Gerek GAP, gerekse İller Bankası kanalıyla Doğu ve Güneydoğu Anadolu'ya yapılan yatırımlar, bölge insanının ekonomik umudu olmayı sürdürüyor. GAP'ın kapsamındaki 9 ilde, sadece geçen yıl yapılan harcama şöyle:
GAP'ın kapsamındaki 9 ilde, sadece geçen yıl 38.6 milyar lira harcama yapıldı
Doğu ve Güneydoğu bölgeleri, devlet eliyle gerçekleştirilen yatırımlarla büyüyor. Söz konusu bölgelerde ekonomik kalkınmasına yönelik adımların en önemlisi Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak'ın aralarında bulunduğu 9 ili kapsayan GAP oldu.
3.8 MİLYON KİŞİYE İSTİHDAM
Bu bölge nüfus açısından ülkemizin yaklaşık yüzde 10'luk bölümünü oluşturuyor. GAP kapsamında 22 baraj ve 19 hidroelektrik santrali ile sulama şebekelerinin yapımı öngörülüyor. GAP'ın tamamlanmasıyla 1,82 milyon hektar alan sulamaya açılacak, yılda 27 milyar kilovatsaat hidroelektrik enerji üretimi ile ülke enerji ihtiyacının büyük bir bölümü karşılanacak.
Tarım, sanayi, enerji, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımları ile bölgenin ekonomik ve sosyal göstergeleri ülke ortalamasına getirilecek, bölgede toplam 3,8 milyon kişiye istihdam olanağı sağlanacak, bölge halkının yaşam kalitesi ve refah düzeyi yükseltilecek. GAP Master Planı'nın belirlediği hedef ve büyüklüklere ulaşabilmek için yapılması öngörülen kamu yatırımlarının finansman ihtiyacı 2011 yılı fiyatlarıyla 44,5 milyar TL olarak öngörülüyor.
2011 sonuna kadar tahmini olarak 38,6 milyar TL harcama yapılırken, nakdi gerçekleşme yaklaşık yüzde 86 düzeyine ulaşmıştı. GAP Eylem Planı'nın başlanmasıyla birlikte 2008 yılında GAP yatırımlarının toplam kamu yatırımları içindeki payı yüzde 12'ye yükseldi. Daha sonraki yıllarda ise yüzde 14 seviyesine ulaştı. 2012 yılında GAP Bölgesi'ndeki bütün yatırımlara 4,2 milyar TL ayrıldı.
10 HES ve 15 baraj
GAP'ta 2011 sonu itibariyle 10 hidroelektrik santrali (HES) tamamlandı. Enerji yatırımlarında yüzde 74 oranında fiziki gerçekleşme sağlandı. Hidroelektrik santrallerinin işletmeye alınışından 2011 sonuna kadar 355 milyar kilovatsaat elektrik enerjisi üretildi. Üretilen bu enerjinin parasal değeri 21,3 milyar doları buldu. Bölgede 15 baraj tamamlanırken, 1 milyon hektar alanı sulayacak su depolandı.
GAP Eylem Planı'na 27 milyar aktarılacak
2008 yılında GAP kapsamında bölgede gerçekleştirilen bütün yatırımlar ve yaşanan gelişmeler gözden geçirildi. Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, KOSGEB kanalıyla, GAP'ın ekonomik kalkınma, sosyal gelişme ve başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının hızlandırılarak büyük bir bölümünün 2012 yılı sonuna kadar tamamlanması kararı alındı.
Böylece ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, sosyal gelişmenin sağlanması, altyapının geliştirilmesi ve kurumsal kapasitesinin geliştirilmesini içeren dört stratejik gelişme eksenin olduğu GAP 2008-2012 Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konuldu. Söz konusu bu dört strateji altında 73 ana eylem hazırlandı.
Ana eylemler çerçevesinde yer alan proje ve faaliyetlerin sayısı ise 300'ü aştı. 2008 yılı fiyatlarıyla toplam 26,7 milyar TL'lik kaynak aktarılacak. Söz konusu kaynağın 7,3 milyar TL'lik kısmı Eylem Planı olmaksızın olağan olarak bütçe kapsamında tahsis edilecek.
