Kedilerde Okşanmaya Bağlı Saldırganlık
Kedi sahipleri, kedilerini okşamaktan çok hoşlanır. Fakat bazı kediler sık sık okşanmayı keserek sahibini ısırır ve kaçarlar. Bu durum, okşanma tarafından başlatılan, okşanmayla bağlantılı ya da durumla bağlantılı saldırganlık olarak tanımlanabilir.
Saldırgan Davranışın Nedenleri
Normalde kediler ne köpek kadar sosyaldir ne de kendi türleriyle yakın fiziksel temas içindedir. Kediler diğer kedileri yalayıp temizleyebilir, birlikte uyuyabilir fakat bunun dışında birbirleriyle pek az etkileşimde bulunurlar. Okşanmak, kedilerin normal içgüdüsel davranışlarının dışında bir şeydir. Okşanma sonucu ortaya çıkan saldırganlığı açıklayan bir çok kuram bulunmaktadır.
Uygun olmayan sosyalleşme: Kediler sosyalleşmek için yaşamlarının çok erken dönemlerinde insanlarla sosyal kontak kurmak ihtiyacındadır. Her gün sadece beş dakika insanlarla etkileşim içinde olan kediler yedi haftalık olduklarında insanlara, yedi haftalık olana kadar insanlarla hiç teması olmamış kedilerden daha çok güvenirler. Uygun biçimde sosyalleşen kedilerde de okşanmaya bağlı saldırgan davranışlar gözlendiği için bu kuram saldırgan davranışları tam olarak açıklamaktan uzaktır.
Duyarlılık eşiği: Bu kurama göre kediler ilk başta insan temasından hoşlanır, fakat okşanmanın devam etmesi kedide sinirliliğe yol açar. Bu durumda kedi ısırarak “bu kadarı yeter” demek istemektedir. Bunu insanlardan bir örnek vererek açıklarsak; biri sizin sırtınıza hafifçe vurursa bundan hoşlanırsınız. Ancak o kişi vurmaya devam ederse bu can sıkıcı olmaya başlar ve ya oradan uzaklaşır ya da o kişiye yapmamasını söylersiniz.
Acı- ağrı : Bu kurama göre, sürekli okşama yalnız kediyi sinirlendirmekle kalmaz aynı zamanda statik elektriklenmeye ya da kedinin kendine özgü sinir sisteminde ağrıya neden olabilir. Eğer kedinin ağrı veren bir hastalığı varsa, ağrı veren bölgeye dokunma kedinin saldırgan davranışına yol açabilir.
Aniden uyanma: Kediler okşanmaktan çok hoşlanabilir ve gözleri açık bile olsa okşanırken uykuya dalabilirler.Bu sırada aniden uyanırlarsa okşandıklarını anlamayabilirler.Aksine onu hapsettiğinizi, zorla tuttuğunuzu sanabilirler. Ne olduğunu anlamadan, okşanmaya bağlı saldırgan davranış göstererek ısırır ve kaçarlar.
Kontrol : Bu kuramda saldırgan davranış, kedinin okşamanın ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini kontrol etme gereksinimi olarak açıklanır.Bu davranış, kedinin ilişkide baskın taraf olduğunu ifade etme biçimidir.
Okşanmaya bağlı saldırganlık nasıl kontrol edilebilir?
Veteriner hekimi incelemesi : Kedinizde okşanma sırasında ağrıya neden olacak bir durum olup olmadığını belirlemek çok önemlidir. Örneğin; boyun, sırt ya da kalça eklemlerinde romatizmal durumlar olması, ağrıyan bir diş, ağrılı kulak enfeksiyonu okşanma sırasında ağrı verici olabilir. Okşama ağrıyı daha da artırabilir ya da ağrılı bölgelere dokunulduğunda kedi sinirlenebilir.
Bazı kedilerin kucaklanmaktan hoşlanmadıklarını kabul etmek : Bazı kediler insanlarla temas halinde olmayı, okşanmayı, severler; buna doyamazlar. Öte yandan bazıları, sebep her ne olursa olsun, insanlara yakın olmaktan hoşlanmalarına rağmen (kucakta oturmak gibi) insan tarafından yapılan temas girişimlerinden hoşlanmazlar. Kedinizin temel kişiliğini değiştiremeyeceğinizi anlamanız ve onu olduğu gibi kabul etmeniz gerekecektir.
