HASTALIK BELİRTİLERİ
Her balığın kendine göre bir davranışı ve görünüşü vardır. Hasta balıklar iştahsız ve suyun satha yakın kısmında, kıyıda su akıntı başlangıcında veya çıkışında toplanırlar. Su içerisinde spiral şeklinde dönerler, sallanırlar, titrerler, dengelerini kaybederler ve sersem sersem dolaşırlar. Uyuşuk, tembel, zayıf ve mukavemetsiz olurlar.
Bu davranış değişikliklerinin yanında balığın vücudunda renk değişmeleri, yaralar, kanamalar, lekeler ve kistler, solungaçlar da kabarmalar, mukus kaplanma, gözün beyazlaşması ve patlaması hastalık belirtisidir.
Şimdi bazı önemli balık hastalıklarını gözden geçirelim.
FURUNKULOSİS
Bulaşıcı ve öldürücü olan bu hastalık daha çok alabalık ve sazan balığı olmak üzere pek çok balıkta görülür.
Alabalıkta ileri derecede furunkulosis
Hastalık kolayca bulaşır.
Hastalık mikrobu bir bakteridir. Bu mikrop çok dayanıklıdır. Hastalık mikrobu, yem, su, malzemeler ve ekipmanlar ile balıktan balığa bulaşır.
Uygun olmayan çevre şartlarında hastalığın çok görülmesi özellikle balıklarla ani ve kitle ölümlerine sebep olur. Yavru gökkuşağı alabalığı bu hastalığa daha dayanıklıdır.
Neler görülecek?
Büyük balıklarda, vücutta gözle görülebilecek açıklık ve irinli yaralar meydana gelir. Hastalık kan zehirlenmesinin bir türüdür. Hastalık ne kadar ilerlerse, yaralarda o kadar büyür.
Mikrop kan pıhtılaştırarak ekseriya solungaçları tahrip etmekte, barsakların iltihaplaşmasına, kan ve akıntı meydana gelmesine neden olur. Böbrekler pelte gibi yumuşak bir hal alır.
Genç balıklar, genellikle belirtiler görülmeden ölürler.
SOLUNGAÇ HASTALIĞI
Hastalık, özellikle alabalık ve ılık sularda yaşayan balıklarda görülür.
Hastalığa bir bakteri yol açar. Zararlı kimyasal maddeler, zirai ilaçlar ve solungaç parazitleri de bu hastalığın mikrobu gibi balıkta belirtilere sebep olabilir.
Su sıcaklığı 10 C 0' den fazla olduğunda ve popülasyonun fazla olduğu durumlarda hastalık daha çok ortaya çıkar.
Hastalığın belirtileri
Hastalığın ilk belirtileri balıkta gri-beyaz bölgelerin teşekkülüdür. Solungaçların kabarması ve sümüksü bir madde ile birbiri üzerine yapışması ile hastalık kendini belli eder. Solungaçlar, kızarık ve şişmiş durumdadır. İleri devrede hastalıklı yerler kanar ve ağız organları erir.
Solungaç hastalığında Flamentlerin üst kısımlarındaki lâmellerin birbirine yapışması.
Hasta balıklar iştahsız ve, halsizdirler. Akıntı yönüne doğru hareket etme, su yüzeyinde yüzme, solunum güçlüğü gibi belirtilerle hastalık kendini belli eder.
Solungaç hastalığında solungaç flamentlerinin şişmesi ve kalınlaşması.
YÜZGEÇ HASTALIĞI
Alabalık ve sazan balığı başta olmak üzere pek çok tatlı su ve deniz balıklarında görülür.
Hastalığa bir bakteri sebep olur. Hastalığın çıkışı ve yayılmasına kötü çevre şartları, yemlerde folik asit ve inositol noksanlığı ile a vitamini fazlalığı gibi birçok etkende sebep olmaktadır.
Hastalık, mikroplu sularda ve temas yoluyla balıklara bulaşır.
Hastalığın görülmesi
Hastalık, önce balığın sırt yüzgeçlerinde kalın mat bir çizgi ile dış kenarlarda beyaz renksizleşmeler meydana gelir. Hastalık ilerledikçe çizgi ve renksizleşme yüzgeçlerin köküne doğru yayılır. Yumuşak dokular ve çıkıntılar tahrip olur. Zedelenen ve yaralı yerlere, zamanla mantarlarda yerleşerek durumu ağırlaştırır.
