Selefîyye ya da Selefîlik, Sünni itikadi bir mezheptir. Selef halefin tersidir ve tarihsel olarak önde olanlar anlamına gelir. Selefîyye, dinde selef kabul edilen kişilere hiçbir değişiklik yapmadan tâbi olmayı esas alır.
Selefi kelime anlamıyla önde olan anlamında olduğu gibi doktrin olarak da Muhammed peygamberi ve sahabelerini takip eden ilk üçüncü nesil olduklarını kabul eder. Yani peygamberin arkadaşları sahabe, sahabelerin arkadaşları tabiyyin, tabiyyinin arkadaşları da tebayı tabiyyindir. Selefiler kendilerini bu nedenle islamın öncüleri, ilkleri ve selefleri olarak görür. Selefiler Allahın Kurandaki kelimelerinin olduğu şekilde okunup kabul edilmesi ve herhangi bir açıklamaya ihtiyaç olmadığı düşüncesindedir. Sonradan selefilerin içinden skolastik bir kült de çıkmıştır.
Selefilik ve Vahhabilik Arasındaki Fark
Vahhabizmin kurucusu ve lideri Muhammed bin Abdul Vahhabtır. Vahhabilerin inanışı sert, katı ve tavizsizdir. Kuranın doğrudan çevirisine odaklanmışlardır. Vahhabizmin aslında pek çok takipçisi olsa bile kimse kendisine açıktan vahhabiyim demez. Hatta vahhabi kelimesi aşağılayıcı bir ifade olarak görülür. Vahhabiler kendilerine muvahhidin denmesini isterler. Vahhabizme göre Allah gökyüzündedir ve oradan hiç ayrılmamıştır. Vahhabiler diğer islami grupların yaptığı pek çok davranışı din dışı olarak görür. Örneğin türbeler, türbe ziyaretleri ve bu türbelere kutsiyet atfedilmesine şiddetle karşı çıkarlar. Aynı şekilde muska, nazar boncuğu gibi şeyleri de din dışı hurafeler olarak görürler. Kuranın felsefik çevirisine şiddetle karşı çıkar ve hatta bunu şirk ve bidat olarak görürler.
Pek çok selefi ve vahhabi inanışı temelde aynıdır. Farklılıkların yaşandığı konular ise iki ayrı uçtadır. Her iki mezhep arasındaki farklılıkların kökeni farklı tarihlerinden, kurucularından ve düşmanlarından kaynaklanır. Hatta bu iki mezhep bazen kendi içerisinde de farklılık gösterir. Selefi imam İbni Teymiye ile aynı görüşü paylaşmayan öğrencileri vardır örneğin.
Selefiliğin kurucusu ve imamı İbni Teymiyye idi. Başlıca öğrencileri ise İbni el Kayyim, el-Dhahabi, İbni el Abdul Vahhab Najdi ve takipçileri Bin Baz, Utheymin ve Albani idi. İbni Teymiyye başka herhangi bir din hocası tarafından değil de doğrudan babası tarafından yetiştirildi. İlk zamanlarda verdiği vaazlar pek kabul görmedi çünkü bilinen ortodoks islami düşüncelerden çok farklıydı. İbni Teymiyye ve öğrencisi Kayyim farklı düşüncelerinden dolayı sürekli hapse atıldı ve en sonunda Iraktan çıkarılarak Necid adı verilen yere sürgüne gönderildiler. Selefilik Irakta doğdu ve oradan çıkarılarak başka bir yere gönderildi.
Vahhabizm ise 18. yüzyılda ortaya çıktı. Arabistanda Necid adı verilen bölgede Muhammad Ibn Abdul-Vahhab tarafından kuruldu. Abdul-Vahhab ibni Teymiyyenin öğretilerini revize etti. Aslında Vahhabizmin kökeninin Selefilik olduğunu söyleyebiliriz. Ailesi ve arkadaşlarının ikazlarına rağmen Abdul Vahhab İbni Teymiyyenin öğretilerini çevresine öğretmeye başladı. Vahhabizm 18. yüzyılda doğdu, pek çok vahhabi zaman içinde hapse atıldı, sürgüne gönderildi ve daha sonra 19. yüzyılda Abdulaziz Bin Adbdülrahman tarafından tekrar ortaya çıkarıldı.
Selefiliğin aksine, Vahhabizm şiddete daha yatkındır ve daha az müsamahakardır. Hem selefiliğin hem de vahhabizmin düşman gördükleri mezhepler aynıdır: şialar, sünniler ve özellikle sufiler. Vahhabizmin yükseliş gösterdiği zamanlar pek çok sünni ve şia aile öldürüldü, hapse atıldı veya sürgüne gönderildi. Aynı şiddet selefizmin doğuşunda görülmemişti.
Genel bir kural olarak bütün vahhabiler selefidir fakat bütün selefiler vahhabi değildir. Selefiliğin tersine vahhabilik bütün bir Arabistanda hakim ideolojidir. Suud ailesi vahhabizm takipçilerinden oluşur. Selefilik doğuş yeri olan Necid dışında çok fazla yerde yönetime sahip olamadı.
