Salvo
Kayıtlı Üye
Para politikası araçları
Rezerv piyasası ve faiz oranları: Bankalar arası piyasada gecelik faiz oranı yükseldiği zaman elde rezerv tutmanın fırsat maliyeti artacağı için bulundurmak istenen serbest rezerv oranı azalacaktır diğer koşullar sabitken toplam rezerv miktarıda buna bağlı olarak azalır. Dolayısıyla faiz oranı ile rezerv talebi arasında ters yönlü bir ilişki söz konusudur ve rezerv talep ergisi NEGATİF eğimli bir ergidir.
Faiz oranı yükselmesi durumunda elindeki rezerv oranını azaltmak isteyen bir banka bunları bankalar arası piyasada bir başka bankaya borç vermek isteyecektir dolayısı ile faiz oranı ile rezerv arzı arasında doğru yönlü bir ilişki söz konusudur ve rezerv arzı eğrisi pozitif eğimlidir.
Reeskont kredisi: merkez bankasının bankacılık sistemine açtığı bir kredidir.
Sterilizasyon ya da Sterilize edilmiş müdahale: Merkez bankasının döviz alıp ya da satmayı piyasanın likidesinde düzenlemek için değil de döviz kuruna müdahale için yapıyorsa aynı anda dengeleyici açık piyasa işlemi yaparak banka rezervlerinin ve parasal tabanların değişmeden kalmasını sağlamaktır.
Açık piyasa işlemlerinin üstünlükleri ve eksiklikleri
1)Açık piyasa işlemlerinin tamamıyla merkez bankası İnisiyatifinde yürütülmesi
2)Son derece esnek bir araç olması
3)Kolaylıkla tersine çevrilebilme
4)Gecikme olmaksızın uygulamaya kona bilme
Açık piyasa işlemlerinin türleri
a) Merkez bankasının kontrolü dışında ki faktörler nedeniyle parasal tabanda ve banka rezervlerinde meydana değişiklikleri dengelemek amacıyla yürütülen açık piyasa işlemleridir.
b)Dinamik ya da değişime dönük açık piyasa işlemleri: Yürütülen para politikası amaçları çerçevesinde ekonomik faaliyetleri etkileye bilmek için merkez bankasının banka rezervlerini parasal tabanını ve para arzını değiştirmek amacıyla yürüttüğü açık piyasa işlemleridir
Repo: Kesin alım kesin satım ve geri satım vadiyle alım repodur.
Ters repo: Geri alım vaadi satım ters repodur.
Reeskont politikası
Reeskont politikalarının ekonomi üzerinde etkisi:
1)Parasal büyüklüler
2)Faiz oranı ve menkul kıymet fiyatları
3)Ekonomik birimlerin beklentileri
Anons etkisi: Merkez bankasının Reeskont oranı aracılığıyla izlenen para politikasındaki değişikliğin sinyalinin piyasalara verilmesi anons etkisi olarak bilinir.
Not: Reform önerilerinin ilki bir iktisatçı olan MİLTON FRİEDMAN dan gelmiştir. Friedman merkez bankasının Reeskont kredisi açma faaliyetine son verilmesini önermektedir.
İkinci reform önerisi: Reeskont oranının bir piyasa faiz oranına bağlanması ve cezai bir ilave faiz uygulamasıdır. Buna göre Reeskont oranı üç ay vadeli hazine bonosu faizine bağlana bilir ve bu faiz oranına örn: 2 puan ilave ederek uygulana bilir.
Sorular:
1)Bir ülkede açık piyasa işlemlerinin etkin bir biçimde yürütüle bilmesinin temel şartı nedir?
Cevap: gelişmiş bir finansal piyasanın varlığı
2)Reeskont piyasaların en önemli avantajı nedir?
Cevap: merkez bankasının likiditenin son kaynağı olmasını sağlar.
3)Merkez bankasının parasal tabanda değişiklik oluşmaması amacıyla piyasada döviz alım satımı yaparken bir yandan da açık piyasa işlemi yapmasına ne denir?
Cevap: sterilizasyon denir.
4)Merkez bankasının kontrolü dışındaki faktörler nedeniyle parasal tabanda ve banka rezervlerinde meydana gelen değişiklikleri dengelemek amacıyla yürütülen açık piyasa işlemlerine ne ad verilir?
Cevap: Defansif açık piyasa işlemleri.
5)Ülkemizde repo işlemleri maksimum vadesi ne kadardır?
Cevap: 91 gündür.
