmesi üzerine Padisah Abdülhamit 2. Mesrutiyet'i ilan etti.
31 Mart Vakasi (13 Nisan 1909)
Mesrutiyet'ten rahatsiz olan gericilerin Istanbul'da baslattigi ayaklanmayi bastirmak üzere Rumeli ordusu harekete geçti. Ayaklanma girisimi bastirildi.
Kandilli Rasathanesi (1911)
Rasathane-i Amire Mehmet Fatih Gökmen tarafindan Kandilli Rasathanesi kuruldu.
Babiali Baskini (23 Ocak 1913)
Ittihatçilar tarafindan düzenlenen "Babiali Baskini" esnasinda Sadrazam Mahmut Sevket Pasa öldürülmüs olup, bir tür hükümet darbesi niteligindedir. Bu olayla birlikte Ittihatçilar fiilen yönetimi ele geçirmistir.
1. Dünya Savasi (1914-1918)
Avusturya veliahtinin Bosna'da ugradigi suikast sonucu baslayan 1. Dünya savasina Ingiltere, Fransa, Rusya, Italya, "Itilaf Devletleri" olarak, Almanya, Avusturya,Macaristan, Bulgaristan ve Osmanli Devleti "ittifak Devletleri" olarak katildilar. 1918'de biten savas'tan Osmanli devleti teslim olmus, emperyalistlerin masasinda paylasilmis olarak çikti.
Mondros Müterakesi (30 Ekim 1918)
Osmanli devletinin agir teslimiyet kosullarini kabul ettigi anlasma. Bu mütareke ile Osmanli topraklari isgal güçlerince paylasilabilecek ve Osmanli ordusu fiilen dagitilacakti.
Istanbul'un isgali (15 Mart 1919)
Istanbul'a Ingiliz askerleri tarafindan asker çikartildigi gün. Meclisi Mebusan'da direnis yanlisi mebuslar ve bazi aydinlar tutuklandi. Istanbul'un en kara günleri olarak tarihe geçti. Padisah eli kolu bagli kaldi.
Mustafa Kemal'in müfettislige atanmasi (30 Nisan 1919)
Mustafa Kemal, Anadolu'daki isyanlari ve Osmanli ordusunun tasviyesini yerinde izlemek amaciyla, Istanbul yetkilileri tarafindan "ordu müfettisligi"ne atandi. Bu Mustafa Kemal'in uzun süredir bekledigi firsatti.
Atatürk'ün Samsun'a çikisi (19 Mayis 1919)
16 Mayis 1919'da, Istanbul'dan tarihi "Bandirma Vapuru" ile hareket eden Mustafa Kemal ve beraberindekiler 19 Mayis'ta Samsun'a çiktilar. Samsun'a çikis fiilen Kurtulus Savasi'nin basladigi gündü.
Sultanahmet Mitingleri (23 Mayis 1919-13 Ocak 1920)
Izmir'in isgal edildiginin duyulmasiyla birlikte, basta Istanbul olmak üzere tüm yurtta derin infial uyandi. Bunun üzerine Istanbul Sultanahmet Meydani'nda bir dizi protesto mitingi yapildi.Mitingleri "Karakol Cemiyeti" ve "Türk Ocaklari" organize ediyordu. Bu mitinglerde Sair Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanriöver, Halide Edip Adivar, Sükufe Nihal gibi hatipler konusmustur. Sultanahmet mitingleri Anadolu direnisinin moral ve kadro kaynagi olmuslardir.
Havza Genelgesi (28 Mayis 1919)
Mustafa Kemal Samsun'dan sonra Havza'ya geçerek, Kurtulus Savasinin ilk sinyali olan Havza Genelgesini yayinladi. Bu genelge ile halkin isgale direnisi isteniyordu.
Amasya Genelgesi (21 Haziran 1919)
Kurtulus savasinin ilke ve direnis kurumlarinin daha da netlestirildigi bu genelge ile "yurdun bütünlügü ve ulusun bagimsizligi" tehlikededir denilerek, derhal bir ulusal iradenin temsilcilerinin toplanmasi gerektigi belirtilmistir.
Ilk Sosyalist Parti (22 Eylül 1919)
Türkiye'nin ilk legal sosyalist partisi Istanbul'da Dr.Sefik Hüsnü Degmer ve Ethem Nejat tarafindan kuruldu. Balikesir Kongresi (28 Haziran 1919-10 Mart 1920)
Çesitli araliklarla 5 defa toplanan kongre, Hacim Muhittin Bey'in baskanliginda biraraya geldi. Yunan isgaline karsi silahli direnis ve taktikleri konusuldu.
Erzurum Kongresi (23 Temmuz 1919)
Kurtulus savasinin baslangicindaki ilk ulusal kongredir. Kongrenin önemi gerekirse padisahliga ve Istanbul hükümetine ragmen ulusun kendi kaderini kendi eline almasinin vurgulanmasidir. Kongreye yurdun çesitli yerlerinden 56 delege katilmistir.
Sivas Kongresi (4 Eylül 1919)
Erzurum kongresine oranla daha genis bir katilimin saglandigi bu kongre ile "Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyetleri"nin mücadelesi ve birligi karar altina alinir.
Heyeti Temsiliye'nin kurulmasi (7 Eylül 1919)
Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk cemiyetleri bünyesinde bütün direnisi kapsayacak merkezi bir örgüt kuruldu. Bunun içinde koordinasyonu yürütecek yeni bir "Heyeti Temsiliye" seçildi.
Antep'te Fransiz isgali (5 Kasim 1919)
Ingilizlerin yerini Fransiz isgal güçleri aldi.
Kurtulus Savasi (1919-1922)
Türkiye'nin kurtulus mücadelesinin tarihi. Bir dizi savas ve kongre sonucu olusan milli iradenin belirginlesmesi ve bunun sonucu düsmanlarin topraklarimizdan atilma süreci. Ataürk'ün 19 Mayis'ta Samsun'a çikisiyla baslayan süreç 11 Eylül 1922'deki Mudanya Müterakesi ile ateskese kavustu. 24 Temmuz 1923'te Lozan Anlasmasi ile de Sevr hükümleri paramparça edilerek, Türkiye'nin bagimsiz ve egemen bir devlet oldugu uluslararasi arenada tescil edilmistir.
Misak-i Milli'nin kabulü (28 Ocak 1920)
Istanbul'da toplanan son Meclis-i Mebusanda, yurtsever "Felah-i Vatan" grubu ve Anadolu hareketine sempati ile bakan Ali Riza Pasa'nin girisimiyle gizli bir oturum yapildi ve burada "Misak-i Milli" (Milli And) kabul edildi. Bu ayni zamanda Anadolu Hareketi'nin de programi oldu.