Yüzgeç hastalığında balıkların kuyruk yüzgeçlerinde çeşitli dönemlerde dejenerasyonlar.
ENFEKSİYÖZ PANKREAS NEKROZU ( IPN)
Hastalık başka balıklarda görülmekle birlikte en çok alabalıklarda görülür.
Hastalığa bir virüs sebep olur. Hastalık belirtileri görüldükten birkaç saat sonra ölümler başlar ve %90'a varan ölümler olur.
Bulaşma
Hastalık mikrobu ile bulaşmış, su, yem, malzeme ve ekipmanlar ile balıktan balığa veya yumurtalarla geçer. Ayrıca su kuşları ile bir yerden bir yere nakledilirler.
Birden bire ölümler başlayıverir. Balıklar durgun ve iştahsızdır. Ekseni etrafında burgu şeklinde döner veya gelişi güzel yüzerler. Vücudun genelinde renk koyulaşması ve göz çıkıklığı görülür. Mide ve bağırsaklar yem yemiş gibi şimşekte ve açık renkli veya beyaz salya meydana gelmektedir. Karaciğer, böbrek ve dalak solmaktadır.
VİRAL HEMORAJİK SEPTİSEMİ (VHS)
Bu hastalık alabalıklarda görülür. En fazla 2-3 aylık balık yavrularda rastlanır. Yukarı yaştakiler nadiren hastalanır.
Hastalık etmeni bir virüstür. Uygun olmayan çevre şartları, stres, su sıcaklığının düşüklüğü hastalığın çıkış ve yayılışında etkili olmaktadır.
Bulaşma hastalıklı balıkların etrafa saçtığı virüsle bulaşık su, yem ve malzemeler olur.
Hasta balıklar eksenleri etrafında dönerler veya, yatay yüzerler. Renkleri koyulaşır ve tek taraflı göz çıkıklığı ile göz ve göğüs yüzgeçleri etrafında kanamalar görülür. Yüksek oranda ölümler görülür.
HAVA KESESİ YANGISI
Özellikle sazan balıklarında görülür. Hava keselerinin yangılanması ve iç organlarda bozukluklar görülmesi ile beliren ölüm oranı yüksek bir hastalıktır.
Bulaşmada, çevre şartları, besleme ve özellikle hava keselerinin anatomik düzensizlikleri büyük rol oynar. Su sıcaklığının yüksek olması da, hastalığı şiddetlendirir.
Hasta balıklarda spiral yüzme, ekseni etrafında yüzme, yan tarafı üzerinde yüzme, suyun yüzeyine yakın bir başı aşağıya doğru yüzme gibi yüzme bozuklukları, karında şişkinlik, gözlerde çıkıklık, durgunluk, iştahsızlık, refleks azlığı gibi belirtiler görülür.
Bir sazanda hava kesesi yangısı sonu karında oluşan şişkinlik.
SAPROLEGNİASİS
Balıklarda en çok görülen bir mantar hastalığıdır. Zayıf ve güçsüz balıklarda görülür. Sindirim yolu ve temasla bulaşarak balığın deri ve iç organlarında bazı bozukluklara sebep olur. Balıklar bakımlı, vücudunda yara, mukoz tabakası yoksa sularda ne kadar mantar sporu bulunursa bulunsun hastalık oluşmaz. Hastalık en çok yumurtalarda zayiat yapar.
Bu bozukluklar nelerdir?
Balığın bütün vücut yüzeyinde, deri ve yüzgeçlerde pamukçuk tarzında beyazımsı mantar demetleri oluşur. Mantarın ürediği dokular tahrip olur.
BALIKLARDA İÇ VE DIŞ PARAZİTLER
Balıklarda da parazit olur mu demeyin. Her canlıda parazit olur. Üstelik bu parazitler onların verimlerine ortaktır. Yemlerin bir kısmını da onlar tüketir.
Bazı parazitler insana da geçebilir.
Balık sülüğü, solungaç yengeci, kancalı kurt, balık biti, ligula ve difilobotriyum en çok, rastlanılan parazitlerdir.
. Hastalık etmeni olan bakterinin neden olduğu dejenerasyonlar.
Hastalık etmeni olan mantarın meydana getirdiği tahribat.