6)Para politikası aracı olarak parasal taban çarpanında yer aldığı için para arzı kontrolünde dolaysız yol açar?
Cevap: zorunlu rezerv oranı
7)1970–1987 döneminde T.C Merkez bankasının temel uğraşı ne olmuştur?
Cevap: kalkınmanın finansmanını sağlamak
8)Türkiye de açık piyasa işlemleri hangi tarihte başlamıştır?
Cevap: 1987 de başlamıştır
9)1994 yılına kadar merkez bankasının hazineye kısa vadeli avans sağlama sınırı bütçe olanaklarının ne kadarına eşitti?
Cevap: %15 ne eşitti
10)1999yılı sonunda IMF ile yapılan stand –by antlaşması çerçevesinde TCMB değişkenlerden hangisini Nominal çapa olarak kullanmıştır?
Cevap: döviz kuru
Özet
Rezerv piyasasının çalışmasını ve merkez bankasının alacağı para politikası önlemlerinin bu piyasa üzerindeki etkileri: rezerv piyasasında denge rezerv arzı ile talebinin eşitlendiği noktada gerçekleşir ve bu eşitliliği sağlayan gecelik faiz oranı denge faiz oranıdır. Merkez bankasının açık piyasada alım yapması bankacılık sistemine rezerv aktarılması anlamına geldiğinden rezerv arzında bir artış yaratır. Açık piyasa satışı ise bankacılık sisteminde rezerv çekilmesini ifade eder. Bu nedenle merkez bankasının açık piyasa alımları faiz oranını düşürürken açık piyasa satışları faiz oranını artırır.
Merkez bankasının bankacılık sisteminde kullandırdığı Reeskont kredileri hacminde ortaya çıkacak olan artış rezerv arzında bir artış anlamına gelir. Bu nedenle Reeskont oranının düşürülmesi rezerv arzının artmasına denge faiz oranın düşmesine neden olurken Reeskont oranının artırılması bankalar arası piyasadaki denge faiz oranının yükselmesine neden olur.
Genel para politika araçlarını bunların kullanımını etkilerini ve türlerini açıklamak: Açık piyasa işlemleri günümüz merkez bankacılığı tarafından en yaygın biçimde kullanılan para politikası aracıdır. Merkez bankası söz konusu menkul kıymet alım ve satım işlemlerini bankaların rezervlerini parasal tabanını para arzını faiz oranlarını kredi koşullarını etkilemek amacıyla kullanılmaktadır. Açık piyasa işlemlerinin etkin biçimde yürütüle bilmesi için ülkede devlete ait menkul kıymetlerin alınıp satıldığı gelişmiş piyasaların bulunması gerekir. Diğer para politikası araçları ile karşılaştığında açık piyasa işlemleri tamamiyle merkez bankasının İnisiyatifinde yürütülmek son derece esnek bir araç olmak kolaylıkla tersine çevrile bilmek ve gecikme olmaksızın uygulamaya kona bilmek gibi amaçlara sahiptir. Açık piyasa işlemleri amaç ve biçim açısından türlere ayırmak mümkündür. Amaçları açısından açık piyasa işlemleri: Defansif (savunmaya yönelik) ve dinamik (değişime dönük) açık piyasa işlemleri şeklinde sınıflandırıla bilir. Yürütme biçimi açısından açık piyasa işlemleri: kesin alım kesin satım geri alım vaadi ile satım (ters repo) şeklinde dört gruba ayrılır.
Merkez bankalarının bankacılık sistemine kredi vererek rezerv aktarması Reeskont kredileri olarak adlandırılır. Merkez bankasının Reeskont politikası ile bankaların merkez bankasından rezerv borçlanmalarına ilişkin koşullar kastedilmektedir. Bu koşullardan ilki ve en önemelisi alınan kredilere uygulanan faiz oranı yani Reeskont oranıdır. İlke olarak merkez bankasının vereceği krediler bankacılık sisteminin rezerv ihtiyacını karşılamaya yönelik olduğu için çok kısa vadeli olacaktır. Reeskont politikasının en önemli üstünlüğü merkez bankasının likiditenin son kaynağı olma fonksiyonu yerine getirilmesine olanak tanımaktadır. Reeskont politikasının iki önemli dezavantajından söz etmek mümkündür. Bunlardan ilki daha önce sözünü ettiğimiz Reeskont oranı değişikliğinin yarattığı anons etkisinin yanlış yorumlanma tehlikesidir. Diğer yandan merkez bankasının oranını belirli bir düzeyde belirlenmesi durumunda piyasa faiz oranları değiştikçe Reeskont oranı ile piyasa faiz oranları arsındaki farkta dalgalanmalar ortaya çıkar. Buda para arzında öngörülmeyen dalgalanmalar anlamına gelir.
