Aşı
Kedilerin sağlığını tehdit eden pek çok enfeksiyöz hastalık vardır. Bu hastalıkların bazılarından aşıyla korunmak mümkündür. Bu hastalıklar:
- Feline panleukopenia virüsü (veya feline parvovirüs): Bu virüs son derece yaygındır ve bazen ölümcül ishale sebep olur.
- Feline herpesvirüs ve feline calicivirüs: Bu iki virüs, kedi gribi olarak bilinen hastalığın en yaygın sebebidir.
- Feline Leukaemia Virus (FeLV): Bu virüs bağışıklık sistemini etkiler. Kedileri pek çok hastalığa karşı savunmasız bırakır. Kansızlık (anemi) ve kanser riski vardır.
- Feline chlamydia enfeksiyonu: Kedilerde konjunktivit’e yol açar.
Aşıların Etki Mekanizması
Aşı, vücutta enfeksiyöz bir organizmaya karşı bir immün yanıt (mesela antikor) oluşmasını sağlar. Mesela bir kedi bu organizmaya maruz kalırsa bu antikorlar onu enfeksiyondan korur.
Aşılar canlı aşı ve ölü aşılar olarak ikiye ayrılır. Ölü aşılar hastalık yapabilme yeteneğinden yoksundur. Canlı aşılar modifiye edilmiş ya da zayıflatılmış canlı aşılardır. Bunlar da hastalık yapmazlar.
Kedinize Hangi Aşıları Yaptırmalısınız?
Bütün kediler Panleucopenie virüsü (Parvovirüs) ve kedi gribine karşı (Herpesvirus+ Calicivirus) aşılanmalıdır. Çünkü bu virüsler son derece yaygın ve bulaşıcıdır ve yaptıkları hastalıklar ağır seyreder.
Panleucopenie aşısı son derece başarılı ve günümüzdeki en iyi aşılardan biridir. Bu hastalığa karşı aşılanmamış kediler enfeksiyon riskiyle karşı karşıyadır. Bu virüs dış ortamda yaygın olarak bulunur. Hastalık ortaya çıktığında hızla ölümcül bir rahatsızlığa yol açar ve/veya ağır bir zafiyete neden olur. Başlıca belirtileri kanlı ishal ve kusmadır.
Kedi gribine sebep olan virüsler (Herpevirüs ve Calicivirüs) dış ortamda yine çok yaygın olarak bulunur. Özellikle genç kedileri etkileyen çok yaygın bir enfeksiyondur. Bu hastalık çoğunlukla ölümcül değildir, ama ağır seyreder. Grip benzeri belirtiler vardır (burun tıkanması, iştahın kapanması, göz ve burun akıntısı, boğaz ağrısı, ağız içinde yaralar vs.).
Bu virüslere karşı yapılan aşılama %100 koruyucu değildir, çünkü Calicivirüs’ün bazı suşlarını (türlerini) kapsamaz. Dolayısıyla aşılı kediler, aşılanmış olmalarına rağmen kedi gribine yakalanabilir. Bununla birlikte aşılama, kedinizi ağır enfeksiyonlardan korur.
Bunlardan başka, Chlamydia ve FeLV’ye ( Feline Leukaemia Virus) karşı da aşılar mevcuttur. Bütün kediler bu virüslere karşı aşılanmak zorunda değildir. FeLV genellikle birbiriyle uzun süren yakın temas içinde olan kediler arasında yayılır. Bu virüs dış ortamda uzun süre canlı kalamaz. Chlamydia da buna benzer şekilde, kediler arasında doğrudan veya yakın yemas yoluyla taşınır. Bu yüzden, evde yaşayan kedilerin bu virüslere maruz kalma riski yoktur. Kedinize hangi aşıların yapılması gerektiğini veterinerinize danışmak en doğrusudur.
Ülkemizde kuduz hastalığı mevcut olduğundan evcil hayvanların yılda bir kere kuduz hastalığına karşı aşılanması gerekir. Bu aynı zamanda yasal bir zorunluluktur.
Yavru Kediler Ne Zaman Aşılanmalıdır?
Yavru kediler, yaşamlarının ilk birkaç gününde anne sütünden antikorlar alırlar. Bu antikorlar yavruları hastalıklara karşı korur, ama aynı zamanda aşıların etki mekanizmasını bozar. Bu yüzden aşıların çoğu yavru kedilere en erken 9 haftalıktan itibaren uygulanır. Çünkü bu dönemde kandaki antikor etkinliği azalır. İkinci doz aşı ise 12. haftada yapılır. İkinci doz bağışıklığın oluşması açısından çok önemlidir, o yüzden mutlaka uygulanmalıdır.
Hangi aşılar, ne sıklıkta yapılmalı?
Aşıların çoğu ömür boyu bağışıklık sağlamaz. Bu yüzden, hastalıklara karşı iyi bir bağışıklığın sürekliliği açısından aşı uygulamaları belli aralıklarla tekrarlanmalıdır.
