Proverbs (Atasozleri)

A -
1- Acele işe şeytan karışır.
More haste more waste
Haste makes waste
More haste less speed
2- Acı patlıcanı kırağı çalmaz
The worthless ned no protection
3- Aç esner, aşık gerinir. (Davranışlar niyeti gösterir.)
Manners betray feelings.
4- Aç it fırını deler.
Retaliation is a cure.
Retaliation puts an end to bitter pills.
5- Aç tavuk arpa sandığını sayıklar.
A hopeful wish comes through in a dream.
6- Adamın (insanın) adı çıkacağına canı çıksın.
Give a dog a bad name and hang him.
7- Afiyet olsun demekle deniz suyu içilmez.
Compliments do not succeed in all cases.
8- Ağacı kurt, insanı dert yer.
Care killed a cat.
9- Ağacın kurdu içinden olur.
Decline begins by internal strife.
10- Ağaç yaş iken eğilir.
You can't teach an old dog a new trick.
11- Ağlamayan çocuğa meme verilmez.
A quiet baby gets no suck.
It's the creaking wheel that gets the grease.
12- Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.
Your mother alone will be wail you.
13- Ahmak adam söz bulamayınca bahse girer.
A wager is a fool's argument.
14- Ak akçe kara gün içindir.
Keep something for a rainy day.
15- Akıllı köprüyü alıncaya kadar deli dereyi geçer.
He who hesitates is lost.
16- Aksilikler hep üst üste gelir.
It never rains but pours.
- Bakan göze yasak olmaz.
A cat may look at a king.
- Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ.
It is the want of care that makes the field bare.
- Bal tutan parmağını yalar.
He who has something to do with a big deal will always draw some profit.
- Balık baştan kokar, su dipten bulanır.
Trouble starts either by senseless leadership or by underground activities.
- Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.
Tell me with whom thou goest and I'll tell thee what thou doest.
- Başa gelen çekilir.
What can't be cured must be endured.
- Battı balık yan gider.
If for penny, in for a pound.
- Beterin beteri var.
Nothing so bad but might have been worse.
- Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez.
Words cut more than swords.
- Bir çiçekle yaz gelmez.
One swallow doesn't bring the summer.
- Bir çocuktan bir deliden al haberi.
Children and fools speak the truth.
- Bir elin nesi var, iki elin sesi var.
Many hands make light work.
- Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı var.
A miss is as good as a mile.
- Bir mıh nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır.
A stitch in time saves nine.
- Bir pire için yorgan yakar.
He that takes revenge at all costs.
- Boş fıçı çok langırdar.
Empty vessels make the most noise.
- Bu deveyi ya güdersin ya da bu diyardan gidersin.
When in Rome do as the Romans do.
- Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir.
A bird in hand is worth two in the bush.
- Bugünün işini yarına bırakma.
It is unwise to negotiate what is not in hand.
- B -
30- Bağış eden endaze tutmaz.
The generous do not scrutinize.
- Bahtın borusu öterse kim olsa oynar.
He dances well to whom the fortune pipes.
Never put off till tomorrow what you can do today.
- C -
- Can boğazdan gelir.
Good food is the back bone of life.
- Can çıkmayınca huy çıkmaz.
Habit lasts for a life-time.
- Cahil ile bal yeme, yaşdaş ile taş taşı.
You do well to accompany somebody about your age.
- Cahil ile çıkma yola, getirir başına bin türlü bela.
Lack of experience invites trouble.
- Canı yanan eşek, attan rahvan olur.
Suffering imposes great efforts
- Ç-
- Çabuk koşan çabuk yorulur.
He that runs fast will not run long.
- Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.
Tit for tat.
- Çapalı tarlada ayrık türemez.
The well-brought up will not become undesirable
- D -
- Dağda sallanmaz ama zelzele onu sallar
Mountains may be removed with eathquakes.
- Dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz.
Two households (families) cannot get on in one house.
- Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur.
Friends may always meet but mountains never.
- Dağ yürümezse apdal yürür
If the mountain will not go to Mohammed,
Mohammed will go to the mountain.
- Damda pekmezin olsun, sinek Bağdat'tan gelir..
The choice and the loveable lack no suitors.
- Damlaya damlaya göl olur.
Many a mickle makes a muckle.
- Demir tavında dövülür.
Strike while the iron is hot.
- Denizde balık pazarı olmaz.
Charity begins at home.

- E -
- Ecel gelince başa, baş ağrısı bahane.
Death is a debt to pay, the cause is meaningless.
- Eğilen baş kesilmez.
Better bend than break.
A fault confessed is "half-redressed".
- Eğilmek kırılmaktan yeğdir.
Give in rather than suffer.
- Ekmeği yiyen bilmez doğrayan bilir.
One that toils feels the burnt.
- El yarası geçer, dil yarası geçmez.
A broken heart will never be mended.
- Elde bir kuş ağaçta bir kuştan yeğdir.
A bird in the hand is worth two in the bush.
- Erken yatmak, erken kalkmak insanı sağlıklı, zengin ve akıllı yapar.
Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy and wise.
- Eski çamlar bardak oldu.
Other times, other ways.
Let bygones be bygones.
- Et tırnaktan ayrılmaz, (Kan bağı herşeyden kuvvetlidir.
Blood is thicker than water.
- Evi ev eden avrat, yurdu şen eden devlet.
A cheerful wife is the joy of life.
- Evvela can sonra canan.
şebab. (Güzellik gelip geçicidir.)
Beauty is but skin deep.

