Saraybosna Rehberi
Saraybosna da Dubrovnik gibi Balkan Turu şehirleri içinde olmazsa olmazlardan. Özellikle geçmiş yıllarda Bosna Hersekin büyük acılar yaşamasına sebep olan Bosna Savaşından (katli*******) sonra Mostar ve Saraybosnaya olan talepler artmış durumda. Özellikle Türkiyeden düzenlenen Balkan Turları içinde Saraybosna ve Mostar çok ayrı bir yere sahip. Ülkenin yaşadığı büyük acılardan sonra Saraybosna yavaş yavaş eski günlerine dönmeye başlamış durumda. Şehrin ağırladığı turist sayısı yavaş yavaş artarken Pınarla bizda yaptığımız Balkan Turunda Saraybosnaya da yer ayırmak istedik. Gezi sonrasında da Saraybosna ile ilgili edindiğim tüm bilgi ve tecrübeleri özet olarak da olsa bu Saraybosna rehberi yazılarında toplamak istedim. Umarım Saraybosna rehberi şehir ile ilgili bilgi arayanlar için güzel bir kaynak olur.
Saraybosna Rehberi
Saraybosna rehberiYazı başında da belirttiğim gibi Saraybosnaya olan ilgi özellikle son yıllarda artmış durumda. Vizesiz olarak Balkanlarda gezebilme fikri Türk insanının çok hoşuna gitmiş durumda. Hem vize derdi ile uğraşmadan bir kerede 5-6 ülke gezebilmek hem de Osmanlı mirasını yerinde görebilmek bize çok cazip gelmiş olacak ki Balkan Turlarına olan talep son yıllarda patlamış durumda. Turların bir kısmı Üsküpe yer verirken büyük bir kısmı da Saraybosnaya gezi boyunca en azından bir kaç gün ayırıyor. Saraybosnayı gezme şansı yakalayan kişi sayısı da çok olunca nette şehir ile ilgili bir çok gezi rehberi tarzında site ve kaynak bulmak kolaylaşmış. Ben de kendi gezim öncesi yaptığım detaylı araştırmalara edindiğim tecrübeleri de ekleyip burada paylaşmak istedim. Saraybosna rehberi nde de diğer rehberde olduğu gibi şehir hakkında genel bilgiler, şehrin kısa tarihi, gezilecek yerler, yapılacak şeyler, alışveriş, ulaşım, konaklama önerileri gibi konularda kısa da olsa bilgiler bulabilirsiniz.
Saraybosna Gezisi
Yazı boyunca bahsettiğim gibi Saraybosna Türkiyeden düzenlenen Balkan Turlarında önemli bir gezi durağı. Bana göre Saraybosna ile ilgili ilk düşünmemiz gereken buranın turistik bir şehirden daha çok 1992-95 yılları arasında büyük acılar yaşanmış bir yer olarak görmek ve şehri öyle değerlendirmek gerekir. Avrupadaki benzerlerinden farklı olarak Saraybosnayı güzel bir Osmanlı mirası ve yıllar boyunca katliama uğramış Avrupanın ortasında bir şehir olarak değerlendirmek lazım. Saraybosnaya dilerseniz düzenlenen bu turlar ile dilerseniz de bireysel olarak her gün düzenlenen THY seferleri ile Türkiyeden gidebilirsiniz. Sırf Saraybosnayı görmek için şehre gidilmese bile dilerseniz hemen yakındaki Mostar ve Hırvatistanın dünyaca ünlü şehri Dubrovniki de birlikte kapsayacak bir şekilde minik bir tur ayarlayabilirsiniz. Bizim Pınarla tercihimiz ise Balkanlarda Adriyatik kıyısı boyunca ilerleyip Saraybosna üzerinden İstanbula dönüş şeklinde olmuştu. Sizde isterseniz Saraybonsayı kapsayan turlara katılarak dilerseniz de kendiniz güzel bir tur ayarlayarak Saraybosnayı gezebilirsiniz.
Saraybosna Tarihi & Saraybosna Hakkında Bilgiler
Saraybosna Tarihi
Bosna Hersekin başkenti olan Saraybosna aynı zamanda ülkenin en büyük şehri. Saraybosnanın İngilizce başta olmak üzere birçok dilde karşılığı Sarajevodur. Osmanlı zamanında Saraybosna yıllar boyunca Bosna Saray ve Saray Ovası olarak adlandırılırmış, bu nedenle bu tarihten sonra birçok dilde şehir Sarajevo olarak bilinmiş. 2011 sayımlarına göre Saraybosna merkez nüfusu yaklaşık 411 bin. Milijacka Nehrinin çevresine kurulu Saraybosnada yüzyıllar boyunca Müslümanlar, Katolikler, Ortodoklar ve Musevîler bir arada sorunsuz bir şekilde yaşamışlardır. Bu yönü ile şehir Avrupanın Kudüsü olarak da biliniyor. Saraybosnada başta Boşnakça olmak üzere Sırpça ve Hırvatça da konuşulmakta. Türkçe ise başta Türk Çarşısı olan Baş Çarşı olmak üzere bazı kesimlerde anlaşılmakta ve konuşulmaktadır.
Saraybosna ve Bosna Hersek ile ilgili son yıllardaki en önemli olay ise tabi ki 1992 yılında çıkan Bosna Savaşı (katliamı) ve Bosnalı Müslümanların yaşadıklarıdır. Avrupanın göbeğinde yıllar boyunca büyük zulmüne uğrayan Bosnalılar zor geçen yılların ardından toparlanmaya başlamış durumdalar.
Saraybosnanın tarihi Cilalı Taş Devrine kadar gitse de bizi ilgilendiren kısmı şehrin Osmanlı Hakimiyetinde bulunduğu zaman ve acı dolu günlerin yaşandığı Bosna Savaşı yıllarıdır.
Saraybosnanın Osmanlı tarafından fethi ise 1463 yılına dayanıyor. Saraybosna II. Mehmed tarafından 1463 yılında fethedilse de şehir Macar Kral I.Matyas tarafından geri alınmış. Daha sonra 1492 yılında şehir tekrar Osmanlı hakimiyetine geçmiş. Kısa sürede önemli bir merkez halini alan Saraybosna Bosna Sancağı olarak Rumeli Eyâletine bağlanmış, 1585 yılında 1483′te fethedilen Hersek bölgesiyle birlikte Bosna Eyâletine bağlanmıştır. 1878 tarihine kadar Osmanlı hakimiyetinde kalan Saraybosna imzalanan Berlin Anlaşmasıyla Avusturya-Macaristan yönetimine bırakıldı.
1914 yılında 1. Dünya Savaşının başlamasına neden olan Arşidik Franz Ferdinandın Govrila Princip tarafından suikasti Saraybosnada bulunan Latin Köprüsünde gerçekleşir.
1918 yılında Sırbistana bağlanan şehir daha sonra II. Dünya Savaşında 1941-1945 arasında Alman uydusu Bağımsız Hırvatistan Devletinin işgalinde kaldı.
Bosna SavaşıSaraybosna tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri ise 1992 yılında Bosna Hersekin bağımsızlığını ilan etmesi ile yaşandı. Bosnanın bağımsızlığını ilan etmesinin ardından aynı yıl Bosna Savaşı başlamış oldu. Aslında yaşananlara savaş demek yanlış olur çünkü yaşananlar savaştan daha çok katliam olarak nitelendirildi yıllarca. 3 yıl boyunca büyük üzüntülerin yaşanmasına neden olan Bosna Savaşı her ne kadar Avrupanın göbeğinde yaşansa da , binlerce masum insan katledilse de kimsenin sesi çıkmamış ve Bosnalılar kaderleri ile baş başa bırakılmış. Sözde medeni Avrupalıların ve Natonun kısacası tüm dünyanın gözleri önünde 3 sene boyunca çok büyük acılar yaşanmış Bosnada. Sırplar tarafından çeşitli işkencelere uğramış ve ******** Sırp tecavüzcüleri sonucunda hamile kalan ve doğurmamak için intihar eden kadınlara sahip bir millete sahip Bosna Hersek. Katliam sonrasında 14 aralık 1995 te Pariste imzalanan Dayton Anlaşması ile Bosna Hersek devleti kurulmuş oldu . (Eski Yugoslav uluslar arası ceza mahkemesi tarafından aranan sanıklardan Slobadan Miloseviç Bosna Hersek , Kosova ve Hırvatistandaki suçlarla ilgili olarak 2001 yılında yargılanmak üzere mahkemeye teslim edilmiş. Bosna Savaşı boyunca 100.000′den fazla insanın öldüğü tahmin ediliyor bu yüzden Bosna Savaşının neden ve niçinlerini iyi anlamak gerektiğini düşüyorum. Saraybosnayı turistik bir yer olarak görmeden önce bu şehrin yaşadıklarını , halkının yaşadıklarını iyi okuyup anlamaya çalışmak gerekir diye düşünüyorum. Sadece Lets Go Europe yada Lonely Planet gibi yabancı ve yanlı kaynaklara da bağlı kalmamak gerekir. Özellikle Türkçe kaynaklardan Bosnada yaşanan katliam çok iyi araştırılmalı.)
Gezi Süresi
Saraybosna genel anlamda ufak bir şehir. Özellikle tüm gezilecek yerler birbirine yürüme mesafesinde bu yüzden bana göre en fazla 2 tam gün Saraybosna geziniz için fazlasıyla yeterli olacaktır. Eğer Saraybosnada kalacağınız oteli ünlü Baş Çarşıya yakın bir konumda ayarlarsanız hem ara ulaşımlarla uğraşmak zorunda kalmazsınız hem de kısa sürede çok daha fazla yer gezme şansına sahip olursunuz.
Saraybosnada Gezilecek Yerler
Saraybosna sahip olduğu Osmanlı mirası ile birçok gezilecek yere ev sahipliği yapar. Şehirde bulunan önemli tüm gezi noktaları ise birbirine hemen yürüme mesafesindedir bu yüzden şehri gezerken çok fazla zorlanmadan kısa sürede tüm önemli yerleri gezip görebilirsiniz. Eski Şehir (Old Town) eski Osmanlı yerleşiminin ve Saraybosnadaki gezilecek yerlerin merkezini oluşturuyor. Şehrin en turistik merkezi olan bölgede bir çok önemli yapı yer alıyor.
Saraybosnada yer alan en önemli gezilecek yerler ise şunlar:
Başçarşı
Sebil
Bursa Bezisten
Gazi Hüsrev Bey Cami
Ortodoks Kilisesi
Sinagog
Sarı Bezisten
Svrzo House
Latin Köprüsü
1878-1918 Müzesi
Kurşunlu medresesi (Gazi Hüsrev Bey Medresesi)
Saat Kulesi
Katolik Katedrali
Fatih Cami
Ferhadiye Cami
Morica Han
Eski Kütüphane
Tünel Müzesi
Saraybosnada Yapılacak Şeyler
umut tüneliSaraybosnada diğer şehirde olduğu gibi şunu da mutlaka yapmalısınız diyebileceğim şey çok fazla yok açıkçası. Fakat şehirde bulunan bazı önemli gezi noktalarının farklı anlamları var. Bunların en önemlisi havaalanına yakın bir konumda bulunan Tünel Müzesi (Umut-Hayat Tüneli). Burası Bosna Savaşı zamanı kuşatma altında kalan Bosnalıların yıllar boyunca hayatta kalmasını sağlayan en önemli noktalardan. Umut (Hayat) Tüneli olarak da bilinen tünel Sırp ablukası altındaki şehrin yiyecek , içecek , silah ve insan transferinde yıllar boyunca büyük rol oynamış. Sırp ablukasının olmadığı tek nokta olan Nato pisti altına gizli gizli kazılan 800 metre uzunluk ve 1,5 metre yükseklikteki tünel Bosnalıların savaş boyunca en önemli geçiş noktasını oluşturmuş. Günümüzde yalnızca 25 metresi kalan tüneli dilerseniz şehir içinden düzenlen turlara katılarak dilerseniz de şehirdeki taksiciler ile anlaşarak gezebilirsiniz. Tünel her gün saat 15:00′e kadar ziyarete açık.
Tünel Müzesi dışında şehirde bulunan en önemli noktalardan Latin Köprüsü Bosna ve Avrupa tarhinin en önemli yerlerinden. 1914 yılında 1. Dünya Savaşının başlarına neden olan Arşidik Franz suikastı bu noktada gerçekleşmiş. Buralar dışında Eski Şehirde yer alan Sebil, Başçarşı, Morica Han ve Gazi Hüsrev Bey Cami en önemli noktalardan buraları gezmeden şehirden ayrılmayın. Bosna Hersekin ünlü yiyeceklerinden Boşnak Börekleri ve köfteler şehirden ayrılmadan denemeniz gerekenler arasında. Eski çarşı içinde birçok börekçi ve köfteci yer alıyor.
Saraybosnada Ulaşım
Saraybosna ulaşımUzun zamandır yaptığım gezilerde ulaşım konusunda Saraybosnadaki kadar rahat olmamıştım çünkü şehirde yer alan tüm önemli gezi noktalarının hepsi bir noktada bulunuyor. Otelinizi Baş Çarşının olduğu bölgede ayarlarsanız şehir içi ulaşım ile hiç uğraşmak zorunda kalmazsınız. Bunun dışında hava alanından ya da otogardan merkeze ulaşmak için mecburen taksi kullanmanız gerekiyor. Bazı oteller ücretsiz ya da ufak bir ücret karşılığında hava alanı transferi hizmeti veriyor.
