ParadokS
Kayıtlı Üye
Berkeley’deki Kalifornia Üniversitesi astronomları Mauna Kea, Hawaii’deki 10 m’lik Keck II teleskopunu kullanarak Jüpiter’in yavaşça tekrar beliren Güney Ekvator Kuşağı (SEB)’nda termal yayılmalar görüntüledi Başarılarının anahtarı ise Keck Teleskopu’nun uyarlamalı optik sistemini Jüpiter’in uydusu Europa’nın Jüpiter’e yakınlığını avantaj olarak kullanmaları
Jüpiter'deki Yeni Işık
Astronomlar, Jüpiter’in bir seneye yakın bir süre önce düzensiz aralıklarla kaybolan geniş ve koyu kuşağı üzerinde hala çalışıyorlar
Görünür ışıkta, Jüpiter’in karanlık bölgelerinin çoğunluğu gezegenin dönen atmosferini daha derinlemesine gözlemleme imkânı sunar Buna karşılık aydınlık bölgelerdeki ince, yüksek irtifa amonyak bulutları altındakileri gizlemekte Jüpiter’in Güney Ekvator Kuşağı’nın kaybolmasının sebebi olarak ise gezegenin normal rüzgâr düzenindeki bir değişimden ve parlak amonyak bulutlarının da bu kuşağı örtmesinden kaynaklandığı düşünülüyor
5 mikron orta kızılötesi dalga boyunda parlak kırmızı ve sarı görünen bu Keck görüntüsü astronomlara Jüpiter’in bulutlarına daha derine bakma imkânı sunuyor ve belki de SEB’nin neden soluklaştığının bulunmasına yardımcı olacak “Daha kısa dalga boylarında Güneş ışınlarının yansıdığını görüyoruz fakat 5 mikron ve daha uzun dalga boyları termal ışınım yayıyorlar Bu durum ise Jüpiter’in dâhilindeki gezegenin katmanlar halindeki bulutlarının kırıklarını işaret etmekte” diyor takım üyesi Michael Wong
“Jüpiter’in termal ışınımlarıyla ilgili en iyi miktar gezegenin daha alçak atmosferinde emilmekte Buna rağmen, 5 mikronda Jüpiter metan, hidrojen ve diğer gazların çok az bir emilime sahip olduğu atmosferik bir pencereye sahip Böylece bu dalga boyunda, bulutların olmadığı noktalarda daha derinlemesine bir görüş sağlayabiliyoruz”diye açıklıyor Wong
Yeterli çözünürlükle 5 mikronluk bir görüntüde Jüpiter, uyarlamalı optik kullanıcıları için ilginç bir sorun ortaya çıkarmakta Normalde, Keck astronomları, teleskopun saniyede 2000 kez daha iyi bir atmosferik görüş elde etmesini sağlamak adına güçlü bir lazer kullanarak Dünya’nın yüksek atmosferinde yapay bir rehber yıldız oluşturuyorlar Bu yöntemle çalışırken rehber yıldız gözlenen nesneye oldukça yakın olmalı ki aynı atmosferik etki ikisini de etkileyebilsin Ancak, Jüpiter rehber yıldızı bastıracak kadar çok parlak Bu nedenle, Berkeley takımı başka bir çözüme gereksinim duyuyorlar Bunu da Jüpiter’in uydularının birinde buldular
“Europa, Jüpiter’in karşısında görülebilecek kadar parlak ve bazen de uyarlamalı optik için oldukça yakın Bu düzen çok sıklıkla gerçekleşmez ve bir saatten uzun da sürmez”diyor Franck Marchis
Böylesine önemli o bir saat 30 Kasım 2010 tarihinde gerçekleşti ve sonucunda yüksek çözünürlüklü kızıl ötesi görüntüler Jüpiter’in bulut katmanı hakkında oldukça fazla bilgi verdiler Görüntüdeki karanlık bölgelerin bulutsuz noktalar olduğu düşünülebilir Ancak Wong durumu şu şekilde açıklıyor:” Bazı daha derin bulutlar buralarda bulunuyor olmalı çünkü hepsi 5 mikronda parlak görünmezler Bu nedenle tüm kuşağın canlanması üst katmanlara göre alt katmandaki bulutlarda daha hızlı bir süreç içerisinde gibi görünüyor”
