Efsunkar
Bayan Üye
(Savaş)
Karahanlı Türkçesiyle
Türkiye Türkçesiyle
vı çuvaş kuruldı
Tuğum tikip uruldı
Süsi otun uruldı
Kançuk kaçak ol tutar
Hakan otağı kuruldu
Tuğ dikildi kös vuruldu,
Düşman ot gibi biçildi
Beği benden nasıl kaçar?
Eren arıg örpeşür
Öçin kekin irteşür
Sakal tutup tartışur
Köksi ara ot tüter
Erler yaman kabarır,
Öçle kinle bakışır
Sakal tutup çekişir
Göğüsler ateş tüter.
Alplar arıg alkışur
Küç bir bir üze alkaşur
Bir bir üze alkaşur
Edgermedip ok atar
Alplar yaman vuruşur,
Sırt verilir, güç birleşir,
Övgü övgüye karışır,
Ölümü unutur, ok atar.
Öpkem kelip ogradım
Arslanlayu kürkredim
Alplar başın togradım
Emdi meni kim tutar
Öfkem gelip uğradım,
Arslan gibi kükredim,
Alplar başın doğradım,
Şimdi beni kim tutar?
Tokış içre urıştım
Ulug birle karıştım
Tüküz atın yarıştım
Aydım emdi al Utar
Savaş içre vuruştum,
Ulularla karıştım,
Akıtmalı atla giriştim,
Bağırdım: Al! Utar!
Alp erenni ödürdüm
Boynm arung kadirdim
Altun kümüş yüdürdüm
Süsi kaim kim öter
Düşman erini dağıttım,
Onların boynunu kırdım,
Altın gümüş yağma ettim,
Askeri çok, kim geçer?
Küçi tengi tokıştı
Oguş konum okuştı
Çerig tapa yakıştı
Bizge kelip öç öter
Son gücüne dek vuruştu,
Evi obayı çağırdı,
Askere doğru yaklaştı.
Bize gelip öç ister.
Tıgraklamp seğirtti
Erin atm yügürti
Bizni kamug angıttı
Andag süge kim yeter
Yiğitlenip seğirtti,
Er atını koşturdu,
Hepimizi şaşırttı,
Bu orduya kim yeter?
Tını yeme öçükti
Eri atı içikti
Işı takı çölükti
Sözin anmg kim tutar
En sonuda yoruldu,
Er atı esir alındı,
Hali perperişan oldu,
Artık sözünün kim tutar?
Kanı akıp yuşuldı
Kabı kamug teşildi
Ölüg bile koşıldı
Togmış küni üş batar
Kanı akıp fışkırdı,
Yücudu hep deşildi,
Ölülerle koşuldu,
Doğmuş güneşi batar.
Yabakularla Savaş
Budraç yeme kudurdı
Alpagutm adırdı
Süsin yana kadirdi
Kelgeli met irkeşür
Budraç yine kudurdu,
Alpların ayırdı,
Ordusunu yine döndürdü,
Gelmek üzre toplaşır
.Usıtgan kuyaş kapsadı
Umunçlug adaş tepsedi
Ertiş suvın keçsedi
Budun anın ürküşü
Bunaltıcı güneş bastırdı,
Umulan dost bizi kıskandı,
Düşman İrtişi geçmeğe kalktı,
Millet onun için ürküşür.
Ertiş suvı Yemigi
Sıtgap tutar bileği
Kür met anmg yüreği
Kelgeli met irkişür
İrtiş suyu Yimeği,
Sıvadılar bileği,
Pektir onun yüreği,
Gelmek için toplaşır.
Kelse apang terkenim
İtilge met Türkünim
Yadılmagay terkinim
Emdi çerig çergeşür
Gelse eğer hakanım,
Tamamlanır birliğim,
Dağılmaz obam evim,
Şimdi asker dizilir.
Bıçgas bitig kılurlar
And key yeme birürler
Handın basut tiler
Basmıl Çomul tirkeşür
Ant bitiği yazıyorlar,
Bağlılık andı içiyorlar,
Handan yardım diliyorlar,
Basmıl Çomul toplaşır.