Uyarı işaretlerini anlamak : Kedi sahipleri, kedilerinin aniden dönüp ısırdığını anlatır. Ancak, eğer kedi sahipleri biraz daha iyi gözlem yaparlarsa kedinin saldırgan davranış göstermeden önce bazı ipuçları verdiğini göreceklerdir.
* Kulaklar arkaya yatabilir
* Deri ya da kuyruk seğirmeye başlayabilir
* Gözbebekleri genişleyebilir
* Kısık sesle homurdanabilir
* Tırnaklarını çıkarabilir
* Bedeni kasılabilir
Bu işaretlerden birini görürseniz, okşamayı bırakın ve kedinizin kucağınızdan inmesine izin verin.
Zamanı tahmin etmek: Eğer uyarı işaretlerinin farkına varırsanız, kedinizi ne kadar süreyle okşayacağınızı belirleyebilirsiniz. Eğer kediniz iki dakika okşandıktan sonra işaretler beliriyorsa, kedinizi asla yarım veya bir dakikadan fazla okşamayın. Fakat okşadığınız süre içinde işaretleri gözlemeye devam edin.
Kediyi okşama biçimini değiştirmek: Bazı kediler başka bir kedinin onu yalarken yaptığı gibi kısa küçük dokunuşlardan hoşlanır. Bazıları bütün vücutları yerine, çenelerinin altının veya kulaklarının arasının kaşınmasından hoşlanır.
Kedinizin davranışını fiziksel olarak düzeltmeyin: Dönüp sizi ısırdığında kedinizin davranışını fiziksel olarak düzeltmeyin. Bu onu daha da saldırgan yapabilir.
Karşıt koşullanma kullanın: Isırmadığı zaman kedinizi ödüllendirerek okşanmaya bağlı saldırgan davranışlarını azaltabilirsiniz. Örneğin, her okşamadan sonra, kediye hoşlandığı yiyecekten bir minik parça vermek. Bunu gün içinde bir çok kez tekrarlayın. Kedinin uyarılma eşiğine (okşanmayı tolore edemediği eşik) yaklaşmamak için her seferinde çok az okşayın. Eğer kedi sinirleniyorsa okşamayı kesin. Okşanmanın arkasından sevdiği bir yiyecek kazandıkça kediniz okşanmayı hoşlanılan bir şeyle (yiyecekle) ilişkilendirecektir.
Saldırgan Davranışın Nedenleri
Normalde kediler ne köpek kadar sosyaldir ne de kendi türleriyle yakın fiziksel temas içindedir. Kediler diğer kedileri yalayıp temizleyebilir, birlikte uyuyabilir fakat bunun dışında birbirleriyle pek az etkileşimde bulunurlar. Okşanmak, kedilerin normal içgüdüsel davranışlarının dışında bir şeydir. Okşanma sonucu ortaya çıkan saldırganlığı açıklayan bir çok kuram bulunmaktadır.
Uygun olmayan sosyalleşme: Kediler sosyalleşmek için yaşamlarının çok erken dönemlerinde insanlarla sosyal kontak kurmak ihtiyacındadır. Her gün sadece beş dakika insanlarla etkileşim içinde olan kediler yedi haftalık olduklarında insanlara, yedi haftalık olana kadar insanlarla hiç teması olmamış kedilerden daha çok güvenirler. Uygun biçimde sosyalleşen kedilerde de okşanmaya bağlı saldırgan davranışlar gözlendiği için bu kuram saldırgan davranışları tam olarak açıklamaktan uzaktır.
Duyarlılık eşiği: Bu kurama göre kediler ilk başta insan temasından hoşlanır, fakat okşanmanın devam etmesi kedide sinirliliğe yol açar. Bu durumda kedi ısırarak “bu kadarı yeter” demek istemektedir. Bunu insanlardan bir örnek vererek açıklarsak; biri sizin sırtınıza hafifçe vurursa bundan hoşlanırsınız. Ancak o kişi vurmaya devam ederse bu can sıkıcı olmaya başlar ve ya oradan uzaklaşır ya da o kişiye yapmamasını söylersiniz.
Acı- ağrı : Bu kurama göre, sürekli okşama yalnız kediyi sinirlendirmekle kalmaz aynı zamanda statik elektriklenmeye ya da kedinin kendine özgü sinir sisteminde ağrıya neden olabilir. Eğer kedinin ağrı veren bir hastalığı varsa, ağrı veren bölgeye dokunma kedinin saldırgan davranışına yol açabilir.
