sensiz olmaz
Kayıtlı Üye
Ekonomide tam istihdam sınırının altında beliren denge halini belirtmek üzere kullanılan bir terimdir.
Klasik iktisatçılara göre, emek piyasasında tam rekabet şartları cari oldukça Ekonomi devamlı olarak tam istihdam dengesinde istikrar gösterir. Çünkü emek talebi reel ücret haddinin azalan ve emek arzı artan bir fonksiyonudur. Ücret haddi yükseldikçe emek talebi daralır, ücretin düşmesi, emek talebini arttırıp, emek arzını kısar.
Tam rekabet şartlarının cari olduğu emek piyasasında, denge modeli şöyle yazılabilir:
Burada
SL emek arzını,
DL emek talebini,
W/P reel ücret haddini belirtmektedir.
Reel ücret haddi ile emek arzı arasındaki doğrusuna ilişki, emek arz fonksiyonunun reel ücret haddine göre birinci türevinin positif olması ile belirtilebilir. Emek talebinin reel ücret haddine göre birinci türevinin negatif olması ise emek talebi ile reel ücret haddi arasındaki tersine ilişkiyi belirtmektedir.
ŞEKİL: 46. Klasik Eksik İstihdam Dengesi.
46 No. lu şekilde, yatay eksende emek arzı (SL) ve talebi (DL), dik eksende reel ücret haddi (W/P) yer almaktadır. Yukarıda açıklanan ilişkilere göre, emek arz eğrisi positif eğimli, emek talep eğrisi negatif eğimli çizilmiştir.
Emek arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktada cari ücret haddi (W/P)0 ve denge istihdam seviyesi N0 teşekkül edecektir. Hem cari ücret haddinden arzedilen, hem de bilfiil istihdam edilen emek, ON0 olduğuna göre, Ekonomi de tam istihdam hali mevcuttur.
Emek piyasasında tam rekabet şartları bozulduğu zaman eksik istihdam dengesi de belirebilir.
Örneğin, devlet veya işçi sendikaları, denge ücret seviyesinden yüksek bir minimum ücret haddi (W/P)m üzerinde İsrar ediyorlarsa, (W/P)m kendiliğinden cari ücret haddi haline gelecektir. Bu takdirde cari ücret haddinden arzedilen emek miktarı OB, talep edilen emek miktarı ise OA kadar olacağından, Ekonomi de AB kadar işsizlik belirecektir. Bu işsizliğe, gayri iradi işsizlik denmektedir. Çünkü cari ücret haddinden arzedilen emeğin bir kısmı istihdam edilememektedir.
Gayri iradi işsizlik veya eksik istihdam dengesi, efektif talep noksanı dolayısıyle de ortaya çıkabilir.
Keynes, Klasik ve Neo-Klasik iktisatçıların Ekonomi nin kendiliğinden tam istihdam dengesine varacağını savunan görüşlerini reddetmiştir. Birinci Dünya Savaşını izleyen dönemde, özellikle 1929 yılında başlayan Büyük Dünya Buhranının etkisiyle gelişmiş işsizlik Batı ülkelerinde sürekli ve yaygın bir nitelik almıştı. Klasik teorinin otomatik tam istihdam dengesi görüşünün aksine olan durum, ortaya yeni fikirlerin atılmasına sebep olmuştur. Örneğin Keynes, Ekonomi nin eksik istihdamda da dengede olabileceğini savunmuştur. Bu durumun sebebi talep yetersizliğidir. Konu şekil yardımıyla şöyle açıklanabilir.
C+l fonksiyonu, Ekonomi de üretilen tüketim (C) ve Yatırım (l) mallarına yönelen toplam talebi göstermektedir. Positif eğimli olan bu fonksiyona göre milli gelir arttıkça, toplam talep de genişlemektedir. Ekonominin dengede olması, yani enflasyonist ve deflasyonist etkilerin mevcut olmaması için toplam talebin toplam arza eşit olması gerekir. Bu denge noktasını belirtmek için çizilen ve orijinden geçen 45lik bir yardımcı doğru ile efektif talep fonksiyonunun kesiştiği E noktasında tayin olunan milli gelir seviyesi Y0 olsun.
Ekonomide tam istihdam sınırı NN ise bu Y0 denge milli gelir seviyesinin bir eksik istihdam dengesine tekabül edeceği açıktır.
Talep yetersizliği yüzünden eksik istihdam halinde olan bir Ekonomi yi bu noktadan çekip çıkarmak için efektif talep fonksiyonunu yukarı kaydırmak yani talebi ve dolayısıyla piyasaları canlandırmak gerekir, örneğin devletin G ile gösterdiğimiz harcamalarını AB kadar arttırması efektif talep fonksiyonunu yukarı kaydırıp (C+l+G), milli gelirin denge seviyesini Yı e çıkaracak ve Y0N eksik istihdam aralığı daralarak YıN mesafesine inecektir. Tam istihdam haline ulaşmak için efektif talep fonksiyonunu, NN tam istihdam sınırı ile 45lik doğrunun kesiştiği J noktasından geçecek pozisyona kadar kaydırmak gerekir.
Almancası : Unterbeschaftigungsgleichgewcht
Fransızcası : équilibre de sous-emploi.
İngilizcesi : underemployment eguilibrium.
