sensiz olmaz
Kayıtlı Üye
TÜKETİM KOOPERATİFLERİ nedir ?
Amacı, perakende ticaretteki satıcı rantlarını önlemektir.
Tüketici gruplarının ihtiyaçlarını uygun şartlar altında karşılamak üzere aralarında teşkilâtlanmalar ile tüketim kooperatifleri meydana gelmektedir.
Kooperatifler üreticiden veya toptancıdan doğrudan doğruya mal almak suretile bazı piyasa kademelerinin ve perakendecilerin aracılığını kaldırmaktadır. Kooperatif, kâr gayesi gütmemesi ve ortaklara hizmeti ön planda tutması gereken bir kuruluştur.
İlk tüketim kooperatifi, 21 Aralık 1844 de İngilterede kurulmuştur.
Kooperatifçiliğin doğuşuna yol açan olay şudur :
Rochdale dokuma sanayiinde çalışan işçiler, 1843 kışında zam istemişlerdir. Patronların bu talebi reddetmeleri üzerine, geçim zorluklarına başka bir hal çaresi aramak mecburiyetinde kalmışlardır. Teetotaler yahut içki aleyhtarı bir grup, işçilere alkol kullanmaktan vazgeçmelerini tavsiye etmiştir. Şartist denilen zümre, işçi haklarını korumak üzere mücadele açılmasını istemiştir Diğer bazı işçiler ise, tüketim mallarını işçiye ucuz satacak bir ufak teşebbüs kurulmasını düşünmüşlerdir. Bu teklif kabul edilmiştir.
Rochdale'dek'ı ilk kooperatif hareketi, on iki kişilik bir grubun öncülüğü ile başlamıştır. Bu on iki kişi, bir el arabasına sığacak kadar az mal getirterek dağıtmıştır. Esnaf, bu teşebbüsün iflâsa mahkûm olduğunu söylemiştir. Fakat kooperatifçilik, hızla gelişmiş ve bir aralık müstehlikler cumhuriyetini temsil edecek derecede önem kazanmıştır.
Kooperatif üyelerinin sayıları 1936 da Almanyada iki milyonu aşmış, Fransada 1935 de iki buçuk milyona yaklaşmış ve aynı yıl İngilterede yedi buçuk milyonu bulmuştu.
Kooperatifçiliğin belirli bir sınıra kadar geliş tikten sonra daha ileri gidememesi, başlıca dört nedene bağlanabilir.
Birinci neden, kooperatifin piyasadan ucuza satış yapamamasıdır. Ucuza satmağa teşebbüs eden kooperatifler, esnafın tepkisile hiçbir ülkede baş edememişlerdir. Kooperatifler fiyatlarını piyasaya göre ayarlamağa ve yılsonunda farkı kısmen risturn şeklinde iadeye mecbur kalmışlardır. iş hacmi büyüdükçe, ortaklardan her birinin alış veriş miktarını tespit edebilmek külfetli bir hal almıştır.
İkinci neden, kooperatiflerin idari yapılarına ilişkindir. Kooperatif genel kurulunda, aralarında hisse miktarı farkı bulunsa dahi. her ortak tek bir oy sahibidir, iş hayatından anlamayan, yönetici ücretini kendi kişisel ölçülerile değerlendiren ve seçtiklerinin ticari ehliyetini lâyıkile değerlendiremeyen kaprisli ve titiz bir kalabalık ortak kütlesi, nadiren olumlu hizmetler görebilecek yönetim kurullarını görevlendirebilmektedir. Kooperatiflerin idaresine çok defa amatör zihniyeti hâkim olmuş ve personel arasında yolsuzluk yapanlara hayli sık rastlanmıştır.
Üçüncü neden, maliyecilerin risturn şeklinde ödenen parayı kâr saymaları ve vergi konusuna almalarıdır. Verginin iktisadî yükü ve çoğu ücretli olan ortakların beyanname formalitelerinden ürkmeleri, tüketim koperatiflerine rağbeti frenlemiştir.
Dördüncü neden, dünya paraları altın standardından ayrıldığından beri, enflâsyonların kooperatif sermayeleri üzerinde tahripkâr tesir yapmalarıdır.
Almancası : Konsumgenossenschaften, Konsumvereine.
Fransızcası : coopératives de consommation.
İngilizcesi : consumers' cooperative.
(Bk; inşaat kooperatifleri, tarım satış kooperatifleri, tarım Finans -haberleri>Kredi kooperatifleri).
