Peruk, kelliği, saç kusurlarını saklamak veya arzu edilen saç cins ve şekline sahip olmak için kullanılan; hayvan, insan kıllarından veya sentetik iplerden yapılan suni saçtır. Tarihi tespitlere göre peruklar ilk olarak Mısırlılar tarafından, güneş ışığından korunmak için kullanılmıştır. Eski Mısırlılar saçlarını tamamen kazıtırlar, sokağa çıkarken başka, törenlere katılırken başka bir peruk takarlardı. Bu peruklar, insan saçından, siyah koyun yününden veya siyaha boyanmış nebatî liflerden faydalanılarak yapılırdı. Mısırlılarda saç biçimi makam ve rütbe belirttiğinden peruğa çok önem verilirdi. Kısa saçlılık; zenginlik, güç veya mevki bakımından üstünlüğe işaret ederdi.
Peruklar Asur, Babil, Med, Kaide ve Pers medeniyetleri devirlerinde de çok yaygın olarak kullanılıyordu. Bunlardan Asur ve Babilliler yapay saçları dalgalı, kıvırcık gibi şekillere sokarak, perukların süslenme aracı olarak kullanılmasına öncülük ettiler. Fenike asıllı olan Kıbrıslılar da imal ettikleri çok miktarda peruğu Grek veiyonlara satarak bu işi ticarete döken ilk insanlar oldular.
Roma’da zengin kadınlar, altın işlemeli veya altıntozu serpilmiş peruk kullanırlardı. Ortaçağın ilk senelerinde kadınlar arasında yere kadar inen uzun saçlar moda oldu. Böyle saçları olmayan, saçlarını uzatamayan kadınlar, modaya uymak için özel saçlar taktılar. Venedik ve Floransa’da başlayan bir akım, 12. asrın sonunda hemen hemen bütün Avrupa’ya yayıldı. On dördüncü yüzyılda Avrupalı kadınların kullandıkları alna sarkan, örme perukalar ise normal saçlara bağlanan hayvan yünlerinden yapıldı. On beşinci yüzyılda başı tamamen kapatan perukalar kullanılmaya başlandı. Bu asırda Fransız asilzadeleri yanlarında çalıştırdıkları hizmetçilerinin saçlarını
peruka yaptırmak için kestirirlerdi.
Perukların esas yaygınlaşması ise 16. yüzyılın sonlarından itibaren oldu. Devlet erkanı, sefirler, ilim adamları da dahil olmak üzere hemen herkes saçlarını kazıtarak, genellikle benzer şekilli olan perukaları takıyorlardı. İngiltere Kraliçesi Birinci Elizabeth’in kel olduğu ve seksen ayrı çeşitten meydana gelen peruka kolleksiyonu bulunduğu, devrin en çok konuşulan konulardandı.
Üretim tekniğinde en ileri giden millet, ince deri astarlar üzerine saç dikerek peruka yapan Fransızlardı. On yedinci asrın ilk yarısında Fransız erkekleri arasında düz, uzun peruklar moda oldu. 1670’te Manş’ı geçen peruk modası, subayından köylüsüne kadar hemen hemen bütün İngilizlere sirayet etti.
On sekizinci yüzyılın ilk seneleri kadın perukalarının tarih boyunca en çok kullanıldıkları yıllar oldu. Ancak bu tarihte perukalar klasik stilden ayrılarak kısa, düz bir şekil aldılar. On sekizinci asır, aynı zamanda perukaların ehemmiyetlerini kaybederek yaygın olarak kullanılmamasına başlangıç teşkil etti. Bundan sonra Avrupa’da perukaların kullanım sahası, benzer görünüşte olmaları istenen hakim, subay gibi kimselerle sınırlı kaldı.
Günümüzde peruk ve peruka üretimi: Modern şekilli perukları ilk üreten, saç modelleri üzerinde uzun çalışmalar yapmış bir Fransız terzisidir. Günümüzün perukaları genelde kelliği veya saçta bulunan bir kusuru örtmek için kullanılır. Birçok kişi peruka kullanmak yerine saçlarını yaptırmayı tercih ettiğinden peruka kullananlar çok azdır.
Peruka yapımı çok malzeme gerektirmez. Saçsız bir manken kafası yeteri kadar saç ve saçların tutturulacağı bir file bunun için yeterlidir. Peruka îmalinde kullanılan saçlar, daha çok aralarına sentetik iplikler karıştırılmış tabiî saçlardır. Bu saçlar perukanın temelini teşkil eden fileye tek tek bağlanırlar. Elde yapıldığı taktirde, bir perukanın tamamlanması birkaç gün sürebilir. Daha sonra perukalara arzu edilen şekil verilir. Böyle yapılmış perukalar ancak, fırçalanarak temizlenebilir. Yıkamak mümkün değildir. Baştaki kısmi saç kusurlarının düzeltilmesi için parça perukalar mevcutsa da tam perukalar daha çok tercih edilmektedir. Perukların günümüzde en çok kullanıldıkları alanlar tiyatro ve sinemadır.
