meridyen2
Kayıtlı Üye
Kuran ahlakında Müslüman erkek karakteri
Bir başka makalemizde günümüzde Müslüman kadınların kendilerine örnek olarak Hz. Meryem'ı almaları gerektiğinden bahsetmiş onun yaşamına ilişkin Kuran'dan öğrendiğimiz detayları davranış ve düşünce biçimini üslubunu aktarmaya çalışmıştık. Bu yazımızda ise günümüz dünyasında ideal Müslüman erkek karakterinin nasıl olması gerektiğine yer vereceğiz.
Günümüzde insanlar özellikle de gençler birçok insanı kendilerine örnek almakta onların tavır ve konuşmalarına üsluplarına giyim tarzlarına özenmekte onlar gibi olmaya çalışmaktadırlar. Ancak bu insanlar arasında güzel ahlak taşımayan kişiler olduğu için onları taklit eden gençlerde de aynı tavırlar görülmektedir. Örneğin bu gençlerin bazıları mafya babalarına özenmekte bazıları insanları kolayca öldürdüğü halde film gereği iyi adam rolündeki karakterleri örnek almakta kimileri de kendilerine yabancı bir kültürün olumsuz yönlerini bütünüyle taklit etmeye çalışmaktadır.
Kuran ahlakının yaygın olarak yaşanmadığı bir toplumda insanların karakterini belirleyen başka etkenler de vardır. Buna bir örnek olarak 'erkek adam dediğin.' diye başlayan anlayış verilebilir. Bu mantığa göre erkek karakterinin ilk prensibi daima “üstün” olmaktır. Bu anlayışa sahip toplumdaki diğer etkenler de zaten erkeğin bu üstünlük iddiasını destekleyecek niteliktedir. Kısaca bu ve buna benzer mantıkların sonuçları gençleri gerçek anlamda sevgi saygı merhamet gibi üstün ahlaki özelliklerden uzaklaştırmaktadır. Tüm bunların yanında gençlere verilen eğitimin de önemli bir yeri vardır. Bu da zaman zaman “haklı olanın değil güçlü olanın üstün olduğunu savunan zayıf ve aciz insanların toplumdan silinmesini öngören insanlara şefkatsizlik acımazsızlık çıkarcılık telkini yapan” Darwinist öğretilerin gençlere sistematik olarak telkin edilmesidir.
En Güzel Örnek Peygamberlerimizdir
Bir Müslümanın tavrına ve ahlakına özenmesi benzemek için çaba göstermesi gereken kişiler peygamberlerimizdir. Rabbimiz
Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav)’in güzel bir örnek olduğunu bir ayette şöyle bildirmektedir:
Andolsun sizin için Allah'ı ve ahiret gününü umanlar ve Allah'ı çokça zikredenler için Allah'ın Resûlü'nde güzel bir örnek vardır. (Ahzab Suresi 21)
Peygamberimiz (sav)'i görmemiş olsak bile Kuran ayetlerinden ve hadis-i şeriflerden güzel tavırlarını konuşmalarını gösterdiği güzel ahlakı tanıyabilir ona benzemek ahirette onunla yakın bir dost olabilmek için elimizden gelen çabayı en fazlasıyla gösterebiliriz. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) gibi diğer peygamberler de Allah'ın müminler için örnek kıldığı Allah'ın razı olduğu kişilerdir. Allah Yusuf Suresi'nde şöyle bildirmektedir:
Andolsun onların kıssalarında temiz akıl sahipleri için ibretler vardır. (Yusuf Suresi 111)
Hz. Muhammed (sav)'in Örnek Üslup ve Tavırları
Peygamberimiz (sav)'in çok güzel bir ahlaka sahip olduğunu Allah Kuran'da bildirmiş ve şöyle buyurmuştur:
Gerçekten senin için kesintisi olmayan bir ecir vardır. Ve şüphesiz sen pek büyük bir ahlak üzerindesin. (Kalem Suresi 3-4)
Büyük İslam alimi İmam Gazali hadis alimlerinden derlediği bilgiler ile Peygamber Efendimiz (sav)'in çevresindekilere karşı tutumunu şöyle özetlemiştir:
". Huzurunda oturan herkese mübarek yüzünden nasibini verir iltifat buyururdu. Bu yüzden huzurundaki herkes onun nezdinde kendisinden daha değerlisi olmadığı düşüncesine kapılırdı. Evet onun oturuşu dinleyişi sözleri güzel latifeleri ve teveccühü hep nezdinde oturanlar içindi. Bununla birlikte onun meclisi haya tevazu ve emniyet meclisiydi.
