'Kartaliçe
Bayan Üye
Dünya'da ve Türkiye'de Açıköğretim Uygulamaları
Burada iki önemli noktayı vurgulayalım.
Birincisi, açıköğretim, örgün öğretim yanında başvurulan ikinci sınıf bir öğretim
değildir. Çünkü açıköğretim uygulamalarında, özel olarak hazırlanmış ders kitapları,
televizyon, radyo ve bilgisayar programları kullanılır. Gerekli hallerde alanda
en iyi yetişmiş öğretim elemanlarının sunduğu akademik danışmanlık faaliyetleri
vardır. En yeni ölçme ve değerlendirme metodları kullanılır. Böyle bir sistem çok
modern bir donanıma sahiptir.
İkincisi, açıköğretim fakir ülkelerin başvurduğu bir öğretim şekli de değildir. Üstelik
bu sistemi öncelikle dünyanın en zengin ve sanayileşmiş ülkeleri uygulamaktadır.
Dünyada Açıköğretim Uygulamaları
Dünyanın birçok ileri ülkesinde açıköğretim yapan kurumlar vardır. Bunlar, öğretmen
eğitimi de dahil olmak üzere çeşitli düzeylerde ve alanlarda eğitim yapıyorlar.
Buna yüksek lisans eğitimi de dahildir.
Şimdi bunlardan açık yükseköğretim yapan bazılarını inceleyelim:
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri, üniversitelerdeki maliyet artışları karşısında açıköğretim
yapan üniversiteler kurmuştur. Pennsylvania ve South Carolina Üniversiteleri
bunların başında sayılabilir. Bu üniversiteler televizyon ve bilgisayar sistemleriyle
öğrencilerin evlerine kadar ulaşarak, gerektiğinde danışman öğretim üyeleriyle öğrenciler
arasında bu yolla danışmanlık hizmeti sağlayabilmektedir.
Avrupa Konseyi
Avrupa Konseyi, Avrupa ülkelerinde açıköğretim yapan üniversitelerin yardımıyla
beş ayrı dilde eğitim yayınları başlatmıştır. Bu yayınlar şimdilik dil öğretimi ve
yabancıların eğitimine yöneliktir. Gelecekte bu çalışmaların uluslararası açıköğretime
dönüştürülmesi planlanmaktadır.
İngiltere
İngiltere, yükseköğretim alanında "Açık Üniversite"yi kuran ilk ülkedir. "Açık Üniversite",
yükseköğretim olanağı bulamamış yetişkinlerle, maddi durumları örgün
üniversitelerde okumaya elverişli olmayan gençlere yükseköğretim fırsatı yaratmakta
ve BBC'nin yardımıyla tüm İngiltere'ye televizyon yayını yapmaktadır.
Açık Üniversiteye kaydolmak için okur-yazar olmak yeterli olmaktadır.
Japonya
Japonya da açık yükseköğretim amacıyla açık üniversite kurmuş bir ülkedir. Yarım
miyona yakın Japon, İngiliz Açık Üniversitesi modeline göre kurulmuş olan bu sistemden
yararlanmaktadır. İngiliz Açık Üniversitesinde olduğu gibi, Japon Açık
Üniversitesinde de eğitim, televizyon yayınlarıyla desteklenmektedir.
Almanya
Almanya'da "Hagen Üniversitesi", açık yükseköğretim yapan diğer bir üniversitedir.
Ayrıca "Tübingen Üniversitesi" öğretmenler için sürekli olarak hizmetiçi eğitim
yapıyor. Telekolleg ise yetişkinlere yönelik yayın yapan bir kuruluştur.
Bu belli başlı uygulamalar dışında, Sovyet Rusya'da, Kanada'da, Fransa'da, Hindistan'da,
İsrail'de değişik konularda ve değişik kesimden kişilere yönelik eğitim yapan
açıköğretim sayılabilecek çalışmalar vardır.
