TİCARET : Kar amacı ile kendi veya başkası hesabına mal veya hizmet alıp-satma işlemidir.
TOPTAN TİCARET :Fabrika veya üretim işletmelerinden alınan malların büyük partiler halinde Perakendeci işletmelere satılması ile yapılan ticaret şeklidir.
PERAKENDE TİCARET : Mal veya hizmetin Nihai tüketicilere satılması ile gerçekleşen ticaret şeklidir.
DÖNEM : Faaliyetlerin belirli sürelerde ölçülmesi ve kontrol edilmesi için Temel alınan ve genellikle 12 ay uzunluğunda olan bir takvim yılıdır.1 ocak’ ta başlar,31 aralıkta biter . İlk defa işe başlayanlar için ,işe başlanılan tarih,hesap döneminin başlangıcıdır.
FATURA atılan emtia(mal) veya yapılan hizmet karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Faturanın Şekli ve Nizamı:
-Tarih, seri ve sıra numarası takip edilerek en az 2 nüsha olarak düzenlenir.1.nüshası(aslı) , malı veya hizmeti teslim alan Alıcıya verilir. Diğer nüsha faturayı düzenleyen firmada kalır.Birden fazla suret düzenlendiği takdirde her birine kaçıncı nüsha olduğu işaret edilir.Ayrıca faturada iş sahibinin veya namına imzaya yetkili olanların imzası bulunur.
-Müşterinin adı,ticaret ünvanı, adresi,Vergi dairesi ve Vergi numarası yazılır.
-Malın veya hizmetin nev’i miktarı,birim fiyatı ve tutarı belirtilir.
-Teslim tarihi ve İrsaliye numarası da yazılır.
-Fatura malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren on gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde düzenlenmeyen fatura hiç düzenlenmemiş sayılır.
Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde Satıcının;
Teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde Alıcının; taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsalliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
Fatura;Faturayı düzenleyen için Satış(Gelir),faturayı alan için ise Alış(Gider) hükmündedir.
Açık Fatura : Kaşe ve imzanın faturanın üst kısmında olması haline açık fatura denir. Faturadaki bedelin tahsil edilmediğini(ödenmediğini) gösterir.
Kapalı Fatura : Kaşe ve imzanın faturanın alt kısmında olması halidir. Faturadaki bedelin peşin olarak tahsil edildiğini(ödendiğini) gösterir.
Fatura Kullanma Mecburiyeti: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ;kazancı basit usulde tespit olunanlarla,defter tutmak zorunda olan çiftçiler ;
1-Birinci ve İkinci Sınıf tüccarlara;
2-Serbest meslek erbabına;
3-Defter tutmak mecburiyetinde olan Çiftçilere;
4-Vergiden muaf esnafa ;
sattıkları mallar veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlarda fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
PROFORMA FATURA: Satılmak istenen ya da imal edilecek olan malın cinsini,fiyatını ve özelliğini tanıtmak amacıyla , satıştan önce teklif mektubu niyetinde verilen faturadır.
İRSALİYE :Malı bir yerden başka bir yere sevk ederken kullanılan ve mal teslimini gösteren resmi belgedir. Malı taşıyan tarafından 3 nüsha olarak düzenlenir. Bir asıl ve bir suret malı alana verilir. Diğer nüsha ise firmada kalır. İrsaliye ;
-Tarih,seri ve sıra numarası takip edilerek kesilir.
-İrsaliyenin düzenlenmesinden itibaren 10 gün içinde Faturası kesilmek zorundadır
Ayrıca sevk olunan malların cinsi,miktarı ,nereden nereye sevk olunduğu ve malın fiili teslim tarihi belirtilir.Fatura ; İrsaliyenin düzenlendiği ay ve düzenlendiği yıldan , farklı bir ay ve yıla kesilemez. Örneğin ; 25 Ocak 1999 tarihinde düzenlenen irsaliyenin faturası en geç 31 Ocak 1999 tarihinde kesilmek zorundadır. Şubat ayına sarkıtılamaz. Veya 22 aralık 1998 tarihli bir irsaliyenin faturası en geç 31aralık 19998 tarihinde kesilmek zorundadır. 1999 yılının Ocak ayına sarkıtılamaz.