Basmıl süsin komıttı
Barca kelip yumıttı
Arslan tapa emitti
Korkup başı tezginür
Basmıl ordusu coştu,
Hepsi gelip toplaştı,
Arslana doğru koşuştu,
Korkup başları dolanır.
Tünle bile köçelim
Yamar suvın keçelim
Terngük suvın içelim
Yuvka yağı ovulsun
Geceleyin göçelim,
Yamar suyunu geçelim,
Kaynak sudan içelim,
Yufka düşman didilsin.
Tang ata yortalım
Budruç kanın irtelim
Basmıl begin örtelim
Emdi yiğit yuvulsun
Tan atanda yürüyelim,
Budruç kanın isteyelim,
Basmıl beyini yakalım,
Haydi yiğitler toplansın.
Kıkrıp atıp kemşelim
Kalkan süngün çumşalım
Kaynap yan yumşalım
Katgı yağı yuvılsun
Haykmp atı sürelim,
Kalkan süngü vuralım,
Kaynayıp yine duralım,
Katı düşman yumşasm.
Tegre alıp egrelim
Attm tüşüp yügrelim
Arslanlayu kükrelim
Küçi anıng kevüsün.
Çepe çevre kuşatalım,
Attan inip koşuşalım,
Arslan gibi kükreyelim,
Gücü onun gevşesin
(Dedim Dedi)
Karahanlı Türkçesiyle
Türkiye Türkçesiyle
Aydum angar sevük
Bizni tapa nelük
Keçting yazı kerik
Kırlar ediz bedük
Dedim: Sevgilim,
Bize nasıl geldin?
Ovaları nasıl geçtin?
Tepeler yüksek, büyük.
Aydı sening udu
Emgek telim ıdu
Yumşar katıg udu
Könglüm sanga yüğrük
Dedi: Senin için
Çok zahmetler çektim;
Katı dağlar yumşadı,
Gönlüm sana yüğrük.
Besim Atalay
Karahanlı Türkçesiyle
Türkiye Türkçesiyle
vı çuvaş kuruldı
Tuğum tikip uruldı
Süsi otun uruldı
Kançuk kaçak ol tutar
Hakan otağı kuruldu
Tuğ dikildi kös vuruldu,
Düşman ot gibi biçildi
Beği benden nasıl kaçar?
Eren arıg örpeşür
Öçin kekin irteşür
Sakal tutup tartışur
Köksi ara ot tüter
Erler yaman kabarır,
Öçle kinle bakışır
Sakal tutup çekişir
Göğüsler ateş tüter.
Alplar arıg alkışur
Küç bir bir üze alkaşur
Bir bir üze alkaşur
Edgermedip ok atar
Alplar yaman vuruşur,
Sırt verilir, güç birleşir,
Övgü övgüye karışır,
Ölümü unutur, ok atar.
Öpkem kelip ogradım
Arslanlayu kürkredim
Alplar başın togradım
Emdi meni kim tutar
Öfkem gelip uğradım,
Arslan gibi kükredim,
Alplar başın doğradım,
Şimdi beni kim tutar?
Tokış içre urıştım
Ulug birle karıştım
Tüküz atın yarıştım
Aydım emdi al Utar
Savaş içre vuruştum,
Ulularla karıştım,
Akıtmalı atla giriştim,
Bağırdım: Al! Utar!
Alp erenni ödürdüm
Boynm arung kadirdim
Altun kümüş yüdürdüm
Süsi kaim kim öter
Düşman erini dağıttım,
Onların boynunu kırdım,
Altın gümüş yağma ettim,
Askeri çok, kim geçer?
Küçi tengi tokıştı
Oguş konum okuştı
Çerig tapa yakıştı
Bizge kelip öç öter
Son gücüne dek vuruştu,
Evi obayı çağırdı,
Askere doğru yaklaştı.
Bize gelip öç ister.
