Fotoğrafın Eleştirisi - Enver Şengül
Hep ülkemizde neden fotoğraf eleştirmeni yok diye merak ederim. Sinema eleştirisi vardır, tiyatro eleştirisi vardır, edebiyat eleştirisi vardır da fotoğraf eleştirisi yoktur.
Kimse fotoğraf eleştirisi yapacak kadar yetkin bulamamış mıdır kendisini acaba?
Diğer ülkeleri doğrusu bilmiyorum, bu alanda çalışmalar yapılıyor mu?
Ama bence her sanat dalında olduğu gibi fotoğrafta da fotoğraf eleştirmenleri olmalı.
Görsel sanatlar mutlaka soyut kavramları içerir ve güzel yönleri kişiden kişiye değişir. Olsun, bu bir fotoğraf yapıtının eleştirilmeyeceği anlamına gelmez.
Her sanat dalında olduğu gibi fotoğrafında temel doğruları ve kuralları vardır. Bu temel doğru ve kurallar üzerinde sanatçı kendi özgün teknik ve anlatımını geliştirebilir. Tıpkı bir konunun sinema diline aktarılması, yazarın farklı bir üslupla kaleme alması ve ya bir ressamın kullandığı renklere ve fırça darbelerinin özgünlüğü gibi…
Fotoğraf her şeyden önce teknik bir olaydır. Fotoğraf sanatının aracı makinedir, objektiftir, sensördür, ışıktır. Bir fotoğrafta teknik beceriler ne oranda kullanılmıştır? Yoğunluk, keskinlik, renkler ve lekelerin kullanılması doğru yapılmış mıdır?
Her şeyden önce fotoğrafın tekniği rahatlıkla eleştirilebilir bence…
Fotoğrafın estetiğinin temel kavramları da eleştirilebilir. Konunun kare içinde yer alışı... Düzenlemeler, dengeler, oranlar falan…
Görsel sanatların bin yıllardan beri insan gözünün rahatlatıcı etkileri fotoğrafta ne oranda kullanılmıştır? Ana ve yardımcı elemanların fotoğraf içindeki dizilişleri nedir? Sadeleştirme ve zenginleştirme yeterince yapılmış mıdır?
Fotoğraf sonuçta başkaları ile paylaşmak için üretilir. Acaba başkaları bu üretimden görsel keyif alıyor mu? Başkalarını ne oranda etkiliyor fotoğraf?
Biri kalemi eline alıp önüne koyduğu bir fotoğrafı bu yönleri ile neden eleştirmez.
Eleştirmenlik kurumunun bir alandaki gelişmenin önünü açması tartışma götürmez bir gerçektir. Her şey eleştirilecek ve sanatçı da izleyici de bundan nasibini alacak.
Dikkat ederseniz bizde fotoğraf yarışmalarının sonuçları ile ilgili gerekçeli bir karar yazılmaz. Bu fotoğraf birinci ama neye göre birinci. Diğer yarışmacılar birinci fotoğrafın birincilik kıstaslarını bilmeli ki, bundan sonra üretiminde bunu göz önüne alarak daha iyisini üretsinler.
Evet, bir yarışmanın birincisi olan fotoğrafın gerekçesi açıklanmalı ve birileri de çıkıp bunu eleştirmelidir.
Jüri üyeleri büyük oranlarla puanlama yaparak sonuca gidiyorlar, kimin zevkine ve beğenisine göre fotoğraf? Sonuçlar sadece yalın bir beğeni ile değerlendirilebilir mi? Jüri üyeleri çıkacak, dereceye giren fotoğrafları açıklayacak. Bu fotoğraf birinci çünkü, tekniği, estetiği, düzenlemesi, kompozisyonu ve verdiği mesaj şu… şu… diyecek…
Son dönemlerin popüler fotoğraf paylaşım sitelerinde her kes her kesi eleştiriyor aslında. Ama asıl olan yetkin kişilerin eleştirisi olmalıdır. Örneğin bu sitelerde “günün eleştirisi” bölümü olmalı ve fotoğraf hocalarından biri bu fotoğrafı artıları ve eksileriyle masaya yatırmalıdır.
Ünlü fotoğraf yazarlarımız, fotoğraf dergilerinde teknik ayrıntılara bizleri yeterince boğdular…
Artık biraz nefes alalım ve son günlerde öne çıkan bazı fotoğrafları eleştirelim. Birçok fotoğrafçı iyi fotoğrafın neden iyi olduğunu artık bilmek istiyor…
Kötü fotoğrafın da neden kötü olduğunu bilmek istemesi gibi...