En fazla destek çiftçiye
GAP EP kapsamındaki çalışmalardan tüm toplum kesimlerin yararlandırılması hedeflenirken, tarımsal üretimde verimliliğin arttırılarak tarıma dayalı sanayi yapısının geliştirilmesi amacıyla destekler artırıldı. Tarımsal Örgütlenme Projeleri kapsamında 2008-2011 itibariyle 85 kooperatife 178,9 milyon TL kredi kullandırıldı. Kredi tahsisi yapılan kooperatiflerden 55'i tamamlandı. SODES uygulamaları kapsamında bölgede istihdam, sosyal içerme ve kültür-sanat-spor alanlarında hazırlanan projeler finanse ediliyor.
87 milyon lira 'teşvik'le geldi
Son yıllarda GAP Bölgesi'nden yapılan ihracat düzeyinde de artış oldu. 2002 yılında 689 milyon dolar olan ihracat tutarı 2011 yılında 6,9 milyar dolara yükseldi. GAP kapsamında bulunan illerdeki yatırımlara yönelik teşvik politikaları da son yıllarda iyiden iyiye ivme kazandı. Bu kapsamda 2009-2011 döneminde toplam sabit yatırım tutarı 8,7 milyar TL olan ve 33 bin 98 kişilik istihdam öngörülen toplam bin 312 teşvik belgesi düzenlendi. Ayrıca, 2011 yılında yabancı sermayeli 5 firmaya da teşvik belgesi verildi. Bu firmalardan 86,4 milyon TL sabit yatırım ve 230 kişilik istihdam öngörülüyor.
Ekonomik kalkınma için cazibe merkezi
Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi stratejisinde öncelikle bölgede cazibe merkezlerinin oluşturulması yer aldı. Bu kapsamda 2008 yılında Diyarbakır'da uygulama başlatıldı. Cazibe Merkezi Programı ile bölgedeki küçük işletmelere yönelik iş destek hizmetlerinin girişimciliğin ve istihdam imkanlarının geliştirilmesi, turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve kalitesinin artırılması, yerel ürünlerin ve hizmetlerin markalaştırılmasının sağlanması hedeflendi. Bu kapsamda Diyarbakır ve Şanlıurfa'ya 2008-2012 döneminde toplam 155 milyon lira kaynak aktarıldı.
Trafiğe kapalı yol artık yok
GAP'ın temel eksenini oluşturan sulama yatırımlarında çok önemli gelişmeler sağlandı. 2011 yılı sonu itibariyle DSİ tarafından sulamaya açılan toplam alan 370 bin 418 hektarı buldu. GAP Bölgesi'ndeki illerde doğalgaz arzı sağlanması amacıyla BOTAŞ tarafından yürütülen beş projeden ikisi tamamlandı, üç proje devam ediyor. Bin 466 kilometre yol da tamamlandı.
Her köye bir KOBİ
KOBİ'lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak çalışmalar yapılırken, kullandırılan kredilerde artış sağlandı. Bu çerçevede GAP Eylem Planında 2008-2010 döneminde KOSGEB tarafından toplam bin 225 adet işletmenin bölgesel kalkınma progr******* yararlandırılması ve 153 milyon TL destek verilmesi sağlandı. 2010 yılı sonunda eylem tamamlandı.
Bölgesel kalkınma progr******* yararlanacak işletme sayısı 6 bin 111 olurken, kredi hacmi tutarı ise 661,3 milyon lirayı buldu. Ayrıca, KOSGEB tarafından KGF A.Ş. aracılığıyla 1994-2007 döneminde bölgedeki 43 işletmeye 2,8 milyon TL kefalet onayı verildi.
Eylem Planı kapsamında 2008-2011 döneminde 385 işletmeye 156,8 milyon lira tutarında kefalet onayı verilirken, 210,9 milyon TL kredi hacmi oluşturuldu. Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla Avrupa Birliği (AB) Ulusal Katılım Öncesi Mali Yardım Programı SELP-II kapsamındaki paketten küçük işletmelere kredi sağlayan, yapılandırılmış bir finansman fonu (EFT, European Fund for Turkey) oluşturuldu.
