Düzenleme ortaklık payı XE “Düzenleme Ortaklık Payı" (DOP) ile ilgili uyulması zorunlu olan ilkeler
Düzenleme ortaklık payı (DOP) ile ilgili uyulması zorunlu olan ilkeler
imar
3194 sayılı İmar Kanunu Düzenleme ortaklık payı XE “Düzenleme Ortaklık Payı" (DOP) ile ilgili uyulması zorunlu olan ilkeler
Cafer ERGEN
1.DOP, düzenlemeye giren tüm parsellerden belediye, maliye ha*zi*nesi, özel ve tüzel kişi, yoldan ihdas XE “Yoldan İhdas" vb. eşit oranda (yüzde olarak) alın*malıdır.65
2.DOP, imar plânı yapılmasıyla doğrudan alınmaz, ancak imar uy*gulaması XE “İmar Uygulaması" sırasında alınabilir.66
3.DOP oranı, taşınmazın düzenlemeden önceki kısmına (ala*nına) uygulanır.
4.DOP ile elde edilen alanlar, umumi hizmetlerin dışında bele*di*yelere parsel oluşturulması gibi başka maksatlarla kullanıla*maz.
5.DOP ile oluşturulacak umumi hizmet alanları, 3194 sayılı Ya*sa*nın 18. maddesinde sayılan alanlarla sınırlı değildir. Örneğin, pazar yeri de bu kapsamdadır.67
6.DOP ile karşılanacak alanlara tahsisli yerlerden DOP alın*maz. Örneğin, imar plânında ve mülkiyet olarak karakol ve cami gibi alan*lara tahsisli yerlerden DOP alınmaz.
7.Bir uygulama alanı (sınırı) tespit edildikten sonra bu alan içinde imar plânıyla umumi hizmetlere ayrılan alanlar sabit ol*duğundan, kural ola*rak DOP miktarı da uygulama yapan kişi*lere göre değişmez ve sa*bit*tir. An*cak, düzenleme alanının de*ğiştirilmesi halinde umumi hizmetlere ay*rılan sahaların alanları değişebileceğinden DOP oranı da değişebilir.
8.Kamulaştırma yapılması halinde, DOP, kamulaştırmadan sonra kalan kısma uygulanır.
9.Bir uygulama alanında kapanan kadastral yollar XE “Kapanan Kadastral Yollar" ve yeşil sa*ha*lar var ise bu alanlar önce umumi hizmetlere aktarılır ve geriye kalan ihti*yaç için DOP oranı belirlenir.68
10.DOP bir kere alınır. Yeniden yapılan imar plânı üzerine ya*pıla*cak uygulamalarda, DOP oranı daha yüksek olması halinde fark kadar DOP alınabilir.69 Aksi halde, daha önce yapılan imar uygulaması XE “İmar Uygulaması" sırasında DOP alınan taşınmazın tekrar DOP hesa*bına alınmaması gerekir.
11.DOP ile kazanılıp ancak daha sonra imar plânı tadilatıyla ko*nut alanında kalan yol fazlalıklarının eski maliklerine bedelsiz iadesi mümkün değildir. Bu olayın belediyelerce kötüye kulla*nılarak dolaylı olarak belediye adına taşınmaz kazanılması yöntemine başvurulmaması gerekir.
12.Önceden tespit edilen DOP oranına göre uygulama alanı sı*nır belirlemek yerine, usulüne göre uygulama alanı tespit edildik*ten sonra DOP oranı belirlenmelidir. Ancak önce uygulama alanı tespit edildikten sonra DOP oranının %40’tan yüksek çıkması halinde AAD Yönetmeliği*nin 32. maddesine göre uy*gulama alanı sınırında değişiklik yapılabilir.
13.İçinde konut alanı bulunmayan uygulama sahası tespit edile*rek, bu alanda sadece imar plânıyla umumi hizmetlere ayrılan yerleri DOP ile karşılamak amacıyla imar uygulaması XE “İmar Uygulaması" yapıla*maz.70
14.Düzenleme nedeniyle DOP alınan alanlardan ayrıca değer*len*dirme resmi alınmaz.
15.DOP zorunlu hallerde malikin muvafakatı ile fazlalık yö*nünde farklı tespit edilebilir.
16.Taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerin, mülga 6785-1605 sa*yılı İmar Kanununun 39. maddesine göre daha önce ifraz XE “İfraz" edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alı*nan terk XE “Terk" oranını %40’a tamamlayan fark kadar Düzenleme Ortaklık Payı XE "Düzenleme Ortaklık Payı" alınabilir.71
17.Düzenlemeye tabi tutulan parselin zemin durumu ve üzerin*deki yapının özelliği itibariyle düzenleme ortaklık payının XE “Düzenleme Ortaklık Payı" alı*namadığı hal*lerde, ilgilisinin muvafakatı ile düzenleme ortak*lık payı miktarı bedele dö*nüştü*rülebilir.