Antep Savunmasi (1 Nisan 1920)
Antep'te Fransiz isgal güçlerine karsi kendiliginden direnis ve çatismalar basladi.
Anadolu Ajansi'nin kurulmasi (6 Nisan 1920)
Kisaca A.A. olarak bilinen Anadolu Ajansi'nin görevi milli mücadele ile ilgili haberleri vermek ve savasin seyrini etkileyecek propaganda ile yalan haberleri önlemekti.
TBBM'nin Açilisi (23 Nisan 1920)
Anadolu'da olusan direnis ve kongrelerden süzülerek gelen millet temsilcileri en sonunda daha üst bir iradenin organi olan TBMM'de toplandilar. TBMM'nin açilisi ile artik siyasi irade fiilen Padisahtan ve Osmanli Meclis-i Mebusan'indan çikmis Anadolu'ya geçmis oluyordu. TBMM Anadolu direnisinin karar mercii ve millet iradesinin somutlandigi yer oldu.
Hiyanet-i Vataniye Kanunu (29 Nisan 1920)
TBMM'nin çikardigi ilk kanunlardan biri olup, "Vatana ihanet" suçu isleyenleri kapsamaktadir. Cezasi en agir kanunlardandir.
TKF Kuruldu (10 Eylül 1920)
Bakü'de Mustafa Suphi ve Ethem Nejat tarafindan Türkiye Komünist Firkasi kuruldu.
Istiklal Madalyasi (29 Kasim 1920)
TBMM savasta yararlilik gösterenler için "Istiklal madalyasi ihdasi hakkinda kanun" çikardi.
1.Inönü Savasi (9-11 Ocak 1921)
Ismet Inönü komutasindaki birliklerin Bilecik-Eskisehir istikametinde Yunan kuvvetleriyle girdikleri çatismalarin adi. Yunanlilar geri çekilmek zorunda kaldilar.
Çerkez Ethem Vakasi (24 Ocak 1921)
Kurtulus Savasi esnasinda yöresel daginik birliklerin basinda çesitli kisiler vardi. Bunlarin en ünlüsü ve etkilisi de Çerkes Ethem'di. Kendisi "Umum Kuvayi Seyyare ve Kütahya Havalisi Komutani" sifati kullaniyordu. Ancak zamanla direnisi merkezilestirmek ve kizisan savasta düzenli orduya geçmek zarureti dogdugunda Çerkez Ethem buna direndi. Elindeki kuvvetlerle TBMM emrindeki düzenli orduyla çatismaya girdi. Ancak Çerkez Ethem kuvvetleri daha fazla dayanamayarak, Simav yönü Demirci kasabasina dogru çekildiler. Teslim olunmasi istendiginde Çerkez Ethem elindeki birliklerle birlikte Yunanlilara teslim oldular.
Mustafa Suphi'nin katli (28-29 Ocak 1921)
TKP önde gelenleri basta Mustafa Suphi olmak üzere Türkiye'ye Kurtulus Savasina destek için geldiler. Ne var ki, 28-29 Ocak gecesi Karadeniz'de bindikleri motor Teskilat-i Mahsusaci Yahya Kaptan tarafindan basilacak, Suphi ve arkadaslari Karadeniz'de bogularak öldürüleceklerdir. Emri kimin verdigi bugün dahi tartisma konusudur.
Istiklal Marsi (1 Mart 1921)
Kurtulus Savasi esnasinda baslayan milli mars arayisi önce bir güfte yarismasiyla neticelendi. Mehmed Akif Ersoy'un güftesi büyük bir heyecanla kabul edildi. Daha sonra açilan beste yarismasini Ali Rifat Bey'in (Çagatay) bestesi kazandi ve 1930'a kadar gündemde kaldi. 1930'dan bugüne kadar kullandigimiz beste ise Osman Zeki Bey'e (Üngör) aittir.
Koçgiri Ayaklanmasi (6 Mart 1921-17 Haziran 1921)
Sivas, Erzincan ve Tunceli yöresinde, adini ayaklanan Koçgiri asiretinden alan, 3,5 ay süren ayrilikçi ayaklanma. Türk ordusu tarafindan bastirilmistir.
Talat Pasa Öldürüldü (15 Mart 1921)
Ittihat Terakki'nin önde gelen liderlerinden Talat Pasa bir Ermeni komitaci tarafindan öldürüldü.
2.Inönü Savasi (23 Mart 1921)
Ikinci dalga Yunan saldirisina karsi yapilan direnme savasi. Gögüs gögüse, süngü süngüye çarpisilmistir. Atatürk bu savasla ilgili Ismet Inönü'ye çektigi telgrafta; "Siz orada yalniz düsmani degil, milletin makus talihini de yendiniz." demistir.
Ankara Anlasmasi (20 Ekim 1921)
Ilk defa Misak-i Milli itilaf devletlerinden biri olan Fransa'ya kabul ettirilmis oldu.
Sevr Anlasmasi (10 Agustos 1921)
Osmanli Devleti'ninFransa'nin Sevres kentinde imzaladigi ve isgal kosullarini kalici kilan ve topraklarinin paylasimina izin veren teslimiyet anlasmasi. Bu anlasma ile isgal devletleri Osmanli topraklarini paylasiyor, Dogu Anadolu'da bagimsiz bir Kürdistan ile bagimsiz bir Ermenistan kurulmasi öngörülüyordu. Ancak anlasma hukuken ve fiilen uygulanamadi ve Ankara Hükümeti bu anlasmayi imzalayanlari "Vatan Haini" ilan etti.
Kemal Film (1922)
Ilk özel Türk film sirketi olan Kemal Film kuruldu.
Istiklal Mahkemeleri (31 Ocak 1922)
Cumhuriyetin kurulus asamasinda adindan en çok söz ettiren kurumlar arasinda gelmektedir. Aslinda kurulusu cumhuriyetin ilanindan önceye denk gelse de, cumhuriyetin "olaganüstü" kurumlari arasinda sayilmaktadir.Ülkenin muhtelif yerlerinde olaganüstü yetkilerle donatilan bu mahkemelerde birçok asker kaçagi, casus, suikastçi, isyanci ve rejim muhalifi yargilanmis ve aralarinda idamlar da olmak üzere muhtelif agir cezalara çarptirilmislardir. Bu mahkemelerdeki savci ve üyelerinin çogunun adinin "Ali" olmasindan dolayi "Dört Aliler Mahkemesi" olarak da anilmistir. (Ali Çetinkaya, Kiliç Ali, Necip Ali Küçüka, Rize Milletvekili Ali) Istiklal mahkemeleri bugün dahi tartisilan ve en bilinen devrimci Cumhuriyet kurumlari arasindadir.