Yavru kedilerin ilk aşıları yapıldıktan 1 yıl sonra bu aşıların tekrarlanması gerekir. Takibeden zamanlarda yıllık aşı tekrarları önerilir. Çünkü pek çok aşının etkinliği sadece 1 yıl sürer.
Bununla birlikte bazı aşılar 1 yıldan daha uzun süren bir koruma sağlar. En iyisi bu konuda da kendi veterinerinize danışmaktır.
Eğer kediniz bir süre için pansiyonda kalacaksa, en azından 7-14 gün önce aşılanmış olmalıdır.
Aşı, vücutta enfeksiyöz bir organizmaya karşı bir immün yanıt (mesela antikor) oluşmasını sağlar. Mesela bir kedi bu organizmaya maruz kalırsa bu antikorlar onu enfeksiyondan korur.
Aşılar canlı aşı ve ölü aşılar olarak ikiye ayrılır. Ölü aşılar hastalık yapabilme yeteneğinden yoksundur. Canlı aşılar modifiye edilmiş ya da zayıflatılmış canlı aşılardır. Bunlar da hastalık yapmazlar.
Kedinize Hangi Aşıları Yaptırmalısınız?
Bütün kediler Panleucopenie virüsü (Parvovirüs) ve kedi gribine karşı (Herpesvirus+ Calicivirus) aşılanmalıdır. Çünkü bu virüsler son derece yaygın ve bulaşıcıdır ve yaptıkları hastalıklar ağır seyreder.
Panleucopenie aşısı son derece başarılı ve günümüzdeki en iyi aşılardan biridir. Bu hastalığa karşı aşılanmamış kediler enfeksiyon riskiyle karşı karşıyadır. Bu virüs dış ortamda yaygın olarak bulunur. Hastalık ortaya çıktığında hızla ölümcül bir rahatsızlığa yol açar ve/veya ağır bir zafiyete neden olur. Başlıca belirtileri kanlı ishal ve kusmadır.
Kedi gribine sebep olan virüsler (Herpevirüs ve Calicivirüs) dış ortamda yine çok yaygın olarak bulunur. Özellikle genç kedileri etkileyen çok yaygın bir enfeksiyondur. Bu hastalık çoğunlukla ölümcül değildir, ama ağır seyreder. Grip benzeri belirtiler vardır (burun tıkanması, iştahın kapanması, göz ve burun akıntısı, boğaz ağrısı, ağız içinde yaralar vs.).
Bu virüslere karşı yapılan aşılama %100 koruyucu değildir, çünkü Calicivirüs’ün bazı suşlarını (türlerini) kapsamaz. Dolayısıyla aşılı kediler, aşılanmış olmalarına rağmen kedi gribine yakalanabilir. Bununla birlikte aşılama, kedinizi ağır enfeksiyonlardan korur.
Bunlardan başka, Chlamydia ve FeLV’ye ( Feline Leukaemia Virus) karşı da aşılar mevcuttur. Bütün kediler bu virüslere karşı aşılanmak zorunda değildir. FeLV genellikle birbiriyle uzun süren yakın temas içinde olan kediler arasında yayılır. Bu virüs dış ortamda uzun süre canlı kalamaz. Chlamydia da buna benzer şekilde, kediler arasında doğrudan veya yakın yemas yoluyla taşınır. Bu yüzden, evde yaşayan kedilerin bu virüslere maruz kalma riski yoktur. Kedinize hangi aşıların yapılması gerektiğini veterinerinize danışmak en doğrusudur.
Ülkemizde kuduz hastalığı mevcut olduğundan evcil hayvanların yılda bir kere kuduz hastalığına karşı aşılanması gerekir. Bu aynı zamanda yasal bir zorunluluktur.
Yavru Kediler Ne Zaman Aşılanmalıdır?
Yavru kediler, yaşamlarının ilk birkaç gününde anne sütünden antikorlar alırlar. Bu antikorlar yavruları hastalıklara karşı korur, ama aynı zamanda aşıların etki mekanizmasını bozar. Bu yüzden aşıların çoğu yavru kedilere en erken 9 haftalıktan itibaren uygulanır. Çünkü bu dönemde kandaki antikor etkinliği azalır. İkinci doz aşı ise 12. haftada yapılır. İkinci doz bağışıklığın oluşması açısından çok önemlidir, o yüzden mutlaka uygulanmalıdır.
Hangi aşılar, ne sıklıkta yapılmalı?
Aşıların çoğu ömür boyu bağışıklık sağlamaz. Bu yüzden, hastalıklara karşı iyi bir bağışıklığın sürekliliği açısından aşı uygulamaları belli aralıklarla tekrarlanmalıdır.
Yavru kedilerin ilk aşıları yapıldıktan 1 yıl sonra bu aşıların tekrarlanması gerekir. Takibeden zamanlarda yıllık aşı tekrarları önerilir. Çünkü pek çok aşının etkinliği sadece 1 yıl sürer.
Bununla birlikte bazı aşılar 1 yıldan daha uzun süren bir koruma sağlar. En iyisi bu konuda da kendi veterinerinize danışmaktır.
Eğer kediniz bir süre için pansiyonda kalacaksa, en azından 7-14 gün önce aşılanmış olmalıdır.