. Kendilerine ikram ve gönüllerini hoş tutmak için sahabelerini künyeleri ile çağırır künyesi olmayanlara künye bularak onunla hitap ederdi.
Öfkelenmekten son derece uzak ve bir şeye çabucak rıza gösterendi.
İnsanlara karşı insanların en şefkatlisiydi. Öyle ya insanların en hayırlısı insanlara hayrı dokunan insanların en yararlısı da insanlara faydalı olandır."1
Müslüman Erkek ve Müslüman Kadinin Ortak Özellikleri
Elbette ki peygamberlerimizin örnek alınması gereken tavırları yalnızca erkekler için geçerli değildir. Mümin erkek ve mümin kadının ahlaki özellikleri ve sorumlulukları ortaktır. Allah bu durumu Kuran'da şöyle bildirir:
Mü'min erkekler ve mü'min kadınlar birbirlerinin velileridirler. İyiliği emreder kötülükten sakındırırlar namazı dosdoğru kılarlar zekatı verirler ve Allah'a ve Resûlü’ne itaat ederler. (Tevbe Suresi 71)
Şüphesiz Müslüman erkekler ve Müslüman kadınlar mü'min erkekler ve mü'min kadınlar gönülden (Allah'a) itaat eden erkekler ve gönülden (Allah'a) itaat eden kadınlar sadık olan erkekler ve sadık olan kadınlar sabreden erkekler ve sabreden kadınlar saygıyla (Allah'tan) korkan erkekler ve saygıyla (Allah'tan) korkan kadınlar sadaka veren erkekler ve sadaka veren kadınlar oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar ırzlarını koruyan erkekler ve (ırzlarını) koruyan kadınlar Allah'ı çokça zikreden erkekler ve (Allah'ı çokça) zikreden kadınlar; (işte) bunlar için Allah bir bağışlanma ve büyük bir ecir hazırlamıştır. (Ahzab Suresi 35)
Adaleti
Peygamberimiz (sav) hiçbir zaman adaletten taviz vermemiştir. Allah’ın "Rabbim adaletle davranmayı emretti…" (Araf Suresi 29) ayetinde bildirdiği gibi her devirde tüm insanlara örnek olmuştur.
Konuşma Üslubu
Peygamber Efendimiz (sav)'in konuşmaları her zaman insanlara Allah'ı O'nun gücünü ve büyüklüğünü hatırlatan daima Allah'a çağıran insanlara Allah'ı sevdiren ve O'ndan korkup sakınmalarına vesile olan bir üslupta olmuştur. Peygamberimiz (sav)'i örnek alan Müslüman erkeklerin de her konuşmalarında Allah'ı unutmadıkları belli olmalıdır.
Ayrıca onun sünnetine uyanlar onun gibi insanları uyaran ve onlara müjdeler veren kişiler olmalıdırlar. Nitekim Peygamberimiz (sav) de ümmetine müjde verenlerden olmalarını şöyle buyurmuştur:
"Kolaylaştırın güçleştirmeyin. Müjdeleyin nefret ettirmeyin. Birbirinizle iyi geçinin ihtilafa düşmeyin."2
İnsanların beğendikleri ve övdükleri ne kadar ahlak özelliği davranış biçimi ve meziyet varsa bunların tümü zaten din ahlakının gereği olan özelliklerdir. Yüce Allah'ın emir ve tavsiyelerine uyan kimse hem Rabbimiz'in hoşnutluğunu kazanır hem de çevresindeki tüm insanların sevdiği ve saydığı bir kimse haline gelir.
Nezaketi ve Hoşgörüsü
Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) son derece ince düşünceli nezaketli sabırlı bu kişilere hoşgörü ile yaklaşan içli ve çok medeni bir insandır. Sahabelerin birçok rivayetinde de Peygamber Efendimiz (sav)'in nezaketli ince düşünceli tavırlarına örnek verilmektedir. Peygamber Efendimiz (sav) hem bir peygamber olması hem de bir devlet başkanı olması itibariyle her kesimden insanla sürekli irtibat halinde olmuş; devlet ve kabile reislerinden zengin kimselere fakir zayıf kimsesiz yetimlerden kadın ve çocuklara kadar herkesle görüşmüştür. Tüm bu sosyal yapıları yaşayış tarzları huyları alışkanlıkları birbirinden tamamen farklı olan insanlarla her alanda iyi bir diyalog kurmuş hepsinin gönlünü hoş tutmuş her birine karşı nezaketli anlayışlı sabırlı ve güzel bir tavır göstermiştir.