Cemal Pasa öldürüldü (22 Temmuz 1922)
Ittihat Terakki önderlerinden Cemal Pasa bir Ermeni komitaci tarafindan öldürüldü.
Baskomutanlik Meydan Savasi (26-30 Agustos 1922)
Bizzat Mustafa Kemal'in komutanliginda yapilan, "Dumlupinar Meydan Savasi" olarak da bilinen savas. Türk kuvvetleri general Trikopis'in emrindeki Yunan kuvvetlerini perisan etmisti.
Izmir'in kurtulusu (9 Eylül 1922)
Dumlupinar'dan sonra Ege'ye dogru hizla ilerleyen Türk Kuvvetleri Izmir'e girdiler. Böylelikle Izmir Yunan isgalinden kurtarilmis oluyordu.
Mudanya Müterakesi (11 Ekim 1922)
Türk-Yunan savasini sona erdiren ve Mudanya'da imzalanan anlasma. Bu anlasma ayni zamanda fiilen Kurtulus Savasi'nin sonu anlamina da geliyordu.
Saltanatin kaldirilmasi (1 Kasim 1922 )
Milli irade tümüyle TBMM'nin eline geçmis, padisah Vahidettin Ingilizler'in elinde kukla bir padisaha dönüsmüstü. Bunun sonucunda artik son bagin da kesilip atilmasi gerekiyordu. Bu nedenle TBMM aldigi bir kararla Saltanatin kaldirildigini bildirdi.
Vahidettin Istanbul'dan ayrildi (17 Kasim 1922)
Son Osmanli padisahi Vahidettin, Malaya isimli Ingiliz zirhlisina binerek Istanbul'dan ayrilip, Malta'ya gitti.
Atatürk evlendi (29 Ocak 1923)
Mustafa Kemal Atatürk, Izmir'in taninmis ailelerinden Usakizade Muammer Bey'in kizi Latife Hanim'la (Usakligil) evlendi. Bu evlilik 2,5 yil sürecek ve 5 Agustos 1925'te bosanma ile sonuçlanacakti.
Atesten Gömlek (1923)
Kurtulus savasini konu alan ilk film "Atesten Gömlek" çevrildi. Yönetmenligini Muhsin Ertugrul'un yaptigi filmde Bedia Muvahhit ve Neyyire Neyir oynadilar.
Mübadele (30 Ocak 1923)
Yunanistan'la imzalanan anlasma geregi Yunanistan'daki Türk ve Müslümanlarla Türkiye'deki Rumlarin karsilikli olarak degistirilmesi planlandi. Mübadele anlasmasi 1 Mayis 1923'ten itibaren fiilen uygulanmaya basladi.
Izmir Iktisat Kongresi (17 Subat-4 Mart 1923)
Cumhuriyetin ilk iktisat kongresi Izmir'de toplandi. Bu kongrede serbest tesebbüsün tesvik edilmesi karara baglanirken, fiili politikada "Karma ekonomi"nin önemi üzerinde durulmustur.
Lozan Konferansi (24 Temmuz 1923)
Isviçre'nin Lozan kentinde tertiplenen konferansa itilaf devletlerinin yanisira, bogazlara taraf olan ülkelerden temsilciler katilmistir. Konferansa Türkiye savastan galip çikan bir ülke olarak katilmis, Ismet Inönü Disisleri Bakani sifati ile gelmistir. Konferansa Istanbul hükümeti de katilmak istemisse de, Ankara hükümeti tarafindan reddedilmistir. Bir süre ara verilen görüsmelere 23 Nisan 1923'te tekrar baslanmis olup, Türkiye Musul ve Hatay sorunu hariç birçok konuyu netlestirmis, Osmanli borçlarini ödemeyi kabul etmis, 12 adayi Italyan denetimine birakmis ve tüm dünyaya bagimsiz-egemen bir devlet oldugunu göstermistir. Lozan anlasmasi ile 'Sevr' tarihin çöp sepetine gitmistir.
CHF'nin Kurulusu (11 Eylül 1923)
Kurtulus Savasi'nin nüvelerini olusturan "Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyetleri"nin "Cumhuriyet Halk Firkasi" adi altinda bir çati altinda toplanmasi sonucu olusan Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu partisi. Ilk genel baskani bizzat Mustafa Kemal Atatürk'tür. "9 Umde"si(Sonradan "6 Ok"a dönüsmüstür) ilk siyasi programidir. Cumhuriyetin siyasi kadrolari bu partiden yetismistir. Uzun yillar "Tek Parti" olarak faaliyet göstermis, birçok Cumhuriyet devrimi ve atilimina önderlik etmistir. Ilerleyen yillarda Cumhuriyet Halk Partisi adini almistir.
Ankara Baskent (13 Ekim 1923)
Kurtulus Savasi sonrasi fiili merkez olan olan Ankara, artik resmen siyasi merkez kabul edildi. Böylelikle yüzyillardir Istanbul'un elinde olan "Baskent"lik Ankara'ya geçiyordu.
Cumhuriyetin Ilani (29 Ekim 1923)
Bir gece önceden Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaslari tarafindan bir yemek daveti esnasinda kararlastirilan Cumhuriyetin ilani TBMM'nin o günkü toplantisinda 1921 anayasasina eklenen madde ile "Türkiye devletinin sekli Cumhuriyettir" ibaresiyle karar altina alindi. TBMM'nin o günkü oturumuna 158 milletvekili katilmis ve teklif oy birligiyle kabul edilmistir. Cumhurbaskanligina ise gene oy birligiyle Mustafa Kemal Pasa seçilmistir.
TBMM Baskanligi (1 Kasim 1923)
Cumhuriyet sonrasinin ilk TBMM baskanligina ise Fethi Okyar seçilmistir.
'Resimli Ay' yayinlandi (1 Subat 1924)
Zekeriya Sertel tarafindan yayinlanan "Resimli Ay" yayin hayatina basladi. Resimli Ay muhalif bir kimlikteydi.
Hilafetin Kaldirilmasi (3 Mart 1924)
1922'de kaldirilan saltanattan sonra sira hilafetin kaldirilmasina gelmisti. Ancak meclis içindeki kimi güçlerin bu konudaki farkli tutum alislari ve çelismeleri kararin alinmasini geciktirmis oldu. Rauf Orbay, Adnan Adivar, Rafet Bele gibi ünlü isimler halife Abdülmecit Efendi'yi ziyaret ederek destek belirttiler. O dönem için büyük olay Imam 3. Aga Han'in mektubu da hilafetin korunmasi tavsiyesi içeriyordu. Bu mektubu yayinlayan Hüseyin Cahit Yalçin, Ahmet Cevdet ve Velid Ebüzziya gibi gazeteciler tutuklandi. Bu olaylarin sonunda Urfa milletvekili Seyh Saffet Efendi ve 50 arkadasinin teklifiyle hilafet kaldirildi ve halife Abdülmecit Efendi apar topar yurtdisina çikartildi. Böylelikle eski rejimin son kalintisi da temizlenmis oluyordu.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)
Milli Egitimde Birlik ilkesinin yerlestirildigi "Tevhid-i Tedrisat Kanunu" ile ders programlari ve teskilatlanma Milli Egitim Bakanligina baglaniyor ve cumhuriyetin ilkelerini "tek elden" yayacak bir anlayis benimseniyordu.
