endLesS
Webmaster
Hizmette, Akıl-Mantık ve His
Soru: Hissiyât ile akıl ve mantığın arasındaki münasebet, imân ve imâna hizmet açısından nasıl olmalıdır?
Cevap: Herşeyin bidâyetinde önce hissîlik olur, akıl ve mantık sonra gelir. Eğer aklîlik de tâ baştan olsa bile insan, gençliğinde tıpkı ihtiyar ve olgunlar gibi yaşar. Yani tabiat-ı beşerde hissîliğin olması normal birşey. Şimdi insanın elinde binbir maharet vardır. Ancak mümarese ve tecrübe olmazsa bu istidatlar ortaya çıkmaz. Bazı kimselerin eli bir tele dokununca ondan musikiye ait güzel notalar dökülür. Ama herkes bunu yapamaz. Önce kabiliyet olacak sonra da mümarese... Bir başkası, iki tel ile peynir-ekmek yiyor gibi çorap örer. O el herkeste vardır ama herkes öremez. Aynen bunlar gibi, manevî hayatımıza ait tecrübelerimiz de zamanla hayata mâl olur. Hayata mâl olmazsa, nazarî plânda kalır. Meselâ, ben şimdi size şoförlüğü anlatabilirim. Freniyle, debriyajıyla, vitesiyle... Ama, bunlar nazariyata ait şeylerdir.. ve bunları bilene şoför denmez. Neden sonra pratiğe geçer de zamanla şoförlükle öyle bir bütünleşirsiniz ki, arabayı tıpkı eliniz-ayağınız gibi kullanırsınız. Hem, meselâ siz, hizmete koşarken bile bazan aklınıza birtakım şüpheler, tereddütler gelebilir. Ama imân ve İslâm yaşana yaşana insan ruhuyla öyle bütünleşir ki, artık şeytan dahi ona ulaşamaz. Hem, meselâ; sizde kemal mertebede manevî derinliğe götürecek bir his kabiliyeti var. Ancak bunu pratik ile takviye etmeniz lâzım ki bir işe yarasın... Evet, sizi uzun boylu kapıda tutmadan post’ta, ya da sedirde oturtmazlar. Kaldı ki, sedir de istidadınıza göre olur. Evet katre iseniz katre, reşha iseniz reşha, zühre iseniz zühre makamına oturtulursunuz. Yani tamamen kalbî de olsa hissiyatlar pratik ve tecrübe ile bütünleşmelidir. Bu da iman ve İslâm’a hizmet ve bunların pratiğe dökülmesiyle mümkün olur.
Soru: Hissiyât ile akıl ve mantığın arasındaki münasebet, imân ve imâna hizmet açısından nasıl olmalıdır?
Cevap: Herşeyin bidâyetinde önce hissîlik olur, akıl ve mantık sonra gelir. Eğer aklîlik de tâ baştan olsa bile insan, gençliğinde tıpkı ihtiyar ve olgunlar gibi yaşar. Yani tabiat-ı beşerde hissîliğin olması normal birşey. Şimdi insanın elinde binbir maharet vardır. Ancak mümarese ve tecrübe olmazsa bu istidatlar ortaya çıkmaz. Bazı kimselerin eli bir tele dokununca ondan musikiye ait güzel notalar dökülür. Ama herkes bunu yapamaz. Önce kabiliyet olacak sonra da mümarese... Bir başkası, iki tel ile peynir-ekmek yiyor gibi çorap örer. O el herkeste vardır ama herkes öremez. Aynen bunlar gibi, manevî hayatımıza ait tecrübelerimiz de zamanla hayata mâl olur. Hayata mâl olmazsa, nazarî plânda kalır. Meselâ, ben şimdi size şoförlüğü anlatabilirim. Freniyle, debriyajıyla, vitesiyle... Ama, bunlar nazariyata ait şeylerdir.. ve bunları bilene şoför denmez. Neden sonra pratiğe geçer de zamanla şoförlükle öyle bir bütünleşirsiniz ki, arabayı tıpkı eliniz-ayağınız gibi kullanırsınız. Hem, meselâ siz, hizmete koşarken bile bazan aklınıza birtakım şüpheler, tereddütler gelebilir. Ama imân ve İslâm yaşana yaşana insan ruhuyla öyle bütünleşir ki, artık şeytan dahi ona ulaşamaz. Hem, meselâ; sizde kemal mertebede manevî derinliğe götürecek bir his kabiliyeti var. Ancak bunu pratik ile takviye etmeniz lâzım ki bir işe yarasın... Evet, sizi uzun boylu kapıda tutmadan post’ta, ya da sedirde oturtmazlar. Kaldı ki, sedir de istidadınıza göre olur. Evet katre iseniz katre, reşha iseniz reşha, zühre iseniz zühre makamına oturtulursunuz. Yani tamamen kalbî de olsa hissiyatlar pratik ve tecrübe ile bütünleşmelidir. Bu da iman ve İslâm’a hizmet ve bunların pratiğe dökülmesiyle mümkün olur.