Peygamber Efendimiz (sav)'in evinde yetişen ve yıllarca ona hizmet eden Hz. Enes (ra) Peygamberimiz (sav)'in eşsiz nezaketini şöyle anlatmıştır:
"Sahabelerine güzel unvanlar verirdi. Hz. Ali'ye 'Ebû Turab' bir başka Sahabisine 'Ebû Hüreyre' gibi lâkaplar vermişti. Onlara şeref kazandırmak için hoşlarına giden isimle çağırırdı."
"Kimsenin sözünü kesmezdi. Konuşmasını yarıda bırakmazdı. Konuştuğu kişi sözünü bitirmeden yahut gitmek üzere ayağa kalkmadan sohbetine devam ederdi."3
Hz. İbrahim'in Misafirperverliği
Rabbimiz’in Kuran'da haber verdiğine göre Hz. İbrahim'e insan suretinde gelen melek elçiler onun evinde konuk olmuşlardır:
Sana İbrahim'in ağırlanan konuklarının haberi geldi mi? Hani yanına girdiklerinde: "Selam" demişlerdi. O da: "Selam" demişti. "Yabancı bir topluluk." (Zariyat Suresi 24-25)
Andolsun elçilerimiz İbrahim'e müjde ile geldikleri zaman; "Selam" dediler. O da: "Selam" dedi (ve) hemen gecikmeden kızartılmış bir buzağı getirdi. (Hud Suresi 69)
Görüldüğü gibi Hz. İbrahim gelen konukların farklı kişiler olduklarını hemen anlamıştır. Buna karşın hiç tanımadığı bu konuklarına karşı çok üstün bir misafirperverlik örneği göstermiş hemen çok güzel ikramlarda bulunmuştur. Hz. İbrahim'in tanımadığı misafirlerine hemen ikramda bulunması onun üstün ahlakının bir tecellisidir. İkramın misafirlerden bir talep gelmeden yapılması Müslümanların örnek almaları gereken ince düşünce özelliklerinden biridir. Hz. İbrahim'in gösterdiği ince düşünce örneklerinden bir diğeri de bu ikramı sezdirmeden hazırlamasıdır:
Hemen (onlara) sezdirmeden ailesine gidip çok geçmeden semiz bir buzağı ile geldi. Derken onlara yaklaştırıp (ikram etti); "yemez misiniz?" dedi. (Zariyat Suresi 26-27)
Hz. Musa'nın Güvenilirliği
Hz. Musa Firavun ve kavmini terk ettikten sonra Medyen'e doğru yönelmişti. Medyen suyunda hayvanlarını sulayamayan iki kadın gördü.
Kadınlar çobanlardan çekiniyorlardı bu nedenle onların yanına gidip sahip oldukları sürüyü sulayamıyorlardı. Fakat Hz. Musa'nın ayetlerde anlatıldığı üzere son derece güvenilir ve nezih bir görüntüsü vardı. Bu nedenle kadınlar onunla konuşmaktan çekinmediler. Kadınlar Hz. Musa'ya hayvanlarını sulamaya kendilerinin gitmek zorunda olduğunu çünkü babalarının yaşlı bir kişi olduğunu ancak çobanlar olduğu için sürülerini sulayamayacaklarını anlattılar. Bunun üzerine Hz. Musa kadınlara yardım edip onların hayvanlarını suladı:
Medyen suyuna vardığı zaman su almakta olan bir insan topluluğu buldu. Onların gerisinde de (hayvanları su başına götürmekten çekinen) iki kadın buldu. Dedi ki: "Bu durumunuz ne?" "Çobanlar sürülerini sulamadıkça biz sürülerimizi sulayamayız; babamız yaşı ilerlemiş bir ihtiyardır." dediler. Hemencecik onların sürülerini suladı. (Kasas Suresi 23-24)
Burada Hz. Musa'nın nezaketli ince düşünceli ve yardımsever karakterinin bir örneğini görüyoruz. Dikkat edilirse bu olayda Hz. Musa hiç tanımadığı iki yabancı kişiye giderek onlarla diyalog kurmuş onlara yardımcı olmuş ve saygılarını kazanmıştır. Öte yandan ayette "çobanlar" olarak tanımlanan kişilerin ise Hz. Musa'nın tam aksi yönde bir tavır sergiledikleri anlaşılmaktadır. Kadınlar Hz. Musa ile diyalog kurabilmelerine rağmen bu kişilerin yanına bile yaklaşmamışlardır. Söz konusu kişiler; dış görünüm itibarıyla güven vermeyen kimseler olabilir. (En doğrusunu Allah bilir)
Demek ki bir Müslümana yakışan tavır ayette "çobanlar" olarak tarif edilen bu kişilere benzer tavırlardan şiddetle kaçınmak öte yandan Hz. Musa'yı örnek alarak alabildiğince nezaketli ince düşünceli halden anlayan nezih bakanın hemen güveneceği bir görüntü üslup ve tavır geliştirmektir.