Teskilat-i Esasiye Kanunu (20 Nisan 1924)
Cumhuriyet sonrasinin ilk anayasasi kabul edildi. Devletin kurumlari ve iliskileri tarif edildi.
150'likler sürgünde (1 Haziran 1924)
Lozan Baris görüsmeleri esnasinda Milli Mücadele aleyhine faaliyet gösterdikleri gerekçesiyle af kanunu disinda tutulan, 150'likler diye bilinen kisilerin listesi çikartildi. Bu kisiler sürgüne gönderildiler. 15 Haziran'da vatandasliktan çikartildilar. Bunlar arasinda Ali Galip, Çerkez Ethem, Refik Halit Karay, Refi Cevat Ulunay, Riza Tevfik gibi isimler bulunuyordu.
Türkiye Is Bankasi (26 Agustos 1924)
Yeni Türkiye ekonomisinin temel direklerinden Türkiye Is Bankasi kuruldu. Ilk genel müdürlügüne o zaman iktisat vekili olan Mahmut Celal Bey,(Bayar) getirildi.
Ziya Gökalp öldü (25 Ekim 1924)
Türk milliyetçiliginin fikir babasi ve sosyolog Ziya Gökalp öldü.
Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi (17 Kasim 1924)
Cumnhuriyet döneminin ilk muhalefet partisi "Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi" bizzat CHF'nin önde gelenlerince kuruldu. Bunlar arasinda Kazim Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Adnan Adivar, Refet Bele gibi isimler vardi.
Ilk bacak güzeli (1925)
Ilk bacak güzeli seçimine 3 genç kiz katildi. Enise isimli bir kolejli kiz birinci oldu.
Seyh Sait Isyani (11 Subat 1925):
Bingöl'ün genç ilçesinde Seyh Sait önderliginde gerici ve ayrilikçi bir hareket basladi. Ayaklanma Diyarbakir'a da siçradi. Asilerle Cumhuriyet ordusu arasinda siddetli çatismalar meydana geldi.
Takrir-i Sükun Kanunu (4 Mart 1925)
Hükümete 2 yil için olaganüstü yetkiler veren bu kanunla ayaklanmalarin bastirilmasi hedeflendi. Yeni Istiklal Mahkemeleri kuruldu. Yumusak giden süreç birden sertlesti ve içe kapandi.
Seyh Sait'in Yakalanisi (12 Nisan 1925)
Ayaklanmanin elebasi Seyh Sait ve arkadaslari yakalandi. Mahkemelerine 27 Mayis 1925'te baslandi ve 29 Haziran'da Diyarbakir Istiklal Mahkemesi Seyh Sait ve 46 yandasini ölüme mahkum etti.
Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi Kapatildi (3 Haziran 1925)
Adnan Adivar, Rauf Orbay, Kazim Karabekir gibi muhaliflerin kurdugu CHP'den bagimsiz ilk siyaset olusumu Ankara Istiklal Mahkemesince "sakincali" bulunup, Takrir-i Sükun kanununa dayanilarak kapatildi. Böylelikle 'tek parti' anlayisinin daha uzun süre terkedilmeyecegi anlasildi.
Seyh Sait'in Idami (30 Haziran 1925)
Ölüm kararlari yerine getirildi.
Sapka Kanunu (28 Kasim 1925)
Cumhuriyetin hedefleri arasinda, modern kilik kiyafet hedefleri de vardi. Bunun için bizzat Atatürk'ün, halka gösterdigi örnekler birer birer kanunlasti. Bunlar arasinda "Sapka Kanunu"da vardir. Modernlesmenin bir simgesi olarak kabul edilmistir.
Ilk Cumhuriyet Altini (5 Ekim 1925)
Ilk Cumhuriyet Altini Istanbul darphanesinde basildi.
Tekke ve zaviyelerin kapatilmasi (30 Kasim 1925)
Tekke ve zaviyelerin kapatilmasi ve türbedarliktaki birtakim ünvanlarin yasaklanmasina dair kanun kabul edildi. Böylelikle "gericilik merkezleri" olabilecek tekke ve zaviyeler kamu yasamindan uzaklastiriliyordu.
Darülbedayi (1926)
Istanbul sehir tiyatrolarinin atasi "Darülbedayi" kurumlasti. 1934'te ismi "Istanbul Sehir Tiyatrolari" olarak degisti.
????: Web Hattı - Türkiyenin En Güncel Forumu http://www.webhatti.com/showthread.php?t=254619
Iskilipli Atif Hoca'nin idami (4 Subat 1926)
"Frenk Mukallitligi ve Sapka" adli risalenin yazari Iskilipli Atif Hoca'nin idami Ankara Istiklal Mahkemesi kararina göre gerçeklestirildi.
Medeni Kanunun Kabulü (17 Subat 1926)
Türk Medeni Kanunu kabul edildi. Medeni nikah esasi resmen yürürlüge girdi. Bu süreç kadinlar lehine bazi hukuki düzenlemeleri beraberinde getirdi.
Tayyare Piyangosu (19 Nisan 1926)
Cumhuriyetin ilk "Tayyare Piyangosu" tertiplendi. Ikramiye miktari 7.500.000 lira idi.
Vahidettin öldü (15 Mayis 1926)
Son Osmanli padisahi VI. Mehmet Vahidettin San Remo'da vefat etti.
Musul Sorunu (5 Haziran 1926)
Musul vilayeti Misak-i Milli'ye göre önceleri Türkiye sinirlarindaydi. Ancak Mudanya Mütarekesi imzalandiginda Musul halen Ingiliz isgalinde görünüyordu. Sorun Lozan'da da çözülemeyince sonunda konuyu Milletler Cemiyeti'nin çözmesi kararlastirildi. Milletler Cemiyeti'nin baglayici kararina göre Musul Irak topraklari içinde birakildi. Türkiye sadece 25 yil boyunca Musul Petrolleri'nden %10 pay aldi.
2. Mesrutiyet (23 Temmuz 1908)
Rumeli ordusunun 10 Temmuz 1908'de ayaklanmasi ve Istanbul'a dogru harekete geçeceginin ögrenilmesi üzerine Padisah Abdülhamit 2. Mesrutiyet'i ilan etti.
