meridyen2
Kayıtlı Üye
Kamuflaj Ustası Bir Canlı: Bukalemun
Bukalemunlar niçin renk değiştirirler?
Bukalemunların hızlı renk değiştirmesi nasıl gerçekleşir?
Kamuflaj sanatının en büyük ustalarından biri kuşkusuz bukalemundur. Bukalemun özellikle bu konudaki çabukluğu ile şaşırtıcıdır. Diğer pek çok sürüngen de renk değiştirme yeteneğine sahip olduğu halde, hiçbiri bunu bukalemun kadar hızlı başaramaz.
Bukalemun istediği anda üzerinde bulunduğu zeminin rengini alır ve böylece kendisini gizler. Kendisini güvenli hissettiğinde ise, derisine çeşitli renkler vererek adeta bir sanat gösterisi yapar.
Bir ressamın bir deseni tualine aktarması saatlar sürer. Oysa bukalemun, üzerinde bulunduğu ortamın desenini anında taklit edebilir.
Bukalemunların bulundukları ortama göre renk değiştirebilmeleri son derece mucizevi ve en az o kadar da estetik bir olaydır. Bukalemuna bu özellikleri bahşeden Yüce Allahtır. Bu gerçek ayette şöyle bildirilir:
O Allah ki, yaratandır, (en güzel bir biçimde) kusursuzca var edendir, şekil ve suret verendir. En güzel isimler Onundur. Göklerde ve yerde olanların tümü Onu tesbih etmektedir. O, Aziz, Hakimdir. (Haşr Suresi, 24)
Bukalemunların Renk Değiştirmesinde Hücre Sistemleri, Önemli Rol Oynar
Bukalemunun renk değiştrmesinde güneşte insan derisinin esmerleşmesine de yardım eden melanin bileşiği yardımcı olur. Bu canlı, derisinin altındaki kırmızı ve sarı renk taşıyıcılarını, mavi ve beyaz yansıtıcı tabakayı ve en önemlisi de rengini koyulaştıran kramotofor hücrelerini büyük bir ustalıkla kullanabilir.
Bukalemunun derisinin renk değiştirebilmesi, ısıya ve ışığa duyarlı türlere özgü çok çeşitli renk pigmentleri sayesinde gerçekleşmektedir. Deri tabakalarında farklı pigmentler içeren hücreler bulunur. Bu hücreler sıcaklık, ışık ve vücuttaki kimyasal değişikliklere bağlı olarak büyüyüp küçülür. Örneğin sarı renk maddesi içeren hücreler büyüdüğü zaman üzerlerine düşen güneş ışınlarını yansıtır ve hayvan sarı renkte görülür. En alttaki tabakada yer alan melanofor hücrelerindeki melanin pigmenti hücrelerin merkezine çekildiğinde hayvanın rengi açılırken; melanin, hücrenin kollarına yayıldığında rengi koyulaşır. Bu şekilde gün içinde güneş ışınlarına bağlı olarak sürekli renkleri değişmektedir.
Bukalemunun derisi saydamdır ancak üzerinde çok sayıda küçük çıkıntılar vardır. İşte bu dairesel çıkıntıların içinde meydana gelen pigment hareketleri gözümüze renk değişimi olarak yansır. Renk değişimi, derinin üzerinde iç içe bulunan farklı renklerdeki hücrelerin açılıp kapanması ile ortaya çıkar. Bu hücrelerin yapısında, siyah, sarı ve beyaz zerreler vardır. Yüzeye yakın olanların çoğu sarı, arada kalan tabaka siyah, en alt tabakadakiler beyazımsıdır. Bu beyaz hücreler, tıpkı ayna gibi reflektör (yansıtıcı) vazifesi görürler. Bütün bu renk değişimleri 15er dakika içinde gerçekleşir.
Bukalemunların Renk Değiştirmelerinin Çeşitli Nedenleri Vardır
Bukalemunlar çok ağır hareket eden canlılardır. Yavaş hareket ettikleri için düşmanlarından kaçamaz. Fakat Yüce Allah onlara renk değiştirme gibi çok muhteşem bir özellik bahşetmiştir. Bukalemunlar sadece düşmanlarından korunmak amacıyla renk değiştirmezler. Renk değiştirmeyi başka amaçlar için de kullanırlar.
Bulundukları ortama adapte olmak ve kamufle olmak için renk değiştirebilirler. Bu şekilde hem gizlenir, hem düşmanlarından korunur, hem de avlarını kolayca yakalayabilirler.
Vücut sıcaklıklarını ayarlamak için renk değiştirebilirler. Bukalemunlar tüm sürüngenler gibi soğuk kanlı oldukları için vücut sıcaklıkları dış ortama bağımlıdır. Koyu renkler ısıyı daha çok emdiği için vücut sıcaklıklarını artırmaları gerektiği zamanlarda derilerinin rengi koyulaşır.