18.Kadastral parselin bir kısmı ifraz XE “İfraz" edilerek taşınmazın geriye ka*lan kısmının uygulamaya alınması halinde, düzenleme or*taklık payın XE “Düzenleme Ortaklık Payı" ın sadece uygulamaya alınan kısmın yüzölçümün*den kesilmesi gerekir.
19.Bir parselden DOP alındıktan sonra geriye kalan alanın konut alanı olan parsele tahsis XE “Tahsis" edilmesi gerekir. Bunun aksine taşın*mazdan DOP kesildikten sonra geriye kalan kısmın AAD Yö*netmeliğinin 12. maddesine göre oluşturulabilecek alanlara, ya da DOP ile elde edilebilecek alanlara tahsis edilmemesi gere*kir.
65 Bkz. Kayseri İdare Mahkemesinin 17.5.2001 günlü ve E: 2000/259, K: 2001/540 sayılı kararı. Samsun İdare Mahkemesinin 12.5.1999 günlü ve E: 1998/1063, K: 1999/961 sa*yılı kararı.
66 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 11.10.1990 günlü ve E: 1989/1790, K: 1990/1897 sayılı kararı.
67 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 16.11.1995 günlü ve E: 1995/1737, K: 1995/4591 sayılı kararı
68 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 17.4.2002 günlü ve E: 2001/3185, K: 2002/2337 sayılı kararı. Danıştay 6’ncı Dairesinin 19.2.1997 günlü ve E: 1996/959, K: 1997/874 sayılı ka*rarı.
69 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 11.4.2002 günlü ve E: 2001/1650, K: 2002/2178 sayılı kararı. Danıştay 6’ncı Dairesinin 4.2.2002 günlü ve E: 2000/7654, K: 2002/743 sayılı ka*rarı.
70 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 26.4.1999 günlü ve E: 1998/2272, K: 1999/2222 sayılı kararı.
71 AAD Yönetmeliği, Mad.11.
Düzenleme ortaklık payı (DOP) ile ilgili uyulması zorunlu olan ilkeler
imar
3194 sayılı İmar Kanunu Düzenleme ortaklık payı XE “Düzenleme Ortaklık Payı" (DOP) ile ilgili uyulması zorunlu olan ilkeler
Cafer ERGEN
1.DOP, düzenlemeye giren tüm parsellerden belediye, maliye ha*zi*nesi, özel ve tüzel kişi, yoldan ihdas XE “Yoldan İhdas" vb. eşit oranda (yüzde olarak) alın*malıdır.65
2.DOP, imar plânı yapılmasıyla doğrudan alınmaz, ancak imar uy*gulaması XE “İmar Uygulaması" sırasında alınabilir.66
3.DOP oranı, taşınmazın düzenlemeden önceki kısmına (ala*nına) uygulanır.
4.DOP ile elde edilen alanlar, umumi hizmetlerin dışında bele*di*yelere parsel oluşturulması gibi başka maksatlarla kullanıla*maz.
5.DOP ile oluşturulacak umumi hizmet alanları, 3194 sayılı Ya*sa*nın 18. maddesinde sayılan alanlarla sınırlı değildir. Örneğin, pazar yeri de bu kapsamdadır.67
6.DOP ile karşılanacak alanlara tahsisli yerlerden DOP alın*maz. Örneğin, imar plânında ve mülkiyet olarak karakol ve cami gibi alan*lara tahsisli yerlerden DOP alınmaz.
7.Bir uygulama alanı (sınırı) tespit edildikten sonra bu alan içinde imar plânıyla umumi hizmetlere ayrılan alanlar sabit ol*duğundan, kural ola*rak DOP miktarı da uygulama yapan kişi*lere göre değişmez ve sa*bit*tir. An*cak, düzenleme alanının de*ğiştirilmesi halinde umumi hizmetlere ay*rılan sahaların alanları değişebileceğinden DOP oranı da değişebilir.
8.Kamulaştırma yapılması halinde, DOP, kamulaştırmadan sonra kalan kısma uygulanır.