Daha fazla astronom soluklaşma ve yeniden belirme hakkındaki anlayışlarını geliştirebilir Wong ise tüm çemberin nedenine ulaşmaya çok yaklaştıklarını düşünüyor
Jüpiter'deki Yeni Işık
Astronomlar, Jüpiter’in bir seneye yakın bir süre önce düzensiz aralıklarla kaybolan geniş ve koyu kuşağı üzerinde hala çalışıyorlar
Görünür ışıkta, Jüpiter’in karanlık bölgelerinin çoğunluğu gezegenin dönen atmosferini daha derinlemesine gözlemleme imkânı sunar Buna karşılık aydınlık bölgelerdeki ince, yüksek irtifa amonyak bulutları altındakileri gizlemekte Jüpiter’in Güney Ekvator Kuşağı’nın kaybolmasının sebebi olarak ise gezegenin normal rüzgâr düzenindeki bir değişimden ve parlak amonyak bulutlarının da bu kuşağı örtmesinden kaynaklandığı düşünülüyor
5 mikron orta kızılötesi dalga boyunda parlak kırmızı ve sarı görünen bu Keck görüntüsü astronomlara Jüpiter’in bulutlarına daha derine bakma imkânı sunuyor ve belki de SEB’nin neden soluklaştığının bulunmasına yardımcı olacak “Daha kısa dalga boylarında Güneş ışınlarının yansıdığını görüyoruz fakat 5 mikron ve daha uzun dalga boyları termal ışınım yayıyorlar Bu durum ise Jüpiter’in dâhilindeki gezegenin katmanlar halindeki bulutlarının kırıklarını işaret etmekte” diyor takım üyesi Michael Wong
“Jüpiter’in termal ışınımlarıyla ilgili en iyi miktar gezegenin daha alçak atmosferinde emilmekte Buna rağmen, 5 mikronda Jüpiter metan, hidrojen ve diğer gazların çok az bir emilime sahip olduğu atmosferik bir pencereye sahip Böylece bu dalga boyunda, bulutların olmadığı noktalarda daha derinlemesine bir görüş sağlayabiliyoruz”diye açıklıyor Wong
Yeterli çözünürlükle 5 mikronluk bir görüntüde Jüpiter, uyarlamalı optik kullanıcıları için ilginç bir sorun ortaya çıkarmakta Normalde, Keck astronomları, teleskopun saniyede 2000 kez daha iyi bir atmosferik görüş elde etmesini sağlamak adına güçlü bir lazer kullanarak Dünya’nın yüksek atmosferinde yapay bir rehber yıldız oluşturuyorlar Bu yöntemle çalışırken rehber yıldız gözlenen nesneye oldukça yakın olmalı ki aynı atmosferik etki ikisini de etkileyebilsin Ancak, Jüpiter rehber yıldızı bastıracak kadar çok parlak Bu nedenle, Berkeley takımı başka bir çözüme gereksinim duyuyorlar Bunu da Jüpiter’in uydularının birinde buldular
“Europa, Jüpiter’in karşısında görülebilecek kadar parlak ve bazen de uyarlamalı optik için oldukça yakın Bu düzen çok sıklıkla gerçekleşmez ve bir saatten uzun da sürmez”diyor Franck Marchis
Böylesine önemli o bir saat 30 Kasım 2010 tarihinde gerçekleşti ve sonucunda yüksek çözünürlüklü kızıl ötesi görüntüler Jüpiter’in bulut katmanı hakkında oldukça fazla bilgi verdiler Görüntüdeki karanlık bölgelerin bulutsuz noktalar olduğu düşünülebilir Ancak Wong durumu şu şekilde açıklıyor:” Bazı daha derin bulutlar buralarda bulunuyor olmalı çünkü hepsi 5 mikronda parlak görünmezler Bu nedenle tüm kuşağın canlanması üst katmanlara göre alt katmandaki bulutlarda daha hızlı bir süreç içerisinde gibi görünüyor”
Daha fazla astronom soluklaşma ve yeniden belirme hakkındaki anlayışlarını geliştirebilir Wong ise tüm çemberin nedenine ulaşmaya çok yaklaştıklarını düşünüyor