Bir sınâi veya ticâri buluşun, îmâl ve satış hakkının belli bir süre
için bir şahsa veya firmaya âit olduğunu gösteren devletçe onaylı resmî belge, buluş belgesi,
uyrukluk belgesi veya ihtira beratı.
Patent hakkı, çoğunlukla buluş sonucu olan mâmullerle sınırlı tutulur. Patent, sınâî mülkiyet
haklarından biridir. Seri hâlinde îmâl edilecek olan malın belli standartlara uygun olarak yalnız ilk
îmâlâtçı tarafından üretilmesi hakkını temsil ettiği gibi, buluşun çalınmasından ve taklitlerinden
korunmasını da sağlar. Patent hakkı, genellikle her ülkenin kendi sınırları içinde geçerlidir. Patent
sâhibi, îmâl edeceği mâmulün başka ülkeler için de patent hakkını isterse, ayrı ayrı o ülkelere
mürâcaat etmesi gerekir. Bâzı ülkeler, başka ülkede alınan patent hakkının belli şartlar dâhilinde
kendilerinde de geçerli olmasına izin verirler. Beynelmilel patent hakkı mevcut değildir.
Patent verme uygulaması 15. yüzyılda İtalyada başladı. Sonraki 200 yıl içinde Avrupa ülkelerine de
yayıldı. Resmî patent tescili 1790da Amerikada, 1791de Fransada başladı. Sonraki yıllarda birçok
ülkede patent kânunları çıkarıldı.
Bir buluşa patent verilirken bâzı şartlar aranır. Başkası tarafından tasarlanmış olmaması, genellikle bir
yenilik taşıması, ilgili olduğu alanda önemli bir ilerleme getirmiş olması arzu edilir. Temelsiz buluşlara
patent verilmez. Patentli mâmüllerinde değişiklik yapan kâşifler, mürâcaat etmek suretiyle ek patent
alabilirler.
Patent, bir çeşit şahsî mülktür. Satılabilir, ipotek edilebilir ve miras olarak kalabilir. Patent sâhibi,
ürettiği malının başkaları tarafından îmâlini, kullanımını ve satılmasını engelleme hakkına sâhiptir.
Dilediği kimselere buluşunun îmâl, kullanım veya satış haklarından herhangi birini bir lisans aracılığı ile
devredebilir. Buna karşılık imtiyaz hakkı veya başka çeşit karşılık alır. Patentli bir mâmülden yetkisiz
olarak faydalanmaya kalkışanlar mahkeme kararıyla tazminat ödemek zorunda kalırlar. Buluşların
kalitesine göre patent süreleri farklı olmakla birlikte çoğu ülkede 16-20 yıl arasında değişir. Sosyalist
ülkelerde patent uygulaması yoktur. Ancak buluş sâhibine bâzı tavizler sağlayan bir sertifika
verilmektedir.
için bir şahsa veya firmaya âit olduğunu gösteren devletçe onaylı resmî belge, buluş belgesi,
uyrukluk belgesi veya ihtira beratı.
Patent hakkı, çoğunlukla buluş sonucu olan mâmullerle sınırlı tutulur. Patent, sınâî mülkiyet
haklarından biridir. Seri hâlinde îmâl edilecek olan malın belli standartlara uygun olarak yalnız ilk
îmâlâtçı tarafından üretilmesi hakkını temsil ettiği gibi, buluşun çalınmasından ve taklitlerinden
korunmasını da sağlar. Patent hakkı, genellikle her ülkenin kendi sınırları içinde geçerlidir. Patent
sâhibi, îmâl edeceği mâmulün başka ülkeler için de patent hakkını isterse, ayrı ayrı o ülkelere
mürâcaat etmesi gerekir. Bâzı ülkeler, başka ülkede alınan patent hakkının belli şartlar dâhilinde
kendilerinde de geçerli olmasına izin verirler. Beynelmilel patent hakkı mevcut değildir.
Patent verme uygulaması 15. yüzyılda İtalyada başladı. Sonraki 200 yıl içinde Avrupa ülkelerine de
yayıldı. Resmî patent tescili 1790da Amerikada, 1791de Fransada başladı. Sonraki yıllarda birçok
ülkede patent kânunları çıkarıldı.
Bir buluşa patent verilirken bâzı şartlar aranır. Başkası tarafından tasarlanmış olmaması, genellikle bir
yenilik taşıması, ilgili olduğu alanda önemli bir ilerleme getirmiş olması arzu edilir. Temelsiz buluşlara
patent verilmez. Patentli mâmüllerinde değişiklik yapan kâşifler, mürâcaat etmek suretiyle ek patent
alabilirler.
Patent, bir çeşit şahsî mülktür. Satılabilir, ipotek edilebilir ve miras olarak kalabilir. Patent sâhibi,
ürettiği malının başkaları tarafından îmâlini, kullanımını ve satılmasını engelleme hakkına sâhiptir.
Dilediği kimselere buluşunun îmâl, kullanım veya satış haklarından herhangi birini bir lisans aracılığı ile
devredebilir. Buna karşılık imtiyaz hakkı veya başka çeşit karşılık alır. Patentli bir mâmülden yetkisiz
olarak faydalanmaya kalkışanlar mahkeme kararıyla tazminat ödemek zorunda kalırlar. Buluşların
kalitesine göre patent süreleri farklı olmakla birlikte çoğu ülkede 16-20 yıl arasında değişir. Sosyalist
ülkelerde patent uygulaması yoktur. Ancak buluş sâhibine bâzı tavizler sağlayan bir sertifika
verilmektedir.