KCK soruşturmasında ifadeye çağrılan eski MİT yöneticileri Emre Taner ve Afet Güneş'in de aralarında bulunduğu 4 MİT görevlisi için yakalama emri çıkarılınca tartışmalar da alevlendi.
Kürt açılımı sürecinin sessiz mimarı olarak gösterilen MİT eski Müsteşarı Emre Taner ve yardımcısı efsane MİT'çi olarak nitelenen Afet Güneş ve 2 MİT elemanı görüldükleri yerde yakalanacaklar.
Peki 1942 doğumlu teröristbaşı Abdullah Öcalan'ın bile 'olgun biri' diye bahsettiği, Mesut Barzani'yi çocukluğundan beri tanıyan, "Ben Kürt sorununu Musa Anter"den öğrendim" dediği öne sürülen ve bu sözü hiç yalanlanmayan Emre Taner kimdir?
DİYARBAKIRLI MEMUR ÇOCUĞU
Bir dönem hükümet açısından vazgeçilmez MİT Müsteşarı haline gelen Diyarbakır doğumlu ancak Kürt olup olmadığı kamuoyunda tartışılan Taner, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunu. Memur babasının yaşadığı maddi sıkıntılar nedeniyle tahsil hayatı boyunca çeşitli işlerde çalışan Taner, 1967de teşkilata girdi.
Çeşitli görevlerde bulunduktan sonra önce Bursa, sonra İstanbul Daire Başkanlığı yaptı. 1987de İstihbarat Başkanlığı koltuğuna oturan Taner, 1992de MİT Müsteşar Yardımcısı olarak atandı. Bu tarihten sonra da ismi sürekli müsteşarlık adayları arasında sayıldı.
Sönmez Köksalın müsteşarlığı döneminde merkezden uzaklaştırılarak yurtdışı göreve atanan Taner, sonraki Müsteşar Şenkal Atasagun tarafından 1999da Müsteşar Operasyon Yardımcılığına getirildi. Tanerin, bu göreve atanmadan önce Öcalanın Suriyeden çıkartılması ve yakalanmasında etkili rol oynadığı uzun süre konuşuldu. Taner, Emniyet, MİT ve Jandarmanın 2004te PKKya yönelik istihbarat paylaşımı için kurduğu komisyona başkanlık etti.
Kürtler ve Kürt sorununun çözümü konusunda sürekli seçilen kişi olmasının altında, Tanerin meslek yaşamı boyunca bu alanda çalışması yatıyor. Yıllarca Diyarbakır ve çevresinde görev yapan Taner, yaklaşık 30 yıl önce Barzani ailesiyle tanıştı.
Tanerin o yıllarda, Molla Mustafa Barzaninin yanında gördüğü küçük çocuk, bugün bölgedeki en önemli aktörlerden olan, Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetiminin lideri Mesud Barzani. Barzani ile ilişkisini kariyeri boyunca sürdüren Taner, bölgede görev yaparken edindiği deneyimleri, Kürtlerle ilgili okuduğu çok sayıda akademik kitap ve araştırmayla da harmanladı.
KÜRT SORUNUNU ANTER'DEN ÖĞRENDİM
Deneyim ve bilgisi, Tanerin, istihbarat uzmanlarınca Kürt sorununu en iyi bilen Türk olarak gösterilmesini sağladı. Öte yandan, bugün neredeyse bütün Kürtler için sembolik bir değer taşıyan ve JİTEM tarafından öldürüldüğü belirtilen gazeteci- yazar Musa Anterin Tanerin kariyerindeki önemi büyük.
Tanerin, istihbarat elemanı sıfatıyla takibe aldığı, dört kez tutuklanmasında rol oynadığı, hatta sorguladığı Anter için, yakın çevresine Ben Kürt meselesini Musa Anterden öğrendim dediği daha önce kamuoyuna yansıdı ve bu ifade yalanlanmadı.
KRİTİK GÖRÜŞME
Taner, Atasagunun emekliye ayrılmasının ardından 15 Haziran 2005te, MİT Müsteşarlığına atandı. 8 Ağustos 2005te Bakanlar Kuruluna Kürt sorunu konusunda beş saat süren bir brifing veren Taner, iddialara göre ortaya koyduğu görüşlerle bazı bakanların tepkisini çekti.
Taner, brifingden kısa süre sonra, çocukluğunu bildiği Barzani ile görüşme yaptı. Barzani, 20 Ekim 2005te, Türk istihbaratından gelen Taner başkanlığındaki konuklarını ağırladı. İddialara göre Barzani Tanerden, Türkiyenin Kuzey Iraktaki Kürt oluşumunu tanımasını, Kuzey Irak ve Türkiyedeki Kürtlere çifte vatandaşlık verilmesini, eğitim, sağlık ve ekonomi konusunda sıkı ilişkiler geliştirilmesini istedi.