Bölgelerini savunmak, rakibini veya düşmanını korkutmak amacıyla derilerinde nokta ya da çizgiler oluşturarak renklerini değiştirirler.
Bukalemunlar karşı cinsi etkilemek amacıyla renk ve desen diliyle iletişim kurar, göz alıcı renklere bürünerek duygularını bu şekilde ifade ederler.
Gün ışığına bağlı olarak renk değiştirirler. Örneğin ormanlık alanda gün ışığının fazla olduğu saatlerde yeşil renklidirler. Yapraklı bir dalda dururken etraflarındaki çalılıkların gölgesine benzer şekilde siyah ve uçuk kahverengi lekelerle yeşil olurlar. Akşama doğru ışıklar sönükleşmeye başladığı zaman da renkleri grimsi yeşile döner. Hava kararmaya başladıkça sarı lekeli, donuk sarımsı-kahverengiye dönüşür. Karanlıkta ise bukalemun tamamen siyah olur.
Bukalemunlara Kamuflajı ve Renk Değiştirmeyi Öğreten Yüce Allahtır
Bir insanın bukalemunun yaptığı değişimi gerçekleştirmesi mümkün değildir. Böyle bir işlemi bukalemunun kendi iradesiyle yaptığını iddia etmek de akıl dışıdır. Çünkü bir sürüngenin kendi bedeninin görünümünü belirlemesi, hatta görünümünü değiştirecek bir sistemi vücudunun içine yerleştirmesi elbette ki mümkün değildir. Veya bu canlının vücudundaki tüm hücrelere, atomlara hakim olduğunu, onlar üzerinde dilediği ayarlamayı yaptığını, gerekli pigmentleri oluşturduğunu iddia etmek de son derece saçmadır. Böyle üstün bir yeteneğin tesadüfen oluştuğunu iddia etmek ise tamamen tutarsız ve anlamsız bir iddiadır. Doğadaki hiçbir mekanizma böyle kusursuz bir yeteneği oluşturma ve ihtiyacı olan canlıya verme gücüne sahip değildir.
Bukalemunları da yeryüzündeki diğer tüm canlılar gibi Yüce Allah yaratmıştır. Allah yaratma sanatındaki benzersizliği bize bu örneklerle de göstermektedir. Allah üstün ve güçlü olandır. Kuranda bu gerçek şöyle bildirilmiştir:
Göklerde ve yerde olanların tümü Allahı tesbih etmiştir. O, üstün ve güçlü (aziz) olandır, hüküm ve hikmet sahibidir. Göklerin ve yerin mülkü Onundur. Diriltir ve öldürür. O, her şeye güç yetirendir. (Hadid Suresi, 1-2)
Bukalemunlar, Renk Değiştirebilme Özellikleriyle Teknolojik Gelişmelere İlham Kaynağı Oluyorlar
ABDde MIT (Massachusetts Institute of Technology) laboratuvarlarında bukalemunlardaki gibi renk değiştirme özelliğine sahip elbise, ayakkabı ve çantalar yapmayı amaçlayan bir çalışma yürütülmektedir. Üzerinde çalışılan bu teknoloji, özel bir silikon malzemenin küçük bir elektron yüklemesi ile istenen renge dönüşmesini sağlar. Böylece, kumaş ve benzeri materyalden üretilen her türlü giyim eşyası ve aksesuarın birkaç saniyede renk ve desen değiştirmesi mümkün olur. Bu iş için küçük bir elektronik cihazın kullanılması gerekmektedir.
Pille çalışan bu cihaza, üzerinde bulunan bir klavyeden kullanılmak istenen rengin kodunun girilmesi yeterlidir. Ne var ki bu teknoloji bugün için oldukça pahalıdır. Örneğin bir erkek ceketinin maliyeti 10 bin doları bulmaktadır. Oysa bukalemun çok daha ileri ve doğal olan bu teknoloji için hiçbir harcama yapmaz. Aslında renk değiştirebilen elbiselerin teknolojisi ile bukalemunun renk değiştirme özelliği benzer gibi gözükse de ikisi birbirinden oldukça farklıdır. Çünkü bu teknoloji renk değişim özelliği taşısa da bukalemun gibi kamuflaj özelliğine sahip değildir. Bukalemun hiçbir zahmete katlanmadan en kısa zamanda bulunduğu ortama uyum sağlarken renk değiştirme teknolojisinde böyle bir özellik yoktur.
Ayrıca ABD dışında Almanyada bir cam fabrikası da, bukalemunların bu özelliğinden yola çıkarak renk değiştiren camlar üretmeye başlamıştır.
(makale harun yahya)
Bu makale, İlmi Mercek Dergisi 86. sayı (Ağustos 2011) 28. sayfada yayınlanmıştır.