GAP'ın kapsamındaki 9 ilde, sadece geçen yıl 38.6 milyar lira harcama yapıldı
Doğu ve Güneydoğu bölgeleri, devlet eliyle gerçekleştirilen yatırımlarla büyüyor. Söz konusu bölgelerde ekonomik kalkınmasına yönelik adımların en önemlisi Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak'ın aralarında bulunduğu 9 ili kapsayan GAP oldu.
3.8 MİLYON KİŞİYE İSTİHDAM
Bu bölge nüfus açısından ülkemizin yaklaşık yüzde 10'luk bölümünü oluşturuyor. GAP kapsamında 22 baraj ve 19 hidroelektrik santrali ile sulama şebekelerinin yapımı öngörülüyor. GAP'ın tamamlanmasıyla 1,82 milyon hektar alan sulamaya açılacak, yılda 27 milyar kilovatsaat hidroelektrik enerji üretimi ile ülke enerji ihtiyacının büyük bir bölümü karşılanacak.
Tarım, sanayi, enerji, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımları ile bölgenin ekonomik ve sosyal göstergeleri ülke ortalamasına getirilecek, bölgede toplam 3,8 milyon kişiye istihdam olanağı sağlanacak, bölge halkının yaşam kalitesi ve refah düzeyi yükseltilecek. GAP Master Planı'nın belirlediği hedef ve büyüklüklere ulaşabilmek için yapılması öngörülen kamu yatırımlarının finansman ihtiyacı 2011 yılı fiyatlarıyla 44,5 milyar TL olarak öngörülüyor.
2011 sonuna kadar tahmini olarak 38,6 milyar TL harcama yapılırken, nakdi gerçekleşme yaklaşık yüzde 86 düzeyine ulaşmıştı. GAP Eylem Planı'nın başlanmasıyla birlikte 2008 yılında GAP yatırımlarının toplam kamu yatırımları içindeki payı yüzde 12'ye yükseldi. Daha sonraki yıllarda ise yüzde 14 seviyesine ulaştı. 2012 yılında GAP Bölgesi'ndeki bütün yatırımlara 4,2 milyar TL ayrıldı.
10 HES ve 15 baraj
GAP'ta 2011 sonu itibariyle 10 hidroelektrik santrali (HES) tamamlandı. Enerji yatırımlarında yüzde 74 oranında fiziki gerçekleşme sağlandı. Hidroelektrik santrallerinin işletmeye alınışından 2011 sonuna kadar 355 milyar kilovatsaat elektrik enerjisi üretildi. Üretilen bu enerjinin parasal değeri 21,3 milyar doları buldu. Bölgede 15 baraj tamamlanırken, 1 milyon hektar alanı sulayacak su depolandı.
GAP Eylem Planı'na 27 milyar aktarılacak
2008 yılında GAP kapsamında bölgede gerçekleştirilen bütün yatırımlar ve yaşanan gelişmeler gözden geçirildi. Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Dış Ticaret Müsteşarlığı, KOSGEB kanalıyla, GAP'ın ekonomik kalkınma, sosyal gelişme ve başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının hızlandırılarak büyük bir bölümünün 2012 yılı sonuna kadar tamamlanması kararı alındı.
Böylece ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi, sosyal gelişmenin sağlanması, altyapının geliştirilmesi ve kurumsal kapasitesinin geliştirilmesini içeren dört stratejik gelişme eksenin olduğu GAP 2008-2012 Eylem Planı hazırlanarak uygulamaya konuldu. Söz konusu bu dört strateji altında 73 ana eylem hazırlandı.
Ana eylemler çerçevesinde yer alan proje ve faaliyetlerin sayısı ise 300'ü aştı. 2008 yılı fiyatlarıyla toplam 26,7 milyar TL'lik kaynak aktarılacak. Söz konusu kaynağın 7,3 milyar TL'lik kısmı Eylem Planı olmaksızın olağan olarak bütçe kapsamında tahsis edilecek.
