ashli
Bayan Üye
Sizin imparatorunuz büyük bir idareci. Adamlarını denizaşırı ülkelere gönderdiğine göre bundan şüphem yok. Yalnız şu bahsettiğiniz papanız, kendine ait olmayan bir mülkü başkalarına hediye etme hakkına sahip değil. (Papa VI. Alexander'ın Peru'yu İspanya toprağı ilan etmesi üzerine) Makhpiya Luta, Siyu kabilesi
Beyaz adama bir iyilik yaptığın zaman onu aklıyla beğenip diliyle tasdik eder. Kızılderiliye iyilik yaptığında onu kalbinde hisseder, kalbin de dili yoktur. Atasözü(kabilesi bilinmiyor)
Bizi kınıyorsunuz, diyorsunuz ki bizim memleketimiz sizin yeryüzü cenneti dediğiniz Fransa'nızın tam tersi bir yer, cehennem. Eğer öyleyse neden o cenneti terkettiniz? Karılarınızı, çocuklarınızı, akrabalarınızı, arkadaşlarınızı bıraktınız da buraya geldiniz? (Mic Mac Kabile Reisi)
Alkollü içki bize ilk önce Hollandalılar tarafından satıldı. Ardından da İsveçliler geldi. Alkol bizi vahşi yaptı, ne yaptığımızı bilemez hale geldik, birbirimizi hırpaladık, hatta tutup ateşe attık. Alkol yüzünden yedi insanımız öldü, fıçılar mühürlenmelidir hem de derhal yapılmalıdır. Ne gece, ne gündüz, ne aydınlıkta, ne karanlıkta hiçbir şey akmamalıdır onlardan. (Okanicon, Delawara kabilesi)
Sizin büyük reisiniz bize bir daha yerimiz yurdumuzdan sürülmeyeceğimize dair söz verdiğinden bu yana beş defa sürüldük. Siz en iyisi kızılderililere tekerlek takın. Böylece nereye isterseniz çekip götürürsünüz. (Adı ve kabilesi bilinmeyen bir reis)
Amerika yerlilerinin dünyasına getirilenler arasında en çok neden nefret ediyorum biliyor musunuz? Onlar bize sadece yolları ışığı ve bütün öteki icatları değil, politikayı getirdiler. Şimdi çocuklarımıza zarar veren hep politika. Herkesi birbirine düşman eden politika. Her yerde o... balık için politika, geyik için politika, yediğimiz her şeyde, yaptığımız her işte politika...(Adı bilinmeyen yaşlı bir kadın, Hoh kabilesi)
Bize rehberlik eden bir beyaz adam vardı, o kadar pinti idi ki cebinde keten bir bez parçası taşıyordu. İçine sümkürüyordu. Burnundan kıymetli bir şey çıkacak da ziyan olacak korkusu içindeydi. (Anonim)
Sırtımda bu ağır yükü çocukluğumdan beri taşıdım. Nihayet birgün beyazlarla mücadele edemeyeceğimizi anladım. Bizler geyik gibiydik, onlar bozayı gibi. Bizim küçük bir memleketimiz vardı. Onların ülkesi genişti. Biz Büyük Ruh'un bizim için yarattığı şeylerden hoşnut idik. Onlar değildi, uygun bulmazlarsa ırmakları, dağları bile değiştiriyorlardı. (Okanicon, Delawara kabilesi)
ÖĞÜT
Gençleri övün fakat yaşlılara güvenin. (Atasözü, Pueblo Kabilesi)
Ne kadar kaldığını ne kadar sorarsan yol o kadar uzun görünür. (Atasözü, Seneca kabilesi)
Seksen yedi yaşında kör bir adamdı. Bana bir gün dedi ki; Delikanlı, koşarken dağın tepesine bak. Gözlerini dağdan ayırma. Çalıların, ağaçların altında eriyip gittiğini hissedeceksin. Ne zaman hayatın müşkülleri ile yüz yüze gelirsen dağın tepesine bakmayı hatırla. (Alfonso Ortiz, Tewa labilesi)
