Kei*
Kayıtlı Üye
Vücutta her organda bulunan hücreler biribirinden farklı anatomik yapı
ve fonksiyona sahiptir, bu özelliklerden dolayıdır ki her organ farkli
bir işlem için görev yapmaktadır.
Organlardaki hücrelerin KONTROLSÜZ biçimde çoğalması tümör ve kanser
oluşumuna yol açar.
Meme, süt bezleri ve (özellikle emzirme döneminde) meme hücreleri
tarafından oluşturulan sütü meme ucuna (nipple) kadar iletilmesini
sağlayan kanallardan ve çevre yağ dokusundan oluşan egzokrin bir
bezdir.
exocrin: salgısının dış ortama salınması (ör: meme )
endocrin: salgısının kana salınması (ör: tiroid, hipofiz gibi)
Meme, östrojen reseptörlerinin vücudun birçok yerinde olduğu gibi
hormonal değişikliklerden etkilenen organdır. menstruasyon siklusta
hormonal yükselmelerin sebep olduğu değişikliklerin olduğu yerlerden
birisi de meme dokusudur. üreme çağındaki bir kadın (15 - 50 yaş
varsayılarak = 35 yıl) 12 ay x 35 yıl = 420 kez östrojen- progestron
değişikliğine maruz kalmaktadır ( düzensiz menstruel durumlar ve
gebelik dönemleri hariç). dolayısıyla bu hormonal düzensizliğe sürekli
maruz kalan meme dokusunda bazı değişiklikler oluşacaktır. (kist,
kitle v.s.)
İşte bu bilgiden yararlanarak memede oluşan olası kitlelerin östrojen
reseptör pozitifliği önem taşır. reseptör pozitifliği varsa Tamoxifen
gibi östrojen antagonisti ilaçlar ile kitle boyutlarında küçülme elde
edilebilir.
Meme kanserinin ERKEN tanısında Self Examination olarak tarif edilen
Kendikendine Muayene 'nin büyük bir önemi vardır. zira kişi natürünü
bilemeyeceği kitle veya şişlikleri fark etmesiye hekime baş vurarak
tanısının daha erken konmasını sağlayabilir.
RİSK Faktörleri:
1- Meme kanserinin büyük çoğunluğu genetik geçişli olduğundan AİLE
HİKAYESİ önemlidir. 1. derece akrabalikta pozitif hikayesi olanlar
daha dikkatli incelenmelidir.
2- İLERİ YAŞ önemli bir risk faktörüdür. 50 yaş üzerinde olan
kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı, yaşı 50 yaşın altında olan
kadınlardan 4 kat daha fazladır. Dolayısıyla 50 yaş üzerindeki her
kadın, yılda bir kez doktora baş vurarak muayene olmalı ve mamografi
çektirmelidir.
NOT: meme kanseri tarama metodu mamografidir, Ultrasonografi
mamografide net anlaşılmayan lezyonların tanımlanmasında ( kist mi
yoksa solid lezyon mu? anlamada) ve lokalizasyon konfirme etmek için
kullanılır.
3- Kişisel meme kanseri hikayesi: Daha önce meme kanseri geçirmiş ve
tedavi olmuş kadınlarda, diğer memede kansere gelişme olasılığı normal
kadınlara göre 3-4 kat daha fazladır.
4- Daha önce meme biopsisi yapılmış olması: Memede bir kitle nedeni
ile biopsi yapılmış ve iyi huylu bir tümör saptanmış olabilir. Bazı
kanser olmayan iyi huylu tümörlerin bulunması, kanser gelişme riskini
değişik oranlarda artırabilmektedir. Bu, tümörün histolojiik yapısına
göre değişir. Örneğin, yapılan bir biopside, çıkartılan kitlenin
patolojik incelemesi sonucu atipik hiperplazi tanısı konmuş kadınlarda
( iyi huylu ), meme kanseri gelişme oranı normal kadınlara göre daha
fazladır.