Hz. Süleyman'ın Estetik Anlayışı
Hani ona akşama yakın bir ayağını tırnağı üstüne diken öbür üç ayağıyla toprağı kazıyan yağız atlar sunulmuştu. O da demişti ki: "Gerçekten ben mal (veya at) sevgisini Rabbimi zikretmekten dolayı tercih ettim." Sonunda bu atlar (koştular ve toz) perdesinin arkasına saklandılar." (Sad Suresi 31-32)
Din ahlakının getirdiği güzelliklerden uzak olan insanların çoğu içine kapalı etrafındaki olaylara ve varlıklara karşı duyarsız umursamaz bir karakter geliştirirler. Oysa Hz. Süleyman'ın tavırlarında da açıkça görüldüğü gibi Müslüman etrafındaki güzelliklere karşı son derece duyarlı güzellik estetik ve sanattan zevk alan ince düşünceli bir insandır. Allah'ın nimetlerinin farkındadır ve bunlardan zevk alıp şükretmeyi bilir.
İMAN ETMEYEN BİR TOPLUMDA ERKEK KARAKTERİ
Alaycı kırıcı ve basit espriler
Hikmetsiz ve boş konuşmalar
Soğuk ve donuk konuşma üslubu
Tartışmacı ve kavgacı bir yapı
Samimiyetsiz yapmacık mimikler
Sürekli kendinden bahsetme kendini övme
Karamsar şikayetçi üslup
Nefsinin isteklerine boyun eğen
Adaleti kendi menfaatleri ölçüsünde gözeten
Agresif ve sinirli hareketler
Kaba görgüsüz güven vermeyen tavırlar
Sorumsuz ve bilinçsiz davranışlar
Bencil menfaatçi karşılık bekleyen bir anlayış
Kibirli enaniyetli
Kadınları bir eşya gibi görme ve aşağılama
Eleştiriye ve değişime kapalı
Estetik anlayıştan yoksun temizlikten uzak
MÜMİN ERKEK KARAKTERİ
Onore edici espriler övücü sözler
Allah’ı hatırlatan faydalı konuşmalar
Güleryüzlü samimi ve canayakın üslup
Uzlaşmacı ve barışçıl yapı
Doğal mimikler
Başkalarını övme
Ümitvar müjdeleyici üslup
Vicadanıyla hareket eden
Adaleti her durumda gözeten
Sakin ve ölçülü hareketler
Nezaketli ince düşünceli güven verici tavırlar
Sorumlu ve bilinçli davranışlar
Fedakar karışılıksız iyilik yapan bir anlayış
Mütevazi ve mülayim
Kadınlara değer verme ve saygı duyma
Eleştiriye ve değişime açık
Estetik yönü gelişmiş modern temizlikten anlayan
SONUÇ
Dünyanın huzur ve barış dolu geleceği için yapılması gereken peygamberlerin ahlakıyla ahlaklanmış inançlı ve güzel huylu nesiller yetiştirmeye gayret etmek olmalıdır. Bu amaçla yetişme çağında olan çocuklara başta Peygamberimiz (sav) olmak üzere tüm peygamberleri Kuran’da anlatılan üstün yönleriyle tanıtmak Kuran ahlakının gereği olan güzel davranışları öğütlemek gerekmektedir. Bu konuda aileler başta olmak üzere eğitmenler gazeteciler köşe yazarları ve televizyonculara önemli sorumluluklar düşmektedir. Modern inançlı vatansever ahlaklı dürüst nesillerin yetişmesi hem toplumların hem tüm dünyanın refahı için mutlak zorunluluktur.
KAYNAKLAR:
1. Tirmizi Taberani; Huccetü'l İslam İmam Gazali İhya'u Ulum'id-din 2. cilt Çeviri: Dr. Sıtkı Gülle Huzur Yayınevi İstanbul 1998 s. 798
2. Hz. Said İbni Ebu Berde; G.Ahmed Ziyaüddin Ramuz El Hadis 2. cilt Gonca Yayınevi İstanbul 1997 510/5
3. Konyalı Mehmed Vehbi Tam Metni Sahih-i Buhari 4. cilt Üçdal Neşriyat İstanbul 1993 s.340
(makale harun yahya)
Bir başka makalemizde günümüzde Müslüman kadınların kendilerine örnek olarak Hz. Meryem'ı almaları gerektiğinden bahsetmiş onun yaşamına ilişkin Kuran'dan öğrendiğimiz detayları davranış ve düşünce biçimini üslubunu aktarmaya çalışmıştık. Bu yazımızda ise günümüz dünyasında ideal Müslüman erkek karakterinin nasıl olması gerektiğine yer vereceğiz.