Çocuklarım hayat yolculuğunda ilerlerken kimseye kötülük etmeyin, kimsenin kendisini mutsuz hissetmesine neden olmasın. Tam tersine birini mutlu etme fırsatı elinize geçerse de hiç durmayın. (Anonim, Winnebago kabilesi)
Yalan söz dinlemek sıcak su içmeye benzer. (Atasözü(kabilesi bilinmiyor)
Herkese saygı göster ama kimseye yaltaklanma. (Atasözü, Shawnee kabilesi)
Korktuğun işi yaparak korkuyu öldür. (Sekuiche, Cherokee kabilesi)
FELSEFİ
Kolay kazanılan para tembellik getirir. (Atasözü, Arapho kabilesi)
Tembel insan kıskanç olmaya yatkındır. (Atasözü, Omaha kabilesi)
Bir düşman çok, yüz dost azdır. (Atasözü, Hopi kabilesi)
Bütün kuşlara yuva yapmayı Yaratıcı öğretti ama yine de her yuva birbirinden farklıdır. (Atasözü, Duwamish kabilesi)
Gördüm ki hiçbir büyük işi başarmak insanın sadece kendine güvenmesi ile olmuyor. (Isna La Wica, Siyu kabilesi)
Günümüzde insanlar bilgiyi arar oldu, hikmeti değil. Halbuki bilgi mazidir, hikmet ise bakidir. (Vernon Cooper, Lumbee kabilesi)
Tepe'sinin (çadırının) içinde oturmuş, hayatı ve manasını düşünen, bütün yaratıklarla akrabalığını kabul eden ve kainatın tek birşey olduğunu anlamış adam iddia ederim ki medeniyetin özünü kavramıştır. (Ayakta Duran Ayı, Siyu Kabilesi)
İnsanların gözleri öyle kelimelerle konuşur ki dil onları telaffuz edemez.(Atasözü, Crow kabilesi)
Kızılderilinin iyi davranış ilkesi olarak benimsediği bu kesin adet hiç şüphe yok ki beyaz adam tarafından yanlış yorumlandı. Onu aptal, dilsiz, garip, duygusuz olarak nitelendirdiler. Halbuki o insanların en hassası idi ama derin ve samimi duyguları kontrol altına alınmıştı. Kızılderili için sessizlik, Disraeli'nin "Sessizlik gerçeğin anasıdır" sözündeki anlama benzer. Her an konuşmaya hazır olan ciddiye alınmaz ama sessiz insana daima güvenilmiştir. (Ayakta Duran Ayı, Siyu Kabilesi)
Bir insan takdire layık bir iş yaptığında hepimiz ne kadar harika olduğunu söyleriz. Fakat gecenin ve gündüzün birbiri peşi sıra değişmesini, gökteki güneşi, ayı, yıldızları, yeryüzündeki mevsimleri, her mevsim olgunlaşan meyveleri gördüğümüz zaman bütün bunların insandan çok daha kuvvetli bir varlığın işleri olduğunu fark etmiyor muyuz ? (Mato Kuwapi, Siyu kabilesi)
Kuvvet istiyorum, kardeşimle dövüşmek için değil, en büyük düşmanımla, kendimle dövüşmek için istiyorum. (Atasözü(Kabile bilinmiyor)
Tok kuş aç kuşla beraber uçamaz. (Atasözü, Omaha kabilesi)
Yağmur iyilerin de üzerine yağar, kötülerin de... (Atasözü, Hopi kabilesi)
Gerçek misafirperverliğin olduğu yerde çok söze ihtiyaç yoktur. (Atasözü, Arapho kabilesi)
Taşlı bağın duaya değil, kazmaya ihtiyacı vardır. (Atasözü, Navajo kabilesi)
