Heulwen
Kayıtlı Üye
sembolizm nedir - sembolizm akımı - sembolizmin özellikleri - senbolist sanatçılar ve eserleri - şiirde lirizm
Sembolizm, sözcüklerin musikisi ve sembollerin yardımıyla duyguların en küçük parçalarına inmeye çalışan bir edebi akımdır.
1855-1890 yılları arasında önce Fransada, sonra diğer Avrupa ülkelerinde gelişmiş, parnasizme tepki olarak doğmuş bir akımdır. Sembolistlere göre, gerçeği olduğu gibi anlatmak mümkün değildir. Çünkü dünyada gördüğümüz şeyler, kişiler üzerinde değişik etki bırakır. Charles Baudelaire, bu akımın öncülüğünü yapmıştır.
Sembolizmin başlıca özellikleri
* Duygu ve düşüncelerin anlatımında semboller önemli rol oynar. Her nesne bir semboldür. Dışarıda gördüklerimizle, gerçekte var olan; fakat evrende göremediklerimiz arasındaki ilişkiyi semboller sağlar.
* Kapalılık bu akımın başka bir özelliğini oluşturur. Herkes, bir şiirden değişik anlamlar çıkarabilir.
* Sessizlik, siliklik (alacakaranlık, güneşin batışı, ay ışığı, durgun sular, gölgeler, sararmış yapraklar, ıssız parklar ) sembolizmi süsler.
* Müzik şiirde amaç olarak kullanılmıştır. Şiir, sözden çok müziğe yakın olmalıdır. Burada, müzik ile kastedilen, sözcüklerin ruhumuzda yarattığı uyumdur.
* Şiire lirizm egemendir. Sembolistlere göre, şiir, okuyucuların ruhunda tatlı duygular uyandırmalıdır.
* Öznellik ve bunun sonucu olarak yorum, sembolist şiirin özelliklerindendir. Şiiri okuyan herkes, farklı yorumlamalıdır.
* Dil, sanattan anlayanlara hitap eder; bu nedenle, genelde ağırdır.
* Daha çok şiir dalında eserler verilmiştir.
* Serbest vezin kullanılmış, nazım biçimi olarak müstezat tercih edilmiştir.
Tanınmış Sembolist Sanatçılar ve Eserleri:
* Charles Baudelaire: Elem Çiçekleri (Istırap Çiçekleri)
* Paul Marie Verlaine: Güftesiz Şarkılar, Hikmet, Lanetlenmiş Şiirler
* Arthur Rimbaud: Sarhoş Gemi
* Stephane Mallarme: Poesies, Divagations
* Paul Valery: Charmes
* Maeterlinck: La Princesse Maleine (oyun), Mavi Kuş (oyun)
Türk Edebiyatında Sembolizm:
Ahmet Haşim, Cenap Sahabettin, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi sanatçıların şiirlerinde sembolizmin özelliği görülmektedir.
Örnek Soru:
Özellikle hayal, lirizm, sözden çok musikiye yaklaşma, güzelliği uyandırma, gölgecilik, sessizlik, alacakaranlıklar, serbest nazma kaçış, musiki gücü olmayan sözcükleri ayıklama, sanatçının duyuş gücü ile okurun seziş gücüne bağlanma bu anlayışın en belirgin özelliklerindendir.
Bu parçada sözü edilen edebi akım, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sembolizm
B) Sürrealizm
C) Dadaizm
D) Parnasizm
E) Romantizm
Cevap: A
Uygulama:
Aşağıda verilen sanatçıların bağlı oldukları akımları verilen boşluğa yazınız:
* Mallarme
* Gautier
* Tevfik Fikret
* Balzac
* Lamartine
* Baudelaire
Sembolist Şiir Örnekleri
SONE
Derdim, yeter, sâkin ol, dinlen biraz artık!
Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam,
Siyah örtülerle sardı şehri karanlık;
Kimine huzur iner gökten, kimine gam.
Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin,
Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte
Toplasın acı meyvesini nedâmetin
Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyle.
Bak göğün balkonlarından geçmiş seneler
Eski zaman esvaplarıyla eğilmişler;
Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan.
Seyret bir kemerde yorgun ölen güneşi
Ve uzun bir kefen gibi doğuyu saran
Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi.
(Charles Baudelaireden çeviren: Sabahattin Eyuboğlu)
GÖK ÖYLE MAVİ
Gök öyle mavi, öyle durgun,
Damlar üzerinde! Yeşil bir dal sallanadursun,
Damlar özerinde.
Ürpertip gökyüzünü birden,
Bir çan tın tın eder Bir kuştur şu ağaçta öten
Türküsünü söyler
İşte hayat! Aç gözünü gör,
Bak ne kadar sade. Her günkü sakin gürültüdür
Şehirden gelmekte.
Ey sen ki durmadan ağlarsın,
Döversin dizini, Gel söyle bakalım ne yaptın, Nettin gençliğini?
Paul Verlaine, (Çev. Cahit Sıtkı Tarancı)
ŞİİR SANATI
Musiki, her şeyden önce musiki; Onun için tekli mısradan şaşma. Kıvrak olur, erir havada sanki; Ağır aksak söyleyişe yanaşma.
Güzel sözler tül ardında görünsün Gün ışığı titremeli şiirinde, Ak yıldızlar maviliğe burunsun Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde
Tut belâgati boğazından sustur, El değmişken bir zahmete daha gir Kafiyenin ağzına da bir gem vur Bırakırsan neler yapmaz kim bilir?