Günümüzde insanlar özellikle de gençler birçok insanı kendilerine örnek almakta onların tavır ve konuşmalarına üsluplarına giyim tarzlarına özenmekte onlar gibi olmaya çalışmaktadırlar. Ancak bu insanlar arasında güzel ahlak taşımayan kişiler olduğu için onları taklit eden gençlerde de aynı tavırlar görülmektedir. Örneğin bu gençlerin bazıları mafya babalarına özenmekte bazıları insanları kolayca öldürdüğü halde film gereği iyi adam rolündeki karakterleri örnek almakta kimileri de kendilerine yabancı bir kültürün olumsuz yönlerini bütünüyle taklit etmeye çalışmaktadır.
Kuran ahlakının yaygın olarak yaşanmadığı bir toplumda insanların karakterini belirleyen başka etkenler de vardır. Buna bir örnek olarak 'erkek adam dediğin.' diye başlayan anlayış verilebilir. Bu mantığa göre erkek karakterinin ilk prensibi daima “üstün” olmaktır. Bu anlayışa sahip toplumdaki diğer etkenler de zaten erkeğin bu üstünlük iddiasını destekleyecek niteliktedir. Kısaca bu ve buna benzer mantıkların sonuçları gençleri gerçek anlamda sevgi saygı merhamet gibi üstün ahlaki özelliklerden uzaklaştırmaktadır. Tüm bunların yanında gençlere verilen eğitimin de önemli bir yeri vardır. Bu da zaman zaman “haklı olanın değil güçlü olanın üstün olduğunu savunan zayıf ve aciz insanların toplumdan silinmesini öngören insanlara şefkatsizlik acımazsızlık çıkarcılık telkini yapan” Darwinist öğretilerin gençlere sistematik olarak telkin edilmesidir.
En Güzel Örnek Peygamberlerimizdir
Bir Müslümanın tavrına ve ahlakına özenmesi benzemek için çaba göstermesi gereken kişiler peygamberlerimizdir. Rabbimiz
Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav)’in güzel bir örnek olduğunu bir ayette şöyle bildirmektedir:
Andolsun sizin için Allah'ı ve ahiret gününü umanlar ve Allah'ı çokça zikredenler için Allah'ın Resûlü'nde güzel bir örnek vardır. (Ahzab Suresi 21)
Peygamberimiz (sav)'i görmemiş olsak bile Kuran ayetlerinden ve hadis-i şeriflerden güzel tavırlarını konuşmalarını gösterdiği güzel ahlakı tanıyabilir ona benzemek ahirette onunla yakın bir dost olabilmek için elimizden gelen çabayı en fazlasıyla gösterebiliriz. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) gibi diğer peygamberler de Allah'ın müminler için örnek kıldığı Allah'ın razı olduğu kişilerdir. Allah Yusuf Suresi'nde şöyle bildirmektedir:
Andolsun onların kıssalarında temiz akıl sahipleri için ibretler vardır. (Yusuf Suresi 111)
Hz. Muhammed (sav)'in Örnek Üslup ve Tavırları
Peygamberimiz (sav)'in çok güzel bir ahlaka sahip olduğunu Allah Kuran'da bildirmiş ve şöyle buyurmuştur:
Gerçekten senin için kesintisi olmayan bir ecir vardır. Ve şüphesiz sen pek büyük bir ahlak üzerindesin. (Kalem Suresi 3-4)
Büyük İslam alimi İmam Gazali hadis alimlerinden derlediği bilgiler ile Peygamber Efendimiz (sav)'in çevresindekilere karşı tutumunu şöyle özetlemiştir:
". Huzurunda oturan herkese mübarek yüzünden nasibini verir iltifat buyururdu. Bu yüzden huzurundaki herkes onun nezdinde kendisinden daha değerlisi olmadığı düşüncesine kapılırdı. Evet onun oturuşu dinleyişi sözleri güzel latifeleri ve teveccühü hep nezdinde oturanlar içindi. Bununla birlikte onun meclisi haya tevazu ve emniyet meclisiydi.
