Kar ve su üzerinde kayarak yol almak için
ayaklara takılan uzun ve yassı satıhlı, ön uçları hafîf yukarı ve arkaya kıvrık bir âlet. Memleketimizde
bu âletle yapılan spor da aynı isimle anılmaktadır.
Karda batmadan yürümeyi temin eden âletlerin ilk olarak, zamanımızdan 8000 yıl önceleri Altay
Dağlarında kullanılmaya başlandığı araştırıcılar tarafından iddiâ edilmektedir. Daha sonraları buradan
bütün dünyâya, özellikle kuzey memleketlerine yayılan kayak, İskandinav ülkelerinde büyük rağbet
görmüştür. Burada gelişen kayak, Norveç lisanındaki ismi olan ski kelimesiyle dünyâya yayılmış ve
bu isimle benimsenmiştir. İskandinav ülkelerinde ihtiyaca göre günlük işlerde, ulaşım ve nakliyatta
kullanılan kayak, askerî gâye ile ilk olarak yine Norveçte kullanılmıştır.
Kayağın spor olarak tatbiki 20. yüzyılda başlamıştır. İlk olarak kayakla inişin 1891de Alplerde
yapılmasına rağmen, bu husustaki müsâbakaların tertibi 1922 senesinde gerçekleşmiştir. Kayak
sporunun bir çeşidi olan slalom müsâbakası tertibi de ancak 1922 senesinde mümkün olmuştur. İlk kış
olimpiyatlarının tertibi ise 1924 senesinde Chamonixide yapılmıştır.
Kayaklar, yapılış bakımından umumiyetle birbirine benzer. 2 m uzunluğunda 7-9 cm genişliğindeki
ölçülere uygun olarak ortadan hafif kavisli bir şekilde îmâl edilirler. Bütün kayakların arka kısımları
küttür. Kayaklar, kayın, dışbudak ve sadece Amerikada yetişen hickory isimli bir ağacın
kerestelerinden imâl edilir. Yalnız, hafif mâden alaşımlarından, sentetik reçinelerden ve son yıllarda
çelik kenarlı, plâstik kaplamalı olarak yapılanları da vardır. Kayaklar, kayakçıların ayaklarına çelik
taban ile kuvvetlendirilen kısmından mâden bir maşayla ve ayakkabıya raptedilmiş bir tabanla
tutturulur.
Kayakçıların ayaklarına giydikleri deri botlar, plastik tekniğinin gelişmesiyle yerini sert, su
geçirmez plastik botlara bırakmıştır. Atlama müsâbakalarının haricinde kullanılan, hafif ağaçlardan
veya alüminyumdan yapılan sopalar da kayağın yardımcı âletleridir. Bu sopalar, kayakta, tırmanmaya,
hız kazanmaya ve dengeyi korumaya yarar. Bu sopalar, çoğu defa göğüs hizasında olacak şekilde
yapılır. Üst kısmında, sopanın kavranmasına yardım eden sırımlar vardır. Alt uçlarında ise,
kayakçıların kara saplanmalarını önlemek için dâire biçiminde yıldız vardır.
Kayak sporu; atletizm ve dağcılık kayağı olmak üzere iki kola ayrılır. Kış olimpiyatlarında yapılan
müsâbakalar atletizm kayağı olup, bu da kendi arasında Alp disiplini ve Kuzey (İskandinav) disiplini
olarak ikiye ayrılır. Alp disiplininin serbest iniş, slalom, büyük slalom çeşitleri; Kuzey disiplininin ise
mesâfe, uzun mesâfe, atlama ve estafet (veya röle) çeşitleri vardır. Ayrıca her iki disiplinde de bu
çeşitlerin karışımından meydana gelen müsâbaka çeşitleri mevcuttur.