Barzaninin, kurulacak askeri okullarda, Türk uzmanların görev yapmasını talep ettiği bile öne sürüldü. İddialara göre, Taner bu taleplerin hiçbirine Hayır demedi. Tanerin, daha ilk adımda küstürülmek istenmeyen Barzaniden talebi, Türkiyenin yeni Kürt stratejisini özetler nitelikteydi:
Kuzey Iraktaki Kürt otoritesi, Türkiye ile işbirliği içinde PKKyı yok etmek üzere harekete geçecek. Barzani, PKK karşıtı işbirliğini, PKK tümüyle silah bırakıp yok oluncaya kadar götüreceklerini ilan edecek.
ÖCALANLA İMRALIDA GÖRÜŞTÜ
Taner'in, Müsteşar Yardımcılığı döneminde Öcalan ile İmralıda görüştüğü, Öcalanın bu görüşme için Taneri tanımıyordum. Çok olgun biriydi, şaşırdım. Biz bu sorunu KDP, YNK ve Amerika ile değil, sizinle çözelim diyorlardı dediği kamuoyuna yansıdı. Öcalanın Tanere, Bugüne kadar neredeydiniz? dediği, dağdakilere mesaj gönderme imkânının bulunmamasından şikâyet ettiği de iddia edildi.
Tanerin Kürt açılımı süreci başlatılmadan önce Öcalan ile kapsamlı görüşmeler yaptığı ve halen zaman zaman görüştüğü de Ankara kulislerinde konuşuluyor.
MGKDA SUNUM YAPTI
TANERİN, Kuzey Irak-İmralı hattında yaptığı görüşmeler, MİTe gelen istihbaratlar, bilgi ve deneyimleri doğrultusunda hazırladığı raporlar, hükümet için büyük önem taşıyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gülün, Türkiye için güzel şeyler olacak açıklaması öncesinde Tanerden gelen raporu incelediği ve MGKnın açılıma destek verdiği toplantısında Tanerin geniş kapsamlı bir sunum yaptığı da belirtiliyor. Tanerin, Kandil ve Mahmurdan 34 kişilik grubun Türkiyeye gelmesi ve yaşanan sonraki süreçte de etkili rol oynadığı, hatta bölgeye gittiği biliniyor.
Kadınların duygularını daha kolay belli ettiği gerekçesiyle MİTe daha çok erkek istihbaratçı almayı tercih ettiklerini belirten Taner, Beşiktaşlı.
K. IRAKTA YENİ DÖNEM
Tanerle 20 Ekim 2005te yaptığı görüşmeden sonra ABDye giden Barzani, Başkan sıfatıyla karşılandı. Türkiye ABDye bu konuda sitem etse de Taner, Barzaninin bu şekilde karşılanacağını ve sonraki süreçte Kuzey Irakta yaşanabilecek gelişmeleri üst makamlara iletmişti. Taner, MİTin 80. kuruluş yıldönümü nedeniyle, 5 Ocak 2006da yaptığı açıklamada Türkiyenin artık savunma pozisyonuyla yetinemeyeceğini belirterek, yeni istihbarat vizyo-nunu aktardı. MİTi de bu vizyon doğrultusunda organize etti.
MİT'İN AFET ABLASI
Afet Güneş aslında basına pek yansımayan bir isimdi. Ancak bu gizlilik MİTin efsane, zeki, Kürt konusunda uzman ismi diye bazı köşe yazılarına yansıyınca daha önce A.G. diye anılan Afet Güneş adı da deşifre oldu.
Bugüne kadar bir kez fotoğraflanan Afet Güneş, Başbakanlıkta yapılan, hükümet yetkilileri, Genelkurmay Başkanı, Kara Kuvvetleri Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, Emniyet Genel Müdürü, Başbakanlık ve Güvenlik Müsteşarlarının hazır bulunduğu güvenlik zirvesine MİTi temsilen katıldı.
Basına yansıyan haberlere göre, Bayan Müsteşar Yardımcısı Güneş, teşkilatta gerçekten efsane kabul ediliyordu. Çünkü PKKnın kuruluşundan beri, şube müdürlüğünden itibaren bu konuya bakan, dahası İmralı ile en çok görüşen ismin o olduğu lanse ediliyordu.
Bir dönem basına Müsteşar Hakan Fidan'ın koltuğa oturur oturmaz, Emre Tanerin teşkilattan izini sileceğim dediği de yansımıştı.
Basına yansıyan bazı bilgilerde Fidanın, kendisiyle çalışmak istemediğini söylediği isimlerden birisi de Afet Güneş olduğu iddia edilmişti. Fidan'ın daha ilk günlerinde gayet kibar şekilde, Herhalde Sonbaharda emekli olursunuz diyerek, görev süresinin uzatılmayacağı sinyalini verdiği öne sürülmüştü. Ancak bir süre sonra da Fidan'la Güneş'in birlikte çalışmasının kararlaştırıldığı haberlere yansımıştı.