31 Mart Vakasi (13 Nisan 1909)
Mesrutiyet'ten rahatsiz olan gericilerin Istanbul'da baslattigi ayaklanmayi bastirmak üzere Rumeli ordusu harekete geçti. Ayaklanma girisimi bastirildi.
Kandilli Rasathanesi (1911)
Rasathane-i Amire Mehmet Fatih Gökmen tarafindan Kandilli Rasathanesi kuruldu.
Babiali Baskini (23 Ocak 1913)
Ittihatçilar tarafindan düzenlenen "Babiali Baskini" esnasinda Sadrazam Mahmut Sevket Pasa öldürülmüs olup, bir tür hükümet darbesi niteligindedir. Bu olayla birlikte Ittihatçilar fiilen yönetimi ele geçirmistir.
1. Dünya Savasi (1914-1918)
Avusturya veliahtinin Bosna'da ugradigi suikast sonucu baslayan 1. Dünya savasina Ingiltere, Fransa, Rusya, Italya, "Itilaf Devletleri" olarak, Almanya, Avusturya,Macaristan, Bulgaristan ve Osmanli Devleti "ittifak Devletleri" olarak katildilar. 1918'de biten savas'tan Osmanli devleti teslim olmus, emperyalistlerin masasinda paylasilmis olarak çikti.
Mondros Müterakesi (30 Ekim 1918)
Osmanli devletinin agir teslimiyet kosullarini kabul ettigi anlasma. Bu mütareke ile Osmanli topraklari isgal güçlerince paylasilabilecek ve Osmanli ordusu fiilen dagitilacakti.
Istanbul'un isgali (15 Mart 1919)
Istanbul'a Ingiliz askerleri tarafindan asker çikartildigi gün. Meclisi Mebusan'da direnis yanlisi mebuslar ve bazi aydinlar tutuklandi. Istanbul'un en kara günleri olarak tarihe geçti. Padisah eli kolu bagli kaldi.
Mustafa Kemal'in müfettislige atanmasi (30 Nisan 1919)
Mustafa Kemal, Anadolu'daki isyanlari ve Osmanli ordusunun tasviyesini yerinde izlemek amaciyla, Istanbul yetkilileri tarafindan "ordu müfettisligi"ne atandi. Bu Mustafa Kemal'in uzun süredir bekledigi firsatti.
Atatürk'ün Samsun'a çikisi (19 Mayis 1919)
16 Mayis 1919'da, Istanbul'dan tarihi "Bandirma Vapuru" ile hareket eden Mustafa Kemal ve beraberindekiler 19 Mayis'ta Samsun'a çiktilar. Samsun'a çikis fiilen Kurtulus Savasi'nin basladigi gündü.
Sultanahmet Mitingleri (23 Mayis 1919-13 Ocak 1920)
Izmir'in isgal edildiginin duyulmasiyla birlikte, basta Istanbul olmak üzere tüm yurtta derin infial uyandi. Bunun üzerine Istanbul Sultanahmet Meydani'nda bir dizi protesto mitingi yapildi.Mitingleri "Karakol Cemiyeti" ve "Türk Ocaklari" organize ediyordu. Bu mitinglerde Sair Mehmet Emin Yurdakul, Hamdullah Suphi Tanriöver, Halide Edip Adivar, Sükufe Nihal gibi hatipler konusmustur. Sultanahmet mitingleri Anadolu direnisinin moral ve kadro kaynagi olmuslardir.
Havza Genelgesi (28 Mayis 1919)
Mustafa Kemal Samsun'dan sonra Havza'ya geçerek, Kurtulus Savasinin ilk sinyali olan Havza Genelgesini yayinladi. Bu genelge ile halkin isgale direnisi isteniyordu.
Amasya Genelgesi (21 Haziran 1919)
Kurtulus savasinin ilke ve direnis kurumlarinin daha da netlestirildigi bu genelge ile "yurdun bütünlügü ve ulusun bagimsizligi" tehlikededir denilerek, derhal bir ulusal iradenin temsilcilerinin toplanmasi gerektigi belirtilmistir.
Ilk Sosyalist Parti (22 Eylül 1919)
Türkiye'nin ilk legal sosyalist partisi Istanbul'da Dr.Sefik Hüsnü Degmer ve Ethem Nejat tarafindan kuruldu. Balikesir Kongresi (28 Haziran 1919-10 Mart 1920)
Çesitli araliklarla 5 defa toplanan kongre, Hacim Muhittin Bey'in baskanliginda biraraya geldi. Yunan isgaline karsi silahli direnis ve taktikleri konusuldu.
Erzurum Kongresi (23 Temmuz 1919)
Kurtulus savasinin baslangicindaki ilk ulusal kongredir. Kongrenin önemi gerekirse padisahliga ve Istanbul hükümetine ragmen ulusun kendi kaderini kendi eline almasinin vurgulanmasidir. Kongreye yurdun çesitli yerlerinden 56 delege katilmistir.
Sivas Kongresi (4 Eylül 1919)
Erzurum kongresine oranla daha genis bir katilimin saglandigi bu kongre ile "Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyetleri"nin mücadelesi ve birligi karar altina alinir.
Heyeti Temsiliye'nin kurulmasi (7 Eylül 1919)
Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk cemiyetleri bünyesinde bütün direnisi kapsayacak merkezi bir örgüt kuruldu. Bunun içinde koordinasyonu yürütecek yeni bir "Heyeti Temsiliye" seçildi.
Antep'te Fransiz isgali (5 Kasim 1919)
Ingilizlerin yerini Fransiz isgal güçleri aldi.
Kurtulus Savasi (1919-1922)
Türkiye'nin kurtulus mücadelesinin tarihi. Bir dizi savas ve kongre sonucu olusan milli iradenin belirginlesmesi ve bunun sonucu düsmanlarin topraklarimizdan atilma süreci. Ataürk'ün 19 Mayis'ta Samsun'a çikisiyla baslayan süreç 11 Eylül 1922'deki Mudanya Müterakesi ile ateskese kavustu. 24 Temmuz 1923'te Lozan Anlasmasi ile de Sevr hükümleri paramparça edilerek, Türkiye'nin bagimsiz ve egemen bir devlet oldugu uluslararasi arenada tescil edilmistir.
Misak-i Milli'nin kabulü (28 Ocak 1920)
Istanbul'da toplanan son Meclis-i Mebusanda, yurtsever "Felah-i Vatan" grubu ve Anadolu hareketine sempati ile bakan Ali Riza Pasa'nin girisimiyle gizli bir oturum yapildi ve burada "Misak-i Milli" (Milli And) kabul edildi. Bu ayni zamanda Anadolu Hareketi'nin de programi oldu.