Balık parazitleri
Her balığın kendine göre bir davranışı ve görünüşü vardır. Hasta balıklar iştahsız ve suyun satha yakın kısmında, kıyıda su akıntı başlangıcında veya çıkışında toplanırlar. Su içerisinde spiral şeklinde dönerler, sallanırlar, titrerler, dengelerini kaybederler ve sersem sersem dolaşırlar. Uyuşuk, tembel, zayıf ve mukavemetsiz olurlar.
Bu davranış değişikliklerinin yanında balığın vücudunda renk değişmeleri, yaralar, kanamalar, lekeler ve kistler, solungaçlar da kabarmalar, mukus kaplanma, gözün beyazlaşması ve patlaması hastalık belirtisidir.
Şimdi bazı önemli balık hastalıklarını gözden geçirelim.
FURUNKULOSİS
Bulaşıcı ve öldürücü olan bu hastalık daha çok alabalık ve sazan balığı olmak üzere pek çok balıkta görülür.
Alabalıkta ileri derecede furunkulosis
Hastalık kolayca bulaşır.
Hastalık mikrobu bir bakteridir. Bu mikrop çok dayanıklıdır. Hastalık mikrobu, yem, su, malzemeler ve ekipmanlar ile balıktan balığa bulaşır.
Uygun olmayan çevre şartlarında hastalığın çok görülmesi özellikle balıklarla ani ve kitle ölümlerine sebep olur. Yavru gökkuşağı alabalığı bu hastalığa daha dayanıklıdır.
Neler görülecek?
Büyük balıklarda, vücutta gözle görülebilecek açıklık ve irinli yaralar meydana gelir. Hastalık kan zehirlenmesinin bir türüdür. Hastalık ne kadar ilerlerse, yaralarda o kadar büyür.
Mikrop kan pıhtılaştırarak ekseriya solungaçları tahrip etmekte, barsakların iltihaplaşmasına, kan ve akıntı meydana gelmesine neden olur. Böbrekler pelte gibi yumuşak bir hal alır.
Genç balıklar, genellikle belirtiler görülmeden ölürler.
SOLUNGAÇ HASTALIĞI
Hastalık, özellikle alabalık ve ılık sularda yaşayan balıklarda görülür.
Hastalığa bir bakteri yol açar. Zararlı kimyasal maddeler, zirai ilaçlar ve solungaç parazitleri de bu hastalığın mikrobu gibi balıkta belirtilere sebep olabilir.
Su sıcaklığı 10 C 0' den fazla olduğunda ve popülasyonun fazla olduğu durumlarda hastalık daha çok ortaya çıkar.
Hastalığın belirtileri
Hastalığın ilk belirtileri balıkta gri-beyaz bölgelerin teşekkülüdür. Solungaçların kabarması ve sümüksü bir madde ile birbiri üzerine yapışması ile hastalık kendini belli eder. Solungaçlar, kızarık ve şişmiş durumdadır. İleri devrede hastalıklı yerler kanar ve ağız organları erir.
Solungaç hastalığında Flamentlerin üst kısımlarındaki lâmellerin birbirine yapışması.
Hasta balıklar iştahsız ve, halsizdirler. Akıntı yönüne doğru hareket etme, su yüzeyinde yüzme, solunum güçlüğü gibi belirtilerle hastalık kendini belli eder.
Solungaç hastalığında solungaç flamentlerinin şişmesi ve kalınlaşması.
YÜZGEÇ HASTALIĞI
Alabalık ve sazan balığı başta olmak üzere pek çok tatlı su ve deniz balıklarında görülür.
Hastalığa bir bakteri sebep olur. Hastalığın çıkışı ve yayılmasına kötü çevre şartları, yemlerde folik asit ve inositol noksanlığı ile a vitamini fazlalığı gibi birçok etkende sebep olmaktadır.
Hastalık, mikroplu sularda ve temas yoluyla balıklara bulaşır.
Hastalığın görülmesi
Hastalık, önce balığın sırt yüzgeçlerinde kalın mat bir çizgi ile dış kenarlarda beyaz renksizleşmeler meydana gelir. Hastalık ilerledikçe çizgi ve renksizleşme yüzgeçlerin köküne doğru yayılır. Yumuşak dokular ve çıkıntılar tahrip olur. Zedelenen ve yaralı yerlere, zamanla mantarlarda yerleşerek durumu ağırlaştırır.
