İnsan müdahaleleri olmaksızın bir sistemde giriş ve çıkışlar arasında denge kuran, çalışmada devamlılığı
sağlayan işlemler. Otomatik kontrol sistemleri insanların daha rahat yaşayabilmesi için kullandığı
cihazların istenilen ayar değerlerinde çalışmasını sağlar. Ev kalorifer sistemi otomatik kontrol sistemine
bir örnektir. Kaloriferden istenilen, oda sıcaklığını belli bir hararette sabit tutmaktır. Bunun için kalorifer
bölümü çalışarak kazanı ısıtır. Kazandan sıcak olarak çıkan su, radyatörle odayı ısıtmaya başlar.
Termostat, odadaki sıcaklık istenilen değere gelince brülörü durdurur. Yanma olmayınca kazan suyu
soğumaya başlar. Oda sıcaklığı belli bir miktar düşünce, termostat tekrar brülörü ateşler. Böyle basit
otomatik kontrol sisteminde termostata oda sıcaklığı olarak yapılan ilk ayar giriş; kalorifer radyatörünün
odaya yaydığı ısı ise çıkıştır. Burada otomatik olarak kontrol edilen kıymet ise, odanın belli bir
sıcaklıkta müdahalesiz sabit kalmasıdır.
Bilinen ilk otomatik kontrol sistemi, 1787 senesinde James Wattın buhar türbin dönme devrini
ayarlayan dönerbilyalı buhar ayar sistemidir.
Otomatik kontrol elemanları: Otomatik kontrol sisteminde ilk ayar edilen değer, giriş sinyalidir.
Sistem bu sinyali alır almaz harekete geçerek belli bir iş yapar, sistemin yaptığı bu iş çıkış sinyalidir.
Otomatik kontrol sistemlerinde istenilen, çıkış sinyali ile giriş sinyalinin birbirine eşit olmasıdır. Giriş ve
çıkış sinyalinin birbirine eşit olmadığı durumda meydana gelen fark, hata sinyalidir. Hata sinyali giriş ve
çıkış sinyalinin mukayese edildiği kompratörden elde edilir. Hata sinyali çoğu zaman çok küçük olduğu
için yükseltilmesi îcab eder. Bu maksatla yükseltici kullanılır. Yükselticiyle beraber çalışan ayrıca bir
işlem sırasını tayin eden kontrolör de bulunabilir. Çıkış sinyali, hareket, basınç, frekans hisseden bir
eleman (sensör) vasıtasıyla geri besleme olarak kompratöre gönderilir.
Otomatik kontrolün önemi: Endüstriyel işlem ve îmalat teknolojisindeki ısı, basınç, hız, rutubet,
viskozluk, vb. fiziksel büyüklüklerin, istenilen değer ve seviyede tutulması, uçakların otomatik pilot
sistemleri, füze ve uzay araçlarının istenilen yerlere ulaştırılması gibi problemler, otomatik kontrol
sistemlerinin bilim ve teknolojideki tatbikat sahalarıdır.
Bundan başka en mükemmel bir biyolojik kontrol sistemine sahip olan insanın, bütün canlılar ve
fezanın, Allahü teala tarafından yaratılan ve idare edilen otomatik sistemlere bağlı olarak hareket ettiği
bilinen bir gerçektir. Ancak son sistemlerin neler olduğu incelenmekte, canlıların fizyolojik ve biyolojik,
kimyasal yapısı da bugünkü kontrol sistemleri teknikleriyle halen araştırılmaktadır.
sağlayan işlemler. Otomatik kontrol sistemleri insanların daha rahat yaşayabilmesi için kullandığı
cihazların istenilen ayar değerlerinde çalışmasını sağlar. Ev kalorifer sistemi otomatik kontrol sistemine
bir örnektir. Kaloriferden istenilen, oda sıcaklığını belli bir hararette sabit tutmaktır. Bunun için kalorifer
bölümü çalışarak kazanı ısıtır. Kazandan sıcak olarak çıkan su, radyatörle odayı ısıtmaya başlar.
Termostat, odadaki sıcaklık istenilen değere gelince brülörü durdurur. Yanma olmayınca kazan suyu
soğumaya başlar. Oda sıcaklığı belli bir miktar düşünce, termostat tekrar brülörü ateşler. Böyle basit
otomatik kontrol sisteminde termostata oda sıcaklığı olarak yapılan ilk ayar giriş; kalorifer radyatörünün
odaya yaydığı ısı ise çıkıştır. Burada otomatik olarak kontrol edilen kıymet ise, odanın belli bir
sıcaklıkta müdahalesiz sabit kalmasıdır.
Bilinen ilk otomatik kontrol sistemi, 1787 senesinde James Wattın buhar türbin dönme devrini
ayarlayan dönerbilyalı buhar ayar sistemidir.
Otomatik kontrol elemanları: Otomatik kontrol sisteminde ilk ayar edilen değer, giriş sinyalidir.
Sistem bu sinyali alır almaz harekete geçerek belli bir iş yapar, sistemin yaptığı bu iş çıkış sinyalidir.
Otomatik kontrol sistemlerinde istenilen, çıkış sinyali ile giriş sinyalinin birbirine eşit olmasıdır. Giriş ve
çıkış sinyalinin birbirine eşit olmadığı durumda meydana gelen fark, hata sinyalidir. Hata sinyali giriş ve
çıkış sinyalinin mukayese edildiği kompratörden elde edilir. Hata sinyali çoğu zaman çok küçük olduğu
için yükseltilmesi îcab eder. Bu maksatla yükseltici kullanılır. Yükselticiyle beraber çalışan ayrıca bir
işlem sırasını tayin eden kontrolör de bulunabilir. Çıkış sinyali, hareket, basınç, frekans hisseden bir
eleman (sensör) vasıtasıyla geri besleme olarak kompratöre gönderilir.
Otomatik kontrolün önemi: Endüstriyel işlem ve îmalat teknolojisindeki ısı, basınç, hız, rutubet,
viskozluk, vb. fiziksel büyüklüklerin, istenilen değer ve seviyede tutulması, uçakların otomatik pilot
sistemleri, füze ve uzay araçlarının istenilen yerlere ulaştırılması gibi problemler, otomatik kontrol
sistemlerinin bilim ve teknolojideki tatbikat sahalarıdır.
Bundan başka en mükemmel bir biyolojik kontrol sistemine sahip olan insanın, bütün canlılar ve
fezanın, Allahü teala tarafından yaratılan ve idare edilen otomatik sistemlere bağlı olarak hareket ettiği
bilinen bir gerçektir. Ancak son sistemlerin neler olduğu incelenmekte, canlıların fizyolojik ve biyolojik,
kimyasal yapısı da bugünkü kontrol sistemleri teknikleriyle halen araştırılmaktadır.