Alp disiplininde kayak ile yürüyüş ve kaymadaki hareket teknikleri ağırlık kazanır. Bu daha önemli bir
çeşidi olan slalom, bayanlar ve erkeklerde tesbit edilmiş olan bir mesâfede belirli aralıklarla dikilmiş
olan sopaların arasından geçerek pist sonunda bulunan kaleden en kısa zamanda geçilmesini gâye
edinen bir müsâbakadır. Parkur uzunlukları büyükler için 10, 15, 30 ve 50 km olup, yükseklik farkı, 15
km ve daha uzun parkurlar için 250 m olur. Kuzey disiplininde, uzun mesâfe müsabakaları 30-50
kilometrelik pistlerde yapılır. Bu müsâbakalara yalnız erkekler iştirâk edebilir. Mesafe müsâbakalarına
ise hem erkekler hem de bayanlar ayrı katagorilerde katılabilirler. Bu müsâbakalarda pist uzunlukları,
erkeklerde 15-18 km bayanlarda ise 5-10 kilometredir. Estafet (röle) müsabakaları, erkeklerde 4,
bayanlarda 3 kişilik ekipler hâlinde yapılır.
Atlama müsâbakalarında diğer dallardan farklı olarak kayak sopaları kullanılmaz. Kayakların
ayakkabılara bağlanması özel bir şekilde olur. Yüksek ve özel bir yere yapılan pistten hız alan kayakçı,
mümkün olduğu kadar uzak mesâfeye düşmek için çalışır. Sâdece erkekler tarafından yapılan bu
müsâbakada değerlendirme, düşülen mesâfe, havada ve düşme anındaki tekniklere göre yapılır.
Atlama müsâbakaları, kayak sporunun en tehlikeli çeşididir.
Müsâbakalarda kayakların altına sürülen ve vaks denilen cilâ kayağın sürtünmesini azaltarak hızın
artmasını sağlar, dönüş ve diğer hareketlerin yapılmasını kolaylaştırır.
Kayak sporunun değişik bir şekli olan patinaj ise patenle yapılır. Paten, ayakkabıya takılarak, buz
üzerinde kaymaya yarayan, altında uzunlamasına ince bir demir takılı tahta veya demirden bir
tabandır. Patinaj, sürat ve artistik patinaj olarak ikiye ayrılır. Sürat patinajında yarışmalar, 500, 1500 ve
10.000 m üzerinden saate karşı yapılır. Artistik patinaj ise 30×60 m ölçülerindeki bir buz sâha üzerinde
müzik eşliğinde tekli veya çift kişilik gösteriler şeklinde yapılır. Müsâbakaların değerlendirilmesi, artistik
etki ve teknik açıdan puanlama ile yapılır.
ayaklara takılan uzun ve yassı satıhlı, ön uçları hafîf yukarı ve arkaya kıvrık bir âlet. Memleketimizde
bu âletle yapılan spor da aynı isimle anılmaktadır.
Karda batmadan yürümeyi temin eden âletlerin ilk olarak, zamanımızdan 8000 yıl önceleri Altay
Dağlarında kullanılmaya başlandığı araştırıcılar tarafından iddiâ edilmektedir. Daha sonraları buradan
bütün dünyâya, özellikle kuzey memleketlerine yayılan kayak, İskandinav ülkelerinde büyük rağbet
görmüştür. Burada gelişen kayak, Norveç lisanındaki ismi olan ski kelimesiyle dünyâya yayılmış ve
bu isimle benimsenmiştir. İskandinav ülkelerinde ihtiyaca göre günlük işlerde, ulaşım ve nakliyatta
kullanılan kayak, askerî gâye ile ilk olarak yine Norveçte kullanılmıştır.
Kayağın spor olarak tatbiki 20. yüzyılda başlamıştır. İlk olarak kayakla inişin 1891de Alplerde
yapılmasına rağmen, bu husustaki müsâbakaların tertibi 1922 senesinde gerçekleşmiştir. Kayak
sporunun bir çeşidi olan slalom müsâbakası tertibi de ancak 1922 senesinde mümkün olmuştur. İlk kış
olimpiyatlarının tertibi ise 1924 senesinde Chamonixide yapılmıştır.
Kayaklar, yapılış bakımından umumiyetle birbirine benzer. 2 m uzunluğunda 7-9 cm genişliğindeki
ölçülere uygun olarak ortadan hafif kavisli bir şekilde îmâl edilirler. Bütün kayakların arka kısımları
küttür. Kayaklar, kayın, dışbudak ve sadece Amerikada yetişen hickory isimli bir ağacın
kerestelerinden imâl edilir. Yalnız, hafif mâden alaşımlarından, sentetik reçinelerden ve son yıllarda
çelik kenarlı, plâstik kaplamalı olarak yapılanları da vardır. Kayaklar, kayakçıların ayaklarına çelik
taban ile kuvvetlendirilen kısmından mâden bir maşayla ve ayakkabıya raptedilmiş bir tabanla
tutturulur.
