Heulwen
Kayıtlı Üye
hükümet programlarında kullanılan dil - dilin hükümet programlarında kullanımı - milli eğitim şuralarında dil
Cumhuriyetten bu güne bazı hükûmetlerin hükûmet programlarına bakıldığında Türk dili ile ilgili aşağıdaki konuların ele aldığı görülmektedir
22)
14.8.1923 tarihinde kurulan Fethi Okyar hükûmeti programında, halk lisanıyla ve halk ihtiyacına muvafık kitaplar yazdırılacak
1.11.1937 tarihinde kurulan Celal Bayar hükûmeti programında, Millî sahnemiz Türk kültürünün makesi güzel dilimiz en iyi şekilde telaffuza ve edebi tarzda ifadesini yayan sanat kaynağı olarak ele alınacaktır.
27.1.1939 tarihinde kurulan I. Refik Saydam hükûmeti programında, Tarih ve dil inkılabımızın millî ruhun doğuşunu ve kuvvetlenmesine verdiği hızı artıracaktır.
1.4.1975 tarihinde kurulan IV Süleyman Demirel hükûmeti programında, Millî bir dil politikası izlenecektir. Dilimizin zenginliğinin korunmasına ve geliştirilmesine önem verilecek, Türkçemizin iki ayrı dil haline gelmesine yol açan aşırılıklardan ve ilim dışı zorlamalardan kaçınılacaktır.
26.6.1977 tarihinde kurulan II. Bülent Ecevit hükûmeti programında, Başka ülkelerde yaşayan Türklerin ana dillerini ve kültürlerini yaşatmalarına ve geliştirmelerine, o ülkelerle dostça ilişkiler kurularak katkıda bulunulacaktır.
18.11.2002 14.03.2003 tarihleri arasında görev yapan Abdullah GÜL Hükûmeti Programında, Şüphesiz kültürümüzün en önemli taşıyıcı unsuru güzel Türkçemizdir. Türkçenin sağlıklı bir mecrada gelişmesi, işlenmesi ve gelecek nesillere daha zengin bir dil olarak aktarılması için Millî Eğitim Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, Üniversiteler ve diğer ilgili kesimlerce gerçekleştirilecek işbirliği ile Türk diline gereken önem verilecektir ifadeleri yer almaktadır.
Millî Eğitim Şûralarında Millî Eğitim Bakanlarının Konuşmalarında Dil
Cumhuriyetten bu güne kadar yapılan Millî Eğitim Şûralarında Millî eğitim bakanlarının şuraları açış konuşmalarında Türk dili ile ilgili aşağıdaki konulara değinmişlerdir.
Hasan Ali Yücelin Birinci Millî Eğitim Şûrasını açış konuşmasından23)
Türk dilinin en yüksek ilmi mefhumları en güzel ve en doğru olarak ifade etmesine imkan verecek mükamil bir inkişafa mazhar olması, bizce ana meselelerden biridir. Bu hususta yüksek müesseselerimize düşen millî vazifenin ehemmiyetini bütün meslektaşlarımın bütün şümuliyle kavradıklarına imanın vardır. Burada bilhassa ilmi terimler üzerinde duracağım. Ortaokullar ve liselerde Türk kökünden yapılan veya enternasyonal şekilleriyle alınan terimlerle tedrisat yapıldığına göre yüksek ilim ve öğretim müesseselerimizin buna intibakı bu gün artık bir zaruret olmuştur. bütün ilim ocaklarımızda aynı terimler okutturulacaktır. bütün ilim adamlarımızın çalışmalarına mevzu olacak cihetler vardır. Bununla beraber yapılacak tetkikler ileride birer tashih vesilesi olsa da bugün için kabul edilen terimler her tahsil kurumunda aynı suretle kullanılacaktır. Nerede ilim varsa orada mutlaka ilmin dili de vardır. Dilsiz ilim olamaz ve olamamıştır. Biz, bir Türk kültürü kurmak, millî vasfı olan ve bütün medeniyet alemi içinde varlığı duyulan bir ilim hayatı vücuda getirmek yolundayız ilim, müşahadelerin uyandırdığı mefhumlarla kurulmuş bir sistem olduğuna ve mefhumlar ise kelimelerle şekillendiğine göre Türk ilmi, Türkçe bir ilim diliyle beraber var olacaktır. İleri memleketlerde ilmin her şubesinde yetişmek isteyenlerin yazılarına ve sözlerine ne kadar ehemmiyet verildiğini hepiniz benden iyi bilirsiniz. Ana dili, kültür davamızın bel kemiğidir. Onu kuvvetli ve düzgün tutmak ve inkişaf ettirmek hususunda sarfedilecek bütün emeklerin ne kadar yerinde olduğunu arz etmeme ihtiyaç bile yoktur kanaatindeyim.
Atatürkün Türk milletine verdiği medeniyet armağanlarından biri olan Türk harfleriyle Türk Kültürünü en geniş sahada yayacak eserleri vücuda getirmek ve bu eserleri geniş bir ölçüde yayılmasına imkan vermek vekilliğimizin üzerinde durduğu en mühim iştir.