- F -
- Felek kimine kaftan giydirir, kimine yelek; kimine kavun yedirir, kimine kelek.
A man must live according to his destiny.
- Fındıkçının terazisi olmaz.
A player has no conscience.
- Fırsat bir rüzgardır ki bilinmez nereden eser.
A chance comes without warning.
- Fırtınadan sonra mayna olur.
After a storm comes a calm.
- Fukarayı bir kahve ile savarsın, zengine ne ikram edem şaşarsın.
- G -
- Garip kuşun yuvasını Allah yapar.
God is the protector of the destitute.
- Geceleri su uyur düşman uyamaz.

- Geç olsun da güç olmasın.
Better late than never.
- Gerçek arkadaş kara günde belli olur.
A friend in need is a friend indeed.
- Geçmişe mazi derler.
Let bygones be bygones.
- Geveze kişi ya işinden kalır, ya da yolundan.
Jabbering causes loss of time and money.
- Görünen köy kılavuz istemez.
Good wine needs no bush.
- Görünüşe aldanmamalı.
Appearances are deceptive.
- Güle başka isim verseler de yine gül.
A rose by another name would smell as sweet.
- Gülü seven dikenine katlanır.
Who loves the rose should put up with its thorns.
- Gün doğmadan neler doğar.
It is the unexpected theta always happen.
- Güvenme güzelliğine bir sivilce yeter, güvenme malına bir kıvılcım yeter
Beauty is but skin deep.
- Güzelim diye mağrur olma, tez savar vakti
A drenched man does not fear the rain.
- H -
- Haberdar olan haltetmez.
Forewarned is forearmed.
- Hacı hacıyı Mekke'de domuz domuzu suvatta tanır.
Your haunts decide your acquaintances.
- Halep orada ise arşın buradadır.
Your achievements elsewhere can be proved here.
- Hatasız kul olmaz.
Even the best steed sometimes stumbles.
- Havlayan köpek ısırmaz.
Barking dogs seldom bite.
Its bark is worse than his bite.
- Haydan gelen huya gider.
Easy come, easy go.
- Hediye atın dişine bakılmaz.
Don't look a gift horse in the mounth.
- Her felakette bir hayır vardır.
Every cloud has a silver lining.
- Her kuşun eti yenmez.
One man's meat is another one's poison.
- Her sakallıyı deden sanma.
All that glitters is not gold.
- Herşeyde bir hayır vardır.
Every cloud has a silver lining.
- Herşeyin fazlası zarar.
Enough is as good as a feast.
Enough is enough.
- Horozu çok olan köyde sabah erken olur.
Many cocks spail the broth.

- I -
- Isını ağırlayan, itine kemik atar.
Look after your dog if you want to enjoy your property.
- Isıran it dişini göstermez.
En evil-doer hides his weapon.
The poor are slighted, the rich are courted.
- Isırgın ile taharet olmaz.
A villian's deed cannot be charity.
- Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz.
Spare the rod and spoil the child.
- İ -
- İçecek suya çamur atılmaz.
Mud not the fountain that giveth drink to thee.
-İhtiyaç icadın anasıdır.
Necessity is the mother of invention.
- İki cambaz aynı ipte oynamaz.
Two cunning men will not try to make a dupe of each other.
- İlk atan okçudur.
A prompt action is the proof of efficiency.
- İnsan ikrarı hayvan yuları ile tutulur.
Careless talk gives show away.
Let not your tongue cut your throat.
- İt ulur, birbirini bulur.
Birds of a feather flock together.
- İti an, çomağı hazırla.
Talk of the devil and you see his hoofs.
- İtiraf edilmiş bir suç yarı ıslah edilmiş demektir.
A fault confessed is half-redressed.
- İyi başlamak bitirmenin yarısıdır.
A good beginning is half the battle.
- İyi dost kara günde belli olur.
A friend in need is a friend indeed.
- K -
- Kabul olunmayacak duaya amin denmez.
What is inadmissable meets with deaf ear.
- Kaçan balık büşük olur.
Praising what is lost makes the remembrance dear.
- Karga yavrusunu şahin görür.
All his geese are swans.
- Kaynayan yağa sinek konmaz.
Danger keeps harmful people away.
- Kazan kazana dibin kara seninki benden kara demiş.
A faulty person should not criticize the other.
A pot (should not) call the kettle black.
- Kendi düşen ağlamaz.
As you make your bed, you'll lie on it.
- Kızını dövmeyen dizini döver.
- Kişiyi vezir eden de rezil eden de karısıdır.
A good wife is a good prize.
A cheerful wife is the joy of life.
- Komşunun tavuğu komşuya kaz karısı da kız görünürmüş.
The apples on the other side of the wall are sweetest.
The grass is greener on the other side of the fence.
- Korkak bezirgan ne kâr eder ne ziyan.
Nothing venture, nothing have.
- Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak yeğdir.
Better be sorry than sure.
- Korkunun ecele faydası yoktur.
Cowards die many times before their deaths.
- Koyun olmayan köyde keçiye Abdurrahman Çelebi derler.
Among the blind one-eyed man is king.
- Körle yatan şaşı kalkar.
The rotten apple injures its neighbours.
- Kötü haber tez yayılır.
Ill (bad) news travels apace (fast).
- Kurdun yavrusu kuzu olmaz.
A villian's deed cannot be charity.
- M -
- Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.
Cast ne'er a clout fill may is out.
- Meramın elinden birşey kurtulamaz.
Where there's life, there is hope.
- Murat insandan, takdir Allah'tan.
Man proposes, God disposes.

