' Kontes..
Bayan Üye
Ergen çocukların anneleri nelere dikkat etmeli?
Ergen gençle nasıl iletişim kurulmalı? Onunla arkadaş gibi olmaya çalışmak doğru mu? İçine kapanık gence nasıl yaklaşmalı? Çocuğu dışarıda nasıl takip etmek gerekir? Yanıtları Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin kaleme aldığı yazısında veriyor.
Anneler ergenlik çağındaki çocuklarıyla iletişim kurarken nelere dikkat etmeli? Anneler çocuklarıyla arkadaş gibi bir ilişki mi kurmalılar? Ergen genç çok içine kapanıksa anne ona nasıl davranmalı? Çocuğunun ev dışındaki hayatından haberdar olmak isteyen anne onu nasıl takip etmeli? Tüm bu soruların yanıtlarını merak ediyorsanız doğru yazıyı okuyorsunuz.
Çocuk Sağlığı-Hastalıkları ve Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin (fotoğrafta) ergenlerin duygusal gelişimlerini anlattığı özel yazısında ergen annelerinin merak ettiği ve kendisine yönelttiği soruları da yanıtladı.
İnsan beyni çevrenin nesnelliğini yaşam boyu kaydeder. Bu kayıt sisteminin esas amacı benzer uyaranla tekrar karşılaşıldığında nasıl davranacağını kestirebilmesidir. Bu nedenle tüm uyaranlar belli bir sınıflamaya tabi tutularak belli bir düzen içinde kaydedilir. Böylece ihtiyaç varlığında eski kayıtlar tıpkı bilgisayardaki gibi geri çağrılabilir.
Kayıt sisteminin kodlama sistemi de yine bilgisayardaki 0 – 1 sisteminde olduğu gibi “kaç-yaklaş” şeklindedir. Bu şekilde insan tehlikeden uzaklaşırkendi amacına uygun olana yönelir. Beyin bu işlevini tüm çevresel uyaranları olumlu ve olumsuz duygularla kodlayarak gerçekleştirir.
Duygular nasıl oluşur?
Doğarken var olan temel duygulardan yaklaşma davranışı uyaran kod sevinç duygusudur. Uzaklaşmayı ise korku nefret öfke ve iğrenme duygusu sağlar. İnsan yaşadıkça diğerleriyle ilişkileri olur. İlişkiler de tıpkı çevrenin nesnelliği gibi “kaç” ya da “yaklaş” anlamı taşıyan duygularla kodlanır. Ancak ilişkiler doğumdan çok sonra şekillenir. O nedenle ilişkilerin kodlanmasına doğumda mevcut olan duygular yeterli olmaz.
Bunların kodlanması için; onur gurur empati sevgi aşk kıskançlık suçluluk gibi yeni duygulara ihtiyaç vardır. Böylece yeni duygular ortaya çıkar. Bu duyguların beyne kaydedilmesi de tıpkı nesnellikte olduğu gibi yine doğumda mevcut 5 temel duygu ile eşleşerek olur. Yani onur gurur gibi olumlu duygular sevinçle eşleşir; kıskançlık suçluluk gibi olumsuz duygular da doğumda mevcut korku nefret öfke gibi olumsuz duygularla…
Hangi yaşta hangi duygular gelişir?
İlişkilerin kaydedilmesi için gerekli duyguların alt yapıları belli yaşlarda kurulur. Örneğin 0-3 yaştaki mutlak anne koruyuculuğu ileriki yaşların diğerlerine güvenebilmenin zeminini oluşturur.
Böylelikle diğerleri sevilebilir aşık olunabilir. Aksi halde paranoya gelişir. 4-6 yaşta çocuğa tanınan kısmi özgürlük yetişkin dönemin kararlı kimliğini oluşturur. 7-11 yaşta yaşıtlarıyla yarışabilme fırsatını yakalayanlar kendilerine olan güven duygusunun itici gücüyle geleceği yönlendirenler olurlar.
Kısacası yaşadıkça insan değişerek gelişir. Her değişim sancılı olur. Esasında “gerilmeden gelişilmez” denilse yeridir.
En sarsıcı değişim ergenlikte gerçekleşir
Ergenlikte genç o güne kadar yaşayarak kaydettiği duygularını önüne döker ve kendine göre yeniden inşa eder. Bu inşaatta dışarıdan birinin onun rızası olmadan yer alması imkansızdır. Çünkü aradığı kendisidir. Kendisi gibi olanlardır. Kendisi gibi olmasına itiraz ederek gencin iç dünyasına müdahale etmek mümkün olamaz.
Tartışmanın sadece bu kadarı bile ergenlikte kabuk değiştiren bir gence karşı anlayışlı ve sabırlı olmanın gereğini anlatır.