HRİSTİYANLIK
Bir insan haftanın bir gününde ibadet edip (Haftalık kilise günlerini kastederek) de geri kalan altı günde hırsızlık yaparsa Büyük Ruh öfkeyle gürler, şeytan sevinçle güler. (Atasözü, Oklahama kabilesi)
Biz kilise istemiyoruz. Bize orada yaratıcı üzerine münakaşa etmeyi öğretecekler. Tıpkı katolikler ve protestanlar gibi. Bazen birbirimizle dünya meseleleri üzerine kavga eder, çekişebiliriz. Fakat asla yaratıcı üzerine münakaşa yapmayız. Biz bunu istemiyoruz. (Hinmaton Yalatkik, Nez Perce kabilesi)
KARDEŞLİK
Arkamda yürüme, öncün olmayabilirim, önümde yürüme, takipçin olmayabilirim. Yanımda yürü, böylece eşit oluruz. (Atasözü, Ute kabilesi)
Yeryüzünün sonuna gittim
Suların sonuna gittim
Gökyüzünün sonuna gittim
Dağların sonuna gittim
Arkadaşım olmayan birşey bulamadım
(Şarkı, Navajo kabilesi)
ÇOCUK EĞİTİMİ
Bana bakın ! Ben yoksulum, çıplağım fakat bu milletin reisiyim. Biz zenginlik istemiyoruz, fakat çocuklarımıza doğruyu öğretmek istiyoruz. Zenginlik bize yaramaz. Zenginliği öteki dünyaya giderken yanınızda alıp götüremezsiniz. Biz barış ve sevgi istiyoruz. (Makhpiya Luta, Siyu kabilesi)
Çocuklarımızın terbiyesi onlara sakin oturmayı ve bundan zevk almayı öğretmekle başlar. (Ayakta Duran Ayı, Siyu Kabilesi)
TABİAT
İlkbaharda usul usul yürü, toprak ana hamiledir. (Atasözü, Kiowa kabilesi)
Biz korumayı öğrenerek yetiştirildik, tahrip etmeyi öğrenerek değil. Beyazlar bizi asla anlamayacak. (Adı bilinmeyen yaşlı bir kadın, Chumash Kabilesi)
Mi taku oyasin (Kızılderili Hikmetleri), Ayşe Göktürk Tuncerlioğlu
Beyaz adama bir iyilik yaptığın zaman onu aklıyla beğenip diliyle tasdik eder. Kızılderiliye iyilik yaptığında onu kalbinde hisseder, kalbin de dili yoktur. Atasözü(kabilesi bilinmiyor)
Bizi kınıyorsunuz, diyorsunuz ki bizim memleketimiz sizin yeryüzü cenneti dediğiniz Fransa'nızın tam tersi bir yer, cehennem. Eğer öyleyse neden o cenneti terkettiniz? Karılarınızı, çocuklarınızı, akrabalarınızı, arkadaşlarınızı bıraktınız da buraya geldiniz? (Mic Mac Kabile Reisi)
Alkollü içki bize ilk önce Hollandalılar tarafından satıldı. Ardından da İsveçliler geldi. Alkol bizi vahşi yaptı, ne yaptığımızı bilemez hale geldik, birbirimizi hırpaladık, hatta tutup ateşe attık. Alkol yüzünden yedi insanımız öldü, fıçılar mühürlenmelidir hem de derhal yapılmalıdır. Ne gece, ne gündüz, ne aydınlıkta, ne karanlıkta hiçbir şey akmamalıdır onlardan. (Okanicon, Delawara kabilesi)
Sizin büyük reisiniz bize bir daha yerimiz yurdumuzdan sürülmeyeceğimize dair söz verdiğinden bu yana beş defa sürüldük. Siz en iyisi kızılderililere tekerlek takın. Böylece nereye isterseniz çekip götürürsünüz. (Adı ve kabilesi bilinmeyen bir reis)