Türkiyede İlk Açıköğretim Uygulamaları
1960 yılında, ortaöğretim düzeyinde, bazı teknik konuları mektupla öğretmek amacıyla
kurulan Mektupla Öğretim Merkezi tek boyutlu ve sınırlı amaçlı da olsa Türkiye'de
bu konudaki ilk uygulama sayılabilir.
1974 yılında bu merkez, "Mektupla Öğretim Okulu"na dönüştü. Mektupla Öğretim
Okulu, öğretmen yetiştirmeye yönelik programlar uyguluyordu. Bu programlar
şunlardır:
Eğitim Enstitüsü'nün Türkçe, Sosyal Bilgiler, Matematik, Fen Bilgisi, Yabancı
Diller, Resim, Müzik, Beden Eğitimi programları,
Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nun İşletme, Muhasebe, Büro
Yönetimi, Turizm, Kooperatifçilik, Sigortacılık, Bankacılık, Turizm İşletmeciliği
programları,
Yüksek Teknik Öğretmen Okulu'nun Tesviye, Demir, Elektrik, Elektronik,
Sıhhi Tesisat programları,
Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu'nun Giyim, Nakış, Elsanatları ve Çiçek,
Aile Ekonomisi, Beslenme, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi programları.
Bu programlara 1974 - 1975 öğretim yılında toplam 47.156 öğrenci alındı. Kayıtlı öğrencilerin
bir kısmı öğrenimini tamamladı. 1978 - 1979 öğretim yılında 2126 öğrenci
Gazi Eğitim Enstitüsüne devredildi. Böylece bu girişim de son bulmuş oldu.
1974 yılında kurulan diğer bir kurum da Deneme Yüksek Öğretmen Okulu'dur. Bu
kurum, uygulamalarda en yeni teknolojileri kullanarak Matematik, Fizik, Kimya ve
Biyoloji alanlarında öğretmen yetiştirmek ve uygulama sonuçlarını geliştirip yaygınlaştırmak
amacıyla kurulmuştur.
Yapılacak olan eğitimde, televizyon ve radyonun etkili olarak kullanılması, basılı
öğretim materyalleri hazırlanması ve bunların yanında yüz yüze öğretimin de yapılması
planlandı. Kurum, kuruluşundan bir yıl sonra, 1975 te kapatıldı.
Yaygın Yükseköğretim Kurumu (YAYKUR) diğer bir uzaktan öğretim girişimidir.
1975 tarihinde, lise ve dengi okul mezunu öğrencilere öğretim sağlamak amacıyla
kuruldu. Mektupla Öğretim Merkezi 'nin tüm araç -gereç ve binaları da bu kuruma
devredildi.
Yaygın Yükseköğretim Kurumu'nun yürüttüğü uzaktan öğretim programları şunlardır:
Teknik, hayati, sosyal bilimler alanındaki açık yükseköğretim programları,
Eğitim Enstitüleri, İslam Enstitüsü ve Ticaret - Turizm Yüksek Öğretmen
Okulu'nu, dışardan bitirme programları,
Eğitim Enstitüleri, Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Yüksek
Öğretmen Okulu, Ticaret - Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nun mektupla
öğretim programları.
Sayılan programlara yaklaşık 75 bin öğrenci kaydedildi. Bu sayı tüm yükseköğretim
içinde % 26.6 lık bir kapasite artışını ifade ediyordu.
Bu çalışma dışında, 1978 yılında, Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu Örgün Yükseköğretim
Dairesine yeni bir işlev verilerek, görevdeki ortaöğrenimli 140.000 kadar ilkokul
öğretmenine iki yıllık yükseköğrenim kazandırılması hedeflendi.
Yapılan planlamaya göre, bu eğitimin 15 eğitim enstitüsinde 12 yılda tamamlanması
gerekiyordu.
Bu çalışmalar 1982 yılında 2547 sayılı Yükseköğretim Yasası'nın çıkışına kadar sürdü.
Yasanın çıkışıyla uzaktan öğretim alanında yeni bir oluşum başladı. Bu da Anadolu
Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi'dir.
