sensiz olmaz
Kayıtlı Üye
Vergi borcunun hesaplanmasına esas teşkil eden değer yahut miktar olarak tanımlanabilir. Yükümlünün ödemekle yükümlü olduğu vergi borcunu ortaya çıkartmak için verginin konusunu tesbit etmek ve ölçmek gerekir. Verginin konusu bir olay (ithalat, satın alma, vs.), bir iktisadi varlık (bina, arazi, hayvan vs.) veya elde edilen gelir gibi hususlar olabilir. Vergi borcunu tesbit için verginin konusunu bilmek yeterli değildir. Vergi borcunu tesbit için ayrıca matraha başvurmak gerekir. Matrah iktisadi bir değer olabileceği gibi fiziki bir miktar da olabilir. Mesela arazi vergisinin konusu mükellefin sahip olduğu arazidir, verginin matrahı ise arazinin alanı veya değeri olabileceği gibi arazinin hasılatı da olabilir. Bu hasılatı da miktar ya da değer olarak almak mümkündür. Bina vergisinin konusu mükellefin sahip olduğu binadır; verginin matrahı, yani vergi borcunun hesaplanmasına esas teşkil eden şey ise binanın değeri, safi veya gayri safi iradı ve hatta binanın oda veya pencere sayısı olabilir.
Böylece verginin matrahı kantitatif bir kavram olmaktadır. Bu kavram iktisadi değerle ifade ediliyorsa ad valorem vergilerden söz edilir. Matrahın ağırlık, yüz ölçümü, hacim, uzunluk gibi fiziki miktarlarla ifade edildiği durumlarda spesifik vergiler söz konusudur. Spesifik vergilerde vergi borcu çeşitli ölçüler üzerinden hesaplanabilir. Mesela elektrik tüketimi için kilovat-saat üzerinden, havagazı tüketimi için de metreküp üzerinden hesaplanır.
Verginin matrahı(değeri) çoğu zaman direkt olarak konunun ölçülmesile bulunur. Mesela gelir ve servet vergilerinde konu sahip olunan gelir ve servet, matrah ise bunların nakdi değeridir. Fakat bazı durumlarda matrahı bulmak için konu direkt olarak ölçülmez. Bu ölçmeyi yapabilmek için bazı yan faktörlere -Karinelere- başvurulması gerekmektedir. Mesela bina vergisi hesaplanırken oda veya pencere sayısının esas alınması gibi.
Türkiye'de Gelir Vergisinin matrahı yıllık safi ve gerçek gelir; Kurumlar Vergisinin matrahı yıllık safi kar, Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı mirasçıların ayrı ayrı elde ettikleri miras tutarlarıdır. Gider ve gümrük vergilerinde ise matrah konuya göre bazan değer, bazan da çeşitli şekilde ölçülebilen miktar olmaktadır.
Almancası : Bemessungesgrundlage.
Fransızcası : assiette de l'impöt.
İngilizcesi : basis of assessment.
Böylece verginin matrahı kantitatif bir kavram olmaktadır. Bu kavram iktisadi değerle ifade ediliyorsa ad valorem vergilerden söz edilir. Matrahın ağırlık, yüz ölçümü, hacim, uzunluk gibi fiziki miktarlarla ifade edildiği durumlarda spesifik vergiler söz konusudur. Spesifik vergilerde vergi borcu çeşitli ölçüler üzerinden hesaplanabilir. Mesela elektrik tüketimi için kilovat-saat üzerinden, havagazı tüketimi için de metreküp üzerinden hesaplanır.
Verginin matrahı(değeri) çoğu zaman direkt olarak konunun ölçülmesile bulunur. Mesela gelir ve servet vergilerinde konu sahip olunan gelir ve servet, matrah ise bunların nakdi değeridir. Fakat bazı durumlarda matrahı bulmak için konu direkt olarak ölçülmez. Bu ölçmeyi yapabilmek için bazı yan faktörlere -Karinelere- başvurulması gerekmektedir. Mesela bina vergisi hesaplanırken oda veya pencere sayısının esas alınması gibi.
Türkiye'de Gelir Vergisinin matrahı yıllık safi ve gerçek gelir; Kurumlar Vergisinin matrahı yıllık safi kar, Veraset ve İntikal Vergisinin matrahı mirasçıların ayrı ayrı elde ettikleri miras tutarlarıdır. Gider ve gümrük vergilerinde ise matrah konuya göre bazan değer, bazan da çeşitli şekilde ölçülebilen miktar olmaktadır.
Almancası : Bemessungesgrundlage.
Fransızcası : assiette de l'impöt.
İngilizcesi : basis of assessment.