Salvo
Kayıtlı Üye
Sellüloz Türevleri
Sellüloz birçok bitkilerde bulunan doğal bir polimerdir ve genellikle pamuk ya da ağaçtan elde edilir. Sellülozun yapısı şöyle belirtilmiştir:
Ham sellüloz suda erir hale getirilerek saflaştırılır. Bundan sonra uygun bir kimyasal reaksiyonla rejenere edilir. İşlem, Plâstik bir fiber veya tabaka şeklinde çekilmek üzere düzenlenir. Hidrojen bağları dolayısıyla moleküller arası kuvvetler bir hayli yüksektir; Plâstik suda erimez, çok kristalsidir ve ergimeden önce kömürleşir.
Rejenere sellülozdan yapılan fiberler büyük bir endüstrinin temelini meydana getirirler.
Ham sellüloz tabakanın bükülebilirliği kullanılamayacak kadar az olduğundan Plâstikleştirilmesi gerekir. En iyi Plâstikleştirici sudur ve Plâstik tabakanın gliserine daldırılması ile %7 oranında bünyeye girer. Gliserinin Plâstikleştirici bir etkisi vardır, fakat su da soğurarak plastiğin bünyesinde tutar. Başka Plâstikleştiriciler de kullanılabilir. Plâstikleştirilmemiş tabaka su buharına geçirgendir ve paketlemede geçirmez hale getirilmek üzere kaplanır. En çok kullanılan kaplama malzemesi sellüloz nitrat esaslı bir verniktir. Başka bir kaplama metodu da sellülozun polietilen gibi iki film tabaka arasına konmasıyla elde edilen “sandviç” filmdir.
Azotlu sellüloz nitrat kâfuru ile plâstikleştirilerek tabaka, çubuk ve diğer standart profiller haline getirilir. Bunlardan normal atölye işlemleriyle çeşitli eşya yapılabilir, fakat çalışma esnasında plastiğin yanmasını önlemek için soğutulmasına dikkat edilmelidir. Malzemenin bu şekline genellikle sellüloid adı verilir. Yanıcı olmayan ısılplâstiklerin geliştirilmeleri sellüoidin uygulama alanlarını oldukça sınırlamıştır.
Sellüloz asetatın nitrata üstünlüğü yanıcı olmayışıdır. Sellülozun asetilleştirilmesinin ilk ürünü tri asetattır ve hidroksil grupları tamamıyla yer değiştirmişlerdir. Bu tip Plâstikler Plâstikleştirici ile kuru halde karıştırıldıktan sonra tabaka haline getirilirler ve kalıp pudrası elde etmek için öğütülürler veya standart profiller haline getirilirler. Plastiğin özellikleri asetilleştirmenin kapsamına ve Plâstikleştiricinin karakterine bağlıdır.
Plâstik ekstrüzyonla film haline getirilebilir; çok ince film elde etmek için ince bir eriyik tabakasının eritkeni uçurulabilir. Bu film fotoğraf filmi ve ses alma aparatları bantlarında kullanılır. Film açık hava şartlarında bozulmaz. Yumuşama noktası yüksek olan filmler tri asetattan yapılır.
Fiber halindeki sellüloz asetat, asetat adı ile bilinir. Verniklerde sellüloz asetat da kullanılır.
Polietilen Tereftalat
Yoğunlaşma polimerleştirmesi ile yapılan doğrusal bir polyesterdir. Polimer reaksiyonuna giren iki monomer etilen glikol ile tereftalik asittir.
Plâstik kristalsidir ve normal sıcaklıklarda cam geçiş noktasının oldukça altındadır. Ergimiş halden cam geçiş noktasının altına hızla soğutulduğunda amorf bir Plâstik elde edilir. Bu amorf Plâstik cam geçiş noktasının üzerine ısıtıldığında tekrar kristalleşir. Polietilen tereftalat fiber halinde çok kullanılır. Azami kristal yönleşmesi elde etmek için fiberler cam geçiş noktasının üzerindeki sıcaklıklarda çekilirler. Fiber malzeme halat ve filtre gibi özel uygulamalarla kumaş yapılmasında kullanılır.