Cumhuriyetten bu güne bazı hükûmetlerin hükûmet programlarına bakıldığında Türk dili ile ilgili aşağıdaki konuların ele aldığı görülmektedir
22)14.8.1923 tarihinde kurulan Fethi Okyar hükûmeti programında, halk lisanıyla ve halk ihtiyacına muvafık kitaplar yazdırılacak
1.11.1937 tarihinde kurulan Celal Bayar hükûmeti programında, Millî sahnemiz Türk kültürünün makesi güzel dilimiz en iyi şekilde telaffuza ve edebi tarzda ifadesini yayan sanat kaynağı olarak ele alınacaktır.
27.1.1939 tarihinde kurulan I. Refik Saydam hükûmeti programında, Tarih ve dil inkılabımızın millî ruhun doğuşunu ve kuvvetlenmesine verdiği hızı artıracaktır.
1.4.1975 tarihinde kurulan IV Süleyman Demirel hükûmeti programında, Millî bir dil politikası izlenecektir. Dilimizin zenginliğinin korunmasına ve geliştirilmesine önem verilecek, Türkçemizin iki ayrı dil haline gelmesine yol açan aşırılıklardan ve ilim dışı zorlamalardan kaçınılacaktır.
26.6.1977 tarihinde kurulan II. Bülent Ecevit hükûmeti programında, Başka ülkelerde yaşayan Türklerin ana dillerini ve kültürlerini yaşatmalarına ve geliştirmelerine, o ülkelerle dostça ilişkiler kurularak katkıda bulunulacaktır.
18.11.2002 14.03.2003 tarihleri arasında görev yapan Abdullah GÜL Hükûmeti Programında, Şüphesiz kültürümüzün en önemli taşıyıcı unsuru güzel Türkçemizdir. Türkçenin sağlıklı bir mecrada gelişmesi, işlenmesi ve gelecek nesillere daha zengin bir dil olarak aktarılması için Millî Eğitim Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, Üniversiteler ve diğer ilgili kesimlerce gerçekleştirilecek işbirliği ile Türk diline gereken önem verilecektir ifadeleri yer almaktadır.
Millî Eğitim Şûralarında Millî Eğitim Bakanlarının Konuşmalarında Dil
Cumhuriyetten bu güne kadar yapılan Millî Eğitim Şûralarında Millî eğitim bakanlarının şuraları açış konuşmalarında Türk dili ile ilgili aşağıdaki konulara değinmişlerdir.
Hasan Ali Yücelin Birinci Millî Eğitim Şûrasını açış konuşmasından
23)Türk dilinin en yüksek ilmi mefhumları en güzel ve en doğru olarak ifade etmesine imkan verecek mükamil bir inkişafa mazhar olması, bizce ana meselelerden biridir. Bu hususta yüksek müesseselerimize düşen millî vazifenin ehemmiyetini bütün meslektaşlarımın bütün şümuliyle kavradıklarına imanın vardır. Burada bilhassa ilmi terimler üzerinde duracağım. Ortaokullar ve liselerde Türk kökünden yapılan veya enternasyonal şekilleriyle alınan terimlerle tedrisat yapıldığına göre yüksek ilim ve öğretim müesseselerimizin buna intibakı bu gün artık bir zaruret olmuştur. bütün ilim ocaklarımızda aynı terimler okutturulacaktır. bütün ilim adamlarımızın çalışmalarına mevzu olacak cihetler vardır. Bununla beraber yapılacak tetkikler ileride birer tashih vesilesi olsa da bugün için kabul edilen terimler her tahsil kurumunda aynı suretle kullanılacaktır. Nerede ilim varsa orada mutlaka ilmin dili de vardır. Dilsiz ilim olamaz ve olamamıştır. Biz, bir Türk kültürü kurmak, millî vasfı olan ve bütün medeniyet alemi içinde varlığı duyulan bir ilim hayatı vücuda getirmek yolundayız ilim, müşahadelerin uyandırdığı mefhumlarla kurulmuş bir sistem olduğuna ve mefhumlar ise kelimelerle şekillendiğine göre Türk ilmi, Türkçe bir ilim diliyle beraber var olacaktır. İleri memleketlerde ilmin her şubesinde yetişmek isteyenlerin yazılarına ve sözlerine ne kadar ehemmiyet verildiğini hepiniz benden iyi bilirsiniz. Ana dili, kültür davamızın bel kemiğidir. Onu kuvvetli ve düzgün tutmak ve inkişaf ettirmek hususunda sarfedilecek bütün emeklerin ne kadar yerinde olduğunu arz etmeme ihtiyaç bile yoktur kanaatindeyim.
Atatürkün Türk milletine verdiği medeniyet armağanlarından biri olan Türk harfleriyle Türk Kültürünü en geniş sahada yayacak eserleri vücuda getirmek ve bu eserleri geniş bir ölçüde yayılmasına imkan vermek vekilliğimizin üzerinde durduğu en mühim iştir.