5 SORUDA MANDA YUVA YAPMIŞ SÖĞÜT DALINA TÜRKÜSÜ
Kastamonu’da mandalar söğütlere tırmanır mı?
- Hayır Yöredeki mandaların yurdun diğer bölgelerindekilerden farkı yoktur Türkünün derlendiği Tosya, bilindiği gibi pirinci ile ünlüdür Çeltik tarlalarının sürülmesinde kullanılan manda, yaz sıcağında serinlemek için az kıllı olan derisini çamura bular Bunun için de göletlerin kenarlarında bulunan ve dalları da suyun içine kadar uzanan salkım söğütlerin gölgesine yatar İşte mandanın söğüt dalına yuva yapması budur
Yöredeki sinekler manda yavrusu kapacak kadar büyük mü?
-Kastamonu’da ne manda yavruları normalden küçük, ne de sinekler manda kapacak kadar büyüktür "Yavrusunu sinek kapması" yavrunun sinek tarafından ısırılmasıdır Çünkü yörede kapmak sözcüğü tıpkı "köpek kapar" der gibi, alıp götürmek değil, ısırmak anlamı taşıyor
Öküz nasıl torbadan düşüyor? Hatta oraya nasıl girmiş?
-Yörede ****ler bir yerden diğer yere götürülürken hayvan ekinlere zarar vermesin diye boynuna yem torbası takılır Böylece hayvan yolda yemlenirken zamandan da tasarruf edilmiş olur Öküzüm torbadan düştü, yem torbasının boynundan çıkması, yani hayvanın yemeden kesilmesi anlamına geliyor
Minareden uçan müezzinin Hezarfen’le bir ilgisi var mı?
-Bu deyiş halk kültürüyle ilgilenenlerin kolay tahmin edebileceği bir şey Müezzinin ezan okurken minareden uçması Hezarfen Çelebi gibi gökte süzülmesi değil; erenlere karışması, ermesi anlamına geliyor
Manda söğüt gölgesine yatmış, yavrusunu sinek ısırmış, ****ün iştahı yok, müezzin de ermiş E yani?
-Bu türkü ozanların bey aleyhine söz söylemelerinin yasaklandığı bir ortamda doğuyor Ozana bir eğlencede türkü söyleme emrivakisi yapılmış, önüne de kuru ekmeklerden oluşan yemek (tirit) konmuş Ozan yapılan haksızlığı, ince zekası ve hiciv yeteneğiyle dile getirmiş
TÜRKÜNÜN SÖZLERİ
Manda yuva yapmış söğüt dalına- Aman aman
Yavrusunu sinek kapmış gördün mü, amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım
Tiridine tiridine tiridine bandım
Bedava mı sandın para verdim aldım
Sabahleyin erken çifte giderken - Aman aman
Öküzüm torbadan düştü gördün mü, amanin yandım
Amanin amanin amanin yandımTiridine tiridine tiridine bandım
Bedava mı sandın para verdim aldım
Sabah ezanını okurken - Aman aman
Müezzin minareden uçtu gördün mü, amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım
Kastamonu’da mandalar söğütlere tırmanır mı?
- Hayır Yöredeki mandaların yurdun diğer bölgelerindekilerden farkı yoktur Türkünün derlendiği Tosya, bilindiği gibi pirinci ile ünlüdür Çeltik tarlalarının sürülmesinde kullanılan manda, yaz sıcağında serinlemek için az kıllı olan derisini çamura bular Bunun için de göletlerin kenarlarında bulunan ve dalları da suyun içine kadar uzanan salkım söğütlerin gölgesine yatar İşte mandanın söğüt dalına yuva yapması budur
Yöredeki sinekler manda yavrusu kapacak kadar büyük mü?
-Kastamonu’da ne manda yavruları normalden küçük, ne de sinekler manda kapacak kadar büyüktür "Yavrusunu sinek kapması" yavrunun sinek tarafından ısırılmasıdır Çünkü yörede kapmak sözcüğü tıpkı "köpek kapar" der gibi, alıp götürmek değil, ısırmak anlamı taşıyor
Öküz nasıl torbadan düşüyor? Hatta oraya nasıl girmiş?
-Yörede ****ler bir yerden diğer yere götürülürken hayvan ekinlere zarar vermesin diye boynuna yem torbası takılır Böylece hayvan yolda yemlenirken zamandan da tasarruf edilmiş olur Öküzüm torbadan düştü, yem torbasının boynundan çıkması, yani hayvanın yemeden kesilmesi anlamına geliyor
Minareden uçan müezzinin Hezarfen’le bir ilgisi var mı?
-Bu deyiş halk kültürüyle ilgilenenlerin kolay tahmin edebileceği bir şey Müezzinin ezan okurken minareden uçması Hezarfen Çelebi gibi gökte süzülmesi değil; erenlere karışması, ermesi anlamına geliyor
Manda söğüt gölgesine yatmış, yavrusunu sinek ısırmış, ****ün iştahı yok, müezzin de ermiş E yani?
-Bu türkü ozanların bey aleyhine söz söylemelerinin yasaklandığı bir ortamda doğuyor Ozana bir eğlencede türkü söyleme emrivakisi yapılmış, önüne de kuru ekmeklerden oluşan yemek (tirit) konmuş Ozan yapılan haksızlığı, ince zekası ve hiciv yeteneğiyle dile getirmiş
TÜRKÜNÜN SÖZLERİ
Manda yuva yapmış söğüt dalına- Aman aman
Yavrusunu sinek kapmış gördün mü, amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım
Tiridine tiridine tiridine bandım
Bedava mı sandın para verdim aldım
Sabahleyin erken çifte giderken - Aman aman
Öküzüm torbadan düştü gördün mü, amanin yandım
Amanin amanin amanin yandımTiridine tiridine tiridine bandım
Bedava mı sandın para verdim aldım
Sabah ezanını okurken - Aman aman
Müezzin minareden uçtu gördün mü, amanin yandım
Amanin amanin amanin yandım