Amerika yerlilerinin dünyasına getirilenler arasında en çok neden nefret ediyorum biliyor musunuz? Onlar bize sadece yolları ışığı ve bütün öteki icatları değil, politikayı getirdiler. Şimdi çocuklarımıza zarar veren hep politika. Herkesi birbirine düşman eden politika. Her yerde o... balık için politika, geyik için politika, yediğimiz her şeyde, yaptığımız her işte politika...(Adı bilinmeyen yaşlı bir kadın, Hoh kabilesi)
Bize rehberlik eden bir beyaz adam vardı, o kadar pinti idi ki cebinde keten bir bez parçası taşıyordu. İçine sümkürüyordu. Burnundan kıymetli bir şey çıkacak da ziyan olacak korkusu içindeydi. (Anonim)
Sırtımda bu ağır yükü çocukluğumdan beri taşıdım. Nihayet birgün beyazlarla mücadele edemeyeceğimizi anladım. Bizler geyik gibiydik, onlar bozayı gibi. Bizim küçük bir memleketimiz vardı. Onların ülkesi genişti. Biz Büyük Ruh'un bizim için yarattığı şeylerden hoşnut idik. Onlar değildi, uygun bulmazlarsa ırmakları, dağları bile değiştiriyorlardı. (Okanicon, Delawara kabilesi)
ÖĞÜT
Gençleri övün fakat yaşlılara güvenin. (Atasözü, Pueblo Kabilesi)
Ne kadar kaldığını ne kadar sorarsan yol o kadar uzun görünür. (Atasözü, Seneca kabilesi)
Seksen yedi yaşında kör bir adamdı. Bana bir gün dedi ki; Delikanlı, koşarken dağın tepesine bak. Gözlerini dağdan ayırma. Çalıların, ağaçların altında eriyip gittiğini hissedeceksin. Ne zaman hayatın müşkülleri ile yüz yüze gelirsen dağın tepesine bakmayı hatırla. (Alfonso Ortiz, Tewa labilesi)
Çocuklarım hayat yolculuğunda ilerlerken kimseye kötülük etmeyin, kimsenin kendisini mutsuz hissetmesine neden olmasın. Tam tersine birini mutlu etme fırsatı elinize geçerse de hiç durmayın. (Anonim, Winnebago kabilesi)
Yalan söz dinlemek sıcak su içmeye benzer. (Atasözü(kabilesi bilinmiyor)
Herkese saygı göster ama kimseye yaltaklanma. (Atasözü, Shawnee kabilesi)
Korktuğun işi yaparak korkuyu öldür. (Sekuiche, Cherokee kabilesi)
FELSEFİ
Kolay kazanılan para tembellik getirir. (Atasözü, Arapho kabilesi)
Tembel insan kıskanç olmaya yatkındır. (Atasözü, Omaha kabilesi)
Bir düşman çok, yüz dost azdır. (Atasözü, Hopi kabilesi)
Bütün kuşlara yuva yapmayı Yaratıcı öğretti ama yine de her yuva birbirinden farklıdır. (Atasözü, Duwamish kabilesi)
Gördüm ki hiçbir büyük işi başarmak insanın sadece kendine güvenmesi ile olmuyor. (Isna La Wica, Siyu kabilesi)
Günümüzde insanlar bilgiyi arar oldu, hikmeti değil. Halbuki bilgi mazidir, hikmet ise bakidir. (Vernon Cooper, Lumbee kabilesi)
Tepe'sinin (çadırının) içinde oturmuş, hayatı ve manasını düşünen, bütün yaratıklarla akrabalığını kabul eden ve kainatın tek birşey olduğunu anlamış adam iddia ederim ki medeniyetin özünü kavramıştır. (Ayakta Duran Ayı, Siyu Kabilesi)
İnsanların gözleri öyle kelimelerle konuşur ki dil onları telaffuz edemez.(Atasözü, Crow kabilesi)