5- Üretkenlik çağı süresi: ilk menstruayon yaşının erken olması,
menepoza geç girilmesi, fertil cağı uzatmaktadır = daha uzun süre
östrojen hormonu etkisi altında kalmakta, meme kanseri gelişme riski
artmaktadır. İlk çocuğunu 30 yaşından sonra doğuran kadınlarda meme
kanseri görülme oranı 20 yaşından önce doğuranlara göre 2 kat
fazladır. Hiç çocuk doğurmayan kadınlarda risk hafif yükselmektedir
6- Sosyoekonomik seviyenin yüksekliği: sosyoekonomik düzeyi yüksek
olan kadınlarda, meme kanseri görülme oranı daha fazladır. Bu
ailelerin kızları daha iyi beslendikleri için daha erken gelişmekte ve
erken yaşta adet görmeye başlamaktadır. Ayrıca bu çocuklar büyüdükleri
zaman eğitim ve iş nedeni ile daha geç evlenmekte ve daha geç çocuk
sahibi olmaktadırlar. Bu nedenlere bağlı olarak fertil çağın erken
başlaması, geç doğurma gibi nedenler sebep olarak sayılabilir.
7- Östrojen hormonu tedavisi (hormon replasman tedavisi) görenler:
Menopoz nedeni ile uzun süre östrojen tedavisi ( 10 yıldan fazla)
gören kadınlarda, meme kanseri oranı artmaktadır. Fakat, hormon
tedavisi almayan kadınlarda da, kalp hastalıklarında ve osteoporoz
gibi sorunlarda artış ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, menopoz
yakınmalarının azaltılması amacı ile, östrojen verilmesi önerilebilir
fakat, mutlaka bir hekim kontrolu altında yapılmalıdır.
8- Doğum kontrol hapı (kontraseptif) kullanılması: On yıl önce doğum
kontrol hapını bırakmış olan kadınlarda, bu risk tamamen ortadan
kalkmaktadır.
9- Alkol kullanılması: Fazla alkol alan kadınlarda, almayan kadınlara
göre risk nispeten artmaktadır. Günde 3 bardak yüksek dereceli alkol
içen bir kadının meme kanserine yakalanma riski, hiç içmeyen kadına
göre 2 kat daha fazladır. Alkol alımının günde bir kadeh ile
sınırlandırılması önerilmektedir.
NOT: alkolik karaciğer yada sirotik karaciğerde östrojenin
karaciğerdeki metabolizma hızı yavaşlar ve kan seviyesi artar =
östrojen maruziyeti artar.
Sigara: Sigaranın kesin bir etkisi gösterilememekle birlikte riski
artırmaktadır.
Şişmanlık (obezite) ve yağlı beslenme: adipoz (yağ) dokusunda bulunan
aromatz aktivitesi ile östrojen seviyesi yükselir ve maruziyet miktarı
artar.
Meme görüntülemede:
ilk olarak mamografi : 40 - 50 yaş 1 veya 2 yılda bir
50 yaş üzerinde her yıl
kullanılan metod x ışını olduğundan
40 yaş öncesi
yapılmaz. zira x ışını teratojen ve
kanserojen etkisi
mevcut.
Ultrasonografi: reproductive yaşta yapılabilir. mamografi ile kombine
şekilde kullanılır. ses dalgaları ile görüntü elde edildiği için
riskli değildir. herhangi bir teratojen ve kanserojen etkisi rapor
edilmemiştir.
Meme MR: ileri vakalarda endikedir. meme parankiminin detaylı
incelemesini sağlar.
Termografi : yeni kullanılan bir yöntemdir.
Meme kanseri erken tanısında KENDİKENDİNE MEME MUAYENESİ önemlidir.
dolayısıyla her bayan bunu banyo sırasında ve yatar pozisyonda
yapmalıdır.
Meme cildinde çekinmeler, meme başı çekinmesi ve KENDİLİĞİNDEN olan
akıntılar (özellikle kanlı akıntılar) önem taşır. Mutlaka incelenmesi
gerekir.
Bu konuda toplumun bilinçlenmesi ve olaya bilinçli bir şekilde
yaklaşması yine erken tanıda rolü mevcuttur. çeşitli radyo ve tv
programları özelliklede bazı dizi programında bu tür sağlık konularına
yer verilmesi pozitif bir gelişme olarak algılanması gerekir.
ve fonksiyona sahiptir, bu özelliklerden dolayıdır ki her organ farkli
bir işlem için görev yapmaktadır.
