Influenza yani grip kış aylarında sık görülen ve her yıl pek çok insanın hayatını kaybetmesine neden olan ciddi enfeksiyonlardır. Hamilelikte bağışıklık sisteminin zayıflaması nedeniyle grip gibi enfeksiyonlar daha sık görülür.
Grip nedir? Neden hamilelikte gribe yakalanma riski daha yüksektir?
Influenza yani grip kış aylarında sık görülen ve her yıl pek çok insanın hayatını kaybetmesine neden olan ciddi enfeksiyonlardır. Hastalık çocuklarda daha sık görülmekle birlikte ciddi komplikasyonlar ve ölüm 65 yaş üzerinde daha fazladır.
Hamilelikte immün sistemin zayıflaması nedeniyle grip gibi enfeksiyonlar daha sık görülür. Öte yandan yıllar içinde ortaya çıkan grip salgınları hamile kadınların grip virüsünün etkilerine karşı da daha hassas olduğunu göstermiştir. Özellikle hamilelik esnasında akciğerlerin oksijen kullanma kapasitelerinin artmış olması, gribe bağlı zatüree gibi hastalıkların oranını da artırmaktadır.
Grip aşısı ile gribe karşı korunmak mümkün mü?
Gribi ve neden olduğu ciddi komplikasyonları önlemenin en etkili yolu grip aşısıdır.
Grip aşısının hedef kitlesi kimlerdir?
Grip aşısının asıl hedef kitlesi:
-65 yaşın üzerindekiler
-Kronik hastalığı olanlar (astım, diabet vb.)
-Hasta kişilerle temas halinde olan sağlık personeli
-Hamileler (özellikle ikinci ve üçüncü 3 aylık dönemde)
Grip aşılarının etkinliği nedir?
Grip aşısı genelde 3 tür influenza virüsüne karşı bağışıklık sağlar. Aşının içeriği her yıl değiştirilerek, o yıl salgınlara neden olması beklenilen virüslere karşı etkili olacak şekilde üretilir. Aşının etkinliği genelde aşı yapılan kişinin yaşına ve enfeksiyona neden olan virüsle o yıl aşının içerdiği virüsün benzerliğine bağlıdır. Grip aşılarının etkinliği ortalama %70-90 civarındadır.
Hamilelerde grip aşısı öneriliyor mu?
Özellikle hamileliğin son dönemlerinde gribe yakalanan kadınlarda komplikasyon görülme riski artar. Yapılan bir araştırmada 17 sezon boyunca yapılan incelemeler sonucu, hamile kadınlarda grip nedeniyle hastaneye yatırılarak tedavi edilmeyi gerektirecek kadar şiddetli yakınmaların, hamile olmayanlara göre çok daha fazla görüldüğü ortaya kondu. Tüm dünyayı etkileyen salgınlar sırasında da pek çok hamile kadının hayatını kaybettiği biliniyor.
Hamilelik sırasında nabız, kalbin pompalaması gereken kan miktarı, oksijen tüketimi, akciğer kapasitesi ve bağışıklık sisteminde ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler, gribe bağlı komplikasyonların görülme olasılığını arttırır. Bu bulguların ışığında uzmanlar, grip sezonunda ikinci ya da üçüncü 3 ayında olacak olan tüm hamile kadınların grip aşısı olmalarını öneriyor.
Aşının yan etkileri var mı?
Grip aşısı canlı virüs içermediğinden hastalığa neden olmaz. Aşı sonrası erken dönemde ortaya çıkan grip tamamen rastlantısaldır. En sık karşılaşılan yan etki enjeksiyon alanında görülen şişlik ile hassasiyettir ve olguların %10-64'ünde görülür.
Ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi belirtiler özellikle ilk kez aşı olanlarda 6-12 saat sonra ortaya çıkabilir ve genelde 1-2 günde kaybolur. Nadiren allerjik reaksiyon gelişebilir. Yine çok nadir olarak Gullain-Barre Sendromu'nun ortaya çıkabileceği biliniyor.