Gencin aşırı ve tahammülü zor sabır taşırıcı davranışları karşısında dahi bu tutum en sağlıklı olandır. Gelişmenin beyindeki dinamiklerine bakıldığında içinde öğüde yer olmadığı görülür. Üstelik bu dinamiklerin tuğlaları gencin geçmişinden gelmektedir. Yani doğumdan bu yana ona verilenlerin kontrolü ile mümkündür. Ergenlikte gencin davranışları yönlendirilmez sadece izlenir.
Anneler ergenlik çağındaki çocuklarıyla iletişim kurarken nelere dikkat etmeli?
Bir gencin yönlendirilmesi öncelikle onun duygu ve düşüncelerinin “önemli olduğu” içeriğini taşımalıdır. Bundan başka yapılması “şart” olan bir seçenek değil de “seçeneklerden sadece biriymiş gibi” sunulmalıdır. Doğrudan eleştirmekten uzak durulmalıdır.
Annelere çocuklarıyla arkadaş gibi bir ilişki kurmalarını önerir misiniz?
Ben bunun ütopik bir söylem olduğunu düşünüyorum. Çünkü gerçekleşmesi ancak annenin de sırlarını çocukla paylaşması halinde mümkündür. Sebebine gelince arkadaş olmanın olmazsa olmazı sır paylaşmaktır. Ama annenin iyi bir dinleyen olmasını önerebilirim. Bunun için de ön koşuldinlemeye yorum eleştiri mukayese tehdit ve öğüt gibi iletişim engelleri katmamaktır.
Ergen genç çok içine kapanıksa anne ona nasıl davranmalı?
Buradaki “çok” vurgusunda evden çıkmamama hiç arkadaşı olmama vb. varsa medikal yardım almalıdır. İçe kapanıklıktan “girişken olmamak” kast ediliyorsa evde ona söz hakkı vererek ortak yaşamda onun düşüncelerine ve görüşlerine başvurmayı artırarak işe başlamakta yarar vardır. Olanaklar dahilinde katılabileceği aktiviteler sunmak ve teşvik etmek de faydalı olabilir.
Çocuğunun ev dışındaki hayatından haberdar olmak isteyen anne onu nasıl takip etmelidir?
Çöplerinden ve bilgisayarındaki ayak izlerinden… Bunu yaparken annenin en çok dikkat etmesi gereken de kendi ayak izlerini bırakmamaktır. Aksi halde genç takip edildiğini anladığı anda ilişki daha da çıkmaza girebilir.
Ergen gençle nasıl iletişim kurulmalı? Onunla arkadaş gibi olmaya çalışmak doğru mu? İçine kapanık gence nasıl yaklaşmalı? Çocuğu dışarıda nasıl takip etmek gerekir? Yanıtları Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin kaleme aldığı yazısında veriyor.
Anneler ergenlik çağındaki çocuklarıyla iletişim kurarken nelere dikkat etmeli? Anneler çocuklarıyla arkadaş gibi bir ilişki mi kurmalılar? Ergen genç çok içine kapanıksa anne ona nasıl davranmalı? Çocuğunun ev dışındaki hayatından haberdar olmak isteyen anne onu nasıl takip etmeli? Tüm bu soruların yanıtlarını merak ediyorsanız doğru yazıyı okuyorsunuz.
Çocuk Sağlığı-Hastalıkları ve Çocuk Nörolojisi Uzmanı Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin (fotoğrafta) ergenlerin duygusal gelişimlerini anlattığı özel yazısında ergen annelerinin merak ettiği ve kendisine yönelttiği soruları da yanıtladı.
İnsan beyni çevrenin nesnelliğini yaşam boyu kaydeder. Bu kayıt sisteminin esas amacı benzer uyaranla tekrar karşılaşıldığında nasıl davranacağını kestirebilmesidir. Bu nedenle tüm uyaranlar belli bir sınıflamaya tabi tutularak belli bir düzen içinde kaydedilir. Böylece ihtiyaç varlığında eski kayıtlar tıpkı bilgisayardaki gibi geri çağrılabilir.
Kayıt sisteminin kodlama sistemi de yine bilgisayardaki 0 – 1 sisteminde olduğu gibi “kaç-yaklaş” şeklindedir. Bu şekilde insan tehlikeden uzaklaşırkendi amacına uygun olana yönelir. Beyin bu işlevini tüm çevresel uyaranları olumlu ve olumsuz duygularla kodlayarak gerçekleştirir.
Duygular nasıl oluşur?
Doğarken var olan temel duygulardan yaklaşma davranışı uyaran kod sevinç duygusudur. Uzaklaşmayı ise korku nefret öfke ve iğrenme duygusu sağlar. İnsan yaşadıkça diğerleriyle ilişkileri olur. İlişkiler de tıpkı çevrenin nesnelliği gibi “kaç” ya da “yaklaş” anlamı taşıyan duygularla kodlanır. Ancak ilişkiler doğumdan çok sonra şekillenir. O nedenle ilişkilerin kodlanmasına doğumda mevcut olan duygular yeterli olmaz.
