Avrupa kıtası binlerce yıldır medeniyetlerin çatışmalarına, gövde gösterilerine ve yıkılışlarına tanık olmuştur. Rome: Total War oyununu diğer strateji oyunlarından ayrı tutarım. En çok beklediğim strateji oyunları arasında olmuştur hep. Oyunun en güzel yönü karşımızda koskoca bir kıta ve fethedecek uçsuz bucaklar topraklar, ayak oyunları ile sarılmış bir diplomasi, bitmek bilmeyen isyanlar ve ülkeleri yıldıran, nüfusları kıran salgın hastalıklar. İşte bu şartlar altında sizden istenen iyi bir kumandan olmanız ve tüm bunların üstesinden gelebilmeniz. Tabii bununla da kalmıyor, ülke sınırların kadara genişleteceğimiz de bizim için çok önemli. Bu zor görevlerin altından kalkarken sizlere de yardımı dokunması açısından oyunun püf noktalarını, geliştirilmesi gereken stratejilerini, ekonomi, diplomasi, sağlık ve saldırı yönleriyle oyunu ele alıp sizlere yardımcı olmayı, oyundan maksimum zevk almanızı sağlamak istiyoruz.
Oyun klasik ufak senaryolar ile başlıyor. Burada oyuna hakim olmanızı sağlayacak tüm detaylar veriliyor. Kontroller ve savaşlara alıştıktan sonra tüm diğer modlara ulaşabiliyorsunuz. Oyunda bir çok bölüm bulunuyor fakat bizi ilgilendiren kısmı Imperial Campaign ve strateji rehberimizi bunun üzerinden giderek oluşturacağız.
Oyunda denge unsuru büyük önem taşıyor. Unutmayın her seçiş aynı zamanda bir vazgeçiştir ve kullanacağınız stratejiye göre hareket etmenizde fayda var. İsterseniz ekonomi üzerine eğilirsiniz ve işi baştan sıkı tutmuş olursunuz. İsterseniz savaş ruhunu canlandırıp bir seferden diğerine koşabilirsiniz. Oyunun başlarında farkları pek hissetmezsiniz ancak ülkeniz büyüdüğünde doğru orantılı olarak sorunlarda büyüyecek ve belli dönemlerde çığırından çıkacak. Ancak burada bir tavsiyede bulunabilirim. Oyunu öncelikle ekonomi daha sonra askeri güce dayalı temelli olarak kurdum ve şunu anladım. Kesinlikle sağlam bir ekonomiye ihtiyaç duyuyorsunuz. Ekonomi dengesini iyi kuranlar ileriki safhalarda askeri harcamalar ve diğer sorunlarla çok daha kolay baş edebilecekler. Ekonomiyi nasıl geliştireceğiniz sorusunun cevabı binalarda yatıyor. Halkınızı aç bırakmanız isyan etmelerine neden olacaktır ve bu sizin açınızdan hiç de iyi olmayacaktır.Bu yüzden çiftlikler kurmaktan çekinmeyin. İhtiyaçlar hiyerarşisini göz önünde bulundurduğunuzda halkınızın öncelikle karnını doyurmasının gerekliliğini anlarsınız. Halkın karnı doyduktan sonra maneviyata yöneleceğinden halkınızı mutlu etmek için tapınaklar inşa etmeniz gerekecek. Bu tapınaklar aynı zamanda askeri açıdan da önem teşkil ediyor. Daha sonra önceliklerinizi belirleyin ve yollar, limanlar inşa etmeye devam edin. Tabii hepsinin sonrasında vergilerle uğraşacağınızı da küçük bir not olarak iliştirmekte fayda var. Ekonomi öncelikli koşulumuz, yalnız sadece ekonomiye yönelip savunma kısmını unutmanız sizlere pahalıya mal olabilir. İyi korunmayan bir ülke boy hedefi haline gelir. İlk etapta şehirlerinizi surlarla çevirin ve tepelerine okçularınızı dikin.
Oyunda ekonominin önemini belirmiştim. O yüzden ekonomiye tüm ayrıntılarıyla değineceğim. Oyuna başladığınız gibi karşınıza çıkan ilk şey ekonomik gelişmeler olacak. Oyunda kısıtlı gelirinize karşı birçok gider grubunuz olacak. Bu giderlerinin büyük kısmını ordunuzun bakımı ve maaşları kaplıyor. Günümüz dünyası farklı mı? Güçlü bir ekonomi kurmak şart. İlk bölümün temel amacı dengeli giderek büyük bir ekonomik güç elde etmek. Vergilerin büyük önem teşkil ettiğini söylemiştim. Burada yine denge prensibini ön koşul olarak alarak, vergileri ilk etapta elimizden geldiğince düşük tutmaya çalışmalıyız. Bu şekilde nüfusumuzu belli bir seviyeye çıkarma şansına sahip oluyoruz. Nüfusu arttırmanın bir diğer yolu da köleleştirme ancak bunun dezavantajlarına ileride değineceğim. Halkın refah düzeyi ne kadar yüksek olursa o kadar büyürsünüz. Nüfus ve refah seviyesi burada iki altın anahtar. Bu şartları sağladıktan sonra vergilerle yavaş yavaş oynamaya başlayabilirsiniz. Mutlu mesut yaşayan halkınız abartmadığınız sürece pek ses etmeyecektir. Alternatifleri değerlendirip çok yönlü olabilmek oyunda başarının anahtarı tüm yöntemlerimizin yanına ticaret öğesini de eklemeliyiz. Limanlar ve deniz ticareti çok büyük bir gelir kaynağı teşkil edebiliyor. Deniz ticareti yaparken büyük adaları ele geçirmek ve işlerinizi buradan yürütmek önemli bir avantaj. Ancak unutulmaması gereken bir husus var. Ticaret için sağlam bir zemin ve altyapıya ihtiyaç duyarız. Burada iş diplomatlarımıza düşüyor. Anlaşmalar yapıldıktan sonra gerisi kolay. Diplomasi kısmı yavaş yavaş kendini göstermeye başlıyor. Tüm bu şartları yerine getirirseniz canlı bir deniz ticaretine ve gelişmiş bir ekonomiye sahip olabilirsiniz. Tarım, doğal kaynaklar ve diğer yatırımlar para girdisini ve akışını hızlandıracaktır. Oyunun püf noktası olarak değinebileceğimiz şehir planlamasına bir çok oyuncu dikkat etmiyor. Merkezi bir şehir halkınız için, kıyı şeridinde bir şehir ticaretiniz açısından yaralı olacaktır. Unutmayın ekonomide verilen açıklar birinci dereceden isyan sebebidir. İsyancılar ile başımız sürekli belada olacaktır. Ancak onları da önlemenin kolayı var. Askerlerimizi ülke dışına çıkarmalı ve şehri ele geçirmelerine izin vermeli daha sonra gelip hepsini öldürmemiz gerekiyor. Bu istemediğimiz bir durum, ancak oyun bizi buna mecbur ediyor. İsyanlar mutlak önlenmeli çünkü aksi durumda senatonun güvenini yavaş yavaş kaybediyoruz ve alacağımız yardımlar düşünülünce senatoyla iyi geçinmenin şart olduğunuz anlıyoruz.
Güçlü bir ekonomi ve ordu bile tek başına yeterli olmuyor. Ülkeler arası ilişkiler ve diplomasi de oyunun can alıcı noktalarından. Oyunda diplomatlarımız sık sık diğer ülkelerin kapılarını aşındıracak. Bu ilişkiler hem ekonomide hem de çevremizde olan bitenler açısından oldukça önemli. Diplomasinin en önemli olduğu alan askeri alan. Güçlü ilişkileriniz sayesinde diğer ülkelerin generallerini yanınızda görebilirsiniz. Her şeyi savaş yoluyla halledemeyiz. Sadece ikna yoluyla bile yapabileceklerimizin sınırı yok. Ayrıca diplomasinin önemli bir kolu olan Casuslara değinmemek olmaz. Kısaca bizim için karşı taraf hakkında bilgi topluyor. Hazırlık yapma ve düşman hakkında malumat sahibi (askeri gücü vs.) olma açısından çok işe yarıyorlar.
Oyunda baş etmeniz gereken sorunlardan bahsederken sağlık konusunda sizleri salgın hastalıklar karşısında uyarmıştım. Eğer kanalizasyon sisteminiz yoksa nüfusunuzu kıracak salgın hastalıklara hazırlıklı olun. Eminim kimse halkının gözünün önünden uçup gitmesini istemez. Sağlık durumuna önem verin ve önemlerinizi alın. Önlemlerin bununla sınırlı olduğunu sanıyorsanız yanlıyorsunuz. Aynı zamanda ülkenizin en iyi şekilde yönetilmesi gereklidir. İnsanların mutluluğu ve olası isyanların önlenmesi bu yolla gerçekleştirecektir. Ayrıca oyunda iyi yetişmiş bir komutanın önemi yadsınamaz. Bunun için akademiler kurmanız yeterli.
Bu kadar önlemden ve altyapıdan sonra esas ve oyunun en zevkli kısmına geçiyoruz. Artık saldırılara başlıyoruz. Ordunuzun gücünü herkese gösterin ve korkulan bir dev haline gelin. Ordunuzun en önemli kısmını askerleriniz oluşturuyor. Askerleri elde etmenin çeşitli yolları var. Diplomasi sonucu, kışlalarınızda asker yetiştirerek, paralı askerler tutarak asker sahibi olabilirsiniz. Ayrıca iyi yetişmiş komutanlar ve generaliniz ordunuzun başarısında birinci etmen. Generalinizin olası ölümü savaşın kesin olarak kaybına neden oluyor. Birliklerinizin sıralanmasını ve saldırı çeşitlerini otomatik olarak belirleyebiliyorsunuz. Okçuların kullanımı çok önemli. Hem şehirleri savunurken, hem saldırırken çok işinize yarayacaklar. Okçularınızı ordunun arkasında tutmak ve ordunuzu gerektiği yerde rakipten saklamak sizi oyuna önde başlatacaktır. Askerlerinizin ve karşı ordunun özelliklerini mutlaka iyi bilmelisiniz. Yakın dövüşlerin çok çetin geçeceğini belirtmek isterim. Duvarları yıkmak istediğinizde yardımınıza mancınıklar yetişecektir ve ne kadar çetin olursa olsun savunma hattını yıkmanızı sağlayacaktır.
Başarıya götürecek püf noktalar !
Köleleştirme: Ele geçirdiğiniz şehirlerin insanlarını kullanıp nüfusunuzu genişletebilirsiniz yada kökten tümünü öldürüp olası isyanları engellemiş olursunuz. Karar sizin!
İsyanları önlemek: İsyanları önlemenin yolu belli; Halkınızı mutlu etmek. Şehir geliştirmek, düşük vergiler, her yere ulaşan su kanalları, arenalar halkınızı mutlu etmeye yetecektir.En ufak sorunların birer isyan nedeni olabileceğini unutmayın. Ayrıca her şehrin mutlak yöneticisi bulunmalıdır. Aksi taktirde kısa sürede isyanlar baş gösterecektir.
Komutanlar: Ordunuzun her şeyi. Hatta savaşın seyri onların elinde. Bu yüzden dikkatli olun yıldızı düşük komutanlar ağır hezimetlere yol açabiliyor.
Şehir yapısı: Düzenli şehirler her zaman çok daha iyidir. Oynanışın karmaşıklığını önlemek ve hakimiyeti arttırmak için şehirlerin derli toplu olmasına özen gösterin. Şehrin kullanım alanlarını iyi belirleyin. Kıyı şeridini deniz ticareti için diğer kısımları askeri birlikleriniz için ayırabilirsiniz.
Senato: Senato bizlere belli görevler veriyor. Bu görevleri yerine getirmemiz senatonun güvenini kazanmamızı sağlıyor ve büyük önem teşkil ediyor. Ayrıca bu görevler yaptıkça kazanacağınız ödüller sizleri şevklendirecektir. Unutmayın Roma’ya sahip olabilmek için senatoyu arkanıza almanız gerekiyor!
Oyun klasik ufak senaryolar ile başlıyor. Burada oyuna hakim olmanızı sağlayacak tüm detaylar veriliyor. Kontroller ve savaşlara alıştıktan sonra tüm diğer modlara ulaşabiliyorsunuz. Oyunda bir çok bölüm bulunuyor fakat bizi ilgilendiren kısmı Imperial Campaign ve strateji rehberimizi bunun üzerinden giderek oluşturacağız.
Oyunda denge unsuru büyük önem taşıyor. Unutmayın her seçiş aynı zamanda bir vazgeçiştir ve kullanacağınız stratejiye göre hareket etmenizde fayda var. İsterseniz ekonomi üzerine eğilirsiniz ve işi baştan sıkı tutmuş olursunuz. İsterseniz savaş ruhunu canlandırıp bir seferden diğerine koşabilirsiniz. Oyunun başlarında farkları pek hissetmezsiniz ancak ülkeniz büyüdüğünde doğru orantılı olarak sorunlarda büyüyecek ve belli dönemlerde çığırından çıkacak. Ancak burada bir tavsiyede bulunabilirim. Oyunu öncelikle ekonomi daha sonra askeri güce dayalı temelli olarak kurdum ve şunu anladım. Kesinlikle sağlam bir ekonomiye ihtiyaç duyuyorsunuz. Ekonomi dengesini iyi kuranlar ileriki safhalarda askeri harcamalar ve diğer sorunlarla çok daha kolay baş edebilecekler. Ekonomiyi nasıl geliştireceğiniz sorusunun cevabı binalarda yatıyor. Halkınızı aç bırakmanız isyan etmelerine neden olacaktır ve bu sizin açınızdan hiç de iyi olmayacaktır.Bu yüzden çiftlikler kurmaktan çekinmeyin. İhtiyaçlar hiyerarşisini göz önünde bulundurduğunuzda halkınızın öncelikle karnını doyurmasının gerekliliğini anlarsınız. Halkın karnı doyduktan sonra maneviyata yöneleceğinden halkınızı mutlu etmek için tapınaklar inşa etmeniz gerekecek. Bu tapınaklar aynı zamanda askeri açıdan da önem teşkil ediyor. Daha sonra önceliklerinizi belirleyin ve yollar, limanlar inşa etmeye devam edin. Tabii hepsinin sonrasında vergilerle uğraşacağınızı da küçük bir not olarak iliştirmekte fayda var. Ekonomi öncelikli koşulumuz, yalnız sadece ekonomiye yönelip savunma kısmını unutmanız sizlere pahalıya mal olabilir. İyi korunmayan bir ülke boy hedefi haline gelir. İlk etapta şehirlerinizi surlarla çevirin ve tepelerine okçularınızı dikin.