TAHSİLAT MAKBUZU : İşletmelerin belirli bir tutarı tahsil ettiğini gösterir belgedir. İki Nüsha olarak düzenlenir. Bir nüshası müşteriye verilir. Diğer nüshası firmada kalır. Müşteriler açısından paranın ödendiğine dair ispat vesikasıdır. Tahsilat makbuzunda;
-Makbuzu düzenleyen firmanın adı,ünvanı,adres,vergi dairesi ve numarası,
-Makbuzun düzenleme tarihi
-Müşterinin adı-soyadı ve ünvanı
-Tahsil edilen miktar,
-Tahsilatı yapan kişi adı-soyadı yazılmalı ve imzası attırılmalıdır.
TEDİYE MAKBUZU : Firmanın ; mal veya hizmet satın aldığı işletmeye , Belirli bir tutarı ödediğini gösteren evraktır. Tediye makbuzu da Tahsilat makbuzundaki bilgileri içerir.
SERBEST MESLEK MAKBUZU : Serbest meslek sahibi kişilerin, mesleki faaliyetlerinden doğan tahsilatları için iki nüsha halinde düzenledikleri belgedir. Bir nüshası müşteriye verilir. Serbest meslek makbuzlarında,
-Serbest meslek sahibinin adı-soyadı ,ünvanı,adresi,vergi dairesi ve numarası,
-Müşterinin adı-Soyadı,Ünvanı,Adresi,vergi dairesi ve numarası
-Alınan Miktar,
-Tarih
-Serbest meslek sahibinin imzasına dikkat edilir. Seri ve sıra numarası takip edilerek kesilir. Serbest meslek makbuzunda,Brüt ücret üzerinden % 15 KDV hesaplanır. Ve yine brüt ücret üzerinden % 20 oranında Gelir vergisi kesintisi yapılır. Gelir vergisi üzerinden % 10 Fon payı hesaplanır. Kesilen bu gelir vergisi ve fon payı ,müşteri tarafından maliyeye, Muhtasar Beyanname ile ödenir.
GİDER PUSULASI : Birinci ve İkinci Sınıf Tacirlerle defter tutan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin ;
-Vergiden muaf esnafa , yaptırdıkları işler ve bunlardan satın aldıkları mallar için düzenlemiş oldukları ve söz konusu kişilere imzalattırdıkları belgedir. Fatura hükmündedir.Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların,zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları Altın,mücevher gibi kıymetli eşya içinde tanzim edilir.
Gider pusulasında ;
-İşin mahiyeti, cinsi adedi,fiyatı tutarı,toplamı kesinti oranı ve net tutarı belirtilir.
-Her iki tarafında adı-soyadı ve adresi yazılır.
-Tarih,seri ve sıra numarası takip edilir.
Gelir Vergisi kanununa göre Gider pusulalarından ;
-Mal alışlarında % 5
-Hizmet alışlarında % 10 , oranında gelir vergisi kesintisi yapılır. Ayrıca bu gelir vergisi üzerinden %10 Fon Payı hesaplanır. Hesaplanan bu gelir vergisi ve Fon payları, Gider pusulasını düzenleyen Firma tarafından,Muhtasar beyanname ile Maliyeye (Vergi dairesine) ödenir.
SENET : Satılan mal veya hizmetin bedelinin peşin olarak ödenmeyip gelecekteki bir tarihte ödenmesi için düzenlenen belgedir. Belli bir Parayı ihtiva eden senetlere binde altı (6/1000 ) oranında Damga Pulu yapıştırılır.
ÇEK : Herhangi bir firmanın bankadaki parasını, Ticari faaliyetleri sırasında,borçlandığı kimselere ödemesi için bankaya gönderdiği yazılı emir belgesine ÇEK denir. Çeklerde bulunması gereken bilgiler ;
-Çekin Düzenlendiği yer ve tarih,(Keşide yeri ve Keşide tarihi)
-Çek adı,ödemeyi yapacak banka adı ve şube adresi
-Ödenecek para tutarı,
-Parayı alacak kişinin adı ve soyadı
-Çeki düzenleyen kişinin adı-Soyadı ve İmzası
Çekte iti taraf vardır. Birisi Çekin borçlusu (Keşideci), diğeri parayı ödeyecek olan banka(Muhatap)’ dır.