Zorunlu rezerv oranları ise para çarpanı aracılığı ile para arzının kontrol etmeye dönük para politikası aracı niteliğindedir. Zorunlu rezerv oranı değişikliklerinin para arzı üzerindeki etkisinde oldukça hissedilir. Ekonomik koşullarının acil tedbir gerektirdiği gibi bir ortamda zorunlu rezerv oranının kullanımı diğer araçlara göre tercih edile bilir. Zorunlu rezerv oranı para arzında ince ayar yapmaya elverişli değildir ve esnek bir para politikası aracı olarak değerlendirilemez.
Para politikasının diğer araçlarını ve bunların kullanımı: çoğu zaman dolaysız para politikası araçları olarak da adlandırılan diğer kontrol araçları belirli mali kuruluşlara yöneltilmiş araçlardır. Para politikasının özel araçları seçicidir ve esas olarak seçilmiş mali kuruluşların kredi arzına ilişkin faaliyetlerini sınırlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Günümüzde genellikle kullanılması tavsiye edilmeyen bu araçlar arasında farklılaştırılmış iskonto oranları banka kredilerinin miktar vade ve faiz oranları açısından kontrolü bankalar ve diğer finansal aracılara belli bir miktar devlet tahvili satın alma zorunluluğu finansal kurumlarının menkul kıymet Portföylerinin yeniden düzenlenmesi tüketici kredilerinin kontrolü merkez bankasının telkin ve tavsiyeleri yer almaktadır.
Türkiye deki para politikası araçlarının genel olarak kullanılması: Türkiye de 1970–1980 döneminde merkez bankasının kullanıla bileceği özel araçlarının dışında sadece iki tür genel araçtan söz edile bilmek mümkündür.
Reeskont politikası ve zorunlu rezerv politikası: bu dönemin genel özelliği para politikasının yürütülmesinde daha çok özel araçlara müracaat edilmesidir. Ele alınan dönemde yasayla TC merkez bankasına verilen görevler oldukça geniş bir alanı kapsar. Bu geniş alan çerçevesinde merkez bankası 70 li yıllar boyunca esas görevi olan paranın iç ve dış değerinde istikrar sağlamak görevinden uzaklaşmış ve kamu açıklarını finanse eden kalkınma bankacılığı yapan bir kuruluş durumuna gelmektedir.
Türkiye de 1987 yılı para araçlarının kullanımı açısından bir dönüm noktasıdır. İstanbul menkul kıymetler borsası bünyesinde oluşturulan piyasalar çerçevesinde merkez bankası açık piyasa işlemleri yapa bilme olanağına kavuşmuştur. Öte yandan bu yıl içerisinde Reeskont penceresi ve zorunlu rezerv sisteminde de köklü değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bunlardan en önemli değişiklik zorunlu rezervlerin hiçbir amaçla kredi olarak kullandırılamayacağı hükmünün getirilmesidir. Bu değişiklikler söz konusu araçların para arzını kontrol etmek amacı ile kullanıma olanak sağlayacak değişikliklerdir.
Türkiye de 2001 yılı istikrara Programı çerçevesinde gerçekleştirilen yapısal reformlar içerisinde en önemlisi TC merkez bankası kanunda yapılan değişikliklerdir. Yapılan değişiklikler para politikasının yürütülmesinde TC merkez bankasının bağımsızlığını sağlamaya dönük değişikliklerdir.
Not: merkez bankasının zorunlu rezerv oranının yükseltmesinin yaratacağı sonuç Kaydi para azalacak para çarpanın değeri düşecektir diğer koşullar sabitken para arzında bir azalma ya da para arzı artış oranında bir yavaşlama ortaya çıkacaktır. Merkez bankasının zorunlu rezerv oranı düşürmesi ise tam tersi bir etki yapacaktır. Para arzı ve para çarpanı artacaktır.
Not: 1999 sonrası yürürlüğe giren istikrar programı çerçevesinde merkez bankası tarafından yönlendirmiş sabit kur sistemi aracılığıyla kullanılan nominal çapa DÖVİZ KURUDUR.
Not: merkez bankasının zorunlu rezerv oranını düşürmesi durumunda rezerv talebi ve faiz oranının eğilimi rezerv talebi azalır faiz oranı düşer.