Bunların kodlanması için; onur gurur empati sevgi aşk kıskançlık suçluluk gibi yeni duygulara ihtiyaç vardır. Böylece yeni duygular ortaya çıkar. Bu duyguların beyne kaydedilmesi de tıpkı nesnellikte olduğu gibi yine doğumda mevcut 5 temel duygu ile eşleşerek olur. Yani onur gurur gibi olumlu duygular sevinçle eşleşir; kıskançlık suçluluk gibi olumsuz duygular da doğumda mevcut korku nefret öfke gibi olumsuz duygularla…
Hangi yaşta hangi duygular gelişir?
İlişkilerin kaydedilmesi için gerekli duyguların alt yapıları belli yaşlarda kurulur. Örneğin 0-3 yaştaki mutlak anne koruyuculuğu ileriki yaşların diğerlerine güvenebilmenin zeminini oluşturur.
Böylelikle diğerleri sevilebilir aşık olunabilir. Aksi halde paranoya gelişir. 4-6 yaşta çocuğa tanınan kısmi özgürlük yetişkin dönemin kararlı kimliğini oluşturur. 7-11 yaşta yaşıtlarıyla yarışabilme fırsatını yakalayanlar kendilerine olan güven duygusunun itici gücüyle geleceği yönlendirenler olurlar.
Kısacası yaşadıkça insan değişerek gelişir. Her değişim sancılı olur. Esasında “gerilmeden gelişilmez” denilse yeridir.
En sarsıcı değişim ergenlikte gerçekleşir
Ergenlikte genç o güne kadar yaşayarak kaydettiği duygularını önüne döker ve kendine göre yeniden inşa eder. Bu inşaatta dışarıdan birinin onun rızası olmadan yer alması imkansızdır. Çünkü aradığı kendisidir. Kendisi gibi olanlardır. Kendisi gibi olmasına itiraz ederek gencin iç dünyasına müdahale etmek mümkün olamaz.
Tartışmanın sadece bu kadarı bile ergenlikte kabuk değiştiren bir gence karşı anlayışlı ve sabırlı olmanın gereğini anlatır.
Gencin aşırı ve tahammülü zor sabır taşırıcı davranışları karşısında dahi bu tutum en sağlıklı olandır. Gelişmenin beyindeki dinamiklerine bakıldığında içinde öğüde yer olmadığı görülür. Üstelik bu dinamiklerin tuğlaları gencin geçmişinden gelmektedir. Yani doğumdan bu yana ona verilenlerin kontrolü ile mümkündür. Ergenlikte gencin davranışları yönlendirilmez sadece izlenir.
Anneler ergenlik çağındaki çocuklarıyla iletişim kurarken nelere dikkat etmeli?
Bir gencin yönlendirilmesi öncelikle onun duygu ve düşüncelerinin “önemli olduğu” içeriğini taşımalıdır. Bundan başka yapılması “şart” olan bir seçenek değil de “seçeneklerden sadece biriymiş gibi” sunulmalıdır. Doğrudan eleştirmekten uzak durulmalıdır.
Annelere çocuklarıyla arkadaş gibi bir ilişki kurmalarını önerir misiniz?
Ben bunun ütopik bir söylem olduğunu düşünüyorum. Çünkü gerçekleşmesi ancak annenin de sırlarını çocukla paylaşması halinde mümkündür. Sebebine gelince arkadaş olmanın olmazsa olmazı sır paylaşmaktır. Ama annenin iyi bir dinleyen olmasını önerebilirim. Bunun için de ön koşuldinlemeye yorum eleştiri mukayese tehdit ve öğüt gibi iletişim engelleri katmamaktır.
Ergen genç çok içine kapanıksa anne ona nasıl davranmalı?
Buradaki “çok” vurgusunda evden çıkmamama hiç arkadaşı olmama vb. varsa medikal yardım almalıdır. İçe kapanıklıktan “girişken olmamak” kast ediliyorsa evde ona söz hakkı vererek ortak yaşamda onun düşüncelerine ve görüşlerine başvurmayı artırarak işe başlamakta yarar vardır. Olanaklar dahilinde katılabileceği aktiviteler sunmak ve teşvik etmek de faydalı olabilir.
Çocuğunun ev dışındaki hayatından haberdar olmak isteyen anne onu nasıl takip etmelidir?
Çöplerinden ve bilgisayarındaki ayak izlerinden… Bunu yaparken annenin en çok dikkat etmesi gereken de kendi ayak izlerini bırakmamaktır. Aksi halde genç takip edildiğini anladığı anda ilişki daha da çıkmaza girebilir.