Çeklerin İbraz süresi :
- Çek düzenlendiği(Keşide edildiği) Şehirde ödenecekse muhataba 10 gün içinde düzenlendiği (Keşide edildiği) Şehirden farklı bir şehirde ödenecekse 1 ay içinde, düzenlendiği (Keşide edildiği) kıtadan farklı bir kıtada ödenecekse 3 ay içerisinde muhataba(parayı ödeyecek olana) ibraz etmek zorundadır.
CİRO : Çek veya senedi elinde bulunduran kişinin haklarını başkasına devretmek için çekin arkasını imzalaması olayına denir.
PROTESTO enet veya Çekin Ödeme gününde ödenmemesi durumunda , bu durumun alacaklı tarafından Noter aracılığı ile tespit ve ihtar edilmesi olayıdır.
ÖZ SERMAYE : Kuruluş sermayesini ve işletme sahiplerine verilmeyipte işletmede bırakılan karları ve işletme sahiplerinin haklarını ifade eder.
GELİR (HASILAT) : Genellikle varlık veya hizmet satışlarından , faiz, kira ve benzerinden elde edilen nakit veya diğer aktiflerin brüt tutarıdır. Öz Sermayedeki artışı ifade eder.
GİDER:Gelir elde etmek için yapılan harcamalardır.Aktif varlıklarda bir azalma meydana getirir
KÂR : Gelir ile gider arasındaki olumlu farktır. İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarının artışını ifade eder. Öz Sermayenin artmasıdır.
ZARAR : Gelir ile gider arasındaki olumsuz farktır. Öz Sermayenin
azalmasıdır.
VADE : Borcun son ödeme tarihidir.
DEKONT : Bankaya yaptırılan hizmetler karşısında alınan makbuzdur.
TANZİM TARİHİ :İlgili evrağın düzenleme tarihi,
ENTEGRE :Modüller arası otomatik bağlantı,
ESNAF : Türk Ticaret kanununa göre ister gezici olsunlar , ister bir sokağın başında sabit bulunsunlar iktisadi faaliyeti , nakdi sermayesinden ziyade ,bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek kadar az olan sanat ve ticaret sahiplerine esnaf denir.
Esnaf Tacir değildir.
TOPTAN TİCARET :Fabrika veya üretim işletmelerinden alınan malların büyük partiler halinde Perakendeci işletmelere satılması ile yapılan ticaret şeklidir.
PERAKENDE TİCARET : Mal veya hizmetin Nihai tüketicilere satılması ile gerçekleşen ticaret şeklidir.
DÖNEM : Faaliyetlerin belirli sürelerde ölçülmesi ve kontrol edilmesi için Temel alınan ve genellikle 12 ay uzunluğunda olan bir takvim yılıdır.1 ocak’ ta başlar,31 aralıkta biter . İlk defa işe başlayanlar için ,işe başlanılan tarih,hesap döneminin başlangıcıdır.
FATURA atılan emtia(mal) veya yapılan hizmet karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.
Faturanın Şekli ve Nizamı:
-Tarih, seri ve sıra numarası takip edilerek en az 2 nüsha olarak düzenlenir.1.nüshası(aslı) , malı veya hizmeti teslim alan Alıcıya verilir. Diğer nüsha faturayı düzenleyen firmada kalır.Birden fazla suret düzenlendiği takdirde her birine kaçıncı nüsha olduğu işaret edilir.Ayrıca faturada iş sahibinin veya namına imzaya yetkili olanların imzası bulunur.
-Müşterinin adı,ticaret ünvanı, adresi,Vergi dairesi ve Vergi numarası yazılır.
-Malın veya hizmetin nev’i miktarı,birim fiyatı ve tutarı belirtilir.
-Teslim tarihi ve İrsaliye numarası da yazılır.
-Fatura malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren on gün içinde düzenlenir. Bu süre içinde düzenlenmeyen fatura hiç düzenlenmemiş sayılır.
Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde Satıcının;
Teslim edilen malın alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması halinde Alıcının; taşınan veya taşıttırılan mallar için sevk irsalliyesi düzenlenmesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
Fatura;Faturayı düzenleyen için Satış(Gelir),faturayı alan için ise Alış(Gider) hükmündedir.
Açık Fatura : Kaşe ve imzanın faturanın üst kısmında olması haline açık fatura denir. Faturadaki bedelin tahsil edilmediğini(ödenmediğini) gösterir.