Rezerv piyasası ve faiz oranları: Bankalar arası piyasada gecelik faiz oranı yükseldiği zaman elde rezerv tutmanın fırsat maliyeti artacağı için bulundurmak istenen serbest rezerv oranı azalacaktır diğer koşullar sabitken toplam rezerv miktarıda buna bağlı olarak azalır. Dolayısıyla faiz oranı ile rezerv talebi arasında ters yönlü bir ilişki söz konusudur ve rezerv talep ergisi NEGATİF eğimli bir ergidir.
Faiz oranı yükselmesi durumunda elindeki rezerv oranını azaltmak isteyen bir banka bunları bankalar arası piyasada bir başka bankaya borç vermek isteyecektir dolayısı ile faiz oranı ile rezerv arzı arasında doğru yönlü bir ilişki söz konusudur ve rezerv arzı eğrisi pozitif eğimlidir.
Reeskont kredisi: merkez bankasının bankacılık sistemine açtığı bir kredidir.
Sterilizasyon ya da Sterilize edilmiş müdahale: Merkez bankasının döviz alıp ya da satmayı piyasanın likidesinde düzenlemek için değil de döviz kuruna müdahale için yapıyorsa aynı anda dengeleyici açık piyasa işlemi yaparak banka rezervlerinin ve parasal tabanların değişmeden kalmasını sağlamaktır.
Açık piyasa işlemlerinin üstünlükleri ve eksiklikleri
1)Açık piyasa işlemlerinin tamamıyla merkez bankası İnisiyatifinde yürütülmesi
2)Son derece esnek bir araç olması
3)Kolaylıkla tersine çevrilebilme
4)Gecikme olmaksızın uygulamaya kona bilme
Açık piyasa işlemlerinin türleri
a) Merkez bankasının kontrolü dışında ki faktörler nedeniyle parasal tabanda ve banka rezervlerinde meydana değişiklikleri dengelemek amacıyla yürütülen açık piyasa işlemleridir.
b)Dinamik ya da değişime dönük açık piyasa işlemleri: Yürütülen para politikası amaçları çerçevesinde ekonomik faaliyetleri etkileye bilmek için merkez bankasının banka rezervlerini parasal tabanını ve para arzını değiştirmek amacıyla yürüttüğü açık piyasa işlemleridir
Repo: Kesin alım kesin satım ve geri satım vadiyle alım repodur.
Ters repo: Geri alım vaadi satım ters repodur.
Reeskont politikası
Reeskont politikalarının ekonomi üzerinde etkisi:
1)Parasal büyüklüler
2)Faiz oranı ve menkul kıymet fiyatları
3)Ekonomik birimlerin beklentileri
Anons etkisi: Merkez bankasının Reeskont oranı aracılığıyla izlenen para politikasındaki değişikliğin sinyalinin piyasalara verilmesi anons etkisi olarak bilinir.
Not: Reform önerilerinin ilki bir iktisatçı olan MİLTON FRİEDMAN dan gelmiştir. Friedman merkez bankasının Reeskont kredisi açma faaliyetine son verilmesini önermektedir.
İkinci reform önerisi: Reeskont oranının bir piyasa faiz oranına bağlanması ve cezai bir ilave faiz uygulamasıdır. Buna göre Reeskont oranı üç ay vadeli hazine bonosu faizine bağlana bilir ve bu faiz oranına örn: 2 puan ilave ederek uygulana bilir.
Sorular:
1)Bir ülkede açık piyasa işlemlerinin etkin bir biçimde yürütüle bilmesinin temel şartı nedir?
Cevap: gelişmiş bir finansal piyasanın varlığı
2)Reeskont piyasaların en önemli avantajı nedir?
Cevap: merkez bankasının likiditenin son kaynağı olmasını sağlar.
3)Merkez bankasının parasal tabanda değişiklik oluşmaması amacıyla piyasada döviz alım satımı yaparken bir yandan da açık piyasa işlemi yapmasına ne denir?
Cevap: sterilizasyon denir.
4)Merkez bankasının kontrolü dışındaki faktörler nedeniyle parasal tabanda ve banka rezervlerinde meydana gelen değişiklikleri dengelemek amacıyla yürütülen açık piyasa işlemlerine ne ad verilir?
Cevap: Defansif açık piyasa işlemleri.
5)Ülkemizde repo işlemleri maksimum vadesi ne kadardır?
Cevap: 91 gündür.
6)Para politikası aracı olarak parasal taban çarpanında yer aldığı için para arzı kontrolünde dolaysız yol açar?