Amacı, perakende ticaretteki satıcı rantlarını önlemektir.
Tüketici gruplarının ihtiyaçlarını uygun şartlar altında karşılamak üzere aralarında teşkilâtlanmalar ile tüketim kooperatifleri meydana gelmektedir.
Kooperatifler üreticiden veya toptancıdan doğrudan doğruya mal almak suretile bazı piyasa kademelerinin ve perakendecilerin aracılığını kaldırmaktadır. Kooperatif, kâr gayesi gütmemesi ve ortaklara hizmeti ön planda tutması gereken bir kuruluştur.
İlk tüketim kooperatifi, 21 Aralık 1844 de İngilterede kurulmuştur.
Kooperatifçiliğin doğuşuna yol açan olay şudur :
Rochdale dokuma sanayiinde çalışan işçiler, 1843 kışında zam istemişlerdir. Patronların bu talebi reddetmeleri üzerine, geçim zorluklarına başka bir hal çaresi aramak mecburiyetinde kalmışlardır. Teetotaler yahut içki aleyhtarı bir grup, işçilere alkol kullanmaktan vazgeçmelerini tavsiye etmiştir. Şartist denilen zümre, işçi haklarını korumak üzere mücadele açılmasını istemiştir Diğer bazı işçiler ise, tüketim mallarını işçiye ucuz satacak bir ufak teşebbüs kurulmasını düşünmüşlerdir. Bu teklif kabul edilmiştir.
Rochdale'dek'ı ilk kooperatif hareketi, on iki kişilik bir grubun öncülüğü ile başlamıştır. Bu on iki kişi, bir el arabasına sığacak kadar az mal getirterek dağıtmıştır. Esnaf, bu teşebbüsün iflâsa mahkûm olduğunu söylemiştir. Fakat kooperatifçilik, hızla gelişmiş ve bir aralık müstehlikler cumhuriyetini temsil edecek derecede önem kazanmıştır.
Kooperatif üyelerinin sayıları 1936 da Almanyada iki milyonu aşmış, Fransada 1935 de iki buçuk milyona yaklaşmış ve aynı yıl İngilterede yedi buçuk milyonu bulmuştu.
Kooperatifçiliğin belirli bir sınıra kadar geliş tikten sonra daha ileri gidememesi, başlıca dört nedene bağlanabilir.
Birinci neden, kooperatifin piyasadan ucuza satış yapamamasıdır. Ucuza satmağa teşebbüs eden kooperatifler, esnafın tepkisile hiçbir ülkede baş edememişlerdir. Kooperatifler fiyatlarını piyasaya göre ayarlamağa ve yılsonunda farkı kısmen risturn şeklinde iadeye mecbur kalmışlardır. iş hacmi büyüdükçe, ortaklardan her birinin alış veriş miktarını tespit edebilmek külfetli bir hal almıştır.
İkinci neden, kooperatiflerin idari yapılarına ilişkindir. Kooperatif genel kurulunda, aralarında hisse miktarı farkı bulunsa dahi. her ortak tek bir oy sahibidir, iş hayatından anlamayan, yönetici ücretini kendi kişisel ölçülerile değerlendiren ve seçtiklerinin ticari ehliyetini lâyıkile değerlendiremeyen kaprisli ve titiz bir kalabalık ortak kütlesi, nadiren olumlu hizmetler görebilecek yönetim kurullarını görevlendirebilmektedir. Kooperatiflerin idaresine çok defa amatör zihniyeti hâkim olmuş ve personel arasında yolsuzluk yapanlara hayli sık rastlanmıştır.
Üçüncü neden, maliyecilerin risturn şeklinde ödenen parayı kâr saymaları ve vergi konusuna almalarıdır. Verginin iktisadî yükü ve çoğu ücretli olan ortakların beyanname formalitelerinden ürkmeleri, tüketim koperatiflerine rağbeti frenlemiştir.
Dördüncü neden, dünya paraları altın standardından ayrıldığından beri, enflâsyonların kooperatif sermayeleri üzerinde tahripkâr tesir yapmalarıdır.
Almancası : Konsumgenossenschaften, Konsumvereine.
Fransızcası : coopératives de consommation.
İngilizcesi : consumers' cooperative.
(Bk; inşaat kooperatifleri, tarım satış kooperatifleri, tarım Finans -haberleri>Kredi kooperatifleri).