endLesS
Webmaster
İlhama Açık Ruhlar
İlham, dinî bir kaynak sayılmasa da müslümanlıkta önemli mazhariyetlerdendir. Ancak herkes ona mazhar olamaz. İlham, biraz da insanın zekasıyla, hafızasıyla, terkib kabiliyetiyle, istidadıyla mütenasib olarak gelir.
İnsan, fıtraten ilhama açık olarak yaratılmıştır. Ne var ki çok kimse bu istidadını köreltir ve kat’iyen ondan istifade edemez. Diyelim ki Allah ona, bir hıfz istidadı, bir muhakeme ve mantık istidadı verdi; ayrıca onu hassas ve duyarlı kıldı; öyle ki, en kuru havadan bile nem kapacak kadar hassas. (Bütün bunlar büyük insanların evsafındandır, bu yüzden de çok önemlidir.) Şimdi bir insan bu istidat ve evsafı bozmamışsa, o insan, uhrevî esintilere, değişik varidata ve ilhama açık demektir. İşte böyle istidatlar, sağlam bir metafizik zeminde devasa kametler haline gelebilirler. Tabiî dejenere de olabilir. Meselâ diyelim ki, Nazım Hikmet çok duyarlı, istidatlı ve hassas bir ruha sahipti. Orhan Veli de öyle. Bunlarda duygu, düşünce ve eşya ile içli-dışlı olma atbaşıydı. Fakat tamamen ma’nâya karşı alakasız, metafiziğe karşı kapalı yaşadıklarından, maddenin o fevkalâde dar dünyasına takılıp kaldılar.. ve zamanla istidatları köreldi, fıtratları da dejenere oldu.
Öyleyse insan istidatlarını köreltmemeli, fıtratını da bozmamalıdır. Böyle fıtraten istidatlı ve ilhama açık ruhlar, iyi bir üstadın elinden ve iyi bir sarrafın tezgâhından geçip onun rahle-i tedrisine oturabilseler, büyük birer cevher kıymetine ulaşabilirler.
Evet, insan yediveren bir tohum gibidir ama, toprağın müsait olması da çok önemlidir. Bu Allah’ın ezelî bir kanunudur. Ve onu değiştirmeye de kimsenin gücü yetmez. Bir tohumun bağrından dışarıya çıkan rüşeym, genel şartların durumuna göre şekillenir. Eğer şartlar bir veya iki filiz çıkarmaya elverişli ise, o da o kadar çıkarır. Hatta şartlar elverişli olursa, bu defa da iki başak verir ve bir tek danesi bile çürük çıkmaz... Evet, bunu Allah’ın meşiet ve iradesi, genel şartlar atkı ve kaneviçesine göre ayarlar...
İşte tohumda bu istidat varsa o yetmiş de verebilir, yediyüz de, bin de. Evet doğrudan doğruya Allah’a teveccüh edip, bütün istidadıyla O’na dilbeste olunca, bu istidatlar, namütenâhi inkişaf edebilir. İşte Şah Veliyullah, işte İmam Gazalî, işte İmam Rabbanî ve işte Bediüzzaman..!
İlham, dinî bir kaynak sayılmasa da müslümanlıkta önemli mazhariyetlerdendir. Ancak herkes ona mazhar olamaz. İlham, biraz da insanın zekasıyla, hafızasıyla, terkib kabiliyetiyle, istidadıyla mütenasib olarak gelir.
İnsan, fıtraten ilhama açık olarak yaratılmıştır. Ne var ki çok kimse bu istidadını köreltir ve kat’iyen ondan istifade edemez. Diyelim ki Allah ona, bir hıfz istidadı, bir muhakeme ve mantık istidadı verdi; ayrıca onu hassas ve duyarlı kıldı; öyle ki, en kuru havadan bile nem kapacak kadar hassas. (Bütün bunlar büyük insanların evsafındandır, bu yüzden de çok önemlidir.) Şimdi bir insan bu istidat ve evsafı bozmamışsa, o insan, uhrevî esintilere, değişik varidata ve ilhama açık demektir. İşte böyle istidatlar, sağlam bir metafizik zeminde devasa kametler haline gelebilirler. Tabiî dejenere de olabilir. Meselâ diyelim ki, Nazım Hikmet çok duyarlı, istidatlı ve hassas bir ruha sahipti. Orhan Veli de öyle. Bunlarda duygu, düşünce ve eşya ile içli-dışlı olma atbaşıydı. Fakat tamamen ma’nâya karşı alakasız, metafiziğe karşı kapalı yaşadıklarından, maddenin o fevkalâde dar dünyasına takılıp kaldılar.. ve zamanla istidatları köreldi, fıtratları da dejenere oldu.
Öyleyse insan istidatlarını köreltmemeli, fıtratını da bozmamalıdır. Böyle fıtraten istidatlı ve ilhama açık ruhlar, iyi bir üstadın elinden ve iyi bir sarrafın tezgâhından geçip onun rahle-i tedrisine oturabilseler, büyük birer cevher kıymetine ulaşabilirler.
Evet, insan yediveren bir tohum gibidir ama, toprağın müsait olması da çok önemlidir. Bu Allah’ın ezelî bir kanunudur. Ve onu değiştirmeye de kimsenin gücü yetmez. Bir tohumun bağrından dışarıya çıkan rüşeym, genel şartların durumuna göre şekillenir. Eğer şartlar bir veya iki filiz çıkarmaya elverişli ise, o da o kadar çıkarır. Hatta şartlar elverişli olursa, bu defa da iki başak verir ve bir tek danesi bile çürük çıkmaz... Evet, bunu Allah’ın meşiet ve iradesi, genel şartlar atkı ve kaneviçesine göre ayarlar...
İşte tohumda bu istidat varsa o yetmiş de verebilir, yediyüz de, bin de. Evet doğrudan doğruya Allah’a teveccüh edip, bütün istidadıyla O’na dilbeste olunca, bu istidatlar, namütenâhi inkişaf edebilir. İşte Şah Veliyullah, işte İmam Gazalî, işte İmam Rabbanî ve işte Bediüzzaman..!