Bukalemunlar niçin renk değiştirirler?
Bukalemunların hızlı renk değiştirmesi nasıl gerçekleşir?
Kamuflaj sanatının en büyük ustalarından biri kuşkusuz bukalemundur. Bukalemun özellikle bu konudaki çabukluğu ile şaşırtıcıdır. Diğer pek çok sürüngen de renk değiştirme yeteneğine sahip olduğu halde, hiçbiri bunu bukalemun kadar hızlı başaramaz.
Bukalemun istediği anda üzerinde bulunduğu zeminin rengini alır ve böylece kendisini gizler. Kendisini güvenli hissettiğinde ise, derisine çeşitli renkler vererek adeta bir sanat gösterisi yapar.
Bir ressamın bir deseni tualine aktarması saatlar sürer. Oysa bukalemun, üzerinde bulunduğu ortamın desenini anında taklit edebilir.
Bukalemunların bulundukları ortama göre renk değiştirebilmeleri son derece mucizevi ve en az o kadar da estetik bir olaydır. Bukalemuna bu özellikleri bahşeden Yüce Allahtır. Bu gerçek ayette şöyle bildirilir:
O Allah ki, yaratandır, (en güzel bir biçimde) kusursuzca var edendir, şekil ve suret verendir. En güzel isimler Onundur. Göklerde ve yerde olanların tümü Onu tesbih etmektedir. O, Aziz, Hakimdir. (Haşr Suresi, 24)
Bukalemunların Renk Değiştirmesinde Hücre Sistemleri, Önemli Rol Oynar
Bukalemunun renk değiştrmesinde güneşte insan derisinin esmerleşmesine de yardım eden melanin bileşiği yardımcı olur. Bu canlı, derisinin altındaki kırmızı ve sarı renk taşıyıcılarını, mavi ve beyaz yansıtıcı tabakayı ve en önemlisi de rengini koyulaştıran kramotofor hücrelerini büyük bir ustalıkla kullanabilir.
Bukalemunun derisinin renk değiştirebilmesi, ısıya ve ışığa duyarlı türlere özgü çok çeşitli renk pigmentleri sayesinde gerçekleşmektedir. Deri tabakalarında farklı pigmentler içeren hücreler bulunur. Bu hücreler sıcaklık, ışık ve vücuttaki kimyasal değişikliklere bağlı olarak büyüyüp küçülür. Örneğin sarı renk maddesi içeren hücreler büyüdüğü zaman üzerlerine düşen güneş ışınlarını yansıtır ve hayvan sarı renkte görülür. En alttaki tabakada yer alan melanofor hücrelerindeki melanin pigmenti hücrelerin merkezine çekildiğinde hayvanın rengi açılırken; melanin, hücrenin kollarına yayıldığında rengi koyulaşır. Bu şekilde gün içinde güneş ışınlarına bağlı olarak sürekli renkleri değişmektedir.
Bukalemunun derisi saydamdır ancak üzerinde çok sayıda küçük çıkıntılar vardır. İşte bu dairesel çıkıntıların içinde meydana gelen pigment hareketleri gözümüze renk değişimi olarak yansır. Renk değişimi, derinin üzerinde iç içe bulunan farklı renklerdeki hücrelerin açılıp kapanması ile ortaya çıkar. Bu hücrelerin yapısında, siyah, sarı ve beyaz zerreler vardır. Yüzeye yakın olanların çoğu sarı, arada kalan tabaka siyah, en alt tabakadakiler beyazımsıdır. Bu beyaz hücreler, tıpkı ayna gibi reflektör (yansıtıcı) vazifesi görürler. Bütün bu renk değişimleri 15er dakika içinde gerçekleşir.
Bukalemunların Renk Değiştirmelerinin Çeşitli Nedenleri Vardır
Bukalemunlar çok ağır hareket eden canlılardır. Yavaş hareket ettikleri için düşmanlarından kaçamaz. Fakat Yüce Allah onlara renk değiştirme gibi çok muhteşem bir özellik bahşetmiştir. Bukalemunlar sadece düşmanlarından korunmak amacıyla renk değiştirmezler. Renk değiştirmeyi başka amaçlar için de kullanırlar.
Bulundukları ortama adapte olmak ve kamufle olmak için renk değiştirebilirler. Bu şekilde hem gizlenir, hem düşmanlarından korunur, hem de avlarını kolayca yakalayabilirler.
Vücut sıcaklıklarını ayarlamak için renk değiştirebilirler. Bukalemunlar tüm sürüngenler gibi soğuk kanlı oldukları için vücut sıcaklıkları dış ortama bağımlıdır. Koyu renkler ısıyı daha çok emdiği için vücut sıcaklıklarını artırmaları gerektiği zamanlarda derilerinin rengi koyulaşır.