Kızılderilinin iyi davranış ilkesi olarak benimsediği bu kesin adet hiç şüphe yok ki beyaz adam tarafından yanlış yorumlandı. Onu aptal, dilsiz, garip, duygusuz olarak nitelendirdiler. Halbuki o insanların en hassası idi ama derin ve samimi duyguları kontrol altına alınmıştı. Kızılderili için sessizlik, Disraeli'nin "Sessizlik gerçeğin anasıdır" sözündeki anlama benzer. Her an konuşmaya hazır olan ciddiye alınmaz ama sessiz insana daima güvenilmiştir. (Ayakta Duran Ayı, Siyu Kabilesi)
Bir insan takdire layık bir iş yaptığında hepimiz ne kadar harika olduğunu söyleriz. Fakat gecenin ve gündüzün birbiri peşi sıra değişmesini, gökteki güneşi, ayı, yıldızları, yeryüzündeki mevsimleri, her mevsim olgunlaşan meyveleri gördüğümüz zaman bütün bunların insandan çok daha kuvvetli bir varlığın işleri olduğunu fark etmiyor muyuz ? (Mato Kuwapi, Siyu kabilesi)
Kuvvet istiyorum, kardeşimle dövüşmek için değil, en büyük düşmanımla, kendimle dövüşmek için istiyorum. (Atasözü(Kabile bilinmiyor)
Tok kuş aç kuşla beraber uçamaz. (Atasözü, Omaha kabilesi)
Yağmur iyilerin de üzerine yağar, kötülerin de... (Atasözü, Hopi kabilesi)
Gerçek misafirperverliğin olduğu yerde çok söze ihtiyaç yoktur. (Atasözü, Arapho kabilesi)
Taşlı bağın duaya değil, kazmaya ihtiyacı vardır. (Atasözü, Navajo kabilesi)
HRİSTİYANLIK
Bir insan haftanın bir gününde ibadet edip (Haftalık kilise günlerini kastederek) de geri kalan altı günde hırsızlık yaparsa Büyük Ruh öfkeyle gürler, şeytan sevinçle güler. (Atasözü, Oklahama kabilesi)
Biz kilise istemiyoruz. Bize orada yaratıcı üzerine münakaşa etmeyi öğretecekler. Tıpkı katolikler ve protestanlar gibi. Bazen birbirimizle dünya meseleleri üzerine kavga eder, çekişebiliriz. Fakat asla yaratıcı üzerine münakaşa yapmayız. Biz bunu istemiyoruz. (Hinmaton Yalatkik, Nez Perce kabilesi)
KARDEŞLİK
Arkamda yürüme, öncün olmayabilirim, önümde yürüme, takipçin olmayabilirim. Yanımda yürü, böylece eşit oluruz. (Atasözü, Ute kabilesi)
Yeryüzünün sonuna gittim
Suların sonuna gittim
Gökyüzünün sonuna gittim
Dağların sonuna gittim
Arkadaşım olmayan birşey bulamadım
(Şarkı, Navajo kabilesi)
ÇOCUK EĞİTİMİ
Bana bakın ! Ben yoksulum, çıplağım fakat bu milletin reisiyim. Biz zenginlik istemiyoruz, fakat çocuklarımıza doğruyu öğretmek istiyoruz. Zenginlik bize yaramaz. Zenginliği öteki dünyaya giderken yanınızda alıp götüremezsiniz. Biz barış ve sevgi istiyoruz. (Makhpiya Luta, Siyu kabilesi)
Çocuklarımızın terbiyesi onlara sakin oturmayı ve bundan zevk almayı öğretmekle başlar. (Ayakta Duran Ayı, Siyu Kabilesi)
TABİAT
İlkbaharda usul usul yürü, toprak ana hamiledir. (Atasözü, Kiowa kabilesi)
Biz korumayı öğrenerek yetiştirildik, tahrip etmeyi öğrenerek değil. Beyazlar bizi asla anlamayacak. (Adı bilinmeyen yaşlı bir kadın, Chumash Kabilesi)
Mi taku oyasin (Kızılderili Hikmetleri), Ayşe Göktürk Tuncerlioğlu
Son düzenleme: