B0LdP1L0t
Banned
TANIM
İnsan sağlığının korunması için önlemler alan, hastalıklara tanı koyan, tıbbi ve cerrahi girişimlerde bulunarak hastalığın tedavisini sağlayan kişidir.
A- GÖREVLER
Pratisyen hekimler genel olarak aynı görevi yaparlar. Ancak çalıştıkları ortamın şartlarına, özelliklerine göre bazen farklı görevleri de yerine getirebilirler. Pratisyen hekimler, birinci basamak denilen sağlık kuruluşlarında, örneğin sağlık ocağında görev yaparlar. Sağlık kuruluşlarına başvuran kişilere ilk olarak tanıyı koyan, gerekli koruyucu ve tedavi edici müdahalede bulunan pratisyen hekimlerdir. Görevleri geniş kapsamlı olup, şöyle özetlenebilir.
- Hastayı muayene bölümüne alır, hastanın şikayetlerini sorar,
- Steteskopla hastaların sırtını ve göğsünü dinler, tansiyon aletini hastanın koluna bağlar, tansiyonunu ölçer,
- Erken tanı konulduğunda ilerlemesi önlenebilen hastalıkların erken tanısını koyar,
- Sağlıklı bebekleri ve erişkinleri hastalıklardan korumak için aşılama hizmetleri verir,
- Hastanın durumuna göre özel testler veya röntgen incelemesini yaptırır, incelemelerin sonucunu tahlil eder,
- Hastaların, yeniden sağlıklarına kavuşmaları bakımından tavsiyelerde bulunur, reçete yazarak ilaç verir,
- Muayene edilen hastaların hastalıklarının, verilen ya da tavsiye edilen tedavilerin kayıtlarını tutar,
- İş kazası, trafik kazası, ölüm ve yaralanma gibi olayları hastanede görevli polise bildirir ve gerekli raporları düzenler,
- Aile planlaması konusunda danışmanlık yapar ve nasıl uygulayacağını öğretir,
- Sorumlu olduğu hastane veya tıp servislerini idare eder,
- Bulaşıcı hastalık çıktığı zaman gerekli önlemleri almak için çalışmalar yapar.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
- Steteskop,
- Kalp elektrocihazı,
- Refleks çekici,
- Dil baskısı,
- Tansiyon aleti,
- Otoskop (kulak muayene aleti),
- Oftalmopkop (göz muayene aleti),
- Beden termometresi,
- Laboratuar alet ve malzemeleri.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Pratisyen hekim olmak isteyenlerin;
- Çok üstün bir akademik yeteneğe ve belleğe sahip,
- Kimya ve biyoloji konularına ilgili ve bu alanlarda başarılı,
- İnsanlara karşı saygılı, onların duygularını anlayabilen,
- Olayları derinliğine araştırma merakı duyabilen,
- Okumayı seven, meslek yaşamı boyunca tıptaki yenilikleri izleme sorumluluğu üstlenebilecek,
- Temizliğe özen gösteren, dikkatli, sabırlı, gerektiğinde fedakarlıktan kaçınmayan,
- Elleri, görme, işitme organları sağlam, ruhsal durumunda bozukluk olmayan,
- Yaralardan, pis kokulardan rahatsız olmayan, soğukkanlı
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Pratisyen hekimler özel ve resmi hastanelerde, dispanserlerde, klinik, muayenehane vb. yerlerde görev yaparlar. Çalışma ortamı genellikle temizdir. Hekimlerin çalışma saatleri düzensizdir. Hafta sonu ve gece nöbetleri vardır. Acil hastalar için günün her saatinde göreve çağrılabilirler.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Hekim olmak isteyen kimseler aşağıdaki üniversitelere bağlı tıp fakültelerinde eğitim alabilirler.
- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Düzce Tıp Fak (Bolu),
- Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi (Aydın),
- Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (Afyonkarahisar),
- Akdeniz Üniversitesi (Antalya),
- Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi (Erzurum),
- Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi (Manisa),
- Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi (Sivas),
- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi (Çanakkale),
- Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi (Adana),
- Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi(Diyarbakır),
- Doğu Akdeniz Üniversitesi (KKTC),
- Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmir),
- Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmir),
- Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kayseri),
- Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi (Elazığ),
- Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Askeri Tıp Fakültesi (Ankara),
- Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi (Gaziantep),
- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi (Tokat),
- Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi (Şanlıurfa),
- İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi (Malatya), (İngilizce)
- İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi (İstanbul),
- Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kars),
- Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kahramanmaraş),
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi (Trabzon),
- Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kırıkkale),
- Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmit),
- Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İstanbul),
- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi (Mersin),
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi (Samsun),
- Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi (Eskişehir),
- Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi (Denizli),
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
- Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi (Konya),
- Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi (Konya)
- Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi (Isparta),
- Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi (Edirne),
- Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi (Bursa),
- Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İstanbul),
- Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi (Van),
- Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi (Zonguldak),
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Biyoloji,
- Fizik, Kimya.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) Tıp lisans programı için Sayısal (SAY-2) puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Tıp lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sınavı sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
Tıp fakültelerinde eğitim teorik ve uygulamalı olarak 6 yıldır, uzmanlık eğitimi süresi ise 2-5 yıl arasında değişmektedir.
Tıp fakültesinde; 1. yıl içinde fizik, kimya gibi fen dersleri, ayrıca bazı tıp fakültelerinde tıbba başlangıç olmak üzere hücrenin yapısı ve görevleriyle ilgili dersler okutulmaktadır.
2. ve 3. sınıflarda insan vücudunun anatomisi ve fizyolojisi (yapısı ve işleyişi) ile hastalıklardan korunma ve tedavi dersleri işlenir. 4. ve 5. sınıflarda hastane içinde hasta başı eğitimleri (klinik stajlar) yapılır. Altıncı sınıfta tıp öğrencisine "intern" adı verilir. İnternler eğitim hastanesinde bir hekim gibi çalışarak iş başında eğitim görürler.
Stajlar sırasında, hasta muayene ederler, tedavi yöntemlerini uygulamasını öğrenirler, ameliyatlara girerler, yaralara dikiş atarlar, doğum yaptırma, aşı yapma, kan alma, enjeksiyon yapma, laboratuar incelemeleri, acil vakalara yaklaşım ve müdahale gibi konularda uygulamalı eğitim görürler.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimi başarı ile tamamlayanlara "Pratisyen Hekim"lisans diploması ve Pratisyen Hekim unvanını verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Ülkemizde, sağlık personeline, özellikle de pratisyen hekime çok ihtiyaç vardır. Halen ülkemizde 70.000 dolayında hekim vardır. Bunların yarısından biraz fazlası pratisyen, geri kalanı uzman hekimdir. Günümüzde hekimlerin iş bulmaları diğer mesleklere kıyasla daha kolay olmakla birlikte, hekim sayısının giderek artmasına bağlı olarak iş bulmaları da giderek güçleşmektedir.
- Pratisyen hekimler sağlık ocakları, Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri, Verem Savaş Dispanserleri, SSK dispanserleri, Kurum Hekimlikleri, Devlet hastanelerinin acil servisleri, özel hastane ve polikliniklerde hekim ve yönetici olarak çalışabilirler.
- Özellikle 1980 sonrası tıp fakültelerinden yılda yaklaşık olarak 5000 doktor mezun olmaktadır. Ülkemizde hızlı bir şekilde artan doktor sayısına oranla, sağlık kuruluşları ve hastanelerde aynı oranda artış olmamaktadır. Bu duruma bir de son yıllarda zorunlu hizmet uygulamasının kaldırılmış olması eklenince, hekimler ciddi bir şekilde işsizlik sorunu ile karşı karşıya kalmışlardır.
- Günümüzde özellikle büyük şehirlerde sağlık ocaklarının, özel muayenehanelerin, özel hastanelerin ve kamu hastanelerinin sayısı artmaktadır. Bu kuruluşlardan en çok kamu hastanelerin de yığılma vardır. Ancak kamuda çalışan hekimlerin çoğunluğu da özel hastane ve muayenehanelerde ek görev almaktadırlar. Bu durumda çalışan bir doktor birden fazla kuruluşta çalışırken yeni mezun olmuş hekimler iş bulmakta zorluk çekmektedirler. Yeni mezun doktorların yoğun olarak özel hastanelerde ve özel muayenehanelerde görev aldıkları görülmektedir.
- Son yıllarda Sağlık Bakanlığı planları kapsamında bulunan Aile Hekimliği uygulamaları ile insan topluluklarının tedavilerinin daha kolay yapılabileceği, böylece hekimlerin bir kısmının iş bulma sorunlarına çözüm getirilebileceği düşünülmektedir.
GELECEKTE MESLEKTE GÖRÜLEBİLECEK DEĞİŞİKLİKLER
- Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de tıp alanında çok hızlı değişmeler olmaktadır. Bir yandan bir çok hastalığa çareler aranırken, diğer yandan da yeni yeni hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Bütün bu hastalıklarla mücadele ederken, lâboratuar çalışmalarındaki yeniliklere paralel olarak tıpla ilgili elektronik araç-gereçler de yenilenerek, daha gelişmiş ve modern bir anlayışla çalışmalara devam edilmektedir.
