sEmih
Kayıtlı Üye
Her ne kadar oymak görünümünde isler de, bu kesime oymaktan çok olacak denilir. Sayısal çocukları nedeniyle oymak hüviyetine bürünmüşlerdir. Doğu Anadolu'daki halk arasında Kureyşanlılar'a kutsal bir ocak gözü ile bakılır. Adından çağrışımla bu ocağı, Kureyşanlılar'a kutsal bir ocak gözü ile bakılır. Adından çağrışımla bu ocağı, Arabistan'daki Arap kabilesine bağlamak yanlış olur.
Her şeyden önce belirtmek gerekir ki, Kureyşanlılar dahil tüm ocaklar, Horasan'dan gelmelidir. Bulundukları yerde, bin yıllık zaman içinde Türkçe'den başka dil de bilmektedirler. Ancak, yaptıkları cemlerde Türkçe gülbanklar okuyup, Türkçe ibadet etmektedirler. Kureyşanlılar'dan dedelik yapanlara, "horasanlı Baba Kureyş" denilir. Bu ocakların, Batı Anadolu'da algılandığı gibi Kürtlükle uzaktan-yakından bir ilgileri yoktur.
Kureyşan Ocağı, genelde toplu olarak Nazmiye-Erzincan-Pülümür ve Magirt'te bulunur. Kimi yer ve Köylerde de dağınık olarak yerleşmişlerdir. Kiği Varto-Hınıs Yörelerinde yarleşenler de vardır.
Kiği-Karlıova-Hınıs-Vatro-Bingöl-Erzincan bölgelerindeki Alevi kesimi, Kureyşanlı dedelere, ulu kişiler olarak kabul etmektedir. Bu ocaktan gelenler hakkında kötü düşünmezler. Düşünenlerin de çarpılacağı inancı yaygındır. Aynı inanç, Malatya-Elazığ ve Maraş Alevileri arasında da vardır.
Diger oymaklar, Kureyşanlı ocağından gelen dedelerin mürtleridirler. Daha doğrusu, buralardaki geniş halk kesimi, Kureyşanlı aileler arasında paylaşılmıştır. Her dede, kendisine bağlanan oymak ve aileleri kış mevsiminde ziyaret eder. Cem yapar, yol-yordam gösterirler.
Dersin yöresinde "Kureyşan" ocağından başka Baba Mansur vb. ocaklar da vardır. bu dede ocaklarından Baba Mansurlar'la Kureyşanlılar, birbirlerinin yakın akrabaları oldukları gibi diğer ocaklarla da ilintileri vardır.
Kureyşanlılar, çoğunlukla Erzincan-Tunceli-Elazığ yörelerinde bulunmaktadırlar. Keramet gösterdiklerine inanılan Alevi dedelere bu gücün doğuştan Kureyşanlı ocağına verildiğine inanılır.
Erzincan'da valilik yaptığı dönemlerde yaptığı araştırmalar sonucu yazdığı Erzincan tarihinde Ali Kemali, Kureyşanlılar'ı birtakım dallara ve şubelere ayırır. Buna göre Kureyşanlılar:
1- Hüseynan
2- Gülnan
3- Kalyan
4- Valyan
5- Aliyan
6- Heman
7- Süleymaniyan
8- Çitan
9- Güdan
10- Seyhan
11- Gaziyan (2)