Tıgraklamp seğirtti
Erin atm yügürti
Bizni kamug angıttı
Andag süge kim yeter
Yiğitlenip seğirtti,
Er atını koşturdu,
Hepimizi şaşırttı,
Bu orduya kim yeter?
Tını yeme öçükti
Eri atı içikti
Işı takı çölükti
Sözin anmg kim tutar
En sonuda yoruldu,
Er atı esir alındı,
Hali perperişan oldu,
Artık sözünün kim tutar?
Kanı akıp yuşuldı
Kabı kamug teşildi
Ölüg bile koşıldı
Togmış küni üş batar
Kanı akıp fışkırdı,
Yücudu hep deşildi,
Ölülerle koşuldu,
Doğmuş güneşi batar.
Yabakularla Savaş
Budraç yeme kudurdı
Alpagutm adırdı
Süsin yana kadirdi
Kelgeli met irkeşür
Budraç yine kudurdu,
Alpların ayırdı,
Ordusunu yine döndürdü,
Gelmek üzre toplaşır
.Usıtgan kuyaş kapsadı
Umunçlug adaş tepsedi
Ertiş suvın keçsedi
Budun anın ürküşü
Bunaltıcı güneş bastırdı,
Umulan dost bizi kıskandı,
Düşman İrtişi geçmeğe kalktı,
Millet onun için ürküşür.
Ertiş suvı Yemigi
Sıtgap tutar bileği
Kür met anmg yüreği
Kelgeli met irkişür
İrtiş suyu Yimeği,
Sıvadılar bileği,
Pektir onun yüreği,
Gelmek için toplaşır.
Kelse apang terkenim
İtilge met Türkünim
Yadılmagay terkinim
Emdi çerig çergeşür
Gelse eğer hakanım,
Tamamlanır birliğim,
Dağılmaz obam evim,
Şimdi asker dizilir.
Bıçgas bitig kılurlar
And key yeme birürler
Handın basut tiler
Basmıl Çomul tirkeşür
Ant bitiği yazıyorlar,
Bağlılık andı içiyorlar,
Handan yardım diliyorlar,
Basmıl Çomul toplaşır.
Basmıl süsin komıttı
Barca kelip yumıttı
Arslan tapa emitti
Korkup başı tezginür
Basmıl ordusu coştu,
Hepsi gelip toplaştı,
Arslana doğru koşuştu,
Korkup başları dolanır.
Tünle bile köçelim
Yamar suvın keçelim
Terngük suvın içelim
Yuvka yağı ovulsun
Geceleyin göçelim,
Yamar suyunu geçelim,
Kaynak sudan içelim,
Yufka düşman didilsin.
Tang ata yortalım
Budruç kanın irtelim
Basmıl begin örtelim
Emdi yiğit yuvulsun
Tan atanda yürüyelim,
Budruç kanın isteyelim,
Basmıl beyini yakalım,
Haydi yiğitler toplansın.
Kıkrıp atıp kemşelim
Kalkan süngün çumşalım
Kaynap yan yumşalım
Katgı yağı yuvılsun
Haykmp atı sürelim,
Kalkan süngü vuralım,
Kaynayıp yine duralım,
Katı düşman yumşasm.
Tegre alıp egrelim
Attm tüşüp yügrelim
Arslanlayu kükrelim
Küçi anıng kevüsün.
Çepe çevre kuşatalım,
Attan inip koşuşalım,
Arslan gibi kükreyelim,
Gücü onun gevşesin
(Dedim Dedi)
Karahanlı Türkçesiyle
Türkiye Türkçesiyle
Aydum angar sevük
Bizni tapa nelük
Keçting yazı kerik
Kırlar ediz bedük
Dedim: Sevgilim,
Bize nasıl geldin?
Ovaları nasıl geçtin?
Tepeler yüksek, büyük.
Aydı sening udu
Emgek telim ıdu
Yumşar katıg udu
Könglüm sanga yüğrük
Dedi: Senin için
Çok zahmetler çektim;
Katı dağlar yumşadı,
Gönlüm sana yüğrük.
Besim Atalay