. Kendilerine ikram ve gönüllerini hoş tutmak için sahabelerini künyeleri ile çağırır künyesi olmayanlara künye bularak onunla hitap ederdi.
Öfkelenmekten son derece uzak ve bir şeye çabucak rıza gösterendi.
İnsanlara karşı insanların en şefkatlisiydi. Öyle ya insanların en hayırlısı insanlara hayrı dokunan insanların en yararlısı da insanlara faydalı olandır."1
Müslüman Erkek ve Müslüman Kadinin Ortak Özellikleri
Elbette ki peygamberlerimizin örnek alınması gereken tavırları yalnızca erkekler için geçerli değildir. Mümin erkek ve mümin kadının ahlaki özellikleri ve sorumlulukları ortaktır. Allah bu durumu Kuran'da şöyle bildirir:
Mü'min erkekler ve mü'min kadınlar birbirlerinin velileridirler. İyiliği emreder kötülükten sakındırırlar namazı dosdoğru kılarlar zekatı verirler ve Allah'a ve Resûlü’ne itaat ederler. (Tevbe Suresi 71)
Şüphesiz Müslüman erkekler ve Müslüman kadınlar mü'min erkekler ve mü'min kadınlar gönülden (Allah'a) itaat eden erkekler ve gönülden (Allah'a) itaat eden kadınlar sadık olan erkekler ve sadık olan kadınlar sabreden erkekler ve sabreden kadınlar saygıyla (Allah'tan) korkan erkekler ve saygıyla (Allah'tan) korkan kadınlar sadaka veren erkekler ve sadaka veren kadınlar oruç tutan erkekler ve oruç tutan kadınlar ırzlarını koruyan erkekler ve (ırzlarını) koruyan kadınlar Allah'ı çokça zikreden erkekler ve (Allah'ı çokça) zikreden kadınlar; (işte) bunlar için Allah bir bağışlanma ve büyük bir ecir hazırlamıştır. (Ahzab Suresi 35)
Adaleti
Peygamberimiz (sav) hiçbir zaman adaletten taviz vermemiştir. Allah’ın "Rabbim adaletle davranmayı emretti…" (Araf Suresi 29) ayetinde bildirdiği gibi her devirde tüm insanlara örnek olmuştur.
Konuşma Üslubu
Peygamber Efendimiz (sav)'in konuşmaları her zaman insanlara Allah'ı O'nun gücünü ve büyüklüğünü hatırlatan daima Allah'a çağıran insanlara Allah'ı sevdiren ve O'ndan korkup sakınmalarına vesile olan bir üslupta olmuştur. Peygamberimiz (sav)'i örnek alan Müslüman erkeklerin de her konuşmalarında Allah'ı unutmadıkları belli olmalıdır.
Ayrıca onun sünnetine uyanlar onun gibi insanları uyaran ve onlara müjdeler veren kişiler olmalıdırlar. Nitekim Peygamberimiz (sav) de ümmetine müjde verenlerden olmalarını şöyle buyurmuştur:
"Kolaylaştırın güçleştirmeyin. Müjdeleyin nefret ettirmeyin. Birbirinizle iyi geçinin ihtilafa düşmeyin."2
İnsanların beğendikleri ve övdükleri ne kadar ahlak özelliği davranış biçimi ve meziyet varsa bunların tümü zaten din ahlakının gereği olan özelliklerdir. Yüce Allah'ın emir ve tavsiyelerine uyan kimse hem Rabbimiz'in hoşnutluğunu kazanır hem de çevresindeki tüm insanların sevdiği ve saydığı bir kimse haline gelir.
Nezaketi ve Hoşgörüsü
Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) son derece ince düşünceli nezaketli sabırlı bu kişilere hoşgörü ile yaklaşan içli ve çok medeni bir insandır. Sahabelerin birçok rivayetinde de Peygamber Efendimiz (sav)'in nezaketli ince düşünceli tavırlarına örnek verilmektedir. Peygamber Efendimiz (sav) hem bir peygamber olması hem de bir devlet başkanı olması itibariyle her kesimden insanla sürekli irtibat halinde olmuş; devlet ve kabile reislerinden zengin kimselere fakir zayıf kimsesiz yetimlerden kadın ve çocuklara kadar herkesle görüşmüştür. Tüm bu sosyal yapıları yaşayış tarzları huyları alışkanlıkları birbirinden tamamen farklı olan insanlarla her alanda iyi bir diyalog kurmuş hepsinin gönlünü hoş tutmuş her birine karşı nezaketli anlayışlı sabırlı ve güzel bir tavır göstermiştir.