Aniden uyanma: Kediler okşanmaktan çok hoşlanabilir ve gözleri açık bile olsa okşanırken uykuya dalabilirler.Bu sırada aniden uyanırlarsa okşandıklarını anlamayabilirler.Aksine onu hapsettiğinizi, zorla tuttuğunuzu sanabilirler. Ne olduğunu anlamadan, okşanmaya bağlı saldırgan davranış göstererek ısırır ve kaçarlar.
Kontrol : Bu kuramda saldırgan davranış, kedinin okşamanın ne zaman başlayıp ne zaman biteceğini kontrol etme gereksinimi olarak açıklanır.Bu davranış, kedinin ilişkide baskın taraf olduğunu ifade etme biçimidir.
Okşanmaya bağlı saldırganlık nasıl kontrol edilebilir?
Veteriner hekimi incelemesi : Kedinizde okşanma sırasında ağrıya neden olacak bir durum olup olmadığını belirlemek çok önemlidir. Örneğin; boyun, sırt ya da kalça eklemlerinde romatizmal durumlar olması, ağrıyan bir diş, ağrılı kulak enfeksiyonu okşanma sırasında ağrı verici olabilir. Okşama ağrıyı daha da artırabilir ya da ağrılı bölgelere dokunulduğunda kedi sinirlenebilir.
Bazı kedilerin kucaklanmaktan hoşlanmadıklarını kabul etmek : Bazı kediler insanlarla temas halinde olmayı, okşanmayı, severler; buna doyamazlar. Öte yandan bazıları, sebep her ne olursa olsun, insanlara yakın olmaktan hoşlanmalarına rağmen (kucakta oturmak gibi) insan tarafından yapılan temas girişimlerinden hoşlanmazlar. Kedinizin temel kişiliğini değiştiremeyeceğinizi anlamanız ve onu olduğu gibi kabul etmeniz gerekecektir.
Uyarı işaretlerini anlamak : Kedi sahipleri, kedilerinin aniden dönüp ısırdığını anlatır. Ancak, eğer kedi sahipleri biraz daha iyi gözlem yaparlarsa kedinin saldırgan davranış göstermeden önce bazı ipuçları verdiğini göreceklerdir.
* Kulaklar arkaya yatabilir
* Deri ya da kuyruk seğirmeye başlayabilir
* Gözbebekleri genişleyebilir
* Kısık sesle homurdanabilir
* Tırnaklarını çıkarabilir
* Bedeni kasılabilir
Bu işaretlerden birini görürseniz, okşamayı bırakın ve kedinizin kucağınızdan inmesine izin verin.
Zamanı tahmin etmek: Eğer uyarı işaretlerinin farkına varırsanız, kedinizi ne kadar süreyle okşayacağınızı belirleyebilirsiniz. Eğer kediniz iki dakika okşandıktan sonra işaretler beliriyorsa, kedinizi asla yarım veya bir dakikadan fazla okşamayın. Fakat okşadığınız süre içinde işaretleri gözlemeye devam edin.
Kediyi okşama biçimini değiştirmek: Bazı kediler başka bir kedinin onu yalarken yaptığı gibi kısa küçük dokunuşlardan hoşlanır. Bazıları bütün vücutları yerine, çenelerinin altının veya kulaklarının arasının kaşınmasından hoşlanır.
Kedinizin davranışını fiziksel olarak düzeltmeyin: Dönüp sizi ısırdığında kedinizin davranışını fiziksel olarak düzeltmeyin. Bu onu daha da saldırgan yapabilir.
Karşıt koşullanma kullanın: Isırmadığı zaman kedinizi ödüllendirerek okşanmaya bağlı saldırgan davranışlarını azaltabilirsiniz. Örneğin, her okşamadan sonra, kediye hoşlandığı yiyecekten bir minik parça vermek. Bunu gün içinde bir çok kez tekrarlayın. Kedinin uyarılma eşiğine (okşanmayı tolore edemediği eşik) yaklaşmamak için her seferinde çok az okşayın. Eğer kedi sinirleniyorsa okşamayı kesin. Okşanmanın arkasından sevdiği bir yiyecek kazandıkça kediniz okşanmayı hoşlanılan bir şeyle (yiyecekle) ilişkilendirecektir.