Oyunda ekonominin önemini belirmiştim. O yüzden ekonomiye tüm ayrıntılarıyla değineceğim. Oyuna başladığınız gibi karşınıza çıkan ilk şey ekonomik gelişmeler olacak. Oyunda kısıtlı gelirinize karşı birçok gider grubunuz olacak. Bu giderlerinin büyük kısmını ordunuzun bakımı ve maaşları kaplıyor. Günümüz dünyası farklı mı? Güçlü bir ekonomi kurmak şart. İlk bölümün temel amacı dengeli giderek büyük bir ekonomik güç elde etmek. Vergilerin büyük önem teşkil ettiğini söylemiştim. Burada yine denge prensibini ön koşul olarak alarak, vergileri ilk etapta elimizden geldiğince düşük tutmaya çalışmalıyız. Bu şekilde nüfusumuzu belli bir seviyeye çıkarma şansına sahip oluyoruz. Nüfusu arttırmanın bir diğer yolu da köleleştirme ancak bunun dezavantajlarına ileride değineceğim. Halkın refah düzeyi ne kadar yüksek olursa o kadar büyürsünüz. Nüfus ve refah seviyesi burada iki altın anahtar. Bu şartları sağladıktan sonra vergilerle yavaş yavaş oynamaya başlayabilirsiniz. Mutlu mesut yaşayan halkınız abartmadığınız sürece pek ses etmeyecektir. Alternatifleri değerlendirip çok yönlü olabilmek oyunda başarının anahtarı tüm yöntemlerimizin yanına ticaret öğesini de eklemeliyiz. Limanlar ve deniz ticareti çok büyük bir gelir kaynağı teşkil edebiliyor. Deniz ticareti yaparken büyük adaları ele geçirmek ve işlerinizi buradan yürütmek önemli bir avantaj. Ancak unutulmaması gereken bir husus var. Ticaret için sağlam bir zemin ve altyapıya ihtiyaç duyarız. Burada iş diplomatlarımıza düşüyor. Anlaşmalar yapıldıktan sonra gerisi kolay. Diplomasi kısmı yavaş yavaş kendini göstermeye başlıyor. Tüm bu şartları yerine getirirseniz canlı bir deniz ticaretine ve gelişmiş bir ekonomiye sahip olabilirsiniz. Tarım, doğal kaynaklar ve diğer yatırımlar para girdisini ve akışını hızlandıracaktır. Oyunun püf noktası olarak değinebileceğimiz şehir planlamasına bir çok oyuncu dikkat etmiyor. Merkezi bir şehir halkınız için, kıyı şeridinde bir şehir ticaretiniz açısından yaralı olacaktır. Unutmayın ekonomide verilen açıklar birinci dereceden isyan sebebidir. İsyancılar ile başımız sürekli belada olacaktır. Ancak onları da önlemenin kolayı var. Askerlerimizi ülke dışına çıkarmalı ve şehri ele geçirmelerine izin vermeli daha sonra gelip hepsini öldürmemiz gerekiyor. Bu istemediğimiz bir durum, ancak oyun bizi buna mecbur ediyor. İsyanlar mutlak önlenmeli çünkü aksi durumda senatonun güvenini yavaş yavaş kaybediyoruz ve alacağımız yardımlar düşünülünce senatoyla iyi geçinmenin şart olduğunuz anlıyoruz.
Güçlü bir ekonomi ve ordu bile tek başına yeterli olmuyor. Ülkeler arası ilişkiler ve diplomasi de oyunun can alıcı noktalarından. Oyunda diplomatlarımız sık sık diğer ülkelerin kapılarını aşındıracak. Bu ilişkiler hem ekonomide hem de çevremizde olan bitenler açısından oldukça önemli. Diplomasinin en önemli olduğu alan askeri alan. Güçlü ilişkileriniz sayesinde diğer ülkelerin generallerini yanınızda görebilirsiniz. Her şeyi savaş yoluyla halledemeyiz. Sadece ikna yoluyla bile yapabileceklerimizin sınırı yok. Ayrıca diplomasinin önemli bir kolu olan Casuslara değinmemek olmaz. Kısaca bizim için karşı taraf hakkında bilgi topluyor. Hazırlık yapma ve düşman hakkında malumat sahibi (askeri gücü vs.) olma açısından çok işe yarıyorlar.