(Bk: efektif talep, tüketim fonksiyonu, Yatırım fonksiyonu).
Klasik iktisatçılara göre, emek piyasasında tam rekabet şartları cari oldukça Ekonomi devamlı olarak tam istihdam dengesinde istikrar gösterir. Çünkü emek talebi reel ücret haddinin azalan ve emek arzı artan bir fonksiyonudur. Ücret haddi yükseldikçe emek talebi daralır, ücretin düşmesi, emek talebini arttırıp, emek arzını kısar.
Tam rekabet şartlarının cari olduğu emek piyasasında, denge modeli şöyle yazılabilir:
Burada
SL emek arzını,
DL emek talebini,
W/P reel ücret haddini belirtmektedir.
Reel ücret haddi ile emek arzı arasındaki doğrusuna ilişki, emek arz fonksiyonunun reel ücret haddine göre birinci türevinin positif olması ile belirtilebilir. Emek talebinin reel ücret haddine göre birinci türevinin negatif olması ise emek talebi ile reel ücret haddi arasındaki tersine ilişkiyi belirtmektedir.
ŞEKİL: 46. Klasik Eksik İstihdam Dengesi.
46 No. lu şekilde, yatay eksende emek arzı (SL) ve talebi (DL), dik eksende reel ücret haddi (W/P) yer almaktadır. Yukarıda açıklanan ilişkilere göre, emek arz eğrisi positif eğimli, emek talep eğrisi negatif eğimli çizilmiştir.
Emek arz ve talep eğrilerinin kesiştiği noktada cari ücret haddi (W/P)0 ve denge istihdam seviyesi N0 teşekkül edecektir. Hem cari ücret haddinden arzedilen, hem de bilfiil istihdam edilen emek, ON0 olduğuna göre, Ekonomi de tam istihdam hali mevcuttur.
Emek piyasasında tam rekabet şartları bozulduğu zaman eksik istihdam dengesi de belirebilir.
Örneğin, devlet veya işçi sendikaları, denge ücret seviyesinden yüksek bir minimum ücret haddi (W/P)m üzerinde İsrar ediyorlarsa, (W/P)m kendiliğinden cari ücret haddi haline gelecektir. Bu takdirde cari ücret haddinden arzedilen emek miktarı OB, talep edilen emek miktarı ise OA kadar olacağından, Ekonomi de AB kadar işsizlik belirecektir. Bu işsizliğe, gayri iradi işsizlik denmektedir. Çünkü cari ücret haddinden arzedilen emeğin bir kısmı istihdam edilememektedir.
Gayri iradi işsizlik veya eksik istihdam dengesi, efektif talep noksanı dolayısıyle de ortaya çıkabilir.
Keynes, Klasik ve Neo-Klasik iktisatçıların Ekonomi nin kendiliğinden tam istihdam dengesine varacağını savunan görüşlerini reddetmiştir. Birinci Dünya Savaşını izleyen dönemde, özellikle 1929 yılında başlayan Büyük Dünya Buhranının etkisiyle gelişmiş işsizlik Batı ülkelerinde sürekli ve yaygın bir nitelik almıştı. Klasik teorinin otomatik tam istihdam dengesi görüşünün aksine olan durum, ortaya yeni fikirlerin atılmasına sebep olmuştur. Örneğin Keynes, Ekonomi nin eksik istihdamda da dengede olabileceğini savunmuştur. Bu durumun sebebi talep yetersizliğidir. Konu şekil yardımıyla şöyle açıklanabilir.
C+l fonksiyonu, Ekonomi de üretilen tüketim (C) ve Yatırım (l) mallarına yönelen toplam talebi göstermektedir. Positif eğimli olan bu fonksiyona göre milli gelir arttıkça, toplam talep de genişlemektedir. Ekonominin dengede olması, yani enflasyonist ve deflasyonist etkilerin mevcut olmaması için toplam talebin toplam arza eşit olması gerekir. Bu denge noktasını belirtmek için çizilen ve orijinden geçen 45lik bir yardımcı doğru ile efektif talep fonksiyonunun kesiştiği E noktasında tayin olunan milli gelir seviyesi Y0 olsun.
Ekonomide tam istihdam sınırı NN ise bu Y0 denge milli gelir seviyesinin bir eksik istihdam dengesine tekabül edeceği açıktır.
Talep yetersizliği yüzünden eksik istihdam halinde olan bir Ekonomi yi bu noktadan çekip çıkarmak için efektif talep fonksiyonunu yukarı kaydırmak yani talebi ve dolayısıyla piyasaları canlandırmak gerekir, örneğin devletin G ile gösterdiğimiz harcamalarını AB kadar arttırması efektif talep fonksiyonunu yukarı kaydırıp (C+l+G), milli gelirin denge seviyesini Yı e çıkaracak ve Y0N eksik istihdam aralığı daralarak YıN mesafesine inecektir. Tam istihdam haline ulaşmak için efektif talep fonksiyonunu, NN tam istihdam sınırı ile 45lik doğrunun kesiştiği J noktasından geçecek pozisyona kadar kaydırmak gerekir.
Almancası : Unterbeschaftigungsgleichgewcht
Fransızcası : équilibre de sous-emploi.
İngilizcesi : underemployment eguilibrium.
(Bk: efektif talep, tüketim fonksiyonu, Yatırım fonksiyonu).