Bölgelerini savunmak, rakibini veya düşmanını korkutmak amacıyla derilerinde nokta ya da çizgiler oluşturarak renklerini değiştirirler.
Bukalemunlar karşı cinsi etkilemek amacıyla renk ve desen diliyle iletişim kurar, göz alıcı renklere bürünerek duygularını bu şekilde ifade ederler.
Gün ışığına bağlı olarak renk değiştirirler. Örneğin ormanlık alanda gün ışığının fazla olduğu saatlerde yeşil renklidirler. Yapraklı bir dalda dururken etraflarındaki çalılıkların gölgesine benzer şekilde siyah ve uçuk kahverengi lekelerle yeşil olurlar. Akşama doğru ışıklar sönükleşmeye başladığı zaman da renkleri grimsi yeşile döner. Hava kararmaya başladıkça sarı lekeli, donuk sarımsı-kahverengiye dönüşür. Karanlıkta ise bukalemun tamamen siyah olur.
Bukalemunlara Kamuflajı ve Renk Değiştirmeyi Öğreten Yüce Allahtır
Bir insanın bukalemunun yaptığı değişimi gerçekleştirmesi mümkün değildir. Böyle bir işlemi bukalemunun kendi iradesiyle yaptığını iddia etmek de akıl dışıdır. Çünkü bir sürüngenin kendi bedeninin görünümünü belirlemesi, hatta görünümünü değiştirecek bir sistemi vücudunun içine yerleştirmesi elbette ki mümkün değildir. Veya bu canlının vücudundaki tüm hücrelere, atomlara hakim olduğunu, onlar üzerinde dilediği ayarlamayı yaptığını, gerekli pigmentleri oluşturduğunu iddia etmek de son derece saçmadır. Böyle üstün bir yeteneğin tesadüfen oluştuğunu iddia etmek ise tamamen tutarsız ve anlamsız bir iddiadır. Doğadaki hiçbir mekanizma böyle kusursuz bir yeteneği oluşturma ve ihtiyacı olan canlıya verme gücüne sahip değildir.
Bukalemunları da yeryüzündeki diğer tüm canlılar gibi Yüce Allah yaratmıştır. Allah yaratma sanatındaki benzersizliği bize bu örneklerle de göstermektedir. Allah üstün ve güçlü olandır. Kuranda bu gerçek şöyle bildirilmiştir:
Göklerde ve yerde olanların tümü Allahı tesbih etmiştir. O, üstün ve güçlü (aziz) olandır, hüküm ve hikmet sahibidir. Göklerin ve yerin mülkü Onundur. Diriltir ve öldürür. O, her şeye güç yetirendir. (Hadid Suresi, 1-2)
Bukalemunlar, Renk Değiştirebilme Özellikleriyle Teknolojik Gelişmelere İlham Kaynağı Oluyorlar
ABDde MIT (Massachusetts Institute of Technology) laboratuvarlarında bukalemunlardaki gibi renk değiştirme özelliğine sahip elbise, ayakkabı ve çantalar yapmayı amaçlayan bir çalışma yürütülmektedir. Üzerinde çalışılan bu teknoloji, özel bir silikon malzemenin küçük bir elektron yüklemesi ile istenen renge dönüşmesini sağlar. Böylece, kumaş ve benzeri materyalden üretilen her türlü giyim eşyası ve aksesuarın birkaç saniyede renk ve desen değiştirmesi mümkün olur. Bu iş için küçük bir elektronik cihazın kullanılması gerekmektedir.
Pille çalışan bu cihaza, üzerinde bulunan bir klavyeden kullanılmak istenen rengin kodunun girilmesi yeterlidir. Ne var ki bu teknoloji bugün için oldukça pahalıdır. Örneğin bir erkek ceketinin maliyeti 10 bin doları bulmaktadır. Oysa bukalemun çok daha ileri ve doğal olan bu teknoloji için hiçbir harcama yapmaz. Aslında renk değiştirebilen elbiselerin teknolojisi ile bukalemunun renk değiştirme özelliği benzer gibi gözükse de ikisi birbirinden oldukça farklıdır. Çünkü bu teknoloji renk değişim özelliği taşısa da bukalemun gibi kamuflaj özelliğine sahip değildir. Bukalemun hiçbir zahmete katlanmadan en kısa zamanda bulunduğu ortama uyum sağlarken renk değiştirme teknolojisinde böyle bir özellik yoktur.
Ayrıca ABD dışında Almanyada bir cam fabrikası da, bukalemunların bu özelliğinden yola çıkarak renk değiştiren camlar üretmeye başlamıştır.
(makale harun yahya)
Bu makale, İlmi Mercek Dergisi 86. sayı (Ağustos 2011) 28. sayfada yayınlanmıştır.