Peruklar Asur, Babil, Med, Kaide ve Pers medeniyetleri devirlerinde de çok yaygın olarak kullanılıyordu. Bunlardan Asur ve Babilliler yapay saçları dalgalı, kıvırcık gibi şekillere sokarak, perukların süslenme aracı olarak kullanılmasına öncülük ettiler. Fenike asıllı olan Kıbrıslılar da imal ettikleri çok miktarda peruğu Grek veiyonlara satarak bu işi ticarete döken ilk insanlar oldular.
Roma’da zengin kadınlar, altın işlemeli veya altıntozu serpilmiş peruk kullanırlardı. Ortaçağın ilk senelerinde kadınlar arasında yere kadar inen uzun saçlar moda oldu. Böyle saçları olmayan, saçlarını uzatamayan kadınlar, modaya uymak için özel saçlar taktılar. Venedik ve Floransa’da başlayan bir akım, 12. asrın sonunda hemen hemen bütün Avrupa’ya yayıldı. On dördüncü yüzyılda Avrupalı kadınların kullandıkları alna sarkan, örme perukalar ise normal saçlara bağlanan hayvan yünlerinden yapıldı. On beşinci yüzyılda başı tamamen kapatan perukalar kullanılmaya başlandı. Bu asırda Fransız asilzadeleri yanlarında çalıştırdıkları hizmetçilerinin saçlarını
peruka yaptırmak için kestirirlerdi.
Perukların esas yaygınlaşması ise 16. yüzyılın sonlarından itibaren oldu. Devlet erkanı, sefirler, ilim adamları da dahil olmak üzere hemen herkes saçlarını kazıtarak, genellikle benzer şekilli olan perukaları takıyorlardı. İngiltere Kraliçesi Birinci Elizabeth’in kel olduğu ve seksen ayrı çeşitten meydana gelen peruka kolleksiyonu bulunduğu, devrin en çok konuşulan konulardandı.
Üretim tekniğinde en ileri giden millet, ince deri astarlar üzerine saç dikerek peruka yapan Fransızlardı. On yedinci asrın ilk yarısında Fransız erkekleri arasında düz, uzun peruklar moda oldu. 1670’te Manş’ı geçen peruk modası, subayından köylüsüne kadar hemen hemen bütün İngilizlere sirayet etti.
On sekizinci yüzyılın ilk seneleri kadın perukalarının tarih boyunca en çok kullanıldıkları yıllar oldu. Ancak bu tarihte perukalar klasik stilden ayrılarak kısa, düz bir şekil aldılar. On sekizinci asır, aynı zamanda perukaların ehemmiyetlerini kaybederek yaygın olarak kullanılmamasına başlangıç teşkil etti. Bundan sonra Avrupa’da perukaların kullanım sahası, benzer görünüşte olmaları istenen hakim, subay gibi kimselerle sınırlı kaldı.
Günümüzde peruk ve peruka üretimi: Modern şekilli perukları ilk üreten, saç modelleri üzerinde uzun çalışmalar yapmış bir Fransız terzisidir. Günümüzün perukaları genelde kelliği veya saçta bulunan bir kusuru örtmek için kullanılır. Birçok kişi peruka kullanmak yerine saçlarını yaptırmayı tercih ettiğinden peruka kullananlar çok azdır.
Peruka yapımı çok malzeme gerektirmez. Saçsız bir manken kafası yeteri kadar saç ve saçların tutturulacağı bir file bunun için yeterlidir. Peruka îmalinde kullanılan saçlar, daha çok aralarına sentetik iplikler karıştırılmış tabiî saçlardır. Bu saçlar perukanın temelini teşkil eden fileye tek tek bağlanırlar. Elde yapıldığı taktirde, bir perukanın tamamlanması birkaç gün sürebilir. Daha sonra perukalara arzu edilen şekil verilir. Böyle yapılmış perukalar ancak, fırçalanarak temizlenebilir. Yıkamak mümkün değildir. Baştaki kısmi saç kusurlarının düzeltilmesi için parça perukalar mevcutsa da tam perukalar daha çok tercih edilmektedir. Perukların günümüzde en çok kullanıldıkları alanlar tiyatro ve sinemadır.