Sonuç olarak hamilelikte grip aşısı güvenlidir ve yapılması önerilir. Grip aşısı canlı virüs içermediğinden gebelikte kullanımının herhangi bir sakıncası yoktur. Yapılan araştırmalarda aşının anne adayında veya bebek üzerinde herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı da görülmüştür.
Grip aşısı gebeliğin her döneminde güvenli olmakla birlikte, ilk 3 aylık dönemde pek çok hekim grip aşısını önermez. Bu dönemde düşük olma olasılığı fazla olduğundan bu dönem atlatıldıktan sonra aşının yapılması daha uygundur. Aşı aynı zamanda emziren annelerde de güvenle yapılabilir.
Kimlere grip aşısı yapılmaz?
Grip aşısı, aşının içinde bulunan maddelere allerjisi olan kişilere yapılamaz.
Grip aşısı ne zaman ve nasıl yapılır?
Grip aşısı için en uygun dönem Ekim ve Kasım aylarıdır. Ancak bu aylarda hamileliklerinin ilk trimesterını yaşayanlarda ertelenebilir. Aşı kas içi enjeksiyon olarak koldan yapılır.
Gripten korunmak için hamilelere başka neler önerirsiniz?
Grip virüsünün başlıca yayılma yolu, damlacık enfeksiyonu yani grip geçiren kişilerin ağız ve burunlarından çıkan mikroskopik damlacıklar vasıtasıyladır. Ancak bu yolla sert yüzeylere yapışan virüsler bulundukları yerde 2 güne kadar canlı kalabilmektedir.
Bu nedenle günlük yaşamda hijyen kurallarını harfiyen uygulamak, gripe yakalanma riskini tamamen önlemese de azaltabilir. Bu kurallar şu şekilde sıralanabilir:
-Ellerinizi sık sık yıkayın.
-Evdeki diğer bireylerin ellerini yıkamalarını sağlayın
-Çocuklara ellerini doğru yıkama kurallarını gösterin.
-Burnunuza, gözünüze, ağzınıza elle dokunmamaya çalışın.
-Elle dokunulan mutfak tezgahı, lavabo gibi yüzeyleri sık sık temizleyin. Bu yüzeyler virüsü barındırabilir.
-Aynı şekilde tuvaletler de çamaşır suyu içeren solüsyonlarla temizlenmeli.
-Grip geçiren kişilerle ve kullandıkları eşyalarla temastan kaçının. Bu tavsiye evin bütün fertleri için geçerlidir.
Hamileler tüm önlemlere rağmen grip veya soğukalgınlığına yakalandıklarında ne yapmalılar?
Bütün bu önlemlere rağmen gripe yakalanılırsa en etkili tedavi istirahat ve bol sıvı almaktır. Mümkün olduğu kadar yatakta kalmak hastalık süresini hissedilir oranda kısaltacaktır. Ateş ve ağrı durumlarında parasetamol içeren ilaçlar kullanılabilir. Burun tıkanıklığına karşı tuzlu su veya kısa süreli olarak burun damlaları kullanılabilir. Sıcak suyla veya eczaneden alacağınız buğu ilaçlarıyla buğu yapmanız solunumu rahatlatacaktır.
Doktorunuza danışmadan doğal olarak satılan ilaçlar veya yüksek dozda vitamin alınması tavsiye edilmez
Hangi durumlarda doktora başvurulmalıdır?
-Ağızdan veya kulaktan ölçülen ateşin 24 saatten fazla 38-38,4 derece arasında olması veya 2 ölçümde 38,5 derece veya üstü olması
-Ağrı kesici alımına rağmen 3 günden fazla süren baş veya diğer ağrılar olması
-Göğüs ağrısı veya öksürüğün 3 günden fazla sürmesi
-Genel durumunuzun kötüye gittiğini hissetmeniz