Organlardaki hücrelerin KONTROLSÜZ biçimde çoğalması tümör ve kanser
oluşumuna yol açar.
Meme, süt bezleri ve (özellikle emzirme döneminde) meme hücreleri
tarafından oluşturulan sütü meme ucuna (nipple) kadar iletilmesini
sağlayan kanallardan ve çevre yağ dokusundan oluşan egzokrin bir
bezdir.
exocrin: salgısının dış ortama salınması (ör: meme )
endocrin: salgısının kana salınması (ör: tiroid, hipofiz gibi)
Meme, östrojen reseptörlerinin vücudun birçok yerinde olduğu gibi
hormonal değişikliklerden etkilenen organdır. menstruasyon siklusta
hormonal yükselmelerin sebep olduğu değişikliklerin olduğu yerlerden
birisi de meme dokusudur. üreme çağındaki bir kadın (15 - 50 yaş
varsayılarak = 35 yıl) 12 ay x 35 yıl = 420 kez östrojen- progestron
değişikliğine maruz kalmaktadır ( düzensiz menstruel durumlar ve
gebelik dönemleri hariç). dolayısıyla bu hormonal düzensizliğe sürekli
maruz kalan meme dokusunda bazı değişiklikler oluşacaktır. (kist,
kitle v.s.)
İşte bu bilgiden yararlanarak memede oluşan olası kitlelerin östrojen
reseptör pozitifliği önem taşır. reseptör pozitifliği varsa Tamoxifen
gibi östrojen antagonisti ilaçlar ile kitle boyutlarında küçülme elde
edilebilir.
Meme kanserinin ERKEN tanısında Self Examination olarak tarif edilen
Kendikendine Muayene 'nin büyük bir önemi vardır. zira kişi natürünü
bilemeyeceği kitle veya şişlikleri fark etmesiye hekime baş vurarak
tanısının daha erken konmasını sağlayabilir.
RİSK Faktörleri:
1- Meme kanserinin büyük çoğunluğu genetik geçişli olduğundan AİLE
HİKAYESİ önemlidir. 1. derece akrabalikta pozitif hikayesi olanlar
daha dikkatli incelenmelidir.
2- İLERİ YAŞ önemli bir risk faktörüdür. 50 yaş üzerinde olan
kadınlarda meme kanseri görülme sıklığı, yaşı 50 yaşın altında olan
kadınlardan 4 kat daha fazladır. Dolayısıyla 50 yaş üzerindeki her
kadın, yılda bir kez doktora baş vurarak muayene olmalı ve mamografi
çektirmelidir.
NOT: meme kanseri tarama metodu mamografidir, Ultrasonografi
mamografide net anlaşılmayan lezyonların tanımlanmasında ( kist mi
yoksa solid lezyon mu? anlamada) ve lokalizasyon konfirme etmek için
kullanılır.
3- Kişisel meme kanseri hikayesi: Daha önce meme kanseri geçirmiş ve
tedavi olmuş kadınlarda, diğer memede kansere gelişme olasılığı normal
kadınlara göre 3-4 kat daha fazladır.
4- Daha önce meme biopsisi yapılmış olması: Memede bir kitle nedeni
ile biopsi yapılmış ve iyi huylu bir tümör saptanmış olabilir. Bazı
kanser olmayan iyi huylu tümörlerin bulunması, kanser gelişme riskini
değişik oranlarda artırabilmektedir. Bu, tümörün histolojiik yapısına
göre değişir. Örneğin, yapılan bir biopside, çıkartılan kitlenin
patolojik incelemesi sonucu atipik hiperplazi tanısı konmuş kadınlarda
( iyi huylu ), meme kanseri gelişme oranı normal kadınlara göre daha
fazladır.