Enver ŞENGÜL
Hep ülkemizde neden fotoğraf eleştirmeni yok diye merak ederim. Sinema eleştirisi vardır, tiyatro eleştirisi vardır, edebiyat eleştirisi vardır da fotoğraf eleştirisi yoktur.
Kimse fotoğraf eleştirisi yapacak kadar yetkin bulamamış mıdır kendisini acaba?
Diğer ülkeleri doğrusu bilmiyorum, bu alanda çalışmalar yapılıyor mu?
Ama bence her sanat dalında olduğu gibi fotoğrafta da fotoğraf eleştirmenleri olmalı.
Görsel sanatlar mutlaka soyut kavramları içerir ve güzel yönleri kişiden kişiye değişir. Olsun, bu bir fotoğraf yapıtının eleştirilmeyeceği anlamına gelmez.
Her sanat dalında olduğu gibi fotoğrafında temel doğruları ve kuralları vardır. Bu temel doğru ve kurallar üzerinde sanatçı kendi özgün teknik ve anlatımını geliştirebilir. Tıpkı bir konunun sinema diline aktarılması, yazarın farklı bir üslupla kaleme alması ve ya bir ressamın kullandığı renklere ve fırça darbelerinin özgünlüğü gibi…
Fotoğraf her şeyden önce teknik bir olaydır. Fotoğraf sanatının aracı makinedir, objektiftir, sensördür, ışıktır. Bir fotoğrafta teknik beceriler ne oranda kullanılmıştır? Yoğunluk, keskinlik, renkler ve lekelerin kullanılması doğru yapılmış mıdır?
Her şeyden önce fotoğrafın tekniği rahatlıkla eleştirilebilir bence…
Fotoğrafın estetiğinin temel kavramları da eleştirilebilir. Konunun kare içinde yer alışı... Düzenlemeler, dengeler, oranlar falan…
Görsel sanatların bin yıllardan beri insan gözünün rahatlatıcı etkileri fotoğrafta ne oranda kullanılmıştır? Ana ve yardımcı elemanların fotoğraf içindeki dizilişleri nedir? Sadeleştirme ve zenginleştirme yeterince yapılmış mıdır?
Fotoğraf sonuçta başkaları ile paylaşmak için üretilir. Acaba başkaları bu üretimden görsel keyif alıyor mu? Başkalarını ne oranda etkiliyor fotoğraf?
Biri kalemi eline alıp önüne koyduğu bir fotoğrafı bu yönleri ile neden eleştirmez.
Eleştirmenlik kurumunun bir alandaki gelişmenin önünü açması tartışma götürmez bir gerçektir. Her şey eleştirilecek ve sanatçı da izleyici de bundan nasibini alacak.
Dikkat ederseniz bizde fotoğraf yarışmalarının sonuçları ile ilgili gerekçeli bir karar yazılmaz. Bu fotoğraf birinci ama neye göre birinci. Diğer yarışmacılar birinci fotoğrafın birincilik kıstaslarını bilmeli ki, bundan sonra üretiminde bunu göz önüne alarak daha iyisini üretsinler.
Evet, bir yarışmanın birincisi olan fotoğrafın gerekçesi açıklanmalı ve birileri de çıkıp bunu eleştirmelidir.
Jüri üyeleri büyük oranlarla puanlama yaparak sonuca gidiyorlar, kimin zevkine ve beğenisine göre fotoğraf? Sonuçlar sadece yalın bir beğeni ile değerlendirilebilir mi? Jüri üyeleri çıkacak, dereceye giren fotoğrafları açıklayacak. Bu fotoğraf birinci çünkü, tekniği, estetiği, düzenlemesi, kompozisyonu ve verdiği mesaj şu… şu… diyecek…
Son dönemlerin popüler fotoğraf paylaşım sitelerinde her kes her kesi eleştiriyor aslında. Ama asıl olan yetkin kişilerin eleştirisi olmalıdır. Örneğin bu sitelerde “günün eleştirisi” bölümü olmalı ve fotoğraf hocalarından biri bu fotoğrafı artıları ve eksileriyle masaya yatırmalıdır.
Ünlü fotoğraf yazarlarımız, fotoğraf dergilerinde teknik ayrıntılara bizleri yeterince boğdular…
Artık biraz nefes alalım ve son günlerde öne çıkan bazı fotoğrafları eleştirelim. Birçok fotoğrafçı iyi fotoğrafın neden iyi olduğunu artık bilmek istiyor…
Kötü fotoğrafın da neden kötü olduğunu bilmek istemesi gibi...
Enver ŞENGÜL