Antep Savunmasi (1 Nisan 1920)
Antep'te Fransiz isgal güçlerine karsi kendiliginden direnis ve çatismalar basladi.
Anadolu Ajansi'nin kurulmasi (6 Nisan 1920)
Kisaca A.A. olarak bilinen Anadolu Ajansi'nin görevi milli mücadele ile ilgili haberleri vermek ve savasin seyrini etkileyecek propaganda ile yalan haberleri önlemekti.
TBBM'nin Açilisi (23 Nisan 1920)
Anadolu'da olusan direnis ve kongrelerden süzülerek gelen millet temsilcileri en sonunda daha üst bir iradenin organi olan TBMM'de toplandilar. TBMM'nin açilisi ile artik siyasi irade fiilen Padisahtan ve Osmanli Meclis-i Mebusan'indan çikmis Anadolu'ya geçmis oluyordu. TBMM Anadolu direnisinin karar mercii ve millet iradesinin somutlandigi yer oldu.
Hiyanet-i Vataniye Kanunu (29 Nisan 1920)
TBMM'nin çikardigi ilk kanunlardan biri olup, "Vatana ihanet" suçu isleyenleri kapsamaktadir. Cezasi en agir kanunlardandir.
TKF Kuruldu (10 Eylül 1920)
Bakü'de Mustafa Suphi ve Ethem Nejat tarafindan Türkiye Komünist Firkasi kuruldu.
Istiklal Madalyasi (29 Kasim 1920)
TBMM savasta yararlilik gösterenler için "Istiklal madalyasi ihdasi hakkinda kanun" çikardi.
1.Inönü Savasi (9-11 Ocak 1921)
Ismet Inönü komutasindaki birliklerin Bilecik-Eskisehir istikametinde Yunan kuvvetleriyle girdikleri çatismalarin adi. Yunanlilar geri çekilmek zorunda kaldilar.
Çerkez Ethem Vakasi (24 Ocak 1921)
Kurtulus Savasi esnasinda yöresel daginik birliklerin basinda çesitli kisiler vardi. Bunlarin en ünlüsü ve etkilisi de Çerkes Ethem'di. Kendisi "Umum Kuvayi Seyyare ve Kütahya Havalisi Komutani" sifati kullaniyordu. Ancak zamanla direnisi merkezilestirmek ve kizisan savasta düzenli orduya geçmek zarureti dogdugunda Çerkez Ethem buna direndi. Elindeki kuvvetlerle TBMM emrindeki düzenli orduyla çatismaya girdi. Ancak Çerkez Ethem kuvvetleri daha fazla dayanamayarak, Simav yönü Demirci kasabasina dogru çekildiler. Teslim olunmasi istendiginde Çerkez Ethem elindeki birliklerle birlikte Yunanlilara teslim oldular.
Mustafa Suphi'nin katli (28-29 Ocak 1921)
TKP önde gelenleri basta Mustafa Suphi olmak üzere Türkiye'ye Kurtulus Savasina destek için geldiler. Ne var ki, 28-29 Ocak gecesi Karadeniz'de bindikleri motor Teskilat-i Mahsusaci Yahya Kaptan tarafindan basilacak, Suphi ve arkadaslari Karadeniz'de bogularak öldürüleceklerdir. Emri kimin verdigi bugün dahi tartisma konusudur.
Istiklal Marsi (1 Mart 1921)
Kurtulus Savasi esnasinda baslayan milli mars arayisi önce bir güfte yarismasiyla neticelendi. Mehmed Akif Ersoy'un güftesi büyük bir heyecanla kabul edildi. Daha sonra açilan beste yarismasini Ali Rifat Bey'in (Çagatay) bestesi kazandi ve 1930'a kadar gündemde kaldi. 1930'dan bugüne kadar kullandigimiz beste ise Osman Zeki Bey'e (Üngör) aittir.
Koçgiri Ayaklanmasi (6 Mart 1921-17 Haziran 1921)
Sivas, Erzincan ve Tunceli yöresinde, adini ayaklanan Koçgiri asiretinden alan, 3,5 ay süren ayrilikçi ayaklanma. Türk ordusu tarafindan bastirilmistir.
Talat Pasa Öldürüldü (15 Mart 1921)
Ittihat Terakki'nin önde gelen liderlerinden Talat Pasa bir Ermeni komitaci tarafindan öldürüldü.
2.Inönü Savasi (23 Mart 1921)
Ikinci dalga Yunan saldirisina karsi yapilan direnme savasi. Gögüs gögüse, süngü süngüye çarpisilmistir. Atatürk bu savasla ilgili Ismet Inönü'ye çektigi telgrafta; "Siz orada yalniz düsmani degil, milletin makus talihini de yendiniz." demistir.
Ankara Anlasmasi (20 Ekim 1921)
Ilk defa Misak-i Milli itilaf devletlerinden biri olan Fransa'ya kabul ettirilmis oldu.
Sevr Anlasmasi (10 Agustos 1921)
Osmanli Devleti'ninFransa'nin Sevres kentinde imzaladigi ve isgal kosullarini kalici kilan ve topraklarinin paylasimina izin veren teslimiyet anlasmasi. Bu anlasma ile isgal devletleri Osmanli topraklarini paylasiyor, Dogu Anadolu'da bagimsiz bir Kürdistan ile bagimsiz bir Ermenistan kurulmasi öngörülüyordu. Ancak anlasma hukuken ve fiilen uygulanamadi ve Ankara Hükümeti bu anlasmayi imzalayanlari "Vatan Haini" ilan etti.
Kemal Film (1922)
Ilk özel Türk film sirketi olan Kemal Film kuruldu.
Istiklal Mahkemeleri (31 Ocak 1922)
Cumhuriyetin kurulus asamasinda adindan en çok söz ettiren kurumlar arasinda gelmektedir. Aslinda kurulusu cumhuriyetin ilanindan önceye denk gelse de, cumhuriyetin "olaganüstü" kurumlari arasinda sayilmaktadir.Ülkenin muhtelif yerlerinde olaganüstü yetkilerle donatilan bu mahkemelerde birçok asker kaçagi, casus, suikastçi, isyanci ve rejim muhalifi yargilanmis ve aralarinda idamlar da olmak üzere muhtelif agir cezalara çarptirilmislardir. Bu mahkemelerdeki savci ve üyelerinin çogunun adinin "Ali" olmasindan dolayi "Dört Aliler Mahkemesi" olarak da anilmistir. (Ali Çetinkaya, Kiliç Ali, Necip Ali Küçüka, Rize Milletvekili Ali) Istiklal mahkemeleri bugün dahi tartisilan ve en bilinen devrimci Cumhuriyet kurumlari arasindadir.
