sensiz olmaz
Kayıtlı Üye
Mükellefin Davranışı ile İlgili Kavramlar Yüce dinimiz İslâm, bir Müslümanın ibadetlerden sorumlu sayılması için mükellef olması şartını koşar. Mükellef, ergenlik çağına gelen ve akıl sağlığı yerinde olan; dinin belirlediği hükümlerle yükümlü ve sorumlu tutulan kişi demektir. Dinimizce mükellef (yükümlü) olan kişinin, yapmak ve yapmamakla sorumlu tutulduğu işlere "ef'al-i mükellefin (mükellefin iş ve davranışları)" denir. İslâm'a göre mükellefin iş ve davranışları aşağıdaki sekiz (8) sınıftan birine girer:
1- Farz: Yapılması dinimiz tarafından kesin bir şekilde emredilen davranıştır. Farz, yerine getirilmediğinde kişi günah işlemiş olur.
2- Vacip: Farz kadar açık ve kesin bir delile dayanmamakla beraber dinimiz tarafından bağlayıcı bir şekilde emredilen davranıştır. Kurban, fıtır sadakası, vitir ve bayram namazları gibi. Bazı bilginler tarafından "vacip" başlığı altında sayılan ibadetler, diğer bazı bilginler tarafından "sünnet" olarak sınıflandırılmıştır.
3- Sünnet: Hazreti Peygamber'in (aleyhisselam) farz ve vacip dışında yaptığı veya söz, davranış ya da onayıyla yapılmasını tavsiye ettiği, örnek alınma özelliği taşıyan davranıştır.
4- Müstehap: Peygamberimizin (aleyhisselam) ara sıra yaptığı ve yapılması dinimiz tarafından hoş ve güzel karşılanan davranıştır. Nafile namaz kılmak, akşam namazını vakti girer girmez kılmak, nafile oruç tutmak gibi.
5- Mübah: Mükellefin yapıp yapmamakta dinimiz tarafından serbest bırakıldığı davranıştır. Caiz kelimesi de mübahın eş anlamlısıdır. Hakkında dinî bir yasak bulunmayan bütün dünya nimetleri genel olarak mübahtır. Yemek, içmek, gezmek gibi.
6- Haram: Yapılması dinimiz tarafından kesin bir şekilde yasaklanan davranıştır. Haramı işleyen kişi günahkâr olur.
7- Mekruh: Haram olmamakla beraber yapılması dinimiz tarafından hoş karşılanmayan davranıştır.
8- Müfsit: Yapılmakta olan bir ibadeti bozup onu geçerli olmaktan (sahih) çıkaran eksiklik ya da yanlış davranıştır. Oruçlu iken yemek içmek, namazda konuşmak gibi. Geçersiz olan ibadete ise "fasit" veya "batıl" denir.