Cevap: zorunlu rezerv oranı
7)1970–1987 döneminde T.C Merkez bankasının temel uğraşı ne olmuştur?
Cevap: kalkınmanın finansmanını sağlamak
8)Türkiye de açık piyasa işlemleri hangi tarihte başlamıştır?
Cevap: 1987 de başlamıştır
9)1994 yılına kadar merkez bankasının hazineye kısa vadeli avans sağlama sınırı bütçe olanaklarının ne kadarına eşitti?
Cevap: %15 ne eşitti
10)1999yılı sonunda IMF ile yapılan stand –by antlaşması çerçevesinde TCMB değişkenlerden hangisini Nominal çapa olarak kullanmıştır?
Cevap: döviz kuru
Özet
Rezerv piyasasının çalışmasını ve merkez bankasının alacağı para politikası önlemlerinin bu piyasa üzerindeki etkileri: rezerv piyasasında denge rezerv arzı ile talebinin eşitlendiği noktada gerçekleşir ve bu eşitliliği sağlayan gecelik faiz oranı denge faiz oranıdır. Merkez bankasının açık piyasada alım yapması bankacılık sistemine rezerv aktarılması anlamına geldiğinden rezerv arzında bir artış yaratır. Açık piyasa satışı ise bankacılık sisteminde rezerv çekilmesini ifade eder. Bu nedenle merkez bankasının açık piyasa alımları faiz oranını düşürürken açık piyasa satışları faiz oranını artırır.
Merkez bankasının bankacılık sisteminde kullandırdığı Reeskont kredileri hacminde ortaya çıkacak olan artış rezerv arzında bir artış anlamına gelir. Bu nedenle Reeskont oranının düşürülmesi rezerv arzının artmasına denge faiz oranın düşmesine neden olurken Reeskont oranının artırılması bankalar arası piyasadaki denge faiz oranının yükselmesine neden olur.
Genel para politika araçlarını bunların kullanımını etkilerini ve türlerini açıklamak: Açık piyasa işlemleri günümüz merkez bankacılığı tarafından en yaygın biçimde kullanılan para politikası aracıdır. Merkez bankası söz konusu menkul kıymet alım ve satım işlemlerini bankaların rezervlerini parasal tabanını para arzını faiz oranlarını kredi koşullarını etkilemek amacıyla kullanılmaktadır. Açık piyasa işlemlerinin etkin biçimde yürütüle bilmesi için ülkede devlete ait menkul kıymetlerin alınıp satıldığı gelişmiş piyasaların bulunması gerekir. Diğer para politikası araçları ile karşılaştığında açık piyasa işlemleri tamamiyle merkez bankasının İnisiyatifinde yürütülmek son derece esnek bir araç olmak kolaylıkla tersine çevrile bilmek ve gecikme olmaksızın uygulamaya kona bilmek gibi amaçlara sahiptir. Açık piyasa işlemleri amaç ve biçim açısından türlere ayırmak mümkündür. Amaçları açısından açık piyasa işlemleri: Defansif (savunmaya yönelik) ve dinamik (değişime dönük) açık piyasa işlemleri şeklinde sınıflandırıla bilir. Yürütme biçimi açısından açık piyasa işlemleri: kesin alım kesin satım geri alım vaadi ile satım (ters repo) şeklinde dört gruba ayrılır.
Merkez bankalarının bankacılık sistemine kredi vererek rezerv aktarması Reeskont kredileri olarak adlandırılır. Merkez bankasının Reeskont politikası ile bankaların merkez bankasından rezerv borçlanmalarına ilişkin koşullar kastedilmektedir. Bu koşullardan ilki ve en önemelisi alınan kredilere uygulanan faiz oranı yani Reeskont oranıdır. İlke olarak merkez bankasının vereceği krediler bankacılık sisteminin rezerv ihtiyacını karşılamaya yönelik olduğu için çok kısa vadeli olacaktır. Reeskont politikasının en önemli üstünlüğü merkez bankasının likiditenin son kaynağı olma fonksiyonu yerine getirilmesine olanak tanımaktadır. Reeskont politikasının iki önemli dezavantajından söz etmek mümkündür. Bunlardan ilki daha önce sözünü ettiğimiz Reeskont oranı değişikliğinin yarattığı anons etkisinin yanlış yorumlanma tehlikesidir. Diğer yandan merkez bankasının oranını belirli bir düzeyde belirlenmesi durumunda piyasa faiz oranları değiştikçe Reeskont oranı ile piyasa faiz oranları arsındaki farkta dalgalanmalar ortaya çıkar. Buda para arzında öngörülmeyen dalgalanmalar anlamına gelir.