- Şüphesiz tıbbi araştırmalar bugün olduğu gibi gelecekte de tüm hızıyla devam edecektir. Ancak, muayene, teşhis ve tedavi kolaylığı açısından yeni geliştirilecek cihazlar hekimlerin işini biraz daha kolaylaştıracaktır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Eğitim sırasında Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu ile Türk Eğitim Vakfı gibi yardım Kurumları tarafından verilen öğrenci kredisinden isteyen ve durumu uygun olan öğrenciler yararlanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Tıp fakültelerini 6 yıl okuyup bitirenler Pratisyen hekim olarak devletin belirlediği maaşla çalışırlar. Pratisyen Hekim olan kişiler, ÖSYM tarafından yapılan " Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı "nda başarılı oldukları takdirde değişik alanlardan birinde uzmanlık eğitimi alırlar. Bu durumdaki hekimlerin resmi görevleri dışında serbest çalışma imkanları da olduğu için, iyi bir kazanç elde etme şansına sahiplerdir. Kazancın oranı biraz da kişinin çalıştığı kente ve bilgi-becerisine göre değişmektedir.
G- MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.
Tıp çok geniş bir alandır. Uzmanlaşmanın erken başladığı alanların başında gelir.Pratisyen hekim olan kimse ÖSYM tarafından yapılan "Tıpta Uzmanlık Sınavı"nda başarılı olduğu takdirde, aşağıda belirtilen alanlardan birinde uzmanlaşabilirler.
A- Koruyucu Hekimlik Uzmanlık Dalları:
1- Halk sağlığı: Epidemiyoloji (tıpta araştırmaların yöntem bilimi) ve biyoistatistik, sağlık yönetimi, anne-çocuk sağlığı ve aile planlaması, toplum beslenmesi, iş sağlığı, çevre sağlığı, toplum beslenmesi, sağlık eğitimi, tıbbi sosyoloji ve sağlık ekonomisi konularında çalışmaların yapıldığı alandır. Uzmanlık (ihtisas) süresi 3 yıldır.
2- Spor Hekimliği: Profesyonel olarak sporla uğraşan kişilere yönelik çalışmaların yapıldığı alandır. İhtisas süresi 2 yıldır.
3- Hava ve Uzay Hekimliği: Özellikle astronotların ve bu alanda çalışanların sağlıklarıyla ilgilenen alandır. İhtisas süresi 2 yıldır.
4- Deniz ve Sualtı Hekimliği: Sualtı çalışmaları yapan kişilere yönelik çalışmaların yapıldığı bir alandır. İhtisas süresi 2 yıldır.
5- Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji: Bulaşıcı hastalıkların tanı ve tedavilerini yapan bölümdür. Uzmanlık süresi 4 yıldır.
6- Aile Hekimliği: Yaş, cins ve hastalık ayırımı yapmaksızın kişilere, ailelere ve kendine bağlı topluluğa, kişisel, devamlı ve ilk basamak tedavi hizmeti veren uzmanlık dalıdır. Uzmanlık süresi 3 yıldır.
B- İyileştirici Hekimlik (Klinik) Uzmanlık Alanları:
1- İç Hastalıkları (Dahiliye): Kalp, akciğer, mide, bağırsak, karaciğer gibi tüm organların hastalıklarını inceleyen bir bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
2- Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz: Akciğer hastalıklarını konu alan cerrahi bilim dalıdır. İhtisas süresi 4 yıldır.
3- Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları: Yeni doğmuştan 15 yaşına kadar olan çocuğun sağlığı ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
4- Ruh Sağlığı ve Hastalıkları (Psikiyatri): Psikolojik bozukluklarla ilgilenilen tıp dalıdır. İhtisas süresi 4 yıldır.
5- Deri ve Zührevi Hastalıklar: Ciltdeki tüm hastalıklar ve cinsel temaslarla bulaşan hastalıkları kapsamına alan tıp dalıdır. İhtisas süresi 3 yıldır.
6- Nöroloji (Asabiye) Sinir Sistemi Hastalıkları: İnsan yapısında sinir sisteminde meydana gelen bozuklukları inceleyen bir bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
7- Genel Cerrahi: Tüm ameliyatları kapsayan bölümdür. Örn: Guatr ameliyatı, mide ameliyatı gibi, ihtisas süresi 4 yıldır.
G- MESLEKTE İLERLEME
8- Çocuk Cerrahisi: Ameliyatla ilgilidir, fakat özellikle çocukların ameliyatı ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
9- Göğüs Cerrahisi: Ameliyatla ilgili bir alandır. (Örn: Akciğer ameliyatı) İhtisas süresi 4 yıldır.
10- Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöröşüroji): Beyin ve omiriliği kapsayan bölümdür. İhtisas süresi 5 yıldır.
11- Plastik ve Rekonstrüktif (Mikro) Cerrahi: Omurgada oluşan tüm şekil bozukluklarının ve aynı zamanda estetik güzellikde gözönüne alınarak ameliyatların (Örn; yanık, tavşan dudaklılık, cildin düzeltilmesi gibi çalışmaların) yapıldığı bölümdür. İhtisas süresi 5 yıldır.
12- Kalp ve Damar Cerrahisi: Tüm damar sistemi ve kalbi kapsayan cerrahidir. İhtisas süresi 5 yıldır.