Kayakçıların ayaklarına giydikleri deri botlar, plastik tekniğinin gelişmesiyle yerini sert, su
geçirmez plastik botlara bırakmıştır. Atlama müsâbakalarının haricinde kullanılan, hafif ağaçlardan
veya alüminyumdan yapılan sopalar da kayağın yardımcı âletleridir. Bu sopalar, kayakta, tırmanmaya,
hız kazanmaya ve dengeyi korumaya yarar. Bu sopalar, çoğu defa göğüs hizasında olacak şekilde
yapılır. Üst kısmında, sopanın kavranmasına yardım eden sırımlar vardır. Alt uçlarında ise,
kayakçıların kara saplanmalarını önlemek için dâire biçiminde yıldız vardır.
Kayak sporu; atletizm ve dağcılık kayağı olmak üzere iki kola ayrılır. Kış olimpiyatlarında yapılan
müsâbakalar atletizm kayağı olup, bu da kendi arasında Alp disiplini ve Kuzey (İskandinav) disiplini
olarak ikiye ayrılır. Alp disiplininin serbest iniş, slalom, büyük slalom çeşitleri; Kuzey disiplininin ise
mesâfe, uzun mesâfe, atlama ve estafet (veya röle) çeşitleri vardır. Ayrıca her iki disiplinde de bu
çeşitlerin karışımından meydana gelen müsâbaka çeşitleri mevcuttur.
Alp disiplininde kayak ile yürüyüş ve kaymadaki hareket teknikleri ağırlık kazanır. Bu daha önemli bir
çeşidi olan slalom, bayanlar ve erkeklerde tesbit edilmiş olan bir mesâfede belirli aralıklarla dikilmiş
olan sopaların arasından geçerek pist sonunda bulunan kaleden en kısa zamanda geçilmesini gâye
edinen bir müsâbakadır. Parkur uzunlukları büyükler için 10, 15, 30 ve 50 km olup, yükseklik farkı, 15
km ve daha uzun parkurlar için 250 m olur. Kuzey disiplininde, uzun mesâfe müsabakaları 30-50
kilometrelik pistlerde yapılır. Bu müsâbakalara yalnız erkekler iştirâk edebilir. Mesafe müsâbakalarına
ise hem erkekler hem de bayanlar ayrı katagorilerde katılabilirler. Bu müsâbakalarda pist uzunlukları,
erkeklerde 15-18 km bayanlarda ise 5-10 kilometredir. Estafet (röle) müsabakaları, erkeklerde 4,
bayanlarda 3 kişilik ekipler hâlinde yapılır.
Atlama müsâbakalarında diğer dallardan farklı olarak kayak sopaları kullanılmaz. Kayakların
ayakkabılara bağlanması özel bir şekilde olur. Yüksek ve özel bir yere yapılan pistten hız alan kayakçı,
mümkün olduğu kadar uzak mesâfeye düşmek için çalışır. Sâdece erkekler tarafından yapılan bu
müsâbakada değerlendirme, düşülen mesâfe, havada ve düşme anındaki tekniklere göre yapılır.
Atlama müsâbakaları, kayak sporunun en tehlikeli çeşididir.
Müsâbakalarda kayakların altına sürülen ve vaks denilen cilâ kayağın sürtünmesini azaltarak hızın
artmasını sağlar, dönüş ve diğer hareketlerin yapılmasını kolaylaştırır.
Kayak sporunun değişik bir şekli olan patinaj ise patenle yapılır. Paten, ayakkabıya takılarak, buz
üzerinde kaymaya yarayan, altında uzunlamasına ince bir demir takılı tahta veya demirden bir
tabandır. Patinaj, sürat ve artistik patinaj olarak ikiye ayrılır. Sürat patinajında yarışmalar, 500, 1500 ve
10.000 m üzerinden saate karşı yapılır. Artistik patinaj ise 30×60 m ölçülerindeki bir buz sâha üzerinde
müzik eşliğinde tekli veya çift kişilik gösteriler şeklinde yapılır. Müsâbakaların değerlendirilmesi, artistik
etki ve teknik açıdan puanlama ile yapılır.