Peygamber Efendimiz (sav)'in evinde yetişen ve yıllarca ona hizmet eden Hz. Enes (ra) Peygamberimiz (sav)'in eşsiz nezaketini şöyle anlatmıştır:
"Sahabelerine güzel unvanlar verirdi. Hz. Ali'ye 'Ebû Turab' bir başka Sahabisine 'Ebû Hüreyre' gibi lâkaplar vermişti. Onlara şeref kazandırmak için hoşlarına giden isimle çağırırdı."
"Kimsenin sözünü kesmezdi. Konuşmasını yarıda bırakmazdı. Konuştuğu kişi sözünü bitirmeden yahut gitmek üzere ayağa kalkmadan sohbetine devam ederdi."3
Hz. İbrahim'in Misafirperverliği
Rabbimiz’in Kuran'da haber verdiğine göre Hz. İbrahim'e insan suretinde gelen melek elçiler onun evinde konuk olmuşlardır:
Sana İbrahim'in ağırlanan konuklarının haberi geldi mi? Hani yanına girdiklerinde: "Selam" demişlerdi. O da: "Selam" demişti. "Yabancı bir topluluk." (Zariyat Suresi 24-25)
Andolsun elçilerimiz İbrahim'e müjde ile geldikleri zaman; "Selam" dediler. O da: "Selam" dedi (ve) hemen gecikmeden kızartılmış bir buzağı getirdi. (Hud Suresi 69)
Görüldüğü gibi Hz. İbrahim gelen konukların farklı kişiler olduklarını hemen anlamıştır. Buna karşın hiç tanımadığı bu konuklarına karşı çok üstün bir misafirperverlik örneği göstermiş hemen çok güzel ikramlarda bulunmuştur. Hz. İbrahim'in tanımadığı misafirlerine hemen ikramda bulunması onun üstün ahlakının bir tecellisidir. İkramın misafirlerden bir talep gelmeden yapılması Müslümanların örnek almaları gereken ince düşünce özelliklerinden biridir. Hz. İbrahim'in gösterdiği ince düşünce örneklerinden bir diğeri de bu ikramı sezdirmeden hazırlamasıdır:
Hemen (onlara) sezdirmeden ailesine gidip çok geçmeden semiz bir buzağı ile geldi. Derken onlara yaklaştırıp (ikram etti); "yemez misiniz?" dedi. (Zariyat Suresi 26-27)
Hz. Musa'nın Güvenilirliği
Hz. Musa Firavun ve kavmini terk ettikten sonra Medyen'e doğru yönelmişti. Medyen suyunda hayvanlarını sulayamayan iki kadın gördü.
Kadınlar çobanlardan çekiniyorlardı bu nedenle onların yanına gidip sahip oldukları sürüyü sulayamıyorlardı. Fakat Hz. Musa'nın ayetlerde anlatıldığı üzere son derece güvenilir ve nezih bir görüntüsü vardı. Bu nedenle kadınlar onunla konuşmaktan çekinmediler. Kadınlar Hz. Musa'ya hayvanlarını sulamaya kendilerinin gitmek zorunda olduğunu çünkü babalarının yaşlı bir kişi olduğunu ancak çobanlar olduğu için sürülerini sulayamayacaklarını anlattılar. Bunun üzerine Hz. Musa kadınlara yardım edip onların hayvanlarını suladı:
Medyen suyuna vardığı zaman su almakta olan bir insan topluluğu buldu. Onların gerisinde de (hayvanları su başına götürmekten çekinen) iki kadın buldu. Dedi ki: "Bu durumunuz ne?" "Çobanlar sürülerini sulamadıkça biz sürülerimizi sulayamayız; babamız yaşı ilerlemiş bir ihtiyardır." dediler. Hemencecik onların sürülerini suladı. (Kasas Suresi 23-24)
Burada Hz. Musa'nın nezaketli ince düşünceli ve yardımsever karakterinin bir örneğini görüyoruz. Dikkat edilirse bu olayda Hz. Musa hiç tanımadığı iki yabancı kişiye giderek onlarla diyalog kurmuş onlara yardımcı olmuş ve saygılarını kazanmıştır. Öte yandan ayette "çobanlar" olarak tanımlanan kişilerin ise Hz. Musa'nın tam aksi yönde bir tavır sergiledikleri anlaşılmaktadır. Kadınlar Hz. Musa ile diyalog kurabilmelerine rağmen bu kişilerin yanına bile yaklaşmamışlardır. Söz konusu kişiler; dış görünüm itibarıyla güven vermeyen kimseler olabilir. (En doğrusunu Allah bilir)
Demek ki bir Müslümana yakışan tavır ayette "çobanlar" olarak tarif edilen bu kişilere benzer tavırlardan şiddetle kaçınmak öte yandan Hz. Musa'yı örnek alarak alabildiğince nezaketli ince düşünceli halden anlayan nezih bakanın hemen güveneceği bir görüntü üslup ve tavır geliştirmektir.