13- Anestezi ve Reanimasyon (Bayıltma ve Ayıltma): Özellikle ameliyathanede ameliyat esnasında narkozun verilmesi ve ameliyat sonrası narkozun kesilmesi gibi çalışmaların yapıldığı bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
14- Kadın Hastalıkları ve Doğum: Kadın üreme organlarının hastalıkları ve doğum ile ilgili alandır. İhtisas süresi 4 yıldır.
15- Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları: Kulak-burun ve boğazda oluşan sağlık sorunlarını inceleyen alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
16- Göz Hastalıkları: Göz ile ilgili her türlü hastalığın iyileştirimesi ile ilgili çalışmaların yapıldığı alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
17- Üroloji (Bevliye): İdrar kesesinin, idrar yollarının ve erkek üreme organlarının hastalıklarını inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
18- Ortopedi ve Travmataloji: İskeletin doğuştan gelen bozukluklarını (kamburluk, kemik büyümesi, birleşik parmak) ve çeşitli çarpma, düşme sonucu oluşan kırık ve çıkıkları tedavi eden bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
19- Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Asabiye, dahiliye ve ortopedi kliniklerinin ortak çalıştığı, hastaların hareket kısıtlılığı ile ilgili olan bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
20- Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji: Kaplıcalar, içmeceler, çamur banyoları, iklimle hastalıkların tedavileri ve sağlık arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Uzmanlık süresi 3 yıldır.
21- Radyodiagnostik (Patoloji Laboratuar): Laboratuardaki tüm çalışmaları kapsayan alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
C- Laboratuar Uzmanlık Alanları:
1- Biyokimya ve Klinik Biyokimya: Laboratuarla ilgili tüm araştırmalarla ilgilenen alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
2- Patolojik Anatomi: Vücuttan alınan doku ve sıvı örneklerinin incelendiği bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
G- MESLEKTE İLERLEME
3- Tıbbi Farmakoloji: İlaçların canlı dokular üzerindeki etkilerinin incelendiği, deneyler ve araştırmaların yapıldığı bir bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
4- Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji: Laboratuarla ilgili tüm çalışmaları kapsayan alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
5- Tıbbi Parazitoloji: Bağırsaklarda bulunan parazitlerin incelenmesi ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
D- Akademik Uzmanlık Dalları:
1- Adli Tıp: Adli vakaları inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
2- Anatomi: Genel olarak insan vücudunun kas ve iskelet yapısını inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
3- Fizyoloji: Vücudun fizyolojik yapısının hücrelere kadar incelenmesi ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
4- Fizyopatoloji: Çeşitli hastalıkların tespiti için vücudu inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
5- Tıbbi Histoloji ve Embriyoloji: Hücre yapısının ve doğacak olan ceninin doğum anına kadar incelendiği bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
6- Tıp Tarihi ve Deontoloji: Tıp tarihini, bu alanda hizmet vermiş olan kimseleri, kullandıkları yöntemleri inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
7-Tıbbi Genetik: Tüm genetik yapıyı inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
8-Nükleer Tıp: Radyolojinin en gelişmiş halidir. Tıptaki en son gelişmelerle çalışılan bölümdür. Örn: Kanserli hücrelerin görülmesi, incelenmesi gibi. İhtisas süresi 3 yıldır.
BENZER MESLEKLER
- Diş hekimi,
- Veteriner.
I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
- Meslek elemanları,
- ÖSS-2006 Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005 ÖSYS Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
- ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000,
- Türkçe Sözlük ve Yayın Kılavuzu (Sabah Yayınları),
- H.Ü. Tıp Fakülteleri Öğretim Üyeleri,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri.
İnsan sağlığının korunması için önlemler alan, hastalıklara tanı koyan, tıbbi ve cerrahi girişimlerde bulunarak hastalığın tedavisini sağlayan kişidir.
A- GÖREVLER
Pratisyen hekimler genel olarak aynı görevi yaparlar. Ancak çalıştıkları ortamın şartlarına, özelliklerine göre bazen farklı görevleri de yerine getirebilirler. Pratisyen hekimler, birinci basamak denilen sağlık kuruluşlarında, örneğin sağlık ocağında görev yaparlar. Sağlık kuruluşlarına başvuran kişilere ilk olarak tanıyı koyan, gerekli koruyucu ve tedavi edici müdahalede bulunan pratisyen hekimlerdir. Görevleri geniş kapsamlı olup, şöyle özetlenebilir.