En fazla destek çiftçiye
GAP EP kapsamındaki çalışmalardan tüm toplum kesimlerin yararlandırılması hedeflenirken, tarımsal üretimde verimliliğin arttırılarak tarıma dayalı sanayi yapısının geliştirilmesi amacıyla destekler artırıldı. Tarımsal Örgütlenme Projeleri kapsamında 2008-2011 itibariyle 85 kooperatife 178,9 milyon TL kredi kullandırıldı. Kredi tahsisi yapılan kooperatiflerden 55'i tamamlandı. SODES uygulamaları kapsamında bölgede istihdam, sosyal içerme ve kültür-sanat-spor alanlarında hazırlanan projeler finanse ediliyor.
87 milyon lira 'teşvik'le geldi
Son yıllarda GAP Bölgesi'nden yapılan ihracat düzeyinde de artış oldu. 2002 yılında 689 milyon dolar olan ihracat tutarı 2011 yılında 6,9 milyar dolara yükseldi. GAP kapsamında bulunan illerdeki yatırımlara yönelik teşvik politikaları da son yıllarda iyiden iyiye ivme kazandı. Bu kapsamda 2009-2011 döneminde toplam sabit yatırım tutarı 8,7 milyar TL olan ve 33 bin 98 kişilik istihdam öngörülen toplam bin 312 teşvik belgesi düzenlendi. Ayrıca, 2011 yılında yabancı sermayeli 5 firmaya da teşvik belgesi verildi. Bu firmalardan 86,4 milyon TL sabit yatırım ve 230 kişilik istihdam öngörülüyor.
Ekonomik kalkınma için cazibe merkezi
Ekonomik kalkınmanın gerçekleştirilmesi stratejisinde öncelikle bölgede cazibe merkezlerinin oluşturulması yer aldı. Bu kapsamda 2008 yılında Diyarbakır'da uygulama başlatıldı. Cazibe Merkezi Programı ile bölgedeki küçük işletmelere yönelik iş destek hizmetlerinin girişimciliğin ve istihdam imkanlarının geliştirilmesi, turizm faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve kalitesinin artırılması, yerel ürünlerin ve hizmetlerin markalaştırılmasının sağlanması hedeflendi. Bu kapsamda Diyarbakır ve Şanlıurfa'ya 2008-2012 döneminde toplam 155 milyon lira kaynak aktarıldı.
Trafiğe kapalı yol artık yok
GAP'ın temel eksenini oluşturan sulama yatırımlarında çok önemli gelişmeler sağlandı. 2011 yılı sonu itibariyle DSİ tarafından sulamaya açılan toplam alan 370 bin 418 hektarı buldu. GAP Bölgesi'ndeki illerde doğalgaz arzı sağlanması amacıyla BOTAŞ tarafından yürütülen beş projeden ikisi tamamlandı, üç proje devam ediyor. Bin 466 kilometre yol da tamamlandı.
Her köye bir KOBİ
KOBİ'lerin finansmana erişimini kolaylaştıracak çalışmalar yapılırken, kullandırılan kredilerde artış sağlandı. Bu çerçevede GAP Eylem Planında 2008-2010 döneminde KOSGEB tarafından toplam bin 225 adet işletmenin bölgesel kalkınma progr******* yararlandırılması ve 153 milyon TL destek verilmesi sağlandı. 2010 yılı sonunda eylem tamamlandı.
Bölgesel kalkınma progr******* yararlanacak işletme sayısı 6 bin 111 olurken, kredi hacmi tutarı ise 661,3 milyon lirayı buldu. Ayrıca, KOSGEB tarafından KGF A.Ş. aracılığıyla 1994-2007 döneminde bölgedeki 43 işletmeye 2,8 milyon TL kefalet onayı verildi.
Eylem Planı kapsamında 2008-2011 döneminde 385 işletmeye 156,8 milyon lira tutarında kefalet onayı verilirken, 210,9 milyon TL kredi hacmi oluşturuldu. Küçük girişimcilere mali destek sağlanması amacıyla Avrupa Birliği (AB) Ulusal Katılım Öncesi Mali Yardım Programı SELP-II kapsamındaki paketten küçük işletmelere kredi sağlayan, yapılandırılmış bir finansman fonu (EFT, European Fund for Turkey) oluşturuldu.