Yüzgeç hastalığında balıkların kuyruk yüzgeçlerinde çeşitli dönemlerde dejenerasyonlar.
ENFEKSİYÖZ PANKREAS NEKROZU ( IPN)
Hastalık başka balıklarda görülmekle birlikte en çok alabalıklarda görülür.
Hastalığa bir virüs sebep olur. Hastalık belirtileri görüldükten birkaç saat sonra ölümler başlar ve %90'a varan ölümler olur.
Bulaşma
Hastalık mikrobu ile bulaşmış, su, yem, malzeme ve ekipmanlar ile balıktan balığa veya yumurtalarla geçer. Ayrıca su kuşları ile bir yerden bir yere nakledilirler.
Birden bire ölümler başlayıverir. Balıklar durgun ve iştahsızdır. Ekseni etrafında burgu şeklinde döner veya gelişi güzel yüzerler. Vücudun genelinde renk koyulaşması ve göz çıkıklığı görülür. Mide ve bağırsaklar yem yemiş gibi şimşekte ve açık renkli veya beyaz salya meydana gelmektedir. Karaciğer, böbrek ve dalak solmaktadır.
VİRAL HEMORAJİK SEPTİSEMİ (VHS)
Bu hastalık alabalıklarda görülür. En fazla 2-3 aylık balık yavrularda rastlanır. Yukarı yaştakiler nadiren hastalanır.
Hastalık etmeni bir virüstür. Uygun olmayan çevre şartları, stres, su sıcaklığının düşüklüğü hastalığın çıkış ve yayılışında etkili olmaktadır.
Bulaşma hastalıklı balıkların etrafa saçtığı virüsle bulaşık su, yem ve malzemeler olur.
Hasta balıklar eksenleri etrafında dönerler veya, yatay yüzerler. Renkleri koyulaşır ve tek taraflı göz çıkıklığı ile göz ve göğüs yüzgeçleri etrafında kanamalar görülür. Yüksek oranda ölümler görülür.
HAVA KESESİ YANGISI
Özellikle sazan balıklarında görülür. Hava keselerinin yangılanması ve iç organlarda bozukluklar görülmesi ile beliren ölüm oranı yüksek bir hastalıktır.
Bulaşmada, çevre şartları, besleme ve özellikle hava keselerinin anatomik düzensizlikleri büyük rol oynar. Su sıcaklığının yüksek olması da, hastalığı şiddetlendirir.
Hasta balıklarda spiral yüzme, ekseni etrafında yüzme, yan tarafı üzerinde yüzme, suyun yüzeyine yakın bir başı aşağıya doğru yüzme gibi yüzme bozuklukları, karında şişkinlik, gözlerde çıkıklık, durgunluk, iştahsızlık, refleks azlığı gibi belirtiler görülür.
Bir sazanda hava kesesi yangısı sonu karında oluşan şişkinlik.
SAPROLEGNİASİS
Balıklarda en çok görülen bir mantar hastalığıdır. Zayıf ve güçsüz balıklarda görülür. Sindirim yolu ve temasla bulaşarak balığın deri ve iç organlarında bazı bozukluklara sebep olur. Balıklar bakımlı, vücudunda yara, mukoz tabakası yoksa sularda ne kadar mantar sporu bulunursa bulunsun hastalık oluşmaz. Hastalık en çok yumurtalarda zayiat yapar.
Bu bozukluklar nelerdir?
Balığın bütün vücut yüzeyinde, deri ve yüzgeçlerde pamukçuk tarzında beyazımsı mantar demetleri oluşur. Mantarın ürediği dokular tahrip olur.
BALIKLARDA İÇ VE DIŞ PARAZİTLER
Balıklarda da parazit olur mu demeyin. Her canlıda parazit olur. Üstelik bu parazitler onların verimlerine ortaktır. Yemlerin bir kısmını da onlar tüketir.
Bazı parazitler insana da geçebilir.
Balık sülüğü, solungaç yengeci, kancalı kurt, balık biti, ligula ve difilobotriyum en çok, rastlanılan parazitlerdir.
. Hastalık etmeni olan bakterinin neden olduğu dejenerasyonlar.
Hastalık etmeni olan mantarın meydana getirdiği tahribat.
Balık parazitleri