- Hastayı muayene bölümüne alır, hastanın şikayetlerini sorar,
- Steteskopla hastaların sırtını ve göğsünü dinler, tansiyon aletini hastanın koluna bağlar, tansiyonunu ölçer,
- Erken tanı konulduğunda ilerlemesi önlenebilen hastalıkların erken tanısını koyar,
- Sağlıklı bebekleri ve erişkinleri hastalıklardan korumak için aşılama hizmetleri verir,
- Hastanın durumuna göre özel testler veya röntgen incelemesini yaptırır, incelemelerin sonucunu tahlil eder,
- Hastaların, yeniden sağlıklarına kavuşmaları bakımından tavsiyelerde bulunur, reçete yazarak ilaç verir,
- Muayene edilen hastaların hastalıklarının, verilen ya da tavsiye edilen tedavilerin kayıtlarını tutar,
- İş kazası, trafik kazası, ölüm ve yaralanma gibi olayları hastanede görevli polise bildirir ve gerekli raporları düzenler,
- Aile planlaması konusunda danışmanlık yapar ve nasıl uygulayacağını öğretir,
- Sorumlu olduğu hastane veya tıp servislerini idare eder,
- Bulaşıcı hastalık çıktığı zaman gerekli önlemleri almak için çalışmalar yapar.
KULLANILAN ALET
VE MALZEMELER
- Steteskop,
- Kalp elektrocihazı,
- Refleks çekici,
- Dil baskısı,
- Tansiyon aleti,
- Otoskop (kulak muayene aleti),
- Oftalmopkop (göz muayene aleti),
- Beden termometresi,
- Laboratuar alet ve malzemeleri.
B- MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Pratisyen hekim olmak isteyenlerin;
- Çok üstün bir akademik yeteneğe ve belleğe sahip,
- Kimya ve biyoloji konularına ilgili ve bu alanlarda başarılı,
- İnsanlara karşı saygılı, onların duygularını anlayabilen,
- Olayları derinliğine araştırma merakı duyabilen,
- Okumayı seven, meslek yaşamı boyunca tıptaki yenilikleri izleme sorumluluğu üstlenebilecek,
- Temizliğe özen gösteren, dikkatli, sabırlı, gerektiğinde fedakarlıktan kaçınmayan,
- Elleri, görme, işitme organları sağlam, ruhsal durumunda bozukluk olmayan,
- Yaralardan, pis kokulardan rahatsız olmayan, soğukkanlı
kimseler olmaları gerekir.
C- ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Pratisyen hekimler özel ve resmi hastanelerde, dispanserlerde, klinik, muayenehane vb. yerlerde görev yaparlar. Çalışma ortamı genellikle temizdir. Hekimlerin çalışma saatleri düzensizdir. Hafta sonu ve gece nöbetleri vardır. Acil hastalar için günün her saatinde göreve çağrılabilirler.
D- MESLEK EĞİTİMİ
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
Hekim olmak isteyen kimseler aşağıdaki üniversitelere bağlı tıp fakültelerinde eğitim alabilirler.
- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Düzce Tıp Fak (Bolu),
- Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi (Aydın),
- Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (Afyonkarahisar),
- Akdeniz Üniversitesi (Antalya),
- Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi (Erzurum),
- Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi (Manisa),
- Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi (Sivas),
- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi (Çanakkale),
- Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi (Adana),
- Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi(Diyarbakır),
- Doğu Akdeniz Üniversitesi (KKTC),
- Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmir),
- Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmir),
- Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kayseri),
- Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi (Elazığ),
- Gülhane Askeri Tıp Akademisi (GATA) Askeri Tıp Fakültesi (Ankara),
- Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi (Gaziantep),
- Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi (Tokat),
- Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi (Şanlıurfa),
- İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi (Malatya), (İngilizce)
- İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi (İstanbul),
- Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kars),
- Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kahramanmaraş),
- Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi (Trabzon),
- Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi (Kırıkkale),
- Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi (İzmit),
- Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İstanbul),
- Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi (Mersin),
- Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi (Samsun),
- Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi (Eskişehir),
- Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi (Denizli),
MESLEK EĞİTİMİNİN
VERİLDİĞİ YERLER
- Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi (Konya),
- Selçuk Üniversitesi Selçuklu Tıp Fakültesi (Konya)
- Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi (Isparta),
- Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi (Edirne),
- Ufuk Üniversitesi Tıp Fakültesi (Ankara),
- Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi (Bursa),
- Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi (İstanbul),
- Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi (Van),
- Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi (Zonguldak),
ÖN EĞİTİMDE BAŞARILI
OLUNMASI GEREKEN DERSLER
- Biyoloji,
- Fizik, Kimya.
MESLEK EĞİTİMİNE
GİRİŞ KOŞULLARI
Meslek eğitimine girebilmek için,
- Lise veya dengi okul mezunu olmak,
- Öğrenci Seçme Sınavında (ÖSS) Tıp lisans programı için Sayısal (SAY-2) puan almak,
- Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Tercih Bildirim Formunda Tıp lisans programı ile ilgili en az bir yükseköğretim programını tercih etmek gerekmektedir.
Bu yükseköğretim programında öğrenim görmek isteyen adaylar liselerin Fen, Fen Bilimleri, Klasik Fen, Matematik, Tabii Bilimler alanlarından mezun iseler, ÖSYM tarafından yapılan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) sınavı sonucunda diğer alanlardan mezun olanlara göre daha yüksek bir ağırlıklı puan elde etmekte ve öncelikle yerleştirilmektedirler.
