Gerek tarihimize ve gerekse de edebiyatımıza damgasını vurmuş bazı şahıslar vardır. Bu kişiler yaşadıkları hayat ile devirlerinde ve sonrasında birer cazibe merkezi olmasını bilmişlerdir. Tarihimizde edebiyat sahasına baktığımızda birçok şairin erkek olduğunu görürüz. Klasik Edebiyat dediğimizde ise akla ilk olarak Bâkiler, Fuzûliler ve Nedimler gelir. O dönemin sosyal yapısından olsa gerek, kadın şairlerimiz yok denecek kadar azdır. Bunlar arasında ismini bugüne kadar ulaştırmış, fakat çoklarınca unutulmuş bir kadın şairimiz vardır: Mihri Hatun
Mihri Hatun, II. Bâyezid dönemi şairlerindendir. Osmanlı döneminde yetişen şairlerinin hayat hikayeleri hakkında bilgiler bulduğumuz tezkirelere müracaat ettiğimizde, Mihri Hatunun Amasyada doğduğunu öğreniyoruz. Kendisi dönemine nispeten elit bir ortamda büyümüştür. Babası, devrin hukuki işlerinden sorumludur ve Bahayî mahlası ile şiirler yazmaktadır. Belki de Mihri Hatunun şiire merakı buradan gelmektedir.
Sultan II. Bayezid, Amasya vilayetinde sancakbeyi iken Mihri Hatunun kendisine takdim ettiği şiirlerden haberdar olmuş ve dönemin diğer erkek şairlerine yaptığı gibi Mihri Hatuna pek çok ihsanda bulunmuştur. Çünkü Bayezid Han da bir şairdi ve Adlî mahlasıyla şiirler yazıyordu. Bu itibarla şairin ve şiirin kıymetini bilmekteydi. O döneme ait, sanat erbabına yapılan ihsanları gösteren bir inâmât defterinde padişahın Mihri Hatuna beş kez olmak üzere toplamda 13.000 akçe gönderdiği kayıtlıdır. Bu nokta önemlidir ve o devirde şiire verilen değeri göstermesi bakımından dikkat çekicidir.
Çok Güzeldi Fakat Evlenmedi
Mihri Hatun ömrü boyunca hiç evlenmemiştir. Kaynaklarda çok güzel olduğu yazılıdır. Buna rağmen bekârlığı tercih etmiştir. Kendisinin ismi tâ İstanbullardan duyulmuş ve Mihri Hatuna çok sayıda talip çıkmıştır. Bunlar arasında paşalar, müderrisler gibi devrin ileri gelenleri yer almaktadır. Fakat o yalnızlığı tercih etti. Kimi zaman beşeri aşkı terennüm ettiği şiirlerinde bir sevgiliden bahsetse de bu, hayalî bir sevgiliden öteye geçmedi. Bazı zaman mısralarında kendisine taliplerin çıktığı şu şekilde de belirtmiştir.
Aşk bâbında bizimle eyledi ol yâr bahs
Can ile verdik cevabı itmedi tekrar bahs
(Aşk hususunda o sevgili bizimle bahse girdi, fakat samimi olarak verdiğimiz cevaptan sonra tekrar bu meseleden bahsedemedi bile.)
Neden evlenmediği üzerine şiirlerinde bir kayda ya da işarete rastlamadık. Bununla beraber tezkire kayıtları Mihri Hatunun edep ve hayasının yüksekliğinden bahsederken, söz konusu durumu çok hoş benzetmelerle dile getirmektedirler.
Bunlardan biri şudur:
Açılmamış bir çiçek olarak Cennet bahçesine gitti.
Diğer dikkat çeken benzetme ise;
Altın gerdanlıktan başka, hiçbir nesne boynuna kol salmamıştır.
Fakat tarihimiz açısından üzücüdür ki, böyle bir şairimizin varlığı ilk olarak Rus kadın Türkologu Maştakova tarafından dünyaya duyurulmuştur. Hatta ve hatta yakın bir tarihte Uluslar Arası Astronomi Birliği (IAU) tarafından Venüs gezegeni üzerinde keşfedilen bir kratere Mihri Hatun adı verilmiştir.
Bazı Şiirleri
Gazel
Ben umardım ki seni yâr-ı vefâ-dâr olasın
Ne bileydim ki seni böyle cefâ-kâr olasın
Hele sen kaaide-î cevrde eksik komadın
Dostluk hakkı ise ancağ ola var olasın
Reh-i âşkında neler çektüğüm ey dost benim
Bilesin bir gün ola aşka giriftâr olasın
Sözüme uymadın ey asılası dil dilerim
Ser-i zülfüne anın âhiri ber-dâr olasın
Sen ki cân gül-şeninin bi gül-i nev-restesisin
Ne revâdır bu ki her hâr ü hasa yâr olasın
Beni âzâde iken aşka giriftâr itdin
Göreyim sen de benim gibi giriftâr olasın
Bed-duâ etmezem ammâ ki Hudadan dilerim
Bir senin gibi cefâ-kâra hevâ-dâr olasın
Şimdi bir hâldeyüz kim ilenen düşmanına
Der ki Mihrî gibi sen dahi siyeh-kâr olasın
Ruhuñ envâr-ı savkından tolupdur
bu cihân âtes
Vücûdum mülkini yaksa aceb mi
her zamân âtes
Yakup askuñ odın sînemde dâim
Yaklaram câna
Anuñ′çün hâne-i dilde yanar her dem
nihân âtes
Firâkuñla viYâlüñle dil-i mecrûha ey
dilber
Olur her nâr bir gülsen olur her
gülsitân âtes
ilâhî gülsen-i hüsnin gözüm yasıyla
sen şakla
Tolupdur gerçi âhumdan zemîn ü
âsumân âtes
Çıkar cân rahtını şehr-i bedenden
Mihrî dil-haste
Fedâ kıl yâr yolunda ki ider nâ-gâh
ziyân âtes