- N -
- Ne ekersen onu biçersin.
As you sow, so you shall reap.
- O -
- Olmaya devlet cihanda, bir nefes sıhhat gibi.
Health is better than wealth.
- P -
- Para parayı çeker.
Money makes (breeds) money.
- Paran çoksa dostun da çok.
He that hath a full purse never wanted friend.

- Parayı veren düdüğü çalar.
Who pays the piper calls the tune.
- Perşembenin gelişi çarşambadan belli olur.
Coming events cast their shadows before.
- S -
- Sabreden derviş muradına ermiş.
Everything comes to him two waits.
- Sakınılan göze çöp batar.
What one fears always happen.
- Sandıktaki sırtında ambardaki karnında.
He has nothing but what you see of him.
- Sen elinden geleni yap, gerisini Allah'a bırak.
God helps him who helps himself.
- Sırçadan evi olan komşuya taş atmaz.
Those that live in glass houses should not throw stones.
- Son gülen iyi güler.
He laughs best who laughs last.
- Sona kalan dona kalır.
Early bird gets the worm.
First come, first served.
- Sonu iyi biten herşey iyidir.
All is well that ends well.
- Söz gümüşse sükut altındır.
Speech is silver, but silence is gold.
- Su akarken testiyi doldurmalı.
Make hay while the sun shines.
- Su testisi su yolunda kırılır.
The pitcher goes so often to the well that it is broken at last.
- Sükut ikrardan gelir.
Silence gives consent.
- Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer.
Once burnt twice shy.
A burnt (bunt) child dreads the fire.

- T -
- Tereciye tere satılmaz.
Don't teach your grandmother to suck eggs.
- Temizlik imandan gelir.
Cleanliness is next to Godliness- Denize düşen yılana sarılır.
A drowning man will catch a strow.
- Dereyi görmeden paçaları sıvama
Don't cross the bridge before you get there.
Don't count your chickens before they are hatched.
- Deve bir akçaya , deve bin akçaya.
A thing you don't want is dear at any price.
- Dilencinin torbası olmaz.
Beggar's bags are bottomless.
- Dilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemiş.
Beggars cannot (must not) be choosers.
- Dinsizin hakkından imansız gelir.
Diamond cut diamond.
Set a thief to catch a thief.

- Y -
- Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.
Cheats never prosper.
- Yarası olan gocunur.
If the cap fits, wear it.
- Ye kürküm ye.
Fine feathers make fine birds.
- Yumuşak huylu atın çiftesi pek yavuz olur.
Still waters run deep.
- Yuvarlanan taş yosun tutmaz.
Still waters run deep.
- Yuvayı dişi kuş yapar.
Men make houses, women make homes.
- Yüz güzelliği hamamdan eve, öz güzelliği Urum'dan Şam'a.
Beauty is but skin deep.

- Z 
- Zararın neresinden dönülse kârdır.
Better lose the saddle than the horse. 17- Alet işler, el öğüner.
A bad workman always blames his tools
18- Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste.
Don't make a martyr sigh, you will pay for it by and by.
19- Altın çamura düşmekle değer yitirmez.
A rose by another name would smell as sweet.
20- Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.
A word to the wise in enough.
21- Araba devrildikten sonra yol gösteren çok olur.
It is easy to be wise after the event.
22- Arayan mevlasını da bulur, belasını da.
He that seeks find.
23- Armut ağacın dibine düşer.
What is bred in the bone will never came out of the flesh.
24- Arzular gerçekleşse, çingeneler attan inmezdi.
If the wishes were horses, the gypsies would ride them.
25- Aslanın ölüsünden tilkinin dirisi yeğdir.
A living dog is better than a dead lion.
26- Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.
There's no smoke without fire.
27- Ayağını yorganına göre uzat.
Cut your coat according to your cloth.
28- Aynasi iştir kişinin lafa bakılmaz.
Deeds are fruits, words are but leaves.
Actions speak louder than voice.
29- Azı çalan çoğu da çalar.
He who will steal the eggs, will steal the hen.

saoL