Hz. Süleyman'ın Estetik Anlayışı
Hani ona akşama yakın bir ayağını tırnağı üstüne diken öbür üç ayağıyla toprağı kazıyan yağız atlar sunulmuştu. O da demişti ki: "Gerçekten ben mal (veya at) sevgisini Rabbimi zikretmekten dolayı tercih ettim." Sonunda bu atlar (koştular ve toz) perdesinin arkasına saklandılar." (Sad Suresi 31-32)
Din ahlakının getirdiği güzelliklerden uzak olan insanların çoğu içine kapalı etrafındaki olaylara ve varlıklara karşı duyarsız umursamaz bir karakter geliştirirler. Oysa Hz. Süleyman'ın tavırlarında da açıkça görüldüğü gibi Müslüman etrafındaki güzelliklere karşı son derece duyarlı güzellik estetik ve sanattan zevk alan ince düşünceli bir insandır. Allah'ın nimetlerinin farkındadır ve bunlardan zevk alıp şükretmeyi bilir.
İMAN ETMEYEN BİR TOPLUMDA ERKEK KARAKTERİ
Alaycı kırıcı ve basit espriler
Hikmetsiz ve boş konuşmalar
Soğuk ve donuk konuşma üslubu
Tartışmacı ve kavgacı bir yapı
Samimiyetsiz yapmacık mimikler
Sürekli kendinden bahsetme kendini övme
Karamsar şikayetçi üslup
Nefsinin isteklerine boyun eğen
Adaleti kendi menfaatleri ölçüsünde gözeten
Agresif ve sinirli hareketler
Kaba görgüsüz güven vermeyen tavırlar
Sorumsuz ve bilinçsiz davranışlar
Bencil menfaatçi karşılık bekleyen bir anlayış
Kibirli enaniyetli
Kadınları bir eşya gibi görme ve aşağılama
Eleştiriye ve değişime kapalı
Estetik anlayıştan yoksun temizlikten uzak
MÜMİN ERKEK KARAKTERİ
Onore edici espriler övücü sözler
Allah’ı hatırlatan faydalı konuşmalar
Güleryüzlü samimi ve canayakın üslup
Uzlaşmacı ve barışçıl yapı
Doğal mimikler
Başkalarını övme
Ümitvar müjdeleyici üslup
Vicadanıyla hareket eden
Adaleti her durumda gözeten
Sakin ve ölçülü hareketler
Nezaketli ince düşünceli güven verici tavırlar
Sorumlu ve bilinçli davranışlar
Fedakar karışılıksız iyilik yapan bir anlayış
Mütevazi ve mülayim
Kadınlara değer verme ve saygı duyma
Eleştiriye ve değişime açık
Estetik yönü gelişmiş modern temizlikten anlayan
SONUÇ
Dünyanın huzur ve barış dolu geleceği için yapılması gereken peygamberlerin ahlakıyla ahlaklanmış inançlı ve güzel huylu nesiller yetiştirmeye gayret etmek olmalıdır. Bu amaçla yetişme çağında olan çocuklara başta Peygamberimiz (sav) olmak üzere tüm peygamberleri Kuran’da anlatılan üstün yönleriyle tanıtmak Kuran ahlakının gereği olan güzel davranışları öğütlemek gerekmektedir. Bu konuda aileler başta olmak üzere eğitmenler gazeteciler köşe yazarları ve televizyonculara önemli sorumluluklar düşmektedir. Modern inançlı vatansever ahlaklı dürüst nesillerin yetişmesi hem toplumların hem tüm dünyanın refahı için mutlak zorunluluktur.
KAYNAKLAR:
1. Tirmizi Taberani; Huccetü'l İslam İmam Gazali İhya'u Ulum'id-din 2. cilt Çeviri: Dr. Sıtkı Gülle Huzur Yayınevi İstanbul 1998 s. 798
2. Hz. Said İbni Ebu Berde; G.Ahmed Ziyaüddin Ramuz El Hadis 2. cilt Gonca Yayınevi İstanbul 1997 510/5
3. Konyalı Mehmed Vehbi Tam Metni Sahih-i Buhari 4. cilt Üçdal Neşriyat İstanbul 1993 s.340
(makale harun yahya)