Burada iki önemli noktayı vurgulayalım.
Birincisi, açıköğretim, örgün öğretim yanında başvurulan ikinci sınıf bir öğretim
değildir. Çünkü açıköğretim uygulamalarında, özel olarak hazırlanmış ders kitapları,
televizyon, radyo ve bilgisayar programları kullanılır. Gerekli hallerde alanda
en iyi yetişmiş öğretim elemanlarının sunduğu akademik danışmanlık faaliyetleri
vardır. En yeni ölçme ve değerlendirme metodları kullanılır. Böyle bir sistem çok
modern bir donanıma sahiptir.
İkincisi, açıköğretim fakir ülkelerin başvurduğu bir öğretim şekli de değildir. Üstelik
bu sistemi öncelikle dünyanın en zengin ve sanayileşmiş ülkeleri uygulamaktadır.
Dünyada Açıköğretim Uygulamaları
Dünyanın birçok ileri ülkesinde açıköğretim yapan kurumlar vardır. Bunlar, öğretmen
eğitimi de dahil olmak üzere çeşitli düzeylerde ve alanlarda eğitim yapıyorlar.
Buna yüksek lisans eğitimi de dahildir.
Şimdi bunlardan açık yükseköğretim yapan bazılarını inceleyelim:
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri, üniversitelerdeki maliyet artışları karşısında açıköğretim
yapan üniversiteler kurmuştur. Pennsylvania ve South Carolina Üniversiteleri
bunların başında sayılabilir. Bu üniversiteler televizyon ve bilgisayar sistemleriyle
öğrencilerin evlerine kadar ulaşarak, gerektiğinde danışman öğretim üyeleriyle öğrenciler
arasında bu yolla danışmanlık hizmeti sağlayabilmektedir.
Avrupa Konseyi
Avrupa Konseyi, Avrupa ülkelerinde açıköğretim yapan üniversitelerin yardımıyla
beş ayrı dilde eğitim yayınları başlatmıştır. Bu yayınlar şimdilik dil öğretimi ve
yabancıların eğitimine yöneliktir. Gelecekte bu çalışmaların uluslararası açıköğretime
dönüştürülmesi planlanmaktadır.
İngiltere
İngiltere, yükseköğretim alanında "Açık Üniversite"yi kuran ilk ülkedir. "Açık Üniversite",
yükseköğretim olanağı bulamamış yetişkinlerle, maddi durumları örgün
üniversitelerde okumaya elverişli olmayan gençlere yükseköğretim fırsatı yaratmakta
ve BBC'nin yardımıyla tüm İngiltere'ye televizyon yayını yapmaktadır.
Açık Üniversiteye kaydolmak için okur-yazar olmak yeterli olmaktadır.
Japonya
Japonya da açık yükseköğretim amacıyla açık üniversite kurmuş bir ülkedir. Yarım
miyona yakın Japon, İngiliz Açık Üniversitesi modeline göre kurulmuş olan bu sistemden
yararlanmaktadır. İngiliz Açık Üniversitesinde olduğu gibi, Japon Açık
Üniversitesinde de eğitim, televizyon yayınlarıyla desteklenmektedir.
Almanya
Almanya'da "Hagen Üniversitesi", açık yükseköğretim yapan diğer bir üniversitedir.
Ayrıca "Tübingen Üniversitesi" öğretmenler için sürekli olarak hizmetiçi eğitim
yapıyor. Telekolleg ise yetişkinlere yönelik yayın yapan bir kuruluştur.
Bu belli başlı uygulamalar dışında, Sovyet Rusya'da, Kanada'da, Fransa'da, Hindistan'da,
İsrail'de değişik konularda ve değişik kesimden kişilere yönelik eğitim yapan
açıköğretim sayılabilecek çalışmalar vardır.
Türkiyede İlk Açıköğretim Uygulamaları
1960 yılında, ortaöğretim düzeyinde, bazı teknik konuları mektupla öğretmek amacıyla
kurulan Mektupla Öğretim Merkezi tek boyutlu ve sınırlı amaçlı da olsa Türkiye'de
bu konudaki ilk uygulama sayılabilir.