Polietilen tereftalat film halinde de bulunur. Film ergimiş plâstikten ekstrüzyonla elde edilerek amorf bir şekil elde etmek için hızla soğutulur ve sonra gerilerek cam geçiş noktasının hemen üzerine ısıtılır. Bu film yüksek dayanımlı, geçirgen ve ısıl kararlıdır. Elektriksel özellikleri de oldukça yüksektir. Elektrik ve elektronik endüstrisinde pek çok uygulama alanları vardır. conta ve konveyör bantı gibi mekanik uygulamalarda da kullanılır. Dekorasyon, ciltleme, daktilo şeridi, fotoğraf filmi diğer uygulama alanları arasında sayılabilir.
Nylon
Doğrusal poliamid tipi plâstikler bu genel isimle bilinirler. Nylonlar bir dibazik asitle bir diaminin yoğunlaşma polimerleştirilmesiyle elde edilirler.
Bu tip bir nylon’a (y.x+2) tipi nylon denir. Nylonlar amino asitlerin yoğunlaşma polimerleştirilmeleriyle de yapılabilirler.
Nylonlarda en güçlü molekül arası kuvvetler hidrojen bağlarıdır. Moleküller arası kuvvetlerin şiddetleri x veya y ‘nin değerleri ile değişir. Bu değerlerin değişimi nylonların özelliklerinde küçük farklar meydana getirir.
Nylon ergiyikten sarma ile fiber haline getirilebilir. Elde edilen fiber gerilerek çekme dayanımı yükseltilir. Tekstil endüstrisinde, halat, fırça kılı, tenis raket örgüsü gibi ürünlerde kullanılır.
Nylonların atmosferik rutubet soğurma özellikleri diğer ısılplâstiklerden daha yüksektir. Soğurum miktarı çeşitli nylonlar arasında değişik ve plastiğin özelliklerini etkiler. Bunların en sakıncalısı plastiğin elektriksel uygulamalarını sınırlayan yalıtım direncidir. Nylonlar imalattan önce iyice kurutulmalıdırlar; aksi halde imalat esnasında ortaya çıkan buhar nylonun yüzeyini bozabilir. Nylonun su soğurumu şişme meydana getirerek boyutsal bozulmalar yapabilir.
Nylon parçalar normal kalıplama işlemleriyle imal edilebilirler.
Nylonların en önemli özellikleri yüksek mekanik dayanım, aşınma direnci, yüksek üst sıcaklık limiti ve düşük sürtünme katsayısıdır. Nylonlar pahalıdırlar ve daha çok özel karakteristikleri yönünden kullanılırlar. Nylonlardan titreşimsiz veya yağlamasız çalışmak üzere dişliler, eksantrikler, pervaneler ve benzer ürünler yapılabilir.
Nylona cam fiber katmakla mekanik dayanımı ve ısıl bozulma sıcaklığı yükseltilebilir.
Polikarbonatlar
Bir polikarbonat karbonik asidin bir polyesteri olduğuna göre bu Plâstikler sınıfı aslında polyester grubunun bir üyesidir. Ticari yönden önemli olan bu tip bir tek polimer vardır. bu Plâstik 1959 ‘de ticari alana girmiştir ve önemi gittikçe artmaktadır.
Bu polikarbonatın boyutsal kararlılığı ve darbe direnci çok yüksektir. Normal sıcaklıkların üzerinde ve altında çok geniş sıcaklık limitleri içinde mekanik dayanımını korur. Işığa geçirgendir ve pigment katılmadığı takdirde soluk sarı renklidir. Sürekli açık hava şartlarına dayanıklıdır. Başlıca sakıncaları bazı eritkenlerle etkilenmesi ve gerilme çatlakları yapmasıdır. Plâstik piyasada kalıp pudrası halinde bulunur ve normal tekniklerle imalata uygundur. Film halinde de bulunabilir. Bu plastiğin uygulamalarının çoğunda dielektrik özelliklerinden yararlanılır. Akım taşıyan iletken süpportları, salter kutu kapakları ve kondansatör mahfazaları bunlar arasında sayılabilir.