Kapalı Fatura : Kaşe ve imzanın faturanın alt kısmında olması halidir. Faturadaki bedelin peşin olarak tahsil edildiğini(ödendiğini) gösterir.
Fatura Kullanma Mecburiyeti: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ;kazancı basit usulde tespit olunanlarla,defter tutmak zorunda olan çiftçiler ;
1-Birinci ve İkinci Sınıf tüccarlara;
2-Serbest meslek erbabına;
3-Defter tutmak mecburiyetinde olan Çiftçilere;
4-Vergiden muaf esnafa ;
sattıkları mallar veya yaptıkları işler için fatura vermek ve bunlarda fatura istemek ve almak mecburiyetindedirler.
PROFORMA FATURA: Satılmak istenen ya da imal edilecek olan malın cinsini,fiyatını ve özelliğini tanıtmak amacıyla , satıştan önce teklif mektubu niyetinde verilen faturadır.
İRSALİYE :Malı bir yerden başka bir yere sevk ederken kullanılan ve mal teslimini gösteren resmi belgedir. Malı taşıyan tarafından 3 nüsha olarak düzenlenir. Bir asıl ve bir suret malı alana verilir. Diğer nüsha ise firmada kalır. İrsaliye ;
-Tarih,seri ve sıra numarası takip edilerek kesilir.
-İrsaliyenin düzenlenmesinden itibaren 10 gün içinde Faturası kesilmek zorundadır
Ayrıca sevk olunan malların cinsi,miktarı ,nereden nereye sevk olunduğu ve malın fiili teslim tarihi belirtilir.Fatura ; İrsaliyenin düzenlendiği ay ve düzenlendiği yıldan , farklı bir ay ve yıla kesilemez. Örneğin ; 25 Ocak 1999 tarihinde düzenlenen irsaliyenin faturası en geç 31 Ocak 1999 tarihinde kesilmek zorundadır. Şubat ayına sarkıtılamaz. Veya 22 aralık 1998 tarihli bir irsaliyenin faturası en geç 31aralık 19998 tarihinde kesilmek zorundadır. 1999 yılının Ocak ayına sarkıtılamaz.
TAHSİLAT MAKBUZU : İşletmelerin belirli bir tutarı tahsil ettiğini gösterir belgedir. İki Nüsha olarak düzenlenir. Bir nüshası müşteriye verilir. Diğer nüshası firmada kalır. Müşteriler açısından paranın ödendiğine dair ispat vesikasıdır. Tahsilat makbuzunda;
-Makbuzu düzenleyen firmanın adı,ünvanı,adres,vergi dairesi ve numarası,
-Makbuzun düzenleme tarihi
-Müşterinin adı-soyadı ve ünvanı
-Tahsil edilen miktar,
-Tahsilatı yapan kişi adı-soyadı yazılmalı ve imzası attırılmalıdır.
TEDİYE MAKBUZU : Firmanın ; mal veya hizmet satın aldığı işletmeye , Belirli bir tutarı ödediğini gösteren evraktır. Tediye makbuzu da Tahsilat makbuzundaki bilgileri içerir.
SERBEST MESLEK MAKBUZU : Serbest meslek sahibi kişilerin, mesleki faaliyetlerinden doğan tahsilatları için iki nüsha halinde düzenledikleri belgedir. Bir nüshası müşteriye verilir. Serbest meslek makbuzlarında,
-Serbest meslek sahibinin adı-soyadı ,ünvanı,adresi,vergi dairesi ve numarası,
-Müşterinin adı-Soyadı,Ünvanı,Adresi,vergi dairesi ve numarası
-Alınan Miktar,
-Tarih
-Serbest meslek sahibinin imzasına dikkat edilir. Seri ve sıra numarası takip edilerek kesilir. Serbest meslek makbuzunda,Brüt ücret üzerinden % 15 KDV hesaplanır. Ve yine brüt ücret üzerinden % 20 oranında Gelir vergisi kesintisi yapılır. Gelir vergisi üzerinden % 10 Fon payı hesaplanır. Kesilen bu gelir vergisi ve fon payı ,müşteri tarafından maliyeye, Muhtasar Beyanname ile ödenir.
GİDER PUSULASI : Birinci ve İkinci Sınıf Tacirlerle defter tutan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin ;
-Vergiden muaf esnafa , yaptırdıkları işler ve bunlardan satın aldıkları mallar için düzenlemiş oldukları ve söz konusu kişilere imzalattırdıkları belgedir. Fatura hükmündedir.Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların,zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları Altın,mücevher gibi kıymetli eşya içinde tanzim edilir.
Gider pusulasında ;
-İşin mahiyeti, cinsi adedi,fiyatı tutarı,toplamı kesinti oranı ve net tutarı belirtilir.
-Her iki tarafında adı-soyadı ve adresi yazılır.
-Tarih,seri ve sıra numarası takip edilir.
Gelir Vergisi kanununa göre Gider pusulalarından ;
-Mal alışlarında % 5
-Hizmet alışlarında % 10 , oranında gelir vergisi kesintisi yapılır. Ayrıca bu gelir vergisi üzerinden %10 Fon Payı hesaplanır. Hesaplanan bu gelir vergisi ve Fon payları, Gider pusulasını düzenleyen Firma tarafından,Muhtasar beyanname ile Maliyeye (Vergi dairesine) ödenir.
SENET : Satılan mal veya hizmetin bedelinin peşin olarak ödenmeyip gelecekteki bir tarihte ödenmesi için düzenlenen belgedir. Belli bir Parayı ihtiva eden senetlere binde altı (6/1000 ) oranında Damga Pulu yapıştırılır.
ÇEK : Herhangi bir firmanın bankadaki parasını, Ticari faaliyetleri sırasında,borçlandığı kimselere ödemesi için bankaya gönderdiği yazılı emir belgesine ÇEK denir. Çeklerde bulunması gereken bilgiler ;
-Çekin Düzenlendiği yer ve tarih,(Keşide yeri ve Keşide tarihi)
-Çek adı,ödemeyi yapacak banka adı ve şube adresi
-Ödenecek para tutarı,
-Parayı alacak kişinin adı ve soyadı
-Çeki düzenleyen kişinin adı-Soyadı ve İmzası
Çekte iti taraf vardır. Birisi Çekin borçlusu (Keşideci), diğeri parayı ödeyecek olan banka(Muhatap)’ dır.
Çeklerin İbraz süresi :
- Çek düzenlendiği(Keşide edildiği) Şehirde ödenecekse muhataba 10 gün içinde düzenlendiği (Keşide edildiği) Şehirden farklı bir şehirde ödenecekse 1 ay içinde, düzenlendiği (Keşide edildiği) kıtadan farklı bir kıtada ödenecekse 3 ay içerisinde muhataba(parayı ödeyecek olana) ibraz etmek zorundadır.
CİRO : Çek veya senedi elinde bulunduran kişinin haklarını başkasına devretmek için çekin arkasını imzalaması olayına denir.
PROTESTO enet veya Çekin Ödeme gününde ödenmemesi durumunda , bu durumun alacaklı tarafından Noter aracılığı ile tespit ve ihtar edilmesi olayıdır.
ÖZ SERMAYE : Kuruluş sermayesini ve işletme sahiplerine verilmeyipte işletmede bırakılan karları ve işletme sahiplerinin haklarını ifade eder.
GELİR (HASILAT) : Genellikle varlık veya hizmet satışlarından , faiz, kira ve benzerinden elde edilen nakit veya diğer aktiflerin brüt tutarıdır. Öz Sermayedeki artışı ifade eder.
GİDER:Gelir elde etmek için yapılan harcamalardır.Aktif varlıklarda bir azalma meydana getirir
KÂR : Gelir ile gider arasındaki olumlu farktır. İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarının artışını ifade eder. Öz Sermayenin artmasıdır.
ZARAR : Gelir ile gider arasındaki olumsuz farktır. Öz Sermayenin
azalmasıdır.
VADE : Borcun son ödeme tarihidir.
DEKONT : Bankaya yaptırılan hizmetler karşısında alınan makbuzdur.
TANZİM TARİHİ :İlgili evrağın düzenleme tarihi,
ENTEGRE :Modüller arası otomatik bağlantı,
ESNAF : Türk Ticaret kanununa göre ister gezici olsunlar , ister bir sokağın başında sabit bulunsunlar iktisadi faaliyeti , nakdi sermayesinden ziyade ,bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek kadar az olan sanat ve ticaret sahiplerine esnaf denir.
Esnaf Tacir değildir.