9.Bir uygulama alanında kapanan kadastral yollar XE “Kapanan Kadastral Yollar" ve yeşil sa*ha*lar var ise bu alanlar önce umumi hizmetlere aktarılır ve geriye kalan ihti*yaç için DOP oranı belirlenir.68
10.DOP bir kere alınır. Yeniden yapılan imar plânı üzerine ya*pıla*cak uygulamalarda, DOP oranı daha yüksek olması halinde fark kadar DOP alınabilir.69 Aksi halde, daha önce yapılan imar uygulaması XE “İmar Uygulaması" sırasında DOP alınan taşınmazın tekrar DOP hesa*bına alınmaması gerekir.
11.DOP ile kazanılıp ancak daha sonra imar plânı tadilatıyla ko*nut alanında kalan yol fazlalıklarının eski maliklerine bedelsiz iadesi mümkün değildir. Bu olayın belediyelerce kötüye kulla*nılarak dolaylı olarak belediye adına taşınmaz kazanılması yöntemine başvurulmaması gerekir.
12.Önceden tespit edilen DOP oranına göre uygulama alanı sı*nır belirlemek yerine, usulüne göre uygulama alanı tespit edildik*ten sonra DOP oranı belirlenmelidir. Ancak önce uygulama alanı tespit edildikten sonra DOP oranının %40’tan yüksek çıkması halinde AAD Yönetmeliği*nin 32. maddesine göre uy*gulama alanı sınırında değişiklik yapılabilir.
13.İçinde konut alanı bulunmayan uygulama sahası tespit edile*rek, bu alanda sadece imar plânıyla umumi hizmetlere ayrılan yerleri DOP ile karşılamak amacıyla imar uygulaması XE “İmar Uygulaması" yapıla*maz.70
14.Düzenleme nedeniyle DOP alınan alanlardan ayrıca değer*len*dirme resmi alınmaz.
15.DOP zorunlu hallerde malikin muvafakatı ile fazlalık yö*nünde farklı tespit edilebilir.
16.Taşınmaz sahiplerinin talepleri üzerin, mülga 6785-1605 sa*yılı İmar Kanununun 39. maddesine göre daha önce ifraz XE “İfraz" edilerek tescil edilen parsellerden düzenlemeye dahil edilenlerin, ilk parselin ifrazında alı*nan terk XE “Terk" oranını %40’a tamamlayan fark kadar Düzenleme Ortaklık Payı XE "Düzenleme Ortaklık Payı" alınabilir.71
17.Düzenlemeye tabi tutulan parselin zemin durumu ve üzerin*deki yapının özelliği itibariyle düzenleme ortaklık payının XE “Düzenleme Ortaklık Payı" alı*namadığı hal*lerde, ilgilisinin muvafakatı ile düzenleme ortak*lık payı miktarı bedele dö*nüştü*rülebilir.
18.Kadastral parselin bir kısmı ifraz XE “İfraz" edilerek taşınmazın geriye ka*lan kısmının uygulamaya alınması halinde, düzenleme or*taklık payın XE “Düzenleme Ortaklık Payı" ın sadece uygulamaya alınan kısmın yüzölçümün*den kesilmesi gerekir.
19.Bir parselden DOP alındıktan sonra geriye kalan alanın konut alanı olan parsele tahsis XE “Tahsis" edilmesi gerekir. Bunun aksine taşın*mazdan DOP kesildikten sonra geriye kalan kısmın AAD Yö*netmeliğinin 12. maddesine göre oluşturulabilecek alanlara, ya da DOP ile elde edilebilecek alanlara tahsis edilmemesi gere*kir.
65 Bkz. Kayseri İdare Mahkemesinin 17.5.2001 günlü ve E: 2000/259, K: 2001/540 sayılı kararı. Samsun İdare Mahkemesinin 12.5.1999 günlü ve E: 1998/1063, K: 1999/961 sa*yılı kararı.
66 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 11.10.1990 günlü ve E: 1989/1790, K: 1990/1897 sayılı kararı.
67 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 16.11.1995 günlü ve E: 1995/1737, K: 1995/4591 sayılı kararı
68 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 17.4.2002 günlü ve E: 2001/3185, K: 2002/2337 sayılı kararı. Danıştay 6’ncı Dairesinin 19.2.1997 günlü ve E: 1996/959, K: 1997/874 sayılı ka*rarı.
69 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 11.4.2002 günlü ve E: 2001/1650, K: 2002/2178 sayılı kararı. Danıştay 6’ncı Dairesinin 4.2.2002 günlü ve E: 2000/7654, K: 2002/743 sayılı ka*rarı.
70 Bkz. Danıştay 6’ncı Dairesinin 26.4.1999 günlü ve E: 1998/2272, K: 1999/2222 sayılı kararı.
71 AAD Yönetmeliği, Mad.11.