5- Üretkenlik çağı süresi: ilk menstruayon yaşının erken olması,
menepoza geç girilmesi, fertil cağı uzatmaktadır = daha uzun süre
östrojen hormonu etkisi altında kalmakta, meme kanseri gelişme riski
artmaktadır. İlk çocuğunu 30 yaşından sonra doğuran kadınlarda meme
kanseri görülme oranı 20 yaşından önce doğuranlara göre 2 kat
fazladır. Hiç çocuk doğurmayan kadınlarda risk hafif yükselmektedir
6- Sosyoekonomik seviyenin yüksekliği: sosyoekonomik düzeyi yüksek
olan kadınlarda, meme kanseri görülme oranı daha fazladır. Bu
ailelerin kızları daha iyi beslendikleri için daha erken gelişmekte ve
erken yaşta adet görmeye başlamaktadır. Ayrıca bu çocuklar büyüdükleri
zaman eğitim ve iş nedeni ile daha geç evlenmekte ve daha geç çocuk
sahibi olmaktadırlar. Bu nedenlere bağlı olarak fertil çağın erken
başlaması, geç doğurma gibi nedenler sebep olarak sayılabilir.
7- Östrojen hormonu tedavisi (hormon replasman tedavisi) görenler:
Menopoz nedeni ile uzun süre östrojen tedavisi ( 10 yıldan fazla)
gören kadınlarda, meme kanseri oranı artmaktadır. Fakat, hormon
tedavisi almayan kadınlarda da, kalp hastalıklarında ve osteoporoz
gibi sorunlarda artış ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, menopoz
yakınmalarının azaltılması amacı ile, östrojen verilmesi önerilebilir
fakat, mutlaka bir hekim kontrolu altında yapılmalıdır.
8- Doğum kontrol hapı (kontraseptif) kullanılması: On yıl önce doğum
kontrol hapını bırakmış olan kadınlarda, bu risk tamamen ortadan
kalkmaktadır.
9- Alkol kullanılması: Fazla alkol alan kadınlarda, almayan kadınlara
göre risk nispeten artmaktadır. Günde 3 bardak yüksek dereceli alkol
içen bir kadının meme kanserine yakalanma riski, hiç içmeyen kadına
göre 2 kat daha fazladır. Alkol alımının günde bir kadeh ile
sınırlandırılması önerilmektedir.
NOT: alkolik karaciğer yada sirotik karaciğerde östrojenin
karaciğerdeki metabolizma hızı yavaşlar ve kan seviyesi artar =
östrojen maruziyeti artar.
Sigara: Sigaranın kesin bir etkisi gösterilememekle birlikte riski
artırmaktadır.
Şişmanlık (obezite) ve yağlı beslenme: adipoz (yağ) dokusunda bulunan
aromatz aktivitesi ile östrojen seviyesi yükselir ve maruziyet miktarı
artar.
Meme görüntülemede:
ilk olarak mamografi : 40 - 50 yaş 1 veya 2 yılda bir
50 yaş üzerinde her yıl
kullanılan metod x ışını olduğundan
40 yaş öncesi
yapılmaz. zira x ışını teratojen ve
kanserojen etkisi
mevcut.
Ultrasonografi: reproductive yaşta yapılabilir. mamografi ile kombine
şekilde kullanılır. ses dalgaları ile görüntü elde edildiği için
riskli değildir. herhangi bir teratojen ve kanserojen etkisi rapor
edilmemiştir.
Meme MR: ileri vakalarda endikedir. meme parankiminin detaylı
incelemesini sağlar.
Termografi : yeni kullanılan bir yöntemdir.
Meme kanseri erken tanısında KENDİKENDİNE MEME MUAYENESİ önemlidir.
dolayısıyla her bayan bunu banyo sırasında ve yatar pozisyonda
yapmalıdır.
Meme cildinde çekinmeler, meme başı çekinmesi ve KENDİLİĞİNDEN olan
akıntılar (özellikle kanlı akıntılar) önem taşır. Mutlaka incelenmesi
gerekir.
Bu konuda toplumun bilinçlenmesi ve olaya bilinçli bir şekilde
yaklaşması yine erken tanıda rolü mevcuttur. çeşitli radyo ve tv
programları özelliklede bazı dizi programında bu tür sağlık konularına
yer verilmesi pozitif bir gelişme olarak algılanması gerekir.