Polikarbonat film kondansatör yapılında kullanılır. Bebek biberonlarından madenci baretlerine kadar çeşitli uygulamaları vardır ve geçirgenliği dolayısıyla lamba kapakları ve benzer eşya yapımında kullanılır.
Poliasetaller
Doğrudan doğruya formaldehidden yapılmazlar; polimerin kararlı hale getirelebilmesi için zincirde bazı değişiklikler yapmak gerekir, aksi halde polimer bozulur. Fakat zincirde yapılan değişikliğin tipine göre de farklı kaliteler üretilebilir
Poliasetaller pudra halinde bulunurlar ve ısılplâstikler için geçerli metodarla işlenebilirler. Plastiğin rijitlik ve dayanımı yüksektir. En göze çarpan üstünlüğü bu özelliklerinin geniş sıcaklık, çevresel şartlar ve zaman limitleri arasında değişmemeleridir. Dielektrik özellikleri iyidir ve Plâstik mükemmel bir yalıtıcıdır. Bu Plâstikten yapılan eşya atölye işlemleriyle bozulmaz ve sürtünme katsayısı çok düşüktür.
Poliasetal kalıp imalat ürünleri birçok alanlarda mağnezyum, alüminyum, çinko ve pirinç alaşımlarının yerini almaktadır.
Diğer Mühendislik Isılplâstikleri
Polipropilen, nylon ve ABS’nin mühendislikte gittikçe daha çok kullanılmaları, polikarbonat ve poliasetallerin ortaya çıkmaları yüksek mekanik özellikli diğer ısılplâstiklerin araştırılmasına yol açmıştır. Bu araştırmalar sonunda üç yeni ısılplâstik ortaya çıkmış bulunmaktadır. Bunlar polisulfonlar, fenoksiler ve polifenilen oksittir (PPO). Bu Plâstikler polikarbonat vepoliasetalden daha pahalı olmakla beraber, mühendislikteki uygulanma potansiyelleri çok yüksektir.
Sellüloz birçok bitkilerde bulunan doğal bir polimerdir ve genellikle pamuk ya da ağaçtan elde edilir. Sellülozun yapısı şöyle belirtilmiştir:
Ham sellüloz suda erir hale getirilerek saflaştırılır. Bundan sonra uygun bir kimyasal reaksiyonla rejenere edilir. İşlem, Plâstik bir fiber veya tabaka şeklinde çekilmek üzere düzenlenir. Hidrojen bağları dolayısıyla moleküller arası kuvvetler bir hayli yüksektir; Plâstik suda erimez, çok kristalsidir ve ergimeden önce kömürleşir.
Rejenere sellülozdan yapılan fiberler büyük bir endüstrinin temelini meydana getirirler.
Ham sellüloz tabakanın bükülebilirliği kullanılamayacak kadar az olduğundan Plâstikleştirilmesi gerekir. En iyi Plâstikleştirici sudur ve Plâstik tabakanın gliserine daldırılması ile %7 oranında bünyeye girer. Gliserinin Plâstikleştirici bir etkisi vardır, fakat su da soğurarak plastiğin bünyesinde tutar. Başka Plâstikleştiriciler de kullanılabilir. Plâstikleştirilmemiş tabaka su buharına geçirgendir ve paketlemede geçirmez hale getirilmek üzere kaplanır. En çok kullanılan kaplama malzemesi sellüloz nitrat esaslı bir verniktir. Başka bir kaplama metodu da sellülozun polietilen gibi iki film tabaka arasına konmasıyla elde edilen “sandviç” filmdir.
Azotlu sellüloz nitrat kâfuru ile plâstikleştirilerek tabaka, çubuk ve diğer standart profiller haline getirilir. Bunlardan normal atölye işlemleriyle çeşitli eşya yapılabilir, fakat çalışma esnasında plastiğin yanmasını önlemek için soğutulmasına dikkat edilmelidir. Malzemenin bu şekline genellikle sellüloid adı verilir. Yanıcı olmayan ısılplâstiklerin geliştirilmeleri sellüoidin uygulama alanlarını oldukça sınırlamıştır.
