Hiphop_girL
Bayan Üye
Sistem teorisinin bazı kavramları yönetim düşüncesi üzerinde önemli katkılar yaptı. Bu kavramlardan önde geleni açık-kapalı sistemler, entropi, sinerji ve alt sistem etkileşimleri. Sistem teorisinin temel kavramlarını ve bunların yönetim düşüncesine uygulanmasını tekrar ele alarak bunları özellikle Nesne Tabanlı (Object Oriented ) yaklaşım çerçevesinde yeniden değerlendireceğiz.
Herhangi bir sosyo-teknik sistemin incelenmesinde aşağıdaki temel kavramlar özel bir önem ve öncelik taşımaktadır. Sistemlerin sınırsız karmaşıklığı gözönüne alındığında, sistem yaklaşımına dayana bir inceleme bunların yapısını, mimarisini, oluşumunu ve etkileşimini özellikle dikkate almalıdır.
Genel sistem kuramı sistemlerin karmaşık ve hiyerarşik yapısını vurgulamakta fakat bunu teorinin bir uygulaması olarak kullanmaktadır. Burada ise karmaşık ve hiyerarşik yapıyı sistemin ontolojik varoluşunu belirlemek için kullanacağız. Karmaşık ve hiyeraşik sistem yağısının temel inşaat malzemesini OBJECT kavramı oluşturmaktadır. Özel bir sistem kategorisini vurguladığı için şimdilik bunu türkçeleştirmeyeceğiz.
Bir sistemi oluşturan objectler genelde sisteme yönelik olarak gerçekleştirdikleri bir FONKSİYON a sahiptir. Sistemin hangi OBJECT lere sahip olacağını, bunların nasıl ENTEGRE edileceğini ve nasıl KONTROL edileceğini sistemin YAPISI, MİMARİSİ ve AMAÇLARI belirler. Şimdi objectlerden oluşan hiyeraşiyi aşağıdaki gibi tanımlayabiliriz.
1 - ELEMAN( ITEM) : Bunlar kendilerine özgü otonom fonksiyonları olan fakat henüz sistemin bir parçası sayılamayan birimlerdir.
2 - OBJECT : Bunlar eleman veya eleman bileşimleri olabilir. Tek veya birarada sisteme özel fonksiyonları gerçekleştirirler. Objectler sistemlerin en önemli inşa birimleridir. Sistemlerin esas olarak object bileşimlerinden veya hiyerarşilerinden oluştuğunu söyleyebiliriz. Buna göre sistemin kendisi de bir MEGA OBJECT dir.
3 - MODUL : Objectler birleşerek MODUL leri oluştururlar. Diğer bir deyişle moduller yapısında objectler bulunan fakat kendine özgü fonksiyonları olan objectlerdir.
4 - BLOK : Modüller birleşerek BLOK ları oluşturular. Blokları da modüllerden oluşan fakat modüllerin üzerinde foksiyonları olan bir object olarak düşünebiliriz.
5 - ALT SİSTEM : Bloklar birleşerek bir ALT SİSTEM oluşturur. Alt sistem de Bloklardan oluşan fakat daha üst fonksiyonlara sahip bir object dir.
6 - SİSTEM : Alt sistemler birleşerek bir SİSTEM oluşturular. Sistemin bunların üzerinde fonksiyonları bulunur.
Bütün sistemlerde bu objectlerin hiyerarşik olarak bulunması gerekmiyebilir. Sadece basit objectlerden oluşan sistemler olabileceği gibi son derece karmaşık ve hiyerarşik bir yapıya sahip sistemler de olabilir. Hekimler bu kavramları HÜCRE, DOKU, ORGAN, SİSTEM ve CANLI kavramları ile analojik olduğunu vurgulamaktadır. Bir canlı iyi entegre edilmiş, karmaşık ve hiyerarşik bir sistemin ilginç bir örneğidir. Canlılardan kaynaklana bir analoji ile her sistemin entegrasyonu sağlamak için mutlaka bir KONTROL OBJECT ine sahip olması gerektiğini söyleyebiliriz.
TEMEL OBJECT PARAMETRELERİ
Bir objecti karakterixe eden üç temel özellik bulunmkatadır. Bu özelliklere objecti canlı yapan özellikler gözü ile bakabiliriz.
1 - Object Özellikleri (Properties) : Object in teknik ve sayısal özellikleridir.
2 - Object Olayları (Events) : Object in reaksiyon vermesi gereken uyarılardır.
3 - Object Yöntemleri (Methods) : Objectlerin çeşitli olaylar karşısında nasıl reaksiyon vereceğini belirleyen programlardır.
ÖRNEK olarak bir hastanenin karantina (Hasta kabul/taburcu) sistemini verebiliriz. Burada özellikler, bu kısmın kaç kişiden oluştuğu, bilgisayarları olup olmadığı ve işlem süreleri olabilir. Olaylar hasta gelişleri, hasta yatışları, hasta çıkışları v.s. , yöntemler ise bu olaylar gerçekleştiğinde ilgililerin neleri yapacağı ve nasıl dökümente edileceğidir.