Zorunlu rezerv oranları ise para çarpanı aracılığı ile para arzının kontrol etmeye dönük para politikası aracı niteliğindedir. Zorunlu rezerv oranı değişikliklerinin para arzı üzerindeki etkisinde oldukça hissedilir. Ekonomik koşullarının acil tedbir gerektirdiği gibi bir ortamda zorunlu rezerv oranının kullanımı diğer araçlara göre tercih edile bilir. Zorunlu rezerv oranı para arzında ince ayar yapmaya elverişli değildir ve esnek bir para politikası aracı olarak değerlendirilemez.
Para politikasının diğer araçlarını ve bunların kullanımı: çoğu zaman dolaysız para politikası araçları olarak da adlandırılan diğer kontrol araçları belirli mali kuruluşlara yöneltilmiş araçlardır. Para politikasının özel araçları seçicidir ve esas olarak seçilmiş mali kuruluşların kredi arzına ilişkin faaliyetlerini sınırlamak amacıyla kullanılmaktadır.
Günümüzde genellikle kullanılması tavsiye edilmeyen bu araçlar arasında farklılaştırılmış iskonto oranları banka kredilerinin miktar vade ve faiz oranları açısından kontrolü bankalar ve diğer finansal aracılara belli bir miktar devlet tahvili satın alma zorunluluğu finansal kurumlarının menkul kıymet Portföylerinin yeniden düzenlenmesi tüketici kredilerinin kontrolü merkez bankasının telkin ve tavsiyeleri yer almaktadır.
Türkiye deki para politikası araçlarının genel olarak kullanılması: Türkiye de 1970–1980 döneminde merkez bankasının kullanıla bileceği özel araçlarının dışında sadece iki tür genel araçtan söz edile bilmek mümkündür.
Reeskont politikası ve zorunlu rezerv politikası: bu dönemin genel özelliği para politikasının yürütülmesinde daha çok özel araçlara müracaat edilmesidir. Ele alınan dönemde yasayla TC merkez bankasına verilen görevler oldukça geniş bir alanı kapsar. Bu geniş alan çerçevesinde merkez bankası 70 li yıllar boyunca esas görevi olan paranın iç ve dış değerinde istikrar sağlamak görevinden uzaklaşmış ve kamu açıklarını finanse eden kalkınma bankacılığı yapan bir kuruluş durumuna gelmektedir.
Türkiye de 1987 yılı para araçlarının kullanımı açısından bir dönüm noktasıdır. İstanbul menkul kıymetler borsası bünyesinde oluşturulan piyasalar çerçevesinde merkez bankası açık piyasa işlemleri yapa bilme olanağına kavuşmuştur. Öte yandan bu yıl içerisinde Reeskont penceresi ve zorunlu rezerv sisteminde de köklü değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Bunlardan en önemli değişiklik zorunlu rezervlerin hiçbir amaçla kredi olarak kullandırılamayacağı hükmünün getirilmesidir. Bu değişiklikler söz konusu araçların para arzını kontrol etmek amacı ile kullanıma olanak sağlayacak değişikliklerdir.
Türkiye de 2001 yılı istikrara Programı çerçevesinde gerçekleştirilen yapısal reformlar içerisinde en önemlisi TC merkez bankası kanunda yapılan değişikliklerdir. Yapılan değişiklikler para politikasının yürütülmesinde TC merkez bankasının bağımsızlığını sağlamaya dönük değişikliklerdir.
Not: merkez bankasının zorunlu rezerv oranının yükseltmesinin yaratacağı sonuç Kaydi para azalacak para çarpanın değeri düşecektir diğer koşullar sabitken para arzında bir azalma ya da para arzı artış oranında bir yavaşlama ortaya çıkacaktır. Merkez bankasının zorunlu rezerv oranı düşürmesi ise tam tersi bir etki yapacaktır. Para arzı ve para çarpanı artacaktır.
Not: 1999 sonrası yürürlüğe giren istikrar programı çerçevesinde merkez bankası tarafından yönlendirmiş sabit kur sistemi aracılığıyla kullanılan nominal çapa DÖVİZ KURUDUR.
Not: merkez bankasının zorunlu rezerv oranını düşürmesi durumunda rezerv talebi ve faiz oranının eğilimi rezerv talebi azalır faiz oranı düşer.