Sellüloz asetatın nitrata üstünlüğü yanıcı olmayışıdır. Sellülozun asetilleştirilmesinin ilk ürünü tri asetattır ve hidroksil grupları tamamıyla yer değiştirmişlerdir. Bu tip Plâstikler Plâstikleştirici ile kuru halde karıştırıldıktan sonra tabaka haline getirilirler ve kalıp pudrası elde etmek için öğütülürler veya standart profiller haline getirilirler. Plastiğin özellikleri asetilleştirmenin kapsamına ve Plâstikleştiricinin karakterine bağlıdır.
Plâstik ekstrüzyonla film haline getirilebilir; çok ince film elde etmek için ince bir eriyik tabakasının eritkeni uçurulabilir. Bu film fotoğraf filmi ve ses alma aparatları bantlarında kullanılır. Film açık hava şartlarında bozulmaz. Yumuşama noktası yüksek olan filmler tri asetattan yapılır.
Fiber halindeki sellüloz asetat, asetat adı ile bilinir. Verniklerde sellüloz asetat da kullanılır.
Polietilen Tereftalat
Yoğunlaşma polimerleştirmesi ile yapılan doğrusal bir polyesterdir. Polimer reaksiyonuna giren iki monomer etilen glikol ile tereftalik asittir.
Plâstik kristalsidir ve normal sıcaklıklarda cam geçiş noktasının oldukça altındadır. Ergimiş halden cam geçiş noktasının altına hızla soğutulduğunda amorf bir Plâstik elde edilir. Bu amorf Plâstik cam geçiş noktasının üzerine ısıtıldığında tekrar kristalleşir. Polietilen tereftalat fiber halinde çok kullanılır. Azami kristal yönleşmesi elde etmek için fiberler cam geçiş noktasının üzerindeki sıcaklıklarda çekilirler. Fiber malzeme halat ve filtre gibi özel uygulamalarla kumaş yapılmasında kullanılır.
Polietilen tereftalat film halinde de bulunur. Film ergimiş plâstikten ekstrüzyonla elde edilerek amorf bir şekil elde etmek için hızla soğutulur ve sonra gerilerek cam geçiş noktasının hemen üzerine ısıtılır. Bu film yüksek dayanımlı, geçirgen ve ısıl kararlıdır. Elektriksel özellikleri de oldukça yüksektir. Elektrik ve elektronik endüstrisinde pek çok uygulama alanları vardır. conta ve konveyör bantı gibi mekanik uygulamalarda da kullanılır. Dekorasyon, ciltleme, daktilo şeridi, fotoğraf filmi diğer uygulama alanları arasında sayılabilir.
Nylon
Doğrusal poliamid tipi plâstikler bu genel isimle bilinirler. Nylonlar bir dibazik asitle bir diaminin yoğunlaşma polimerleştirilmesiyle elde edilirler.
Bu tip bir nylon’a (y.x+2) tipi nylon denir. Nylonlar amino asitlerin yoğunlaşma polimerleştirilmeleriyle de yapılabilirler.
Nylonlarda en güçlü molekül arası kuvvetler hidrojen bağlarıdır. Moleküller arası kuvvetlerin şiddetleri x veya y ‘nin değerleri ile değişir. Bu değerlerin değişimi nylonların özelliklerinde küçük farklar meydana getirir.
Nylon ergiyikten sarma ile fiber haline getirilebilir. Elde edilen fiber gerilerek çekme dayanımı yükseltilir. Tekstil endüstrisinde, halat, fırça kılı, tenis raket örgüsü gibi ürünlerde kullanılır.
Nylonların atmosferik rutubet soğurma özellikleri diğer ısılplâstiklerden daha yüksektir. Soğurum miktarı çeşitli nylonlar arasında değişik ve plastiğin özelliklerini etkiler. Bunların en sakıncalısı plastiğin elektriksel uygulamalarını sınırlayan yalıtım direncidir. Nylonlar imalattan önce iyice kurutulmalıdırlar; aksi halde imalat esnasında ortaya çıkan buhar nylonun yüzeyini bozabilir. Nylonun su soğurumu şişme meydana getirerek boyutsal bozulmalar yapabilir.
