Ermeni mutfağı - Ermeni mutfağı Hakkında Bilgiler
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ermeni mutfağından çeşitli yiyecekler.
Ermeni mutfağı, Ermenistan'da ve Ermeni diasporası tarafından yenilen bir mutfak türüdür.
Tarih
Ermeni mutfağı, Urartu dönemine dayanan bir tarihe sahiptir. Erivan'daki Erebuni Kalesi'nin harabelerinde arpa, üzüm, kendir, mercimek, bezelye, erik, susam ve buğday izleri arkeologlar tarafından bulunmuştur.[1]
Ülkenin tarihi boyunca birçok imparatorluğun egemenliği altında idare edilmesi nedeniyle diğer kültürlerden, özellikle Arap, Bizans, Fars, Osmanlı ve Rus mutfaklarından etkilere uğramış. Fars, Türk ve Rus Çarlığı bölgeyi idare ettikleri yüzyıllar boyunca Hıristiyan olan Ermeniler, Müslüman toplumlarla (Azeriler, Türkler ve Kürtler) yaşadılar ve böylece benzer bir mutfak kültürüne sahiptirler (bu sebepten dolayı Ermeni mutfağı ve Azeri mutfağı birbirlerine çok benzemektedir).[2]
Mamâfih, o kadar sene boyunca yanyana yaşamalarına karşın, değişik dinlerine rağmen aynı zamanda hep ayrı kaldılar, ve bu ayrım yemek, özellikle et ile ifade edilirdi. Ermenistan'da yaşayanlar sadece kendi dinine ait kasaplara giderdi çünkü Hıristiyan kasaplarında et, İslam'ın helal kesim kurallarına göre kesilmiyordu.[2] 19. yüzyılın sonuna doğru Erivan'da 40 taneden fazla kasap bulunmaktaydı (bu zamanlarda Erivan hâlâ daha bir köy kenti idi).[3]
Erivan pazarında lavaş ekmeği.
Ekmek, Ermeni mutfağında çok büyük bir öneme sahiptir. Özellikle köylerde geleneksel olarak kilden yapılmış büyük fırınlarda (Ermenice'de տոնիր tonir) pişirilir. En çok yenilen (ve en popüler) Ermeni ekmeği olan lavaş, tonirlerde pişirilir ve uzun süre için taze kalıyor. Pişirildikten sonra kuruması ve taze kalması için serin bir yerde bırakılır. Lavaş ekmeği genellikle bir ya da iki ay boyunca taze kalır. Servis edilmesinden önce, tadını ve kokusunu geri alması için nemlendirilir.[4]
Ermenice'de "kahve" anlamına gelen "surç" (Սուրճ) kelimesi, kahve höpürdetildiğinde yapılan sesini taklit eden bir yansımalı sözcüktür. Ermenistan'da yapılan kahve, Türk usulü olarak yapılır[5], ancak Ermeniler kahveyi asla "Türk" olarak tanımlamazlar; kahveyi tanımlamak için "Türk kahvesi"'nin yerine "Ermeni kahvesi", "siyah kahve" ya da "olağan kahve" örtmeceleri kullanılır.[5]
Ermenilerin birçok çeşitli bayramlarının bazılarında özel yemekler yenir. Noel bayramında akşam yemeği için balık ve tereyağı ile hazırlanan pilav yemek ve yanında şarap içmek gelenektir. Aziz Sarkis bayramı gecesinde genç insanlar, sonradan hiç su içmeden tuzlu turtalar yerler ki rüya görmeleri teşvik edilsin.