Cemal Pasa öldürüldü (22 Temmuz 1922)
Ittihat Terakki önderlerinden Cemal Pasa bir Ermeni komitaci tarafindan öldürüldü.
Baskomutanlik Meydan Savasi (26-30 Agustos 1922)
Bizzat Mustafa Kemal'in komutanliginda yapilan, "Dumlupinar Meydan Savasi" olarak da bilinen savas. Türk kuvvetleri general Trikopis'in emrindeki Yunan kuvvetlerini perisan etmisti.
Izmir'in kurtulusu (9 Eylül 1922)
Dumlupinar'dan sonra Ege'ye dogru hizla ilerleyen Türk Kuvvetleri Izmir'e girdiler. Böylelikle Izmir Yunan isgalinden kurtarilmis oluyordu.
Mudanya Müterakesi (11 Ekim 1922)
Türk-Yunan savasini sona erdiren ve Mudanya'da imzalanan anlasma. Bu anlasma ayni zamanda fiilen Kurtulus Savasi'nin sonu anlamina da geliyordu.
Saltanatin kaldirilmasi (1 Kasim 1922 )
Milli irade tümüyle TBMM'nin eline geçmis, padisah Vahidettin Ingilizler'in elinde kukla bir padisaha dönüsmüstü. Bunun sonucunda artik son bagin da kesilip atilmasi gerekiyordu. Bu nedenle TBMM aldigi bir kararla Saltanatin kaldirildigini bildirdi.
Vahidettin Istanbul'dan ayrildi (17 Kasim 1922)
Son Osmanli padisahi Vahidettin, Malaya isimli Ingiliz zirhlisina binerek Istanbul'dan ayrilip, Malta'ya gitti.
Atatürk evlendi (29 Ocak 1923)
Mustafa Kemal Atatürk, Izmir'in taninmis ailelerinden Usakizade Muammer Bey'in kizi Latife Hanim'la (Usakligil) evlendi. Bu evlilik 2,5 yil sürecek ve 5 Agustos 1925'te bosanma ile sonuçlanacakti.
Atesten Gömlek (1923)
Kurtulus savasini konu alan ilk film "Atesten Gömlek" çevrildi. Yönetmenligini Muhsin Ertugrul'un yaptigi filmde Bedia Muvahhit ve Neyyire Neyir oynadilar.
Mübadele (30 Ocak 1923)
Yunanistan'la imzalanan anlasma geregi Yunanistan'daki Türk ve Müslümanlarla Türkiye'deki Rumlarin karsilikli olarak degistirilmesi planlandi. Mübadele anlasmasi 1 Mayis 1923'ten itibaren fiilen uygulanmaya basladi.
Izmir Iktisat Kongresi (17 Subat-4 Mart 1923)
Cumhuriyetin ilk iktisat kongresi Izmir'de toplandi. Bu kongrede serbest tesebbüsün tesvik edilmesi karara baglanirken, fiili politikada "Karma ekonomi"nin önemi üzerinde durulmustur.
Lozan Konferansi (24 Temmuz 1923)
Isviçre'nin Lozan kentinde tertiplenen konferansa itilaf devletlerinin yanisira, bogazlara taraf olan ülkelerden temsilciler katilmistir. Konferansa Türkiye savastan galip çikan bir ülke olarak katilmis, Ismet Inönü Disisleri Bakani sifati ile gelmistir. Konferansa Istanbul hükümeti de katilmak istemisse de, Ankara hükümeti tarafindan reddedilmistir. Bir süre ara verilen görüsmelere 23 Nisan 1923'te tekrar baslanmis olup, Türkiye Musul ve Hatay sorunu hariç birçok konuyu netlestirmis, Osmanli borçlarini ödemeyi kabul etmis, 12 adayi Italyan denetimine birakmis ve tüm dünyaya bagimsiz-egemen bir devlet oldugunu göstermistir. Lozan anlasmasi ile 'Sevr' tarihin çöp sepetine gitmistir.
CHF'nin Kurulusu (11 Eylül 1923)
Kurtulus Savasi'nin nüvelerini olusturan "Anadolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyetleri"nin "Cumhuriyet Halk Firkasi" adi altinda bir çati altinda toplanmasi sonucu olusan Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucu partisi. Ilk genel baskani bizzat Mustafa Kemal Atatürk'tür. "9 Umde"si(Sonradan "6 Ok"a dönüsmüstür) ilk siyasi programidir. Cumhuriyetin siyasi kadrolari bu partiden yetismistir. Uzun yillar "Tek Parti" olarak faaliyet göstermis, birçok Cumhuriyet devrimi ve atilimina önderlik etmistir. Ilerleyen yillarda Cumhuriyet Halk Partisi adini almistir.
Ankara Baskent (13 Ekim 1923)
Kurtulus Savasi sonrasi fiili merkez olan olan Ankara, artik resmen siyasi merkez kabul edildi. Böylelikle yüzyillardir Istanbul'un elinde olan "Baskent"lik Ankara'ya geçiyordu.
Cumhuriyetin Ilani (29 Ekim 1923)
Bir gece önceden Mustafa Kemal Atatürk ve arkadaslari tarafindan bir yemek daveti esnasinda kararlastirilan Cumhuriyetin ilani TBMM'nin o günkü toplantisinda 1921 anayasasina eklenen madde ile "Türkiye devletinin sekli Cumhuriyettir" ibaresiyle karar altina alindi. TBMM'nin o günkü oturumuna 158 milletvekili katilmis ve teklif oy birligiyle kabul edilmistir. Cumhurbaskanligina ise gene oy birligiyle Mustafa Kemal Pasa seçilmistir.
TBMM Baskanligi (1 Kasim 1923)
Cumhuriyet sonrasinin ilk TBMM baskanligina ise Fethi Okyar seçilmistir.
'Resimli Ay' yayinlandi (1 Subat 1924)
Zekeriya Sertel tarafindan yayinlanan "Resimli Ay" yayin hayatina basladi. Resimli Ay muhalif bir kimlikteydi.