Nylon parçalar normal kalıplama işlemleriyle imal edilebilirler.
Nylonların en önemli özellikleri yüksek mekanik dayanım, aşınma direnci, yüksek üst sıcaklık limiti ve düşük sürtünme katsayısıdır. Nylonlar pahalıdırlar ve daha çok özel karakteristikleri yönünden kullanılırlar. Nylonlardan titreşimsiz veya yağlamasız çalışmak üzere dişliler, eksantrikler, pervaneler ve benzer ürünler yapılabilir.
Nylona cam fiber katmakla mekanik dayanımı ve ısıl bozulma sıcaklığı yükseltilebilir.
Polikarbonatlar
Bir polikarbonat karbonik asidin bir polyesteri olduğuna göre bu Plâstikler sınıfı aslında polyester grubunun bir üyesidir. Ticari yönden önemli olan bu tip bir tek polimer vardır. bu Plâstik 1959 ‘de ticari alana girmiştir ve önemi gittikçe artmaktadır.
Bu polikarbonatın boyutsal kararlılığı ve darbe direnci çok yüksektir. Normal sıcaklıkların üzerinde ve altında çok geniş sıcaklık limitleri içinde mekanik dayanımını korur. Işığa geçirgendir ve pigment katılmadığı takdirde soluk sarı renklidir. Sürekli açık hava şartlarına dayanıklıdır. Başlıca sakıncaları bazı eritkenlerle etkilenmesi ve gerilme çatlakları yapmasıdır. Plâstik piyasada kalıp pudrası halinde bulunur ve normal tekniklerle imalata uygundur. Film halinde de bulunabilir. Bu plastiğin uygulamalarının çoğunda dielektrik özelliklerinden yararlanılır. Akım taşıyan iletken süpportları, salter kutu kapakları ve kondansatör mahfazaları bunlar arasında sayılabilir.
Polikarbonat film kondansatör yapılında kullanılır. Bebek biberonlarından madenci baretlerine kadar çeşitli uygulamaları vardır ve geçirgenliği dolayısıyla lamba kapakları ve benzer eşya yapımında kullanılır.
Poliasetaller
Doğrudan doğruya formaldehidden yapılmazlar; polimerin kararlı hale getirelebilmesi için zincirde bazı değişiklikler yapmak gerekir, aksi halde polimer bozulur. Fakat zincirde yapılan değişikliğin tipine göre de farklı kaliteler üretilebilir
Poliasetaller pudra halinde bulunurlar ve ısılplâstikler için geçerli metodarla işlenebilirler. Plastiğin rijitlik ve dayanımı yüksektir. En göze çarpan üstünlüğü bu özelliklerinin geniş sıcaklık, çevresel şartlar ve zaman limitleri arasında değişmemeleridir. Dielektrik özellikleri iyidir ve Plâstik mükemmel bir yalıtıcıdır. Bu Plâstikten yapılan eşya atölye işlemleriyle bozulmaz ve sürtünme katsayısı çok düşüktür.
Poliasetal kalıp imalat ürünleri birçok alanlarda mağnezyum, alüminyum, çinko ve pirinç alaşımlarının yerini almaktadır.
Diğer Mühendislik Isılplâstikleri
Polipropilen, nylon ve ABS’nin mühendislikte gittikçe daha çok kullanılmaları, polikarbonat ve poliasetallerin ortaya çıkmaları yüksek mekanik özellikli diğer ısılplâstiklerin araştırılmasına yol açmıştır. Bu araştırmalar sonunda üç yeni ısılplâstik ortaya çıkmış bulunmaktadır. Bunlar polisulfonlar, fenoksiler ve polifenilen oksittir (PPO). Bu Plâstikler polikarbonat vepoliasetalden daha pahalı olmakla beraber, mühendislikteki uygulanma potansiyelleri çok yüksektir.