Ancak kendi alan/kol/bölümlerin dışında bir yüksek öğretim programını tercih eden adayların yerleşme şansı azalmaktadır.
EĞİTİMİN SÜRESİ
VE İÇERİĞİ
Tıp fakültelerinde eğitim teorik ve uygulamalı olarak 6 yıldır, uzmanlık eğitimi süresi ise 2-5 yıl arasında değişmektedir.
Tıp fakültesinde; 1. yıl içinde fizik, kimya gibi fen dersleri, ayrıca bazı tıp fakültelerinde tıbba başlangıç olmak üzere hücrenin yapısı ve görevleriyle ilgili dersler okutulmaktadır.
2. ve 3. sınıflarda insan vücudunun anatomisi ve fizyolojisi (yapısı ve işleyişi) ile hastalıklardan korunma ve tedavi dersleri işlenir. 4. ve 5. sınıflarda hastane içinde hasta başı eğitimleri (klinik stajlar) yapılır. Altıncı sınıfta tıp öğrencisine "intern" adı verilir. İnternler eğitim hastanesinde bir hekim gibi çalışarak iş başında eğitim görürler.
Stajlar sırasında, hasta muayene ederler, tedavi yöntemlerini uygulamasını öğrenirler, ameliyatlara girerler, yaralara dikiş atarlar, doğum yaptırma, aşı yapma, kan alma, enjeksiyon yapma, laboratuar incelemeleri, acil vakalara yaklaşım ve müdahale gibi konularda uygulamalı eğitim görürler.
EĞİTİM SONUNDA ALINAN
BELGE-DİPLOMA VE UNVAN
Eğitimi başarı ile tamamlayanlara "Pratisyen Hekim"lisans diploması ve Pratisyen Hekim unvanını verilir.
E- ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
- Ülkemizde, sağlık personeline, özellikle de pratisyen hekime çok ihtiyaç vardır. Halen ülkemizde 70.000 dolayında hekim vardır. Bunların yarısından biraz fazlası pratisyen, geri kalanı uzman hekimdir. Günümüzde hekimlerin iş bulmaları diğer mesleklere kıyasla daha kolay olmakla birlikte, hekim sayısının giderek artmasına bağlı olarak iş bulmaları da giderek güçleşmektedir.
- Pratisyen hekimler sağlık ocakları, Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri, Verem Savaş Dispanserleri, SSK dispanserleri, Kurum Hekimlikleri, Devlet hastanelerinin acil servisleri, özel hastane ve polikliniklerde hekim ve yönetici olarak çalışabilirler.
- Özellikle 1980 sonrası tıp fakültelerinden yılda yaklaşık olarak 5000 doktor mezun olmaktadır. Ülkemizde hızlı bir şekilde artan doktor sayısına oranla, sağlık kuruluşları ve hastanelerde aynı oranda artış olmamaktadır. Bu duruma bir de son yıllarda zorunlu hizmet uygulamasının kaldırılmış olması eklenince, hekimler ciddi bir şekilde işsizlik sorunu ile karşı karşıya kalmışlardır.
- Günümüzde özellikle büyük şehirlerde sağlık ocaklarının, özel muayenehanelerin, özel hastanelerin ve kamu hastanelerinin sayısı artmaktadır. Bu kuruluşlardan en çok kamu hastanelerin de yığılma vardır. Ancak kamuda çalışan hekimlerin çoğunluğu da özel hastane ve muayenehanelerde ek görev almaktadırlar. Bu durumda çalışan bir doktor birden fazla kuruluşta çalışırken yeni mezun olmuş hekimler iş bulmakta zorluk çekmektedirler. Yeni mezun doktorların yoğun olarak özel hastanelerde ve özel muayenehanelerde görev aldıkları görülmektedir.
- Son yıllarda Sağlık Bakanlığı planları kapsamında bulunan Aile Hekimliği uygulamaları ile insan topluluklarının tedavilerinin daha kolay yapılabileceği, böylece hekimlerin bir kısmının iş bulma sorunlarına çözüm getirilebileceği düşünülmektedir.
GELECEKTE MESLEKTE GÖRÜLEBİLECEK DEĞİŞİKLİKLER
- Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de tıp alanında çok hızlı değişmeler olmaktadır. Bir yandan bir çok hastalığa çareler aranırken, diğer yandan da yeni yeni hastalıklar ortaya çıkmaktadır. Bütün bu hastalıklarla mücadele ederken, lâboratuar çalışmalarındaki yeniliklere paralel olarak tıpla ilgili elektronik araç-gereçler de yenilenerek, daha gelişmiş ve modern bir anlayışla çalışmalara devam edilmektedir.
- Şüphesiz tıbbi araştırmalar bugün olduğu gibi gelecekte de tüm hızıyla devam edecektir. Ancak, muayene, teşhis ve tedavi kolaylığı açısından yeni geliştirilecek cihazlar hekimlerin işini biraz daha kolaylaştıracaktır.