Burada açıklamaya çalıştığımız kavramlara göre bir sistemi algılamak ve kavramak onun, fonksiyonlarının, yapısının, mimarisinin, dinamiklerinin, entegrasyonunun, performansının ve kontrolunun özelliklerini bilmeyi, gerektirmektedir. Şimdi bunları bir tablo halinde özetleyebiliriz.
Herhangi bir sosyo-teknik sistemin incelenmesinde aşağıdaki temel kavramlar özel bir önem ve öncelik taşımaktadır. Sistemlerin sınırsız karmaşıklığı gözönüne alındığında, sistem yaklaşımına dayana bir inceleme bunların yapısını, mimarisini, oluşumunu ve etkileşimini özellikle dikkate almalıdır.
Genel sistem kuramı sistemlerin karmaşık ve hiyerarşik yapısını vurgulamakta fakat bunu teorinin bir uygulaması olarak kullanmaktadır. Burada ise karmaşık ve hiyerarşik yapıyı sistemin ontolojik varoluşunu belirlemek için kullanacağız. Karmaşık ve hiyeraşik sistem yağısının temel inşaat malzemesini OBJECT kavramı oluşturmaktadır. Özel bir sistem kategorisini vurguladığı için şimdilik bunu türkçeleştirmeyeceğiz.
Bir sistemi oluşturan objectler genelde sisteme yönelik olarak gerçekleştirdikleri bir FONKSİYON a sahiptir. Sistemin hangi OBJECT lere sahip olacağını, bunların nasıl ENTEGRE edileceğini ve nasıl KONTROL edileceğini sistemin YAPISI, MİMARİSİ ve AMAÇLARI belirler. Şimdi objectlerden oluşan hiyeraşiyi aşağıdaki gibi tanımlayabiliriz.
1 - ELEMAN( ITEM) : Bunlar kendilerine özgü otonom fonksiyonları olan fakat henüz sistemin bir parçası sayılamayan birimlerdir.
2 - OBJECT : Bunlar eleman veya eleman bileşimleri olabilir. Tek veya birarada sisteme özel fonksiyonları gerçekleştirirler. Objectler sistemlerin en önemli inşa birimleridir. Sistemlerin esas olarak object bileşimlerinden veya hiyerarşilerinden oluştuğunu söyleyebiliriz. Buna göre sistemin kendisi de bir MEGA OBJECT dir.
3 - MODUL : Objectler birleşerek MODUL leri oluştururlar. Diğer bir deyişle moduller yapısında objectler bulunan fakat kendine özgü fonksiyonları olan objectlerdir.
4 - BLOK : Modüller birleşerek BLOK ları oluşturular. Blokları da modüllerden oluşan fakat modüllerin üzerinde foksiyonları olan bir object olarak düşünebiliriz.
5 - ALT SİSTEM : Bloklar birleşerek bir ALT SİSTEM oluşturur. Alt sistem de Bloklardan oluşan fakat daha üst fonksiyonlara sahip bir object dir.
6 - SİSTEM : Alt sistemler birleşerek bir SİSTEM oluşturular. Sistemin bunların üzerinde fonksiyonları bulunur.
Bütün sistemlerde bu objectlerin hiyerarşik olarak bulunması gerekmiyebilir. Sadece basit objectlerden oluşan sistemler olabileceği gibi son derece karmaşık ve hiyerarşik bir yapıya sahip sistemler de olabilir. Hekimler bu kavramları HÜCRE, DOKU, ORGAN, SİSTEM ve CANLI kavramları ile analojik olduğunu vurgulamaktadır. Bir canlı iyi entegre edilmiş, karmaşık ve hiyerarşik bir sistemin ilginç bir örneğidir. Canlılardan kaynaklana bir analoji ile her sistemin entegrasyonu sağlamak için mutlaka bir KONTROL OBJECT ine sahip olması gerektiğini söyleyebiliriz.
TEMEL OBJECT PARAMETRELERİ
Bir objecti karakterixe eden üç temel özellik bulunmkatadır. Bu özelliklere objecti canlı yapan özellikler gözü ile bakabiliriz.
1 - Object Özellikleri (Properties) : Object in teknik ve sayısal özellikleridir.
2 - Object Olayları (Events) : Object in reaksiyon vermesi gereken uyarılardır.
3 - Object Yöntemleri (Methods) : Objectlerin çeşitli olaylar karşısında nasıl reaksiyon vereceğini belirleyen programlardır.
ÖRNEK olarak bir hastanenin karantina (Hasta kabul/taburcu) sistemini verebiliriz. Burada özellikler, bu kısmın kaç kişiden oluştuğu, bilgisayarları olup olmadığı ve işlem süreleri olabilir. Olaylar hasta gelişleri, hasta yatışları, hasta çıkışları v.s. , yöntemler ise bu olaylar gerçekleştiğinde ilgililerin neleri yapacağı ve nasıl dökümente edileceğidir.
Burada açıklamaya çalıştığımız kavramlara göre bir sistemi algılamak ve kavramak onun, fonksiyonlarının, yapısının, mimarisinin, dinamiklerinin, entegrasyonunun, performansının ve kontrolunun özelliklerini bilmeyi, gerektirmektedir. Şimdi bunları bir tablo halinde özetleyebiliriz.