1974 yılında bu merkez, "Mektupla Öğretim Okulu"na dönüştü. Mektupla Öğretim
Okulu, öğretmen yetiştirmeye yönelik programlar uyguluyordu. Bu programlar
şunlardır:
Eğitim Enstitüsü'nün Türkçe, Sosyal Bilgiler, Matematik, Fen Bilgisi, Yabancı
Diller, Resim, Müzik, Beden Eğitimi programları,
Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nun İşletme, Muhasebe, Büro
Yönetimi, Turizm, Kooperatifçilik, Sigortacılık, Bankacılık, Turizm İşletmeciliği
programları,
Yüksek Teknik Öğretmen Okulu'nun Tesviye, Demir, Elektrik, Elektronik,
Sıhhi Tesisat programları,
Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu'nun Giyim, Nakış, Elsanatları ve Çiçek,
Aile Ekonomisi, Beslenme, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi programları.
Bu programlara 1974 - 1975 öğretim yılında toplam 47.156 öğrenci alındı. Kayıtlı öğrencilerin
bir kısmı öğrenimini tamamladı. 1978 - 1979 öğretim yılında 2126 öğrenci
Gazi Eğitim Enstitüsüne devredildi. Böylece bu girişim de son bulmuş oldu.
1974 yılında kurulan diğer bir kurum da Deneme Yüksek Öğretmen Okulu'dur. Bu
kurum, uygulamalarda en yeni teknolojileri kullanarak Matematik, Fizik, Kimya ve
Biyoloji alanlarında öğretmen yetiştirmek ve uygulama sonuçlarını geliştirip yaygınlaştırmak
amacıyla kurulmuştur.
Yapılacak olan eğitimde, televizyon ve radyonun etkili olarak kullanılması, basılı
öğretim materyalleri hazırlanması ve bunların yanında yüz yüze öğretimin de yapılması
planlandı. Kurum, kuruluşundan bir yıl sonra, 1975 te kapatıldı.
Yaygın Yükseköğretim Kurumu (YAYKUR) diğer bir uzaktan öğretim girişimidir.
1975 tarihinde, lise ve dengi okul mezunu öğrencilere öğretim sağlamak amacıyla
kuruldu. Mektupla Öğretim Merkezi 'nin tüm araç -gereç ve binaları da bu kuruma
devredildi.
Yaygın Yükseköğretim Kurumu'nun yürüttüğü uzaktan öğretim programları şunlardır:
Teknik, hayati, sosyal bilimler alanındaki açık yükseköğretim programları,
Eğitim Enstitüleri, İslam Enstitüsü ve Ticaret - Turizm Yüksek Öğretmen
Okulu'nu, dışardan bitirme programları,
Eğitim Enstitüleri, Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu, Erkek Teknik Yüksek
Öğretmen Okulu, Ticaret - Turizm Yüksek Öğretmen Okulu'nun mektupla
öğretim programları.
Sayılan programlara yaklaşık 75 bin öğrenci kaydedildi. Bu sayı tüm yükseköğretim
içinde % 26.6 lık bir kapasite artışını ifade ediyordu.
Bu çalışma dışında, 1978 yılında, Yaygın Yüksek Öğretim Kurumu Örgün Yükseköğretim
Dairesine yeni bir işlev verilerek, görevdeki ortaöğrenimli 140.000 kadar ilkokul
öğretmenine iki yıllık yükseköğrenim kazandırılması hedeflendi.
Yapılan planlamaya göre, bu eğitimin 15 eğitim enstitüsinde 12 yılda tamamlanması
gerekiyordu.
Bu çalışmalar 1982 yılında 2547 sayılı Yükseköğretim Yasası'nın çıkışına kadar sürdü.
Yasanın çıkışıyla uzaktan öğretim alanında yeni bir oluşum başladı. Bu da Anadolu
Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi'dir.