Saraybosnada Alışveriş
Saraybosnada Bosna Hersekin resmi para birimi olan Bosna Markı yada kısaca BAM kullanılıyor. Bosna Markı Türk Lirasına hemen hemen yakın bir değere sahip. Ortalama olarak 1 Euro 2 Bosna Markına, 1 Dolar da 1,5 Bosna Markına eş değer diyebiliriz. Alışverişlerde Bosna Markı kullanılsa da bazı yerlerde Euro ve Dolar da kabul edilebiliyor. Eski Çarşı (Baş Çarşı) içinde bir kaç tane döviz bürosu bulunuyor. Dilerseniz buralarda döviz bozdurabilirsiniz. Biz Saraybosnaya gittiğimizde günlerden pazar olduğu için bütün dövizciler kapalıydı bu yüzden mecburen merkezdeki ATM lerden kredi kartı ile nakit avans çekmek durumunda kalmıştık. Eğer dövizciler kapalı olursa yada kurlar sizi tatmin etmezse kredi kartınız ile bizim yaptığımız gibi Bosna Markı da alabilirsiniz.
Gelelim şehirden kendinize ve sevdiklerinize alabileceğiniz eşyalara. Aslında bakılırsa Saraybosnada da diğer Balkan şehirlerinde olduğu gibi alacağınız orjinal eşya sayısı kısıtlı , hatta neredeyse yok denebilir. Baş Çarşı içinde yer alan tüm hediyelikçilerde hemen hemen aynı tip eşyalar satılıyor. Türkiyenin bir çok yerinde bulabileceğiniz Bakır ve Gümüş işlemeler , tepsiler , fincan ve cezveler şehirde en çok satılan eşyalar arasında yer alıyor. Bunlar dışında Bosna Kahvesi (Türk kahvesinden farksız) , lokum , şekerleme , metal işlemeler , tahta kaşıklar , kilimler (hepsi Türkiyeden ithal) şehirden alabileceğiniz hediyelik eşyalardan. Satılanların hemen hemen hepsinin daha güzelini Türkiyede bulma şansınız var ama yine de gümüş ve bakır işlemelere bir göz atabilirsiniz. Bu arada netteki tüm kaynaklarda Mostarda satılanların Saraybosnadan daha uygun fiyatlı olduğu yazıyordu fakat Mostardaki fiyatlar da bana göre Saraybosna ile aynıydı.
Şehirde pazarlık çok yapılmasa da bir kaç tane tepsi ve cezve türü biraz daha değerli eşya almaya niyetiniz varsa pazarlık yapabilirsiniz. Özellikle Arap ve Müslüman satıcılar Türk olduğunuzu görünce biraz daha indirim yapabiliyor.
Saraybosnada Yeme İçme
Gelelim en güzel konulardan birine
Saraybosnada da Balkanlarda birçok yerde olduğu gibi Türk mutfağından birçok örnek bulmak mümkün. Ünlü Boşnak Böreği, köfte, dolma, sarma, şiş kebaplar, sac
kısacası Saraybosnada kendinizi Türkiyede hissedebileceğiniz birçok yemek bulmak mümkün. Özellikle merkezde bulunan Baş Çarşıda birçok börekçi ve köfteci bulunuyor. Bunlar dışında yine çarşıda bulunan kafelerde Bosna Kahvesi içebilirsiniz. Kahvenin adının Bosna Kahvesi olduğuna bakmayın kahvenin Türk Kahvesinden farkı yok.Saraybosnada Konaklama
Saraybosna konaklama
Saraybosna konaklama konusunda Avrupadaki şehirlere nazaran çok daha uygun fiyatlar sunuyor. Şehir genelinde bir çok otel bulunsa da bana göre şehrin turistik merkezi olan Baş Çarşı etrafında yer alan otellerden birinde kalırsanız hem ulaşımla uğraşmazsınız hem de gezi boyunca şehirde gezebileceğiniz daha fazla zamanınız olur.
Son Saraybosna gezimde kaldığım Hotel Boutique 36 başta olmak üzere şehirde konaklama yapabileceğiniz ekonomik otellerle ilgili bilgiler Saraybosna konaklama önerileri sayfasında bulabilirsiniz.
Özet olarak Saraybosna gezisi bana göre turistik bir şehir gezisinin yanında şehrin sahip olduğu geçmişi ile de farklı bir öneme sahip. Balkan Turları içinde de yer alan Saraybosnaya fırsatınız varsa 1-2 gece ayırabilirsiniz. Eğer bireysel olarak Balkan Turu yapıyorsanız Saraybosnayı gezinizin başlangıç yada bitiş noktası yapabilirsiniz , THYnin İstanbula her gün seferi bulunuyor.
Saraybosna Rehberi diğer gezi rehberleri kadar çok detaylı olmasa da gezi öncesinde yaptığım araştırmalar ev gezideki deneyimleri paylaştığım bir başka gezi rehberi. Umarım Saraybosna rehberi geziniz boyunca sizin için faydalı bir rehber olur