Hilafetin Kaldirilmasi (3 Mart 1924)
1922'de kaldirilan saltanattan sonra sira hilafetin kaldirilmasina gelmisti. Ancak meclis içindeki kimi güçlerin bu konudaki farkli tutum alislari ve çelismeleri kararin alinmasini geciktirmis oldu. Rauf Orbay, Adnan Adivar, Rafet Bele gibi ünlü isimler halife Abdülmecit Efendi'yi ziyaret ederek destek belirttiler. O dönem için büyük olay Imam 3. Aga Han'in mektubu da hilafetin korunmasi tavsiyesi içeriyordu. Bu mektubu yayinlayan Hüseyin Cahit Yalçin, Ahmet Cevdet ve Velid Ebüzziya gibi gazeteciler tutuklandi. Bu olaylarin sonunda Urfa milletvekili Seyh Saffet Efendi ve 50 arkadasinin teklifiyle hilafet kaldirildi ve halife Abdülmecit Efendi apar topar yurtdisina çikartildi. Böylelikle eski rejimin son kalintisi da temizlenmis oluyordu.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924)
Milli Egitimde Birlik ilkesinin yerlestirildigi "Tevhid-i Tedrisat Kanunu" ile ders programlari ve teskilatlanma Milli Egitim Bakanligina baglaniyor ve cumhuriyetin ilkelerini "tek elden" yayacak bir anlayis benimseniyordu.
Teskilat-i Esasiye Kanunu (20 Nisan 1924)
Cumhuriyet sonrasinin ilk anayasasi kabul edildi. Devletin kurumlari ve iliskileri tarif edildi.
150'likler sürgünde (1 Haziran 1924)
Lozan Baris görüsmeleri esnasinda Milli Mücadele aleyhine faaliyet gösterdikleri gerekçesiyle af kanunu disinda tutulan, 150'likler diye bilinen kisilerin listesi çikartildi. Bu kisiler sürgüne gönderildiler. 15 Haziran'da vatandasliktan çikartildilar. Bunlar arasinda Ali Galip, Çerkez Ethem, Refik Halit Karay, Refi Cevat Ulunay, Riza Tevfik gibi isimler bulunuyordu.
Türkiye Is Bankasi (26 Agustos 1924)
Yeni Türkiye ekonomisinin temel direklerinden Türkiye Is Bankasi kuruldu. Ilk genel müdürlügüne o zaman iktisat vekili olan Mahmut Celal Bey,(Bayar) getirildi.
Ziya Gökalp öldü (25 Ekim 1924)
Türk milliyetçiliginin fikir babasi ve sosyolog Ziya Gökalp öldü.
Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi (17 Kasim 1924)
Cumnhuriyet döneminin ilk muhalefet partisi "Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi" bizzat CHF'nin önde gelenlerince kuruldu. Bunlar arasinda Kazim Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Adnan Adivar, Refet Bele gibi isimler vardi.
Ilk bacak güzeli (1925)
Ilk bacak güzeli seçimine 3 genç kiz katildi. Enise isimli bir kolejli kiz birinci oldu.
Seyh Sait Isyani (11 Subat 1925):
Bingöl'ün genç ilçesinde Seyh Sait önderliginde gerici ve ayrilikçi bir hareket basladi. Ayaklanma Diyarbakir'a da siçradi. Asilerle Cumhuriyet ordusu arasinda siddetli çatismalar meydana geldi.
Takrir-i Sükun Kanunu (4 Mart 1925)
Hükümete 2 yil için olaganüstü yetkiler veren bu kanunla ayaklanmalarin bastirilmasi hedeflendi. Yeni Istiklal Mahkemeleri kuruldu. Yumusak giden süreç birden sertlesti ve içe kapandi.
Seyh Sait'in Yakalanisi (12 Nisan 1925)
Ayaklanmanin elebasi Seyh Sait ve arkadaslari yakalandi. Mahkemelerine 27 Mayis 1925'te baslandi ve 29 Haziran'da Diyarbakir Istiklal Mahkemesi Seyh Sait ve 46 yandasini ölüme mahkum etti.
Terakkiperver Cumhuriyet Firkasi Kapatildi (3 Haziran 1925)
Adnan Adivar, Rauf Orbay, Kazim Karabekir gibi muhaliflerin kurdugu CHP'den bagimsiz ilk siyaset olusumu Ankara Istiklal Mahkemesince "sakincali" bulunup, Takrir-i Sükun kanununa dayanilarak kapatildi. Böylelikle 'tek parti' anlayisinin daha uzun süre terkedilmeyecegi anlasildi.
Seyh Sait'in Idami (30 Haziran 1925)
Ölüm kararlari yerine getirildi.
Sapka Kanunu (28 Kasim 1925)
Cumhuriyetin hedefleri arasinda, modern kilik kiyafet hedefleri de vardi. Bunun için bizzat Atatürk'ün, halka gösterdigi örnekler birer birer kanunlasti. Bunlar arasinda "Sapka Kanunu"da vardir. Modernlesmenin bir simgesi olarak kabul edilmistir.
Ilk Cumhuriyet Altini (5 Ekim 1925)
Ilk Cumhuriyet Altini Istanbul darphanesinde basildi.
Tekke ve zaviyelerin kapatilmasi (30 Kasim 1925)
Tekke ve zaviyelerin kapatilmasi ve türbedarliktaki birtakim ünvanlarin yasaklanmasina dair kanun kabul edildi. Böylelikle "gericilik merkezleri" olabilecek tekke ve zaviyeler kamu yasamindan uzaklastiriliyordu.
Darülbedayi (1926)
Istanbul sehir tiyatrolarinin atasi "Darülbedayi" kurumlasti. 1934'te ismi "Istanbul Sehir Tiyatrolari" olarak degisti.
????: Web Hattı - Türkiyenin En Güncel Forumu http://www.webhatti.com/showthread.php?t=254619
Iskilipli Atif Hoca'nin idami (4 Subat 1926)
"Frenk Mukallitligi ve Sapka" adli risalenin yazari Iskilipli Atif Hoca'nin idami Ankara Istiklal Mahkemesi kararina göre gerçeklestirildi.
Medeni Kanunun Kabulü (17 Subat 1926)
Türk Medeni Kanunu kabul edildi. Medeni nikah esasi resmen yürürlüge girdi. Bu süreç kadinlar lehine bazi hukuki düzenlemeleri beraberinde getirdi.
Tayyare Piyangosu (19 Nisan 1926)
Cumhuriyetin ilk "Tayyare Piyangosu" tertiplendi. Ikramiye miktari 7.500.000 lira idi.
Vahidettin öldü (15 Mayis 1926)
Son Osmanli padisahi VI. Mehmet Vahidettin San Remo'da vefat etti.
Musul Sorunu (5 Haziran 1926)
Musul vilayeti Misak-i Milli'ye göre önceleri Türkiye sinirlarindaydi. Ancak Mudanya Mütarekesi imzalandiginda Musul halen Ingiliz isgalinde görünüyordu. Sorun Lozan'da da çözülemeyince sonunda konuyu Milletler Cemiyeti'nin çözmesi kararlastirildi. Milletler Cemiyeti'nin baglayici kararina göre Musul Irak topraklari içinde birakildi. Türkiye sadece 25 yil boyunca Musul Petrolleri'nden %10 pay aldi.