F- EĞİTİM SÜRESİNCE VE EĞİTİM SONRASI KAZANÇ
EĞİTİM SÜRESİNCE
Eğitim sırasında Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu ile Türk Eğitim Vakfı gibi yardım Kurumları tarafından verilen öğrenci kredisinden isteyen ve durumu uygun olan öğrenciler yararlanabilirler.
EĞİTİM SONRASI
Tıp fakültelerini 6 yıl okuyup bitirenler Pratisyen hekim olarak devletin belirlediği maaşla çalışırlar. Pratisyen Hekim olan kişiler, ÖSYM tarafından yapılan " Tıpta Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı "nda başarılı oldukları takdirde değişik alanlardan birinde uzmanlık eğitimi alırlar. Bu durumdaki hekimlerin resmi görevleri dışında serbest çalışma imkanları da olduğu için, iyi bir kazanç elde etme şansına sahiplerdir. Kazancın oranı biraz da kişinin çalıştığı kente ve bilgi-becerisine göre değişmektedir.
G- MESLEKTE İLERLEME
Lisans eğitiminden sonra yüksek lisans, doktora yapabilir, araştırma görevlisi olabilir ve akademik kariyer yapabilirler.
Tıp çok geniş bir alandır. Uzmanlaşmanın erken başladığı alanların başında gelir.Pratisyen hekim olan kimse ÖSYM tarafından yapılan "Tıpta Uzmanlık Sınavı"nda başarılı olduğu takdirde, aşağıda belirtilen alanlardan birinde uzmanlaşabilirler.
A- Koruyucu Hekimlik Uzmanlık Dalları:
1- Halk sağlığı: Epidemiyoloji (tıpta araştırmaların yöntem bilimi) ve biyoistatistik, sağlık yönetimi, anne-çocuk sağlığı ve aile planlaması, toplum beslenmesi, iş sağlığı, çevre sağlığı, toplum beslenmesi, sağlık eğitimi, tıbbi sosyoloji ve sağlık ekonomisi konularında çalışmaların yapıldığı alandır. Uzmanlık (ihtisas) süresi 3 yıldır.
2- Spor Hekimliği: Profesyonel olarak sporla uğraşan kişilere yönelik çalışmaların yapıldığı alandır. İhtisas süresi 2 yıldır.
3- Hava ve Uzay Hekimliği: Özellikle astronotların ve bu alanda çalışanların sağlıklarıyla ilgilenen alandır. İhtisas süresi 2 yıldır.
4- Deniz ve Sualtı Hekimliği: Sualtı çalışmaları yapan kişilere yönelik çalışmaların yapıldığı bir alandır. İhtisas süresi 2 yıldır.
5- Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji: Bulaşıcı hastalıkların tanı ve tedavilerini yapan bölümdür. Uzmanlık süresi 4 yıldır.
6- Aile Hekimliği: Yaş, cins ve hastalık ayırımı yapmaksızın kişilere, ailelere ve kendine bağlı topluluğa, kişisel, devamlı ve ilk basamak tedavi hizmeti veren uzmanlık dalıdır. Uzmanlık süresi 3 yıldır.
B- İyileştirici Hekimlik (Klinik) Uzmanlık Alanları:
1- İç Hastalıkları (Dahiliye): Kalp, akciğer, mide, bağırsak, karaciğer gibi tüm organların hastalıklarını inceleyen bir bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
2- Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz: Akciğer hastalıklarını konu alan cerrahi bilim dalıdır. İhtisas süresi 4 yıldır.
3- Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları: Yeni doğmuştan 15 yaşına kadar olan çocuğun sağlığı ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
4- Ruh Sağlığı ve Hastalıkları (Psikiyatri): Psikolojik bozukluklarla ilgilenilen tıp dalıdır. İhtisas süresi 4 yıldır.
5- Deri ve Zührevi Hastalıklar: Ciltdeki tüm hastalıklar ve cinsel temaslarla bulaşan hastalıkları kapsamına alan tıp dalıdır. İhtisas süresi 3 yıldır.
6- Nöroloji (Asabiye) Sinir Sistemi Hastalıkları: İnsan yapısında sinir sisteminde meydana gelen bozuklukları inceleyen bir bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
7- Genel Cerrahi: Tüm ameliyatları kapsayan bölümdür. Örn: Guatr ameliyatı, mide ameliyatı gibi, ihtisas süresi 4 yıldır.
G- MESLEKTE İLERLEME
8- Çocuk Cerrahisi: Ameliyatla ilgilidir, fakat özellikle çocukların ameliyatı ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
9- Göğüs Cerrahisi: Ameliyatla ilgili bir alandır. (Örn: Akciğer ameliyatı) İhtisas süresi 4 yıldır.
10- Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöröşüroji): Beyin ve omiriliği kapsayan bölümdür. İhtisas süresi 5 yıldır.
11- Plastik ve Rekonstrüktif (Mikro) Cerrahi: Omurgada oluşan tüm şekil bozukluklarının ve aynı zamanda estetik güzellikde gözönüne alınarak ameliyatların (Örn; yanık, tavşan dudaklılık, cildin düzeltilmesi gibi çalışmaların) yapıldığı bölümdür. İhtisas süresi 5 yıldır.
12- Kalp ve Damar Cerrahisi: Tüm damar sistemi ve kalbi kapsayan cerrahidir. İhtisas süresi 5 yıldır.
13- Anestezi ve Reanimasyon (Bayıltma ve Ayıltma): Özellikle ameliyathanede ameliyat esnasında narkozun verilmesi ve ameliyat sonrası narkozun kesilmesi gibi çalışmaların yapıldığı bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
14- Kadın Hastalıkları ve Doğum: Kadın üreme organlarının hastalıkları ve doğum ile ilgili alandır. İhtisas süresi 4 yıldır.
15- Kulak-Burun-Boğaz Hastalıkları: Kulak-burun ve boğazda oluşan sağlık sorunlarını inceleyen alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
16- Göz Hastalıkları: Göz ile ilgili her türlü hastalığın iyileştirimesi ile ilgili çalışmaların yapıldığı alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
17- Üroloji (Bevliye): İdrar kesesinin, idrar yollarının ve erkek üreme organlarının hastalıklarını inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
18- Ortopedi ve Travmataloji: İskeletin doğuştan gelen bozukluklarını (kamburluk, kemik büyümesi, birleşik parmak) ve çeşitli çarpma, düşme sonucu oluşan kırık ve çıkıkları tedavi eden bölümdür. İhtisas süresi 4 yıldır.
19- Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Asabiye, dahiliye ve ortopedi kliniklerinin ortak çalıştığı, hastaların hareket kısıtlılığı ile ilgili olan bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
20- Tıbbi Ekoloji ve Hidroklimatoloji: Kaplıcalar, içmeceler, çamur banyoları, iklimle hastalıkların tedavileri ve sağlık arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır. Uzmanlık süresi 3 yıldır.
21- Radyodiagnostik (Patoloji Laboratuar): Laboratuardaki tüm çalışmaları kapsayan alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
C- Laboratuar Uzmanlık Alanları:
1- Biyokimya ve Klinik Biyokimya: Laboratuarla ilgili tüm araştırmalarla ilgilenen alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
2- Patolojik Anatomi: Vücuttan alınan doku ve sıvı örneklerinin incelendiği bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
G- MESLEKTE İLERLEME
3- Tıbbi Farmakoloji: İlaçların canlı dokular üzerindeki etkilerinin incelendiği, deneyler ve araştırmaların yapıldığı bir bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
4- Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji: Laboratuarla ilgili tüm çalışmaları kapsayan alandır. İhtisas süresi 3 yıldır.
5- Tıbbi Parazitoloji: Bağırsaklarda bulunan parazitlerin incelenmesi ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
D- Akademik Uzmanlık Dalları:
1- Adli Tıp: Adli vakaları inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
2- Anatomi: Genel olarak insan vücudunun kas ve iskelet yapısını inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
3- Fizyoloji: Vücudun fizyolojik yapısının hücrelere kadar incelenmesi ile ilgili bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
4- Fizyopatoloji: Çeşitli hastalıkların tespiti için vücudu inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 3 yıldır.
5- Tıbbi Histoloji ve Embriyoloji: Hücre yapısının ve doğacak olan ceninin doğum anına kadar incelendiği bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
6- Tıp Tarihi ve Deontoloji: Tıp tarihini, bu alanda hizmet vermiş olan kimseleri, kullandıkları yöntemleri inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
7-Tıbbi Genetik: Tüm genetik yapıyı inceleyen bölümdür. İhtisas süresi 2 yıldır.
8-Nükleer Tıp: Radyolojinin en gelişmiş halidir. Tıptaki en son gelişmelerle çalışılan bölümdür. Örn: Kanserli hücrelerin görülmesi, incelenmesi gibi. İhtisas süresi 3 yıldır.
BENZER MESLEKLER
- Diş hekimi,
- Veteriner.
I- YARARLANILAN BİLGİ KAYNAKLARI
- Meslek elemanları,
- ÖSS-2006 Öğrenci Seçme Sınavı Kılavuzu,
- 2005 ÖSYS Yüksek Öğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu,
- ÖSYM Üniversiteler Yükseköğretim Programları ve Meslekler Rehberi-2000,
- Türkçe Sözlük ve Yayın Kılavuzu (Sabah Yayınları),
- H.Ü. Tıp Fakülteleri Öğretim Üyeleri,
- Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK) üyesi kuruluşlar.
İ- DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili eğitim kurumları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl Müdürlükleri.