Oyunda baş etmeniz gereken sorunlardan bahsederken sağlık konusunda sizleri salgın hastalıklar karşısında uyarmıştım. Eğer kanalizasyon sisteminiz yoksa nüfusunuzu kıracak salgın hastalıklara hazırlıklı olun. Eminim kimse halkının gözünün önünden uçup gitmesini istemez. Sağlık durumuna önem verin ve önemlerinizi alın. Önlemlerin bununla sınırlı olduğunu sanıyorsanız yanlıyorsunuz. Aynı zamanda ülkenizin en iyi şekilde yönetilmesi gereklidir. İnsanların mutluluğu ve olası isyanların önlenmesi bu yolla gerçekleştirecektir. Ayrıca oyunda iyi yetişmiş bir komutanın önemi yadsınamaz. Bunun için akademiler kurmanız yeterli.
Bu kadar önlemden ve altyapıdan sonra esas ve oyunun en zevkli kısmına geçiyoruz. Artık saldırılara başlıyoruz. Ordunuzun gücünü herkese gösterin ve korkulan bir dev haline gelin. Ordunuzun en önemli kısmını askerleriniz oluşturuyor. Askerleri elde etmenin çeşitli yolları var. Diplomasi sonucu, kışlalarınızda asker yetiştirerek, paralı askerler tutarak asker sahibi olabilirsiniz. Ayrıca iyi yetişmiş komutanlar ve generaliniz ordunuzun başarısında birinci etmen. Generalinizin olası ölümü savaşın kesin olarak kaybına neden oluyor. Birliklerinizin sıralanmasını ve saldırı çeşitlerini otomatik olarak belirleyebiliyorsunuz. Okçuların kullanımı çok önemli. Hem şehirleri savunurken, hem saldırırken çok işinize yarayacaklar. Okçularınızı ordunun arkasında tutmak ve ordunuzu gerektiği yerde rakipten saklamak sizi oyuna önde başlatacaktır. Askerlerinizin ve karşı ordunun özelliklerini mutlaka iyi bilmelisiniz. Yakın dövüşlerin çok çetin geçeceğini belirtmek isterim. Duvarları yıkmak istediğinizde yardımınıza mancınıklar yetişecektir ve ne kadar çetin olursa olsun savunma hattını yıkmanızı sağlayacaktır.
Başarıya götürecek püf noktalar !
Köleleştirme: Ele geçirdiğiniz şehirlerin insanlarını kullanıp nüfusunuzu genişletebilirsiniz yada kökten tümünü öldürüp olası isyanları engellemiş olursunuz. Karar sizin!
İsyanları önlemek: İsyanları önlemenin yolu belli; Halkınızı mutlu etmek. Şehir geliştirmek, düşük vergiler, her yere ulaşan su kanalları, arenalar halkınızı mutlu etmeye yetecektir.En ufak sorunların birer isyan nedeni olabileceğini unutmayın. Ayrıca her şehrin mutlak yöneticisi bulunmalıdır. Aksi taktirde kısa sürede isyanlar baş gösterecektir.
Komutanlar: Ordunuzun her şeyi. Hatta savaşın seyri onların elinde. Bu yüzden dikkatli olun yıldızı düşük komutanlar ağır hezimetlere yol açabiliyor.
Şehir yapısı: Düzenli şehirler her zaman çok daha iyidir. Oynanışın karmaşıklığını önlemek ve hakimiyeti arttırmak için şehirlerin derli toplu olmasına özen gösterin. Şehrin kullanım alanlarını iyi belirleyin. Kıyı şeridini deniz ticareti için diğer kısımları askeri birlikleriniz için ayırabilirsiniz.
Senato: Senato bizlere belli görevler veriyor. Bu görevleri yerine getirmemiz senatonun güvenini kazanmamızı sağlıyor ve büyük önem teşkil ediyor. Ayrıca bu görevler yaptıkça kazanacağınız ödüller sizleri şevklendirecektir. Unutmayın Roma’ya sahip olabilmek için senatoyu arkanıza almanız gerekiyor!