Hem selefiler hem vahhabiler sufizmi ve Sünni itikadındaki dört mezhebe bağlılığı reddeder.
Selefi kelime anlamıyla önde olan anlamında olduğu gibi doktrin olarak da Muhammed peygamberi ve sahabelerini takip eden ilk üçüncü nesil olduklarını kabul eder. Yani peygamberin arkadaşları sahabe, sahabelerin arkadaşları tabiyyin, tabiyyinin arkadaşları da tebayı tabiyyindir. Selefiler kendilerini bu nedenle islamın öncüleri, ilkleri ve selefleri olarak görür. Selefiler Allahın Kurandaki kelimelerinin olduğu şekilde okunup kabul edilmesi ve herhangi bir açıklamaya ihtiyaç olmadığı düşüncesindedir. Sonradan selefilerin içinden skolastik bir kült de çıkmıştır.
Selefilik ve Vahhabilik Arasındaki Fark
Vahhabizmin kurucusu ve lideri Muhammed bin Abdul Vahhabtır. Vahhabilerin inanışı sert, katı ve tavizsizdir. Kuranın doğrudan çevirisine odaklanmışlardır. Vahhabizmin aslında pek çok takipçisi olsa bile kimse kendisine açıktan vahhabiyim demez. Hatta vahhabi kelimesi aşağılayıcı bir ifade olarak görülür. Vahhabiler kendilerine muvahhidin denmesini isterler. Vahhabizme göre Allah gökyüzündedir ve oradan hiç ayrılmamıştır. Vahhabiler diğer islami grupların yaptığı pek çok davranışı din dışı olarak görür. Örneğin türbeler, türbe ziyaretleri ve bu türbelere kutsiyet atfedilmesine şiddetle karşı çıkarlar. Aynı şekilde muska, nazar boncuğu gibi şeyleri de din dışı hurafeler olarak görürler. Kuranın felsefik çevirisine şiddetle karşı çıkar ve hatta bunu şirk ve bidat olarak görürler.
Pek çok selefi ve vahhabi inanışı temelde aynıdır. Farklılıkların yaşandığı konular ise iki ayrı uçtadır. Her iki mezhep arasındaki farklılıkların kökeni farklı tarihlerinden, kurucularından ve düşmanlarından kaynaklanır. Hatta bu iki mezhep bazen kendi içerisinde de farklılık gösterir. Selefi imam İbni Teymiye ile aynı görüşü paylaşmayan öğrencileri vardır örneğin.
Selefiliğin kurucusu ve imamı İbni Teymiyye idi. Başlıca öğrencileri ise İbni el Kayyim, el-Dhahabi, İbni el Abdul Vahhab Najdi ve takipçileri Bin Baz, Utheymin ve Albani idi. İbni Teymiyye başka herhangi bir din hocası tarafından değil de doğrudan babası tarafından yetiştirildi. İlk zamanlarda verdiği vaazlar pek kabul görmedi çünkü bilinen ortodoks islami düşüncelerden çok farklıydı. İbni Teymiyye ve öğrencisi Kayyim farklı düşüncelerinden dolayı sürekli hapse atıldı ve en sonunda Iraktan çıkarılarak Necid adı verilen yere sürgüne gönderildiler. Selefilik Irakta doğdu ve oradan çıkarılarak başka bir yere gönderildi.
Vahhabizm ise 18. yüzyılda ortaya çıktı. Arabistanda Necid adı verilen bölgede Muhammad Ibn Abdul-Vahhab tarafından kuruldu. Abdul-Vahhab ibni Teymiyyenin öğretilerini revize etti. Aslında Vahhabizmin kökeninin Selefilik olduğunu söyleyebiliriz. Ailesi ve arkadaşlarının ikazlarına rağmen Abdul Vahhab İbni Teymiyyenin öğretilerini çevresine öğretmeye başladı. Vahhabizm 18. yüzyılda doğdu, pek çok vahhabi zaman içinde hapse atıldı, sürgüne gönderildi ve daha sonra 19. yüzyılda Abdulaziz Bin Adbdülrahman tarafından tekrar ortaya çıkarıldı.
Selefiliğin aksine, Vahhabizm şiddete daha yatkındır ve daha az müsamahakardır. Hem selefiliğin hem de vahhabizmin düşman gördükleri mezhepler aynıdır: şialar, sünniler ve özellikle sufiler. Vahhabizmin yükseliş gösterdiği zamanlar pek çok sünni ve şia aile öldürüldü, hapse atıldı veya sürgüne gönderildi. Aynı şiddet selefizmin doğuşunda görülmemişti.
Genel bir kural olarak bütün vahhabiler selefidir fakat bütün selefiler vahhabi değildir. Selefiliğin tersine vahhabilik bütün bir Arabistanda hakim ideolojidir. Suud ailesi vahhabizm takipçilerinden oluşur. Selefilik doğuş yeri olan Necid dışında çok fazla yerde yönetime sahip olamadı.
Hem selefiler hem vahhabiler sufizmi ve Sünni itikadındaki dört mezhebe bağlılığı reddeder.