Hep musiki biraz daha musiki Havalanan bir şey olmalı mısra Deli bir gönülden kalkıp gitmeli Başka göklere, başka sevdalara
Paul Verlaine, (Çev. S. Eyüboğlu Melih Cevdet Anday)
Sembolizm, sözcüklerin musikisi ve sembollerin yardımıyla duyguların en küçük parçalarına inmeye çalışan bir edebi akımdır.
1855-1890 yılları arasında önce Fransada, sonra diğer Avrupa ülkelerinde gelişmiş, parnasizme tepki olarak doğmuş bir akımdır. Sembolistlere göre, gerçeği olduğu gibi anlatmak mümkün değildir. Çünkü dünyada gördüğümüz şeyler, kişiler üzerinde değişik etki bırakır. Charles Baudelaire, bu akımın öncülüğünü yapmıştır.
Sembolizmin başlıca özellikleri
* Duygu ve düşüncelerin anlatımında semboller önemli rol oynar. Her nesne bir semboldür. Dışarıda gördüklerimizle, gerçekte var olan; fakat evrende göremediklerimiz arasındaki ilişkiyi semboller sağlar.
* Kapalılık bu akımın başka bir özelliğini oluşturur. Herkes, bir şiirden değişik anlamlar çıkarabilir.
* Sessizlik, siliklik (alacakaranlık, güneşin batışı, ay ışığı, durgun sular, gölgeler, sararmış yapraklar, ıssız parklar ) sembolizmi süsler.
* Müzik şiirde amaç olarak kullanılmıştır. Şiir, sözden çok müziğe yakın olmalıdır. Burada, müzik ile kastedilen, sözcüklerin ruhumuzda yarattığı uyumdur.
* Şiire lirizm egemendir. Sembolistlere göre, şiir, okuyucuların ruhunda tatlı duygular uyandırmalıdır.
* Öznellik ve bunun sonucu olarak yorum, sembolist şiirin özelliklerindendir. Şiiri okuyan herkes, farklı yorumlamalıdır.
* Dil, sanattan anlayanlara hitap eder; bu nedenle, genelde ağırdır.
* Daha çok şiir dalında eserler verilmiştir.
* Serbest vezin kullanılmış, nazım biçimi olarak müstezat tercih edilmiştir.
Tanınmış Sembolist Sanatçılar ve Eserleri:
* Charles Baudelaire: Elem Çiçekleri (Istırap Çiçekleri)
* Paul Marie Verlaine: Güftesiz Şarkılar, Hikmet, Lanetlenmiş Şiirler
* Arthur Rimbaud: Sarhoş Gemi
* Stephane Mallarme: Poesies, Divagations
* Paul Valery: Charmes
* Maeterlinck: La Princesse Maleine (oyun), Mavi Kuş (oyun)
Türk Edebiyatında Sembolizm:
Ahmet Haşim, Cenap Sahabettin, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Muhip Dıranas, Ahmet Hamdi Tanpınar gibi sanatçıların şiirlerinde sembolizmin özelliği görülmektedir.
Örnek Soru:
Özellikle hayal, lirizm, sözden çok musikiye yaklaşma, güzelliği uyandırma, gölgecilik, sessizlik, alacakaranlıklar, serbest nazma kaçış, musiki gücü olmayan sözcükleri ayıklama, sanatçının duyuş gücü ile okurun seziş gücüne bağlanma bu anlayışın en belirgin özelliklerindendir.
Bu parçada sözü edilen edebi akım, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sembolizm
B) Sürrealizm
C) Dadaizm
D) Parnasizm
E) Romantizm
Cevap: A
Uygulama:
Aşağıda verilen sanatçıların bağlı oldukları akımları verilen boşluğa yazınız:
* Mallarme
* Gautier
* Tevfik Fikret
* Balzac
* Lamartine
* Baudelaire
Sembolist Şiir Örnekleri
SONE
Derdim, yeter, sâkin ol, dinlen biraz artık!
Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam,
Siyah örtülerle sardı şehri karanlık;
Kimine huzur iner gökten, kimine gam.
Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin,
Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte
Toplasın acı meyvesini nedâmetin
Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyle.
Bak göğün balkonlarından geçmiş seneler
Eski zaman esvaplarıyla eğilmişler;
Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan.
Seyret bir kemerde yorgun ölen güneşi
Ve uzun bir kefen gibi doğuyu saran
Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi.
(Charles Baudelaireden çeviren: Sabahattin Eyuboğlu)
GÖK ÖYLE MAVİ
Gök öyle mavi, öyle durgun,
Damlar üzerinde! Yeşil bir dal sallanadursun,
Damlar özerinde.
Ürpertip gökyüzünü birden,
Bir çan tın tın eder Bir kuştur şu ağaçta öten
Türküsünü söyler
İşte hayat! Aç gözünü gör,
Bak ne kadar sade. Her günkü sakin gürültüdür
Şehirden gelmekte.
Ey sen ki durmadan ağlarsın,
Döversin dizini, Gel söyle bakalım ne yaptın, Nettin gençliğini?
Paul Verlaine, (Çev. Cahit Sıtkı Tarancı)
ŞİİR SANATI
Musiki, her şeyden önce musiki; Onun için tekli mısradan şaşma. Kıvrak olur, erir havada sanki; Ağır aksak söyleyişe yanaşma.
Güzel sözler tül ardında görünsün Gün ışığı titremeli şiirinde, Ak yıldızlar maviliğe burunsun Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde
Tut belâgati boğazından sustur, El değmişken bir zahmete daha gir Kafiyenin ağzına da bir gem vur Bırakırsan neler yapmaz kim bilir?
Hep musiki biraz daha musiki Havalanan bir şey olmalı mısra Deli bir gönülden kalkıp gitmeli Başka göklere, başka sevdalara
Paul